Atuagagdliutit - 26.03.1996, Blaðsíða 5

Nr. 24 ■ 1996
5
fftaa&a&'c/és'a. £/£
GRØNLANDSPOSTEN
Imigassartoqqiimianngilaq
34-nik ukiulik Barselaj Ertaq ukiuni tallimani Nuummi
pinerluuteqarsimasunut inissiisarfimmiinnissani aallartikai, inuunini
siunissarlu oqaluttuarai
All. Birgitte P. Josefsen
NUUK - Aalakoorlunga sio-
orasaameqartutut misigigaa-
ngama kamanniartarpunga.
34-nik ukiulik Barselaj Er-
taq 1994-imi decembarip 30-
ata 31-atalu unnuaani Tasii-
lami inisimaffimminik, 45-
nik ukiulimmik Søren Amat-
tannermik, savimmik 14-eri-
arlugu kapillugu toqutsisoq
taamak oqaluttuarpoq.
31. januarip 1996 Tasiilami
eqqartuussiviup Barselaj Er-
taq ukiuni arfinilinni pinerlu-
uteqarsimasunut inissiisar-
fimmiittussanngorlugu pine-
qaatissippaa, Barselaj Ertalli
ingerlaannar Landsret-imut i-
ngerlatitseqqippoq.
Martsip 14-iani inaarutaa-
sumik eqqartuunneqarpoq,
Tasiilami toqutsinermit qaam-
matit 15-it qaangiuttullu.
Pineqaatissiissut landsret-
ip ukiumik ataatsimik sivikil-
livaa. Landsdommer Hans
Chr. Raffnsøe aalajangiineq
iluatsillugu Barselaj Ertaq
ilungersorluni oqaappaa:
- Inatsisinik unioqqutitsi-
gaangavit aalakoortarputit.
Taamaattumik imminut neri-
orsorniarit imeqqinngisaan-
nassallutik, imigassarmi a-
qussinnaanngilat.
Toqqissiallappoq
Pineqaatissinneqarnerit
Landsretip ukiumik ataatsi-
mik sivikillimmagu qanoq mi-
sigisimavit?
- Aalajangiineq toqqissial-
laatigeqaara, Barselaj Ertaq
oqarpoq. Suliap naammassi-
neqamera aamma toqqissial-
laatigeqaara. Nykøbing Sjæl-
landimi tamikkut misissortik-
kiartomikuugama suliap sivi-
tsorsaataanut ilaavoq. Katillu-
git qaammatit 15-it atomeqar-
put, inaarutaasumillu aalaja-
ngiinissamik utaqqilluni sivi-
soqaaq.
Barselaj Ertaq tamimigut
misissorneqamermini naam-
mattutut nalilerneqarpoq, im-
mikkulli iliuuseqartartuuvoq,
inersimasorpalaamani, aker-
leriikkusunngissuseqatuullu-
nilu.
- Qanoq perorsagaavit?
- Meeraanera ajunngilaq.
Meeraaninni inersimasut qa-
qutikkut aalakoortarput. Taa-
maattumik perorsamerlugaa-
simasutut oqarsinnaanngila-
nga, iliuuserisartakkannut pi-
suutitsiniutigisinnaasannik.
- Aqqanilinnik ukioqarlu-
nga ukioq ataaseq Danmarki-
mi najugaqarpunga, eqqaa-
malluarparalu qanoq ataataga
maqaasitigalugu. Tasamani a-
tureemerma kingoma Kuum-
miut Tasiilarlu paarlakaajaal-
lugit najugaqarfigaakka, arla-
leriarlungalu Nuummi piner-
luuteqarsimasunut inissiisar-
fimmiillunga.
- Peqqissimivunga
- Inummik toqutsinerit peq-
qissimissutigaajuk?
- Aap, assorsuaq. Piffissaq
utertissinnaagaluarukku pisi-
masut allanngortissagaluar-
pakka iluarsillugillu.
Apeqqutit attortinnartut
Barselaap emgerlugit akisar-
pai. Iliuuserisimasani peqqis-
simissutigineraramigit ilu-
moorpaluppoq. 1994/95-imi
ukiut nikinnerini Tasiilami
pisimasut sakkortuut Barse-
laap puigomiarsaralugit toq-
qortinngilai, qaangemiarsa-
ralugilli iluarsiniarsarai.
- Aallaqqaammut pisimasut
eqqarsaatinni erseqqarissoru-
jussuupput, inuunerali inger-
lateqqittariaqarpara. Piffissal-
lu ingerlanerani pisimasut eq-
qarsaatinni sakkukilliartuin-
narput, puigunngisaannassa-
varalu imminullu isumak-
keerfiginngisaannassaanga
1994-imi juulip ukiortaallu
akomanni unnuakkut Søren
toqukkakku.
