Atuagagdliutit - 31.08.1983, Síða 37

Tusagassiornermi
marlunnik
oqaaseqarneq
Nutseriinnarpallaarnerup oqaatsivut
kimeerutitikkiartorpai. Taamaaliartorneq tusagassiortut
aamma namminneq akornusersinnaavaat kalaallit
atuakkiaannik atuar/uartarnermikkut
Allattoq: Svend Møller, A/G
1952 tikillugu »Atuagagdliutit«
kalaallisuinnaq oqaascrtaqartillu-
git naqinncqartarput. Ukioq la-
manna »Grønlandsposten« —
atuagassiaq sorsunnersuup nalaani
saqqummersinneqartalersimasoq
qallunaatuinnaq oqaasertaqartil-
Iugu — ilanngunneqarpoq. Tama-
tuma inernera maanna qupperar-
pat: Atuagassiaq kalaallisut qallu-
naatullu oqaasertalik »Atuagag-
dliutit/Grønlandsposten«.
Ullumikkut isumaliortarpunga a-
junnginnerusimassagaluartoq atua-
gassiat taakku katigunnagit immik-
koortiinnarneqarsimasuugaluarpata.
Tamannali uterfigeqqikkumaarpara.
Atuagagdliutit Grønlandspostenil-
lu katigunneqarnerat pisimavoq
landsrådip aalajangiinera naapertor-
lugu. Naleqquttuutinneqarsimanngi-
laq inuiaat assigiinngitsut marluk
naalagaaffimmut ataatsimut atasut
tamarmik immikkut aviiseqarnissaat.
Aammami aviisit taakku ataatsimut
ingerlanneqalerpata pisortat aningaa-
saataannik atorluaanerusinnaaneq i-
sumalioqqutinut ilaasimavoq.
Qilersorsimasutut ipput
Atuagagdliutit Grønlandspostenillu
ataatsimuulersinneqarneqarneranni i-
summat tunngaviusut paasinarput ili-
sarnarluarlutillu.
Taamanikkut kalaallit qallunaallu
»naligiissitaanissaat« oqallisigineqa-
ruttulersimavoq, nalunngilarpullu ta-
matuma kingorna naligiissitsiniarneq
tamanna sorliup piumasai najoqqu-
taralugit ingerlanneqarsimanersoq!
Oqaatsit assigiinngitsut marluk atua-
gassiamut ataatsimut inissinneqarne-
rat kajumissaareqataavoq »suut ta-
marmik« oqaatsit marluk atorlugit i-
ngerlanneqaleriartornissaannut. Ine-
riartornerup tamatuma killiffiata qa-
noq ittuunera ullumi nalunngilarput:
Suliffinni innuttaasunut tamanut at-
tuumassuteqartuni kalaallit qallu-
naallu oqaasii imminnut qilersorsi-
masutut ipput. Kalaallisut oqaraa-
ngatta aamma qallunaatut oqartaria-
qarpugut. Qallunaatut oqaraanngat-
ta aamma kalaallisut oqartariaqarpu-
gut.
Suliffeqarfinni tusagassiuutinilu a-
merlanerpaani oqaatsit marluk ator-
lugit ingerlatsineqarpoq. Kalaallit i-
nuusunnerusut amerlanerpaat aam-
ma qallunaatoorsinnaapput. llarpas-
sui oqaatsinik marlunnik atuinissa-
minnut ima pikkorissisimatigaat o-
qaaseqatigiinni ataatsini oqaatsit assi-
giinngitsut akuleriississinnaalersimal-
lugit!
Oqaatsit sorliit marlunnik oqaase-
qarnermi oqimaannerunerat qularu-
tissaanngilaq. Qallunaatut pisinnaa-
guit »Atuagagdliutit«-ne
»SermitsiaK«-milu allaaserisat qallu-
naatoortaat atuaqqaartarpatit, ilaa?!
grønlandskisut OKautsivut
angnerussumik iliniagaKartut akornåne OKautsit »ineriartortineKar-
put«:
— Sidste uge grønlandskimik mundtligimik eksamenenara-
ma dumpingajagdluinarpunga!
(Atuagagdliutit/Grønlandsposten nr. 24,1980)
38 NR. 35 1983
Qallunaatut oqalupalaarsinnaalluni
allapalaarsinnaallunilu immini ajun-
ngeqaaq nuannerlunilu. Qallunaat o-
qaasii namminneq oqaasiupput aam-
ma eriagisariaqartut inunnguuseralu-
gu atuisuminnit allanillu soqutigisa-
qartunit.
Kisiannili kalaaliulluni kalaalli-
suinnarlu oqaluttut akornanni pero-
riartorsimalluni nuannerunnaartar-
poq eqqarsaatigilerlugu marlunnik o-
qaaseqarnermi amerlanerpaatigut i-
maattarmat kalaallit oqaasii qallu-
naat oqaasiinit naalakkersorneqartut.
Oqaaseq »aserorterineq« atussa-
gutsigu taava allaqquffissaqanngitsu-
mik oqartariaqarpugut qallunaat o-
qaasii kalaallit oqaasiinik aserorteri-
suusut. Aserorterinerup illua’tungaa-
nut sammisinnaaneranik assersuutis-
saqarpit? Ilaa naamik!
Qallunaatuuniit nutseriinnarneru-
jussuup kalaallit oqaasiinik imersun-
nitsunngortitsisarneranik aserorteri-
sarneranillu assersuutissarpassuaqar-
poq.
