Tíminn - 29.01.1976, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 29. janúar 1976.
TÍMINN
3
Dauðadans
Strindbergs
leikrit
vikunnar
t kvöld verður flutt i
útvarpi leikritið „Ðauðadans”
eftir August Strindberg, i þýðingu
Helga Hálfdánarsonar. Leik-
stjórn annast Helgi Skúlason.
„Dauðadans” gerist i afskekktu
strandvigi og lýsir fyrst og fremst
samskiptum Eðgars höfuðs-
manns og Alisu konu hans. Eðgar
fær oft veikindaköst og heldur, að
hann sé að deyja. Alisa þjáist af
einmanakennd á þessum innilok-
aða stað, þar sem ritsiminn er
eina sambandið við umheiminn.
Kurt sóttvarnastjóri er eins og
ofurlitill andblær frá öðrum
heimi, en örlögin láta ekki að sér
hæða, og ritsi'minn flytur ekki
alltaf góðar fréttir.
August Strindberg fæddist i
Stokkhólmi árið 1849 og dór þar
1912. Hann tók stúdentspróf 1867,
stundaði nám i læknisfræði um
skeið, var siðan kennari og leik-
listarnemi, blaðamaður i Stokk-
hólmi i nokkur ár og starfaði við
Konunglega bókasafnið 1974-82.
Hann skrifaði nærri 60 leikrit, en
auk þess skáldsögur ljóð og ævi-
minningar. Hugur hans var sileit-
andi, fann aldrei frið og bar að
lokum lilcamann ofurliði. Strind-
berg beitti tækni i leikritun, sem
markað hefur djúp spor. Margir
yngri höfundarhafa meðvitað eða
ómeðvitað tileinkað sér aðferðir
hans við uppbyggingu leikrita.
Það er ákaflega erfitt að meta
Strindberg, svo viðunandi sé,
enda hefur hann ýmist verið van-
metinn eða ofmetinn. Einkalif
hans var stormasamt. Hann var
þrigiftur og skildi við allar kon-
urnar. Sú siðasta var norska leik-
konan Harriet Bosse.
Otvarpið hefur áður flutt eftir-
talin leikrit eftir Strindberg:
„Fröken Júlia” (1938), „Páskar”
(1956), „Faðirinn” (1959),
„Brunarústin” (1962) og „Kröfu-
hafar” (1965). Auk þess brot úr
„Draumleik.” Aðalhlutverk i
„Dauðadansi” leika Gisli
Halldórsson, Helga Bachmann og
Þorsteinn Gunnarsson.
Framsókn
samþykkir
heimild til
vinnustöðv-
unar
FB—Reykjavik. Samþykkt var á
fundi i verkakvennafélaginu
Framsókn á sunnudaginn, að
veita stjórn og trúnaðarmanna-
ráði heimild til að boða vinnu-
stöðvun i samráði við önnur
verkalýðsfélög, takist samningar
ekki án þess.
A fundinum voru einnig gerðar
fjórar aðrar samþykktir. Sú
fyrsta fjallaði um landhelgismál-
ið, þar sem stjórn Framