Atuagagdliutit - 12.01.1956, Qupperneq 3

OKausingup »umigssuine«rup suna imarå
kalåtdlit danskinilc umigssuineragau-
nerat tungavigalugo skoledirektør M.
Gam, Nuk, agdlagpoK:
ajornarunaKaoK Kavdlunåt oKausi-
ne oKauseK oKausinguamit had-mit
— umigssuinermit, såkorlunerussoK
nanisavdlugo. ingnermik aungrnigdlo
tigssalugtitsissutut nipeKarpoK. Kår-
tartoK-una atomimik sanåK mianer-
ssussagssarujugssuaK! imarisså itisoK
augasangneralo tåssane toricorsima-
ssut ilisimårineKartut pivdlugit mia-
nerssutivigdlugo inigssisimavoK —
Kiviussanut portordlugo agdlagarta-
lerdlugulo: påralugo ikualdlajavoK!
tårtume inigssisimavoK inåta matae
savimerngit ikuatdlagsinåungitsut
parnaerdlugit. ajortumerutausinau-
vok. agtortorneKarsinauvoK atorfig-
ssaringisaraluagutdlo atorneKardlu-
ne.
OKauseK puilassuliap itisorujugssup
naraane toraorsimavoK uisorilavdlu-
nilo. kisiåne KaKutiguinaK takuneKar-
tarpoK. puilassuliamut alåkardlune
ulikutdlåuminartarpoK itisorujug-
ssungmat uivssångunaussardlune ka-
jumingnaitsorujugssuvdlunilo.
Kavdlunåjussugut OKauseK had —
umigssuineK — taima imaricortutigi-
ssutut toKumik imaKartutut påsissar-
parput, tungaveKardlutame. OKautsip
ungasigsorssungitsukut toi'Korsimav-
fingminit itisørssuarmit KaKineKarne-
ranik atorneKarneranigdlo erKaimå-
ssutigssaKarpugut, tåssa taimane nu-
na uvagutdlo navianartorsioravta. er-
Karsautigåra Danmarkip tigussausi-
manera ukiut Kulit 15-itdlo matuma
sujornatigut, tåssa aitsåt taima såkor-
tutigissumik patsiseivardluta OKauseK
had — umigssuineK — puilassuliamit
KaKisinausimavarput.
påsisinauvarput Kavdlunåt tyskit
nunamik tigusissut aningaussanigdlo
milliarderpagssuarnik arsårissut u-
migisinaungmatigik. taimåitoK aperi-
sinauvugut OKauseK had — umigssui-
neK — atusavdlugo såkortuvatdlårsi-
månginersoK, imaKa aitsåt atortaria-
Karaluarparput asanerpaussavta, ila-
gissavta ikingutivtalo tyskinit aut-
dlaineKarnerisigut parnaerussiving-
nutdlunit någdliugtitsivfingnukåune-
Karnerisigut. åma tyskit nunaKativta
tusåmassaunerpåt ilait autdlaivdlugit
toKusimavait nalunginamiko uvagut
åniautigisagigput, — sordlo Kaj
Munk taisinauvarput. imaKa taimåi-
tutigut aitsåt OKauseK tåuna atorfig-
ssaKartitariaKaraluarparput.
tyskit Kavdlunåt nunånlginartut
umigineKaraluarput, kisiåne aitsåt
aungmik kuissinertaKarångat iluamik
umigssorneKartarput.