- Eqqamavara Søren-ip to-
qunnerata siornatigut ani-
ngaasanik tunillugu hvidvi-
nisiniutissaanik. Ulloq taanna
akissarsinera qatsertariaqarat-
sigu. Unnuk taanna tamatta
aalakuulerpugut, ajortoqar-
porlu.
- Aqaguani ullaakkut poli-
tiinit tigusaagavit qanoq misi-
gaat?
- Imminomissara eqqarsaa-
tigaara. Ilisimavarami inoqa-
tinnut ajorluinnartorsuarmik
iliorsimallunga. Eqqarsarpu-
nga pitsaanerussasoq avata-
ngiisinnit imminut mattullu-
innaruma, qaangiinissannullu
imminorneq tamanit ajor-
naanneruvoq. Suna tamarmi
nuanniitsutut misiginarpoq.
Inuunera qanoq ingerlateqqis-
sallugu naluara, ullumikkulli
toqqissisimaneroqaanga im-
minornerlu qaangiinissamut
ajornaannertut eqqarsaatigi-
unnaareerpara.
Takku ttarnani
- 1994-ip ukiaani ukiuanilu i-
migassamik qanoq atuinerlut-
sigaat?
- Akissarsigaangama aala-
koortarpunga. Ilaanni pisima-
sut eqqaamasinnaanngivittar-
pakka. Sapaatit akunnerisa
naanerini imertarpunga, qa-
qutigorsuarlu ulluinnami.
- Pinerluuteqarsimasunik
nakkutilliisartunit Tasiilami
nakkutigisassanngorlutit pi-
neqaatissinneqarsimallutit,
antabus-itortitaallutillu qa-
noq imersinnaavit?
- Antabus-itortussaallunga
napparsimmavimmut tamati-
gut takkuttanngilanga. Aku-
likitsunik pinerluuteqarsima-
sunik nakkutilliisut allaffigi-
sarpaannga pinngitsoomanga
napparsimmavimmukartassa-
sunga antabus-itoriartorlunga,
taamatulli peqquneqarnera
naalattanngilara. Takkutin-
ngitsuuinnartarpunga.
- Sooq peqquneqarnerit
naalattanngiliuk, uffa nammi-
neq nalunagu imigassarto-
raangavit nakuusertarlutit?
- Arlaleriarlunga pinerluu-
teqarsimasunik nakkutilliisut
ilisimatittarpakka antabus-i-
toraangama nukillaangaler-
tarlunga qasoqqalertarlunga-
lu. Taamaattumik taamatut
katsorsarneqarnera kissaati-
ginngilara, napparsimmavim-
mullu antabus-itoriartortar-
nissannut piumassuseqarfi-
ginngilara.
Barselaj Ertaq Landsret-imi
oqarpoq Tasiilami pinerluute-
qarsimasunik nakkutilliisut
ajunngitsumik suleqatigisi-
mallugit, taamaakkaluartorli
nakkutilliisoqarfimmit peq-
quneqartarnini naalakkusut-
tarsimanagit.
Ineqanngilaq
Barselaj Ertaq pinerluuteqar-
simasunut Nuummi inissiisar-
fimmiittussangortitaavoq si-
ullermik 1982-imi, 1994-imi-
lu ukiumi ataatsimi pinerluu-
teqarsimasunik nakkutilliisu-
nut nakkutigisassanngortin-
neqarluni.
Pineqaatissinneqarneq
qaammammi ataatsimi Nuum-
mi inissiisarfimmiitinneqar-
nermik aallarnemeqarpoq,
1994-illu ukiaani Barselaj Er-
taq Tasiilamut uterpoq. Taa-
mani inissaminik tunineqarsi-
manngilaq.
- Søren Amattanneq qanoq
ilisarisitnalerpiuk ?
- 1994-ip ukiaani nakkuti-
gineqarnerma nalaani naa-
peqqaarpara. Aallaqqaammut
immitsinnut ilisarisimarpian-
ngilagut, naapikkaangattali
oqaloqatigiittarpugut. Taa-
maalillunga Søren ilisarisi-
malerpara. Tasiilami illuaran-
nguamik illoqarpoq, ilaannilu
ilisarisimasaminik inisimaso-
qartarluni. Inisimasuuffigi-
gakku marluinnaalluta illun-
nguami najugaqarpugut. Sø-
ren-ip nuunnissara siunnersu-
utigaa. Neqeroorutaanut quja-
vunga, namminerisannik na-
jugaqannginnama.
- Qanoq sivisutigisumik Sø-
ren- imi najugaqarpit?
- Qaammat ataasiinnaq na-
jugaqarfigereerlugu toquppa-
ra.