Tamatumani qallunaat oqaasiisa
sunniuteqarnerujussuat qallunaarpa-
luppallaartumillu ingerlatsineq tun-
ngaviusumik patsisaasutut oqaatigi-
sinnaavarput — tamannalumi eqqor-
poq. Kisiannili aamma nutserisartut
aammalu tamanit tusarneqarsinnaa-
sumik atuarneqarsinnaasumillu ka-
laallit oqaasiinik atuisartut immitsin-
nut umerualaartariaqarpugut isor-
nartussarsiorfigalutalu. Allat pisuu-
tinnissaat tamatsinnut ajornannge-
qaaq — aammami angisuumik pi-
sooqatammata — uagulli ullormiit
ullormut inuppassuarnit tusarneqar-
sinnaasunik atuarneqarsinnaasunillu
saqqummiussisartuusugut aamma pi-
sooqataavugut.
Tusagassiortut akisussaaffiat
Tusagassiortut kalaallit oqaasiisa
paaqqutarilluarneqarnissaannut
kimeqassusiisalu attattuarnissaannut
»ulluinnarni« angisoorujussuarmik
akisussaaffeqarput oorinik allanil-
luunniit nalilerneqarsinnaanngitsu-
mik. Ullormiit ullormut tusagassia-
vut tusarnaarneqartarput allakkavul-
lu atuarneqartarlutik — oqaatsinillu
atueriaaserput issuarniarneqalersar-
poq minnerunngitsumik inuusuttu-
nit. Aammali politikerinit inunnut
sunniuteqartorujussuarnit.
Nutseriinnarpallaarnerup kingune-
risaanik kalaallit oqaasiisa allanngo-
rarfeqanngitsumik assigiiaaginnar-
millu nipilimmik atorneqaleriartorne-
rannik assersuutissat malunnarluar-
tut ilagaat oqaatsip »tunngaviup« su-
nut tamarluimarnut atorneqalerne-
ra. Suut tamarmik »tunngavinnguler-
sutut« ipput — pingaartumik tusa-
gassiuutit tusarnaaraanni. »Tunnga-
viusut« tassaapput qallunaat oqariar-
taasii »på grund af«, »på baggrund
af«, »i anledning af« ilaallu ilanngul-
lugit.
»Suna tunngavigalugu taama aala-
jangerpit?«, apersuisoq aperissaaq.
Apersugaq maleruutiinnassaaq:
»Tunngavigisara unaavoq...«! (Sooq
taama aalajangerpit? — Taama aala-
jangerpunga imaammat...)
»Raajat tunngavigalugit inuussu-
tissarsiorneq« (raajarniarnermik i-
nuussutissarsiuteqarneq), »Silap a-
jornera tunngavigalugu« (sila ajor-
mat), »Maannakkut tunngaviusut
tunngavigalugit ingerlatsiinnarnissa-
mut tunngavissaaleqigami« (maan-
nakkut tunngaviusut najoqqutaralu-
git ingerlatsiinnarnissamut patsisis-
saaleqigami) il.il.
Apersuisoq aperivoq: »AngajoQ"
qaat atuarfiullu akornanni suleqaP'
giinneq qanippa?« (qallunaatuurni1
»nært samarbejde« nutsiinnagaq)-
Apersugaa maleruutiinnarpoq: »Su‘
leqatigiinneq ungasissorujussuuvoq«-
Oqaloqatigiinneq taanna kalaall1'
suunngortikkaanni imaappoq:
ngajoqqaat atuarfillu suleqatigiiHuaI'
pat? Naamik suleqatigiilluanngiv'P"
put«.
Kalaallisuunik atuarluarnissaq
Kalaallit tusagassiortunngorniat ilin'
niartitaanerat siorna tamakkiisuniiK
nunatsinni namminermi ingerlanne-
qalerpoq. Tamanna neriunaateqan
luarpoq nunatsinni tusagassiornernn
kalaallit oqaasiisa inissisimanerat eq-
qarsaatigalugu. Tusagassiortunng01'
niat ilinniarnertik tamaat kalaallit o-
qaasiinut attuumassuteqartunik sarn-
misaqarsinnaanngorput, aammalu >'
linniarnerup ilaani atuagarsorfiusun1
kalaallit oqaasii immikkut pingaartn-
lugit malunnartinniarneqarput.
Inunnit kalaallit oqaasiisa >>,U!V
ngaviinik« ilisimasaqarluartuni
immersorneqarnissaq pingaarute-
qarluinnarpoq, aammali tusagas-
siortunngorniat ailarpassuillu
laallit oqaasiinik atuilluarnissanu
ilinniarusuttut namminneq iliuusc-
qarsinnaasorujussuupput: AtuaK-
kanik kalaallisuunik pissarsiarinf'
qarsinnaasunik atuarluartarner-
mikkut.
Kimilimmik eqaatsumillu oqaatsit-
sinnik qanoq atuisinnaaneq atuak-
kiortut assigiinngitsut allagaannik a-
tuarnikkut ilinniarneqarsinnaasoru-
jussuuvoq.
Naammanngilaq allanertat oqaa-
siinik kalaallisuunngortiterinissaq-
Aamma oqaaseqatiginnik iluantiK
katiterisinnaasariaqarpoq.
Atuagagdliutit pilersaarutaat
Tusagassiuutini (matumuuna naqital
eqqarsaatigineruakka) kalaallit oqaa-
siisa qallunaat oqaasiinit naalakker-
sorneqannginnerullutik atugaalerIllS'
saat periarfissarsiuuttariaqarparput-
Pilerinarnerpaaq tassaavoq kalaalU-
ATUAGAGDLIUTIT