silarssuarme atuagkiortut tusåma-
ssaunerpåt atuagkiåine inup misigi-
ssusisa såkortunerssait asangningneK
umigssuinerdlo agdlautigineKartarput
åssigingitsumik åma avdlångorartu-
mik itissuseKartitdlugit. asangning-
neK umigssuiningorajugpoK nauk o-
Kautsit tåuko akcrdlerigkaluartut,
asangningneK toKugångame soraeru-
neKarångamilunit ikuatdlagtutut itar-
Pok umigssuinipilungordlune. kisiå-
ne Kavdlunåt oKausine OKauseK asang-
ningneK sordlo oKautsimit umigssui-
nermit avdlångorarfigssaKarneru-
ssok. tamatumunåkut ilumornersunga
ilumunginersungalunit matumunga
atatitdlugo pingårnerungilaK. pingår-
nerpautipara påsinarsåsavdlugo o-
KauseK had — umigssuineK — Kav-
dlunåt OKausine KanoK såkortutigi-
ssok, — asangningneK åssigingitsu-
nik sarivumerfigssaKartarpoK — åma-
me umigssuineK taimaigunarpoK, tai-
måikaluartordle ersissutigineK ajor-
parput oKauseK asangningneK Kavsiti-
gut åssigingitsugaluartutigut atusav-
dlugo. kisiåne OKautsip umigssuine-
rup taimatut avdlångorartumik ator-
nigsså ersissutigissarparpul.
amerdlanerpåme avdlanik umig-
ssuissut? taimåisoringilara -—■ Kåu-
maissaKatsiarsimassune taimåingilaK.
ukiut perérsut iliniartitaisa misigi-
ssutsit umigssuinermut tungasinauga-
luartut såkukitdlisitarpait. åma påsi-
ssat Kåumarsainerup nagsatai taimai-
lisitsissarput.
imana tusagaKartarsinauvugut er-
KarsautigivdluarKårnago OKartumik:
umap una umigå. taima onarnerup
tamatigut misigissuseK had — umig-
ssuinermik taissagarput -— isumagi-
neK ajorpå. taima oKautigingningneK
isumaKarnerussarpoic nuånaringni-
nginermik, kussagingninginermik,
soKutigingninginermik taimaeKatai-
nigdlo angnikinerussumik angnertu-
nerussumigdlunit. umigssuinivik na-
niniåsavdlugo ungasingnerussumut i-
tinerussumutdlo ujardlertariaKarpoK.
sorssungneK KångiiipoK, tyskitdlo
Danmarkimit anikatarérput. imaKa
sule tyskit patsisauvdlutik Kaning-
nerpaussamingnik ånaissaKartut
nangminerdlunit åniartineKarsima-
ssut tyskinik umigssuiput. kisiåne
inuiait danskit atautsimut issigalugit
uvdlumikut tyskinik umigssuingit-
dlat.
tamåna taivara ersserKigsarniar-
dlugo OKauseK had — umigssuineK
•— KanoK såkortutigissumik danskit
siutåinut nipeKartartoK. oKauseK uv-
dlut tamaisa atortungilaK. aitsåt toKo
tikitdlugo akerarigdluinarnikut ator-
tariaKarpoK.
sivikitsuinarmik inuiangne umig-
ssuineKalersinaussarpoK. erKarsauti-
ginarsiuk sorssungneKalersitdlugo
sorssungneKalivigsitdluguIunit KanoK
pilertortigissumik tamåkivdluinanga-
jagtigissumigdlo umigssuineK nag-
dliutartoK. ingmine såkuvoK — fimig-
ssuineK — sorssugtut erninaK tama-
ligut såkutunut ilångutdlugo savssar-
titagåt. angnertumik suliauvdlune
inungnut tamanut siåmarterniarne-
KartarpoK, kisiåne akeivångilaK. såku-
tut nagsatarissarpåt — taimåitarpat?
tåssaKalunit-una såkutup akiugagssa-
ne umigissarpå. kisiåne ersigissarpå.
naluneK ajorpå sujugdliuvdlune aut-
dlaeriartariaKartoK såssusseriartaria-
Kardlunilo. taimailiungikune nangmi-
neic toKuinåsaoK.
tåssa taima ungasigtigissumukåsau-
gut — sorssugfingmut, agdlåtdlo er-
sserKigsumik oKarsinaunata såkuiut
igerKårnigssåinarmingnik erKarsau-
teKartut ingmingnut uinigssornersnt!
