Fréttablaðið - 14.09.2005, Qupperneq 12

1
Ekki verður hjá því komist að telja það tímabil
sem Davíð hefur gegnt forystuhlutverki í ís-
lenskum stjórnmálum undanfarin fjórtán ár
einhverja mestu góðæristíma í sögu þjóðarinn-
ar. Sjaldan eða aldrei hefur kaupmáttur almenn-
ings verið jafn mikill eða vegur fyrirtækja legið
jafn mikið upp á við.
Ef bera á hagsæld undanfarinna ára saman
við önnur tímabil mætti helst líkja því við tíma-
bil viðreisnaráranna þegar síldarveiðar skiluðu
fólkinu vinnu og ríkinu tekjum og hagvöxtur og
kaupmáttur héldust í hendur. Þar var þó sá
munur á að ekki var hugað að varðveislu fiski-
stofnanna, sem hefur verið einn af hornsteinun-
um í þeirri arðsemi sem fiskveiðistjórnunar-
kerfið hefur skilað þjóðarbúinu undanfarin ár.
UPPHAFIÐ AÐ EFNAHAGSSTJÓRNINNI
Áður en ríkisstjórn Davíðs Oddssonar komst til
valda árið 1991 hafði verið lagður grunnur að
ýmsum veigamiklum málum sem síðar skiluðu
sér í þjóðarbúið. Kvótakerfið hafði verið sett á,
sem stuðlaði að varðveislu fiskistofnanna.
Frjálst framsal aflaheimilda stuðlaði síðar að
því að gera sjávarútvegsfyrirtækjum kleift að
stækka og auka arðsemi sína með stærðaráhrif-
um. Þá höfðu verið gerðar ýmsar breytingar í
frelsisátt á fjármálaumhverfinu og hin svokall-
aða þjóðarsátt hafði náðst á vinnumarkaði.
Enda þótt svo hafi verið hófst þegar í stað
mikil vinna við að koma stjórn efnahagsmála á
réttan kjöl strax árið 1991. Margir telja að með
EES-samningnum og með því að laga ýmsar
reglur og löggjöf hér á landi að reglum Evrópu-
sambandsins, sem átti eftir að skila sér í fram-
förum og auknum viðskiptum við Evrópu, hafi
verið stigið stórt skref í átt til frjálsræðis á
fjármagnsmarkaði. Ekki síst þar sem fjórfrelsi
EES-samningsins varð til þess að frjálst flæði á
fjármagni, vörum, þjónustu og vinnuafli varð
MIÐVIKUDAGUR 14. SEPTEMBER 2005 MARKAÐURINN12
Ú T T E K T
1992 – EINKAVÆÐINGIN HEFST
Einkavæðingarferlið fer af stað
þegar Prentsmiðjan Gutenberg hf.
er seld til einkaaðila. Kaupverðið
var 85,6 milljónir króna.
1992 – EES-SAMNINGURINN
UNDIRRITAÐUR Samningurinn
um Evrópska efnhagssvæðið er
undirritaður. Enda þótt hann tæki
ekki gildi fyrr en tveimur árum síðar
hófst þegar vinna við að laga ís-
lenskt lagaumhverfi að samningnum.
1993 – GJALDEYRISMARKAÐUR OPNAÐ-
UR Í kjölfar ákvæða EES-samningsins um fullt
frelsi fjármagnsflutninga var ekki lengur þörf á
að Seðlabankinn ákvarðaði einhliða gengi
gjaldmiðla. Gjaldeyrismarkaður í samvinnu við
viðskiptabankana og Lánastofnun sparisjóð-
anna tók til starfa og framboð og eftirspurn
höfðu meiri áhrif en áður á gengi gjaldmiðla.
1993 – LÖG UM VERÐBRÉFA-
ÞING ÍSLANDS Sett voru lög um
Verðbréfaþing Íslands sem þá hafði
verið starfrækt um nokkurt skeið.
Með lagasetningunni var enn frekar
treyst á skipulagðan markað með
verðbréf hér á landi.
1993 – SAMKEPPNISSTOFNUN SETT
Á FÓT Samkeppnislög voru staðfest af
Alþingi og Samkeppnisstofnun sett á
laggirnar. Hlutverk hennar var ekki síst að
skapa einkafyrirtækjum sanngjarna og
eðlilega samkeppnisstöðu við þann rekst-
ur sem var í eigu og á vegum ríkisins.
1993 – SALA SR-MJÖLS HF.
Fyrsta stóra einkavæðingin lítur
dagsins ljós þegar SR-mjöl hf. fer úr
höndum ríkisins yfir til einkaaðila.
Kaupverðið var 725 milljónir króna.
1995 – ÁLVERIÐ Á
GRUNDARTANGA
STÆKKAÐ Ákveðið að
stækka álver Alcan á
Grundartanga úr 100.000
tonna framleiðslugetu í
162.000 tonn.
1998 – SALA Á 49 PRÓSENTU
Í FBA Seld voru 49 prósent af
hlutafé Fjárfestingarbanka atvinn
lífsins. Söluverðið var tæplega 4,
milljarðar króna.
1999
þrettán
lands o
stakling
ríkisins
í bönk
Davíð Oddsson hefur ekki aðeins gegnt embætti forsætisráðherra megnið af því tímabili sem hann hefur
verið efnahagsmálaráðherra ríkisstjórnarinnar á sama tímabili í einhverjum mesta uppgangstíma í íslensk
efnahagsmála landsins hefur verið í forystutíð Davíðs.
Efnahagsstjórn á gó
EES-samninginn má nefna sem einn af þremur
hornsteinum þeirra efnahagslegu framfara sem
orðið hafa í stjórnartíð Davíðs Oddssonar. Með
EES-samningnum urðu ýmsar breytingar á fjár-
magnskerfinu í átt til frjálsræðis svo sem frjálst
flæði fjármagns, frjálsir vöruflutningar, frjálst
flæði á vinnuafli og frjálst flæði á þjónustustarf-
semi sem oft hefur verið nefnt sem fjórfrelsið.
Enda þótt sterkur vilji hafi þegar verið til staðar
hjá stjórnvöldum að færa ýmsa löggjöf til sam-
ræmis við löggjöf Evrópusambandsins á þeim
tíma sem samningurinn var gerður má telja að
með samningnum hafi verið stigið stórt skref í átt
til þess að treysta á frelsi og frjálsan markað sem
grundvöll þess að hér á landi gæti viðskipta-
umhverfið orðið bæði alþjóðlegt og án tolla og
viðskiptahamla.
E V R Ó P S K A E F N A H A G S S V Æ Ð I Ð