Tíminn - 13.09.1975, Side 5

Laugardagur 13. september 1975.
TÍMINN
5
11111

n
\\
M
m
Norskt fordæmi
í málgögnum Alþýðubanda-
lagsins hafa auknar árásir á
samvinnuhreyfinguna verið
að undanförnu. Dagur gerir
þetta nýlega að umtalsefni I
forustugrein og segir:
„1 slðasta Alþýðubanda-
lagsblaði á Akureyri gefur að
lita mjög vanhugsaða rit-
stjórnargrein, sem virðist
þjóna þeim tilgangi einum, að
torvelda samstöðu bænda og
verkamanna og að kasta rýrð
á samvinnufélögin. Af þvl til-
efni er nauðsynlegt að hafa
eftirfarandi I huga:
Við þær markaðsaðstæður,
sem við búum við og verðlags-
kerfi, er útilokað, að sam-
vinnufélögin geti greitt hærra
kaup en aðrir atvinnurekend-
ur — og sizt hærra vegna þess,
að samvinnufélögin taka á sig
ýmsar félagslegar skyldur,
sem einkaframtakið gerir
ekki. Af þeim sökum hafa t.d.
verkalýðssamtökin I Noregi
þann hátt á, að þau gera alls
ekki verkföll gegn samvinnu-
samtökunum, að þvl tilskyldu,
að þau greiði sömu laun og
aðrir atvinnurekendur hafa
samið um.”
Samstarf, sem
ber að auka
Dagur segir ennfremur:
„Aðalfundur Sambands Is-
lenzkra samvinnufélaga hefur
oftar en einu sinni gert ein-
dregnar áiyktanir I þá átt, að
auka beri samstarf á milli
samvinnuhreyfingarinnar og
verkalýðshreyfingarinnar hér
á landi og ekki látið sitja við
orðin tóm I þvi efni, svo sem
Bréfaskólinn ber órækast vitni
um. Þá hafa forystumenn
Sambandsins sett fram mjög
ákveðnar hugmyndir, til þess
fram bornar að auka samstarf
þessara hreyfinga á allmörg-
um sviðum. Undirtektir Al-
þýðusambandsins hafa þvi
miður verið mjög daufar og
það er aðeins I málefnum
Bréfaskólans, sem raunveru-
legt samstarf hefur tekizt og
var það fyrir frumkvæði sam-
vinnumanna. Þetta samstarf,
sem þó var ekki nálægt þvl
eins þróttmikið af hálfu
Alþýðusambandsins og vonast
var eftir, hefur þetta samstarf
þó leitt til þess, að ýmis
félagasamtök eru farin að
standa saman að bréfaskóla.”
Samofnir
hagsmunir
Að lokum segir Dagur:
,,Þá virðist nauðsyn til bera,
að minna á, að kaupfélögin
eru samstarfsvettvangur, og
reyna þau eftir beztu getu að
þjóna hagsmunum beggja,
framleiðenda og neytenda.
Þeirra störf hafa meðal ann-
ars leitt til þess, að milliliða-
kostnaður á landbúnaðarvör-
um er miklu lægri hér á landi
en annars staðar þekkist og
hefur það komið bæði fram-
leiðendum og neytendum að
góðu gagni.
Svo samofnir, sem hags-
munir fólks I þéttbýli og sveit-
um I Islenzkum byggðum eru,
er það aðeins til að efla óvina-
fagnaðaðsverta forystumenn
samvinnumanna og etja sam-
an stéttum, sem þurfa að
vinna saman.” — Þ.Þ.
Vaka eða víma
Það, sem Konráð skrifaði
Jónasi Hallgrímssyni
Laugardaginn 9. september
1843 stofnuðu nokkrir Islending-
ar I Kaupmannahöfn bindindis-
félag. Tveimur Skagfirðingum,
Konráði Gislasyni og Pétri
Péturssyni, var falið að semja
lög félagsins. Það fékk nafnið
Islenzkt hófsemdarfélag. 1 lög-
um þess sagði svo:
„Það deilir lögum vorum,
hvort vér erum á íslandi staddir
eða erlendis.
1. A Islandi má enginn félags-
maður bergja á neinu, sem
áfengt er, án læknis ráði, nema
þvi vini, sem klerkar skulu deila
mönnum við altarisgöngu.
2. En erlendis er þar að auk
leyfilegt að drekka það öl, sem
gjört er I því landi, þar sem
maður er þá, svo og meðalglas
af rlnarvini eða frakknesku
rauðvini I sólarhring.
Enginn af oss má hafa á boð-
stólum nokkurn áfengan drykk,
nema honum þyki sem llf
manns muni við liggja.
Eftir áramótin voru lög þessi
endirskoðuð, félagið nefnt bind-
indisfélag, afnumin heimild til
að drekka létt vin erlendis en
látin haldast heimild til að
drekka öl innanlands þar sem
það var bruggað.
Þessi bindindishreyfing er oft
kennd við Fjölni, enda skýrði
Fjölnir frá þvl hvernig hreyf-
ingunni vegnaði á Islandi
næstu árin.
Snemma á ári 1844 skrifaði
Konráð Gislason Jónasi Hall-
grímssyni alllangt bréf, en Jón-
as dvaldi þá í Sorö en Konráð
var I Kaupmannahöfn. Eftir að
Konráð hefur varpað kveðju á
vin sinn segir svo 1 bréfinu:
„En það sem þér viljið að
mennirnir gjöri yður það etc.