itsaK eskimutorKane umigssuineK
naluneivångilaK — akiniainermik isu-
maKartitdlugo ilisimaneKarpoK. inu-
neK erivigsisimårtugaluartoK ikiuiu-
matunermigdlo ilanaraluartoK tåsså-
ngåinaK tårsisincKarsinaussarpoK aki-
niaissariaKarnermik akiniaerusung-
nermik aitsåt aup kuineratigut nå-
magtisinaussumik —- iimigssuineru-
nerpame? imaiginånginerpa akiniae-
rusungnermik imalunit pingitsorna-
ne akiniaissariaKarnermik misigissu-
siussoK? tamatuma erneK erivigsisi-
neic ajorpå anguvigkane atåtame to-
Kutsissåta Katigånut kåputinago.
Kavdlunåt OKausiat had — umig-
ssuincK.— taima såkortutigaoK. så-
kortungårmat såkortumik periarfig-
ssaussune misigissutsinilo itisune ta-
matigut atorsinaussåsanerdlugo ilua-
mik ilisimancK ajorparput.
oKautsinik ilisimatut amerdlasut
isumaKarput inup inuiaKatigit OKau-
sé atausinait iternga tikivigdlugo ili-
karsinaugai. oKautsine atausiåkåne
oKariartautsinilo avdlångornérarpag-
ssuit misigissutsitdlo oKautsit sunå-
nguaK tamåt tikitdlugo atorneKartit-
dlugit sarKumertartut imåinaK ilika-
gagssåungitdlat. agdlåt OKautsip atau-
slnångug'aluartup, sordlo had — u-
migssuinerup isumå — tamatigut på-
sineKarsinaunerpoK ajorpoK naliler-
neKarsinaunanilunit. ilisimatut isu-
måt ilumorpat — tåssa inungutsivti-
ne oKautsivut kisisa iternga tikitdlu-
go atorsinaugivut — inuiait avdlat
OKausine OKautsip aulajangersima-
ssup iternga tikivigdlugo påsisorinig-
sså mianerssutigissariaKarpoK. piåra-
lunga OKarpunga atorsinaugivut, oku-
rigilanga inuiait avdlat OKausé ilikar-
sinaugivut, pisinaugivut påsisinaugi-
vutdlunit. Kavdlunåtdlunit Kavsit
nangmingneK oicautsimingne OKautsit
pingårtut oKariartautsitdlunit' ersser-
Kigdluångitsut itissusiat påsisinauv-
dlugulo nalilersinaunerpåt? kisiåne
malugisimavåt oKautsit OKariartaut-
sitdlunit itissusiat såkortussusiatdlo
taimåitumigdlo mianerssordlutik a-
tortardlugit. uvanga ilisimavara nav-
suerutigisinauvdlugulo tamatigordlui-
naK danskit oKausisa misigissusernik
åssigingitsunik ilaKarsinaunerat nav-
suiarsinåusavdlugo sapiuvfigissarav-
ko.
suna piniarneriga imaKa påsivat?
OKautsinik iliniarlitsinerungilaK. pi-
ngårnerujugssuvoK. inuit misigissu-
sinut itinerpånut atavoK — misigi-
ssutsinut imarssuaK itisoK misigissut-
sit imarssuat uvavtinitoK — inung-
mitoK — naline tikitdlugo aulatineKa-
lersitdlugo aulagsagtartunut.
taimåitumik imap tåussuma aulag-
sagtinigsså mianerssutigissariaKar-
poK! nagsataKartarpoic. maligssue
Kårtarput ilimagisinaussamit pisinau-
ssamitdlo angnerujugssuarmik Kåssu-
ssissardlutik. taimåitumik eraigsisi-
matincKåsaoic. navianartorsiuliving-
nermut, nunagissap igdlersulernig-
ssånut inunermigdlo akeKarsinaussu-
mik asassanik igdlersuilernermut u-
tarKikåine nåmarujugssuaKaoK. piår-
nerussumik piniarlariaKångilaK.