Barselaj Søren-imi naju-
gaqamermi nalaani sullissisu-
mi qarmaasunut ikiortaavoq.
Barselaj oqaluttuarpoq Søren-
imi emguttoqartaqisoq, aala-
kuuleraangamilu ilaanneeri-
arluni kamassartarluni, aa-
tsaalli allanit ajortumik pine-
qamissaminik misigaangami.
- Taamanili misigisartak-
kakka, soorlu kammalaatillu
Søren-ip illuani emguttamerit
nakuusernerinnaanngillat.
Kammalaatimalu nuannersu-
nik illamartunillu misigisar-
takkakka eqqaamavakka.
N amminerisamik
ineqameq
Barselaj Ertaq oqaluttuarpoq
nammineerluni Ammassallip
Kommunianut inissarsiornis-
sani sulissutigisimanagu,
1994-ip ukiaani Nuummi i-
nissiisarfimmeeriarluni Ta-
siilamut uterami.
Ilisimavaa initaarnissamut
utaqqisut amerlasoorujussuit,
taamaattumik neqeroorfigin-
eqarami Søren Amattannermi
najugaqarnissani qinersimal-
lugu.
- Taamani nammineerlutik
ineqarsimagaluaruit qanoq
ingerlasimassagaluarpit?
- Namminerisamik ineqar-
simagaluaruma angerlarsi-
mallunga eqqissisimaartarsi-
massagaluarpunga, tarfillu-
nga imemiaannamanga ajor-
luinnartunillu iliuuseqartama-
nga. Namminerisamik ine-
qarsimagaluaruma allatorlu-
innaq ingerlasimassagaluar-
punga. Namminerisamik ine-
qameq kiffaanngisuseqame-
rujussuuvoq, allanut pituttor-
simanani. Søren-imi kamaati-
lerpara illuminit anisinnialer-
manga. Taava toquppara.
- Pineqaatinneqamera naap-
pat namminerisannik initaar-
nissara suna tamaat angullugu
anguniarsarissavara. Tamatu-
muuna ilungersorlunga misili-
issaanga, initaamissannummi
arlaannit ikiomeqamissannik
utaqqiinnassaguma iluaqu-
taanngilaq.
Sulineq ikinngutillu
Pinerluuteqarsimasunut
Nuummi inissiisarfimmiilluni
qanoq ippa?
- Tunumiuulluta immitsin-
nut ilisarisimasut arlaliuvu-
gut, immitsinnullu akaariillu-
ta. Siuliani inissiisarfimmiin-
nera kiserliornaqaaq ilisari-
simasaqarpiannginnama.
Maanna kammalaatit ukiuni
tulliuttuni ilagisassakka ilisa-
risimavakka, immitsinnullu
ammasorujussuuvugut. Isu-
maqarpunga maannakkut pit-
saanermik ingerlassallunga.
- Iliuuserisimasasi amma-
sumik oqaloqatigiissutigisin-
naavisigit?
- Taamak isumaqarpunga.
Ullut tamaasa atugarliortan-
ngilagut. Paarlattuanik immi-
tsinnut qanippugut, nammi-
nerlu oqaatsivut atorlugit oqa-
lussinnaalluta. Nuannisaartar-
pugut, toqqissiallaqaangalu
maanna iluamik inississin-
naanngorama, ukiunilu talli-
mani inissiisarfimmiinnissara
aallartissinnaanngorlugu.
- Martsip 9-anilli Nuum-
miilerputit, sunik pilersaaru-
teqarpit?
- Nuummi suliffissarsiulis-
saanga. Ilisimagaluarpara
Nuummi suliffissaaleqiso-
mjussuit, neriuppungali pia-
amerpaamik aalajangersima-
sumik suliffittaassallunga, a-
ngallatitaamissannut katersi-
niassagama. Inissiisarfimme-
ereemma Kuummiuni aalisa-
lerusuppunga.
- Qitomama marluk najor-
nissaat uannut pingaarutileru-
jussuuvoq. Amaatiga qangar-
suarli qimareerakku isumaqa-
tigiissinnaannginnatta, meeq-
qalli eqqarsaatigalugit ilaqut-
tannut atassutaarutemsunngi-
langa. Nalunngilara qitoma-
ma atorfissaqartikkaannga,
Barselaj Ertaq oqarpoq.
Kajumissaanissaq
apeqqutaasarpoq
Pinerluuteqarsimasunik
nakkutilliisoqarfik Tasiilami
qulinik sullitaqarpoq,
sulisoqanngilarli
NUUK(KK) - Ippassig-
ami nunatta eqqartuussi-
viani angut toqutsisima-
soq 34-inik ukiulik, Bar-
selaj Ertaq ukiuni tallima-
ni tigummineqartussan-
ngorluni pineqaatissin-
neqarmat Kalaallit Nu-
naanni pinerluuteqarsi-
masunik isumaginnitto-
qarfik uparuartorneqar-
poq.