Brynjólfur varð 77 sinnum glað-
ari en nokkurn tima áður, þegar
hann las að þú gengir I bindind-
isfélagið og ég varð 76 sinnum
glaðari en vant er að minnsta
kosti. Það er eins og okkur þyki
ofurlitil „veiði” i þér. Ef
Vesturheimsmenn þurfa á bind-
indi að halda, þá er ekki vanþörf
á þvl fyrir Islendinga. 77000 og
nokkur hundruð dala fara út úr
landinu árlega fyrir tóm vín-
föng, mestallt brennivinsteg-
Laus störf
Rafmagnsveita Reykjavikur óskar eftir
að ráða starfsfólk i eftirtalin störf:
1. Mælaálestur.
2. Lokanir (umsækjandi þarf að hafa bif-
reið til umráða).
3. Skrifstofustörf.
Umsóknareyðublöð og nánari upplýsingar
um störfin fást á skrifstofu Rafmagnsveit-
unnar, Hafnarhúsinu, 4. hæð.
Umsóknarfrestur er til 19. september.
F, 1RAFMAGNS
þ.l VEITA
U1 REYKJAVlKUR
undir, 77000 og nokkur hundruð
eftir lágum reikningi — þvl er
ekki vant að færa allt þess hátt-
ar upp heima, þegar út á llður
veturinn? En hvað meturðu
það, að menn koma I kaupstað-
ina, drekka sig fulla og kaupa
svo hálfu dýrra og hálfu
meira af óþarfa en ella?
Hvað meturðu þá skömm,
sem landið hefur að minnsta
kosti af drykkjuskap prest-
anna? Hvað meturðu allan
þann tima, sem gengur I
drykkjuskap? Hvað meturðu
spillingu likamans? Spillingu
vits og minnis og Imyndunar-
afls? Aflögun tilfinningarinnar
og deyfingu viljans? Morð góðra
siða og trúarbragðanna, þar
sem þau eru nokkur? Ef Is-
lendingar eiga að komast upp
sem þjóð — absit risus, absit
scurrilitas — (þ.e. burt með
hlátur, burt með flflaskap) þá
stoðar ekki annað en reka úr
landinu alla þá djöfla, sem hafð-
ar verða hendur I hári þeirra, en
drykkjudjöfullinn verður ekki
burtu rekinn, nema fýrir föstur
og bænir, það er að skilja
bindindisfélög. Allir, sem ekki
drekka, eða geta stillt sig um að
drekka, eiga að stofna regluleg
félög, til að sýna öðrum, einkan-
lega þeim, sem upp eru að vaxa,
að sér þyki ekki sómi I að vera
drykkjumaður, eins og nú þykir
á Islandi — það er eins og
annað. Aðsjá þessa eldibranda,
6 vetra gamla, með pyttluna
upp á vasann”.
Þeir Konráð og Brynjólfur
Pétursson nutu ekki lengi þeirr-
ar gleði að Jónas væri bindind-
ismaður, þvi að hann dó
drykkjumannsdauða rúmu ári
eftir að þetta bréf var skrifað.
En finnst ekki einhverjum að
Konráð eigi enn erindi við landa
sina með þessu bréfi? Er ekki
ennþá ástæða til að spyrja:
Hvað meturðu? Og er ekki ihug-
unarefni fyrir þá, „sem ekki
drekka eða geta stillt sig um að
drekka” að ganga á hólm við
„drykkjudjöfulinn” og „sýna
öðrum að sér þyki ekki sómi að
þvi að vera drykkjumaður, eins
og nú þykir á Islandi.”
H.Kr.
100 fermetrar á
3 þúsund kr.
10 lítra fötur með
PLASTMÁLNINGU
á aðeins kr. 3.000
Innihaldið þekur 100 fermeira
Litir: Hvítt — Beinhvitt — Beingult — Margir dökkir litir
Allt á kr. 3.000 fatan
Grípið tækifærið strax
og sparið ykkur stórfé
ii
VIHIÍiVI i
Veggfóður- ög málnlngadöild
Ármúla 38 • Reykjavlk
Simar 8-54-66 l 8-54-71
Opið til kl.10 á föstudögum
Sparið fé og fyrirhöfn
VIÐ TÖKUM
af ykkur ómakið
UM LEIÐ og þið pantið gistingu hjá
Hótel Hof i látið þið okkur vita um ósk-
ir ykkar varðandi dvölina í Reykjavík
og við útvegum m.a. bílaleigubíla með
hagkvæmum kjörum, aðgöngumiða í
leikhús eða að sýningum, borð í
veitingahúsum og ýmislegt annað.
Hótelið er lítið og notalegt og því á
starfsfólk okkar auðvelt með að sinna
óskum ykkar — og svo eruð þið mjög
vel sett gagnvart strætisvagnaferðum
(rétt við Hlemm).
Kynnið ykkur okkar hagstæða vetrar-
verð.
Sérstakur afsláttur fyrir hópa og
langdva largesti.
Tilboö óskast I verulegt magn af hreinlætistækjum meö
tilhcyrandi fyrir baðherbergi.
Otboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri.
Tilboð verða opnuð á sama stað 30. september 1975, kl
11:00 f.h.
INNKAUPASTOFNUN RÍKISINS
BORGARTÖNI 7 SÍMI 26844
Kýr til sölu
Tiu ungar mjólkandi kýr til sölu.
Upplýsingar hjá Sigurjóni á Þaravöllum
Simi 93-2149.