suname tauva pivara? OKauseK had
— umigssuineK tikiniarssaråra. ka-
låliussuse OKalugtuniarssai'åvse OKau-
seK umigssuineK Kavdlunåtut taima
såkortutigissoK, ititigalune atomitut-
dlo navianartigalune.
avdlat isumaKariånguardlit OKau-
seK tåuna uvanga pissariaKarneranit
pingårtinerugiga angnertunerussu-
migdlunit pissusersiorniarssaralugo!
soKutåungilaK taima isumaKartoKara-
luarune! uvavnut atornerane ataKa-
tigingnera issigisagåine pingårtiniar-
nera ingassåuneKångilaK. OKauserme
toKo tikitdlugo navianåssuseKarpoiv!
taimåitumigdlo mianerssutisavar-
put. puilassup itisup narKaniginar-
dle! kigsautigisigo ugperalugulo ka-
låtdlit danskitdlo akornåne atorne-
Kåsavdlune KaKineKångisåinarnigsså,
tamånalo sulinivtinut najorKutarisi-
go. tasamane iniardle. erKarsautiger-
Kårtinågo KaidniaKinasiuk! OKauseK
ajuvigsorssuvoK! navianartoa! umå-
ssuseKartOK! tigumiarniardlugo ica-
noK periarnak sapangisinauvat, taku-
linguaraluåsavatdlo sanilingne ikuat-
dlagtitserérsimassoK!
neriutiginiartigo — ugperiniartigo
— OKauseK tåuna uvagut danskit iliv-
silo kalåtdlit akunivtine atorneKångi-
såinåsassoK! Kamuna aliasungålisaga-
luarpunga ugperisimagaluaruvko o-
KautigineKartoK Kalåtdlit-nunåne
danskinik umigssuineK pileriartor-
toK. — kisiåne ilisimavara enuingit-
sok OKauseK tåuna atusavdlugo, OKau-
serme tåuna åma itna navianauteKar-
poic såkutut miloriutdlugo inungmi-
nut utertartutut OKautsimik tåussu-
minga atuissoK miloriussissoK silåi-
nåkut avKutine atuardlugo encuvfå-
rigdlugo' uterfigisinaugamiuk — o-
KauseK navianartorssuaK!
tamavse nalugunångilarse nukag-
piai'Kamik amarKumigdlo OKalugtuaK.
igdloiiarfinguame inuit uvdloraer-
Kaunerane sinigtut sagdloKitardlugit
tupårniardlugit nukagpiaraK mardlo-
riardlune suaorpoK amaroK savanut
pårissaminut tikiunerardlugo. mar-
dloriardlutik ornipatdlagtaraluarpåt,
sunauvfale sagdloKitaissoK. kisiåne
pingajugssånérdlune nukagpiaraK ka-
lcrrisåringmat amaroK tikiunerardlu-
go — månåkume ilumordlune — tai-
mågdlåt igdloKarfingup inue igdlua-
nut såterdlutik sinerKileramik ugpe-
ringingåramiko. — amaraup savat
nukagpiarardlo såssutdlugit toKupai.
nukagpiarKap OKauseK navianartoK
amaroK atorfigssaringisåtigut atorpå,
nukagpiarKavdlo nangminérdlune ta-
måna ajunårutigå.
taima åma navianartigaoK OKauseK
had — umigssuineK — atorfigssari-
ngisåtigut atusavdlugo!
OKauseringnigtoK erKorsinauvå!
Angmagssalingme peKatigit „Unar-
Kit“ atissakunik katerssuisitsisimåput
asimioKarfingne mérKanut ajorssar-
tunut ikiutigssanik.
K’asigiånguane spejderit nukagpi-
arKat niviarsiarKaldlo nagdliutorsior-
simåput sungiusagkamingnik takutit-
sivdlutik sanåmingnigdlo igdlume
atortugssanik. aningaussangnålugsi-
rnåput.
Bopladsen UtorKarmiut.
3