Landsdommer Hans
Chr. Raffnsøe pineqaatis-
siissutaasoq pillugu oqaa-
seqarami oqarpoq piner-
luuteqarsimasunik isuma-
ginnittoqarfik Barselaj
Ertap nakkutigineqame-
rani sumiginnaasimasoq,
taamani antabusitoqqu-
saagaluarluni allakoortor-
ujussuulluni inisimaffini
45-nik ukiulik, Søren A-
mattanneq toqummagu.
Immikkoortut
marluupput
Kalaallit Nunaanni piner-
luuteqarsimasunik inissii-
sarfik ullumikkut marlun-
ngorlugu avitaavoq:
Matoqqasoq, tassanilu
pinerluuteqarsimasunik
inissiisarfiit inuillu taak-
kunaniitinneqartut pine-
qarput. Immikkoortoq
taanna politimestereqarfi-
up akisussaaffigaa.
Matoqqasoq, tassanilu
inuit nakkutigisassan-
ngorlutik inuusuttut inan-
nut ilaqutariinnulluunniit
inissinneqarsimasut ima-
luunniit misiligutaasumik
inissiisarfinnit iperangaa-
simasut pineqarput. Im-
mikkoortoq taanna piner-
luuteqarsimasunik inissii-
sarfiup pisortaata akisuss-
aaviigaa.
Kajumissaarineq
Pinerluuteqarsimasunik
isumaginnittoqarfiup suli-
assaasa pingaamersaraat
pineqaatissiinerit naam-
massineqai-nissaat.
Isumaginnittoqarfiup
tamatumunnga atatillugu
pineqaatissiinerup naam-
massiniamerani pingaam-
tilinnik nakkutilliineq isu-
mannaallisaanerlu sulias-
saraa, taamatullu pineqa-
atissinneqarsimasoq inut-
tut, atukkamigut suliffe-
qamermigut ilinniagaqar-
nermigullu ineriartornis-
saanut, taamaalillunilu pi-
nerluuttuliorniarsarinani
inuunissaanut taperser-
sortussaavaa kajumissaar-
lugulu.
Pinerluuteqarsimasunik
isumaginnittoqarfiup suli-
aani immikkoortut mar-
luk taakku naligiisinne-
qartussaapput, arlaan-
naalluunniit pingaamem-
sutut isiginiarneqartus-
saanani.
Pineqaatissiissutit
Taamaammat sinerissami
pinerluuteqarsimasunik
isumaginnittoqarfiup suli-
suisa sullitatik taperser-
sortussaavaat kajumis-
saartussaallugillu, kisian-
nili pineqaatissinneqarsi-
masut namminnerlutik a-
tukkamik pitsanngornis-
saat akisussaaffigalugit-
taaq takutinniartussaa-
vaat.
Sullinneqartoq sunner-
neqarsinnaanngippat ta-
manna politimesterimut
nalunaarutigineqartussaa-
voq, taassumalu sullitaa-
soq inissiisarfimmut uteq-
qissanersoq aalajangiiffi-
gisussaavaa.
Isumaginnittoqarfik
namminneerluni suliffis-
saqartitsinngilaq inissa-
qartitsinanilu, kisiannili
najukkami kommuni ta-
makkunuunatigut qanillu-
gu suleqatigisarpaa.
Sulisussarsiorpoq
Barselaj Ertaq pillugu
suliaq Ammassallip
Kommuniani inissisima-
voq, tassanilu pinerluute-
qarsimasunik isumagin-
nittoqarfik forsorgsassi-
stentimik ullup affaani
sulisartumik inuttassaqar-
titsivoq.
Siornatigut isumagin-
nittoqarfik kommuni su-
leqatigalugu ataatsimik
sulisoqarpoq, kommunili
suleqatigiinnermit tunuar-
simavoq.
Ullumikkut pinerluute-
qarsimasunik isumagin-
nittoqarfik Tasiilami suli-
soqanngilaq, qanittukkul-
li forsorgsassistentitut a-
torfik ullup affaani suliffi-
usartussaq aprilip aallaq-
qaataa killigitillugu inut-
tassarsiuuppaa.
Massakkut Tasiilami
inuit qulit pinerluuteqar-
simasunik isumaginnit-
toqarfimmit sullinneqar-
put. 1995-imilu naatsor-
suutit malillugit sullitat
taakku persutaasimallu-
tik, kinguaassiutitigut
pinngitsaaliisimallutik to-
qutseriaraluarsimallutillu
pineqaatissinneqarsimap-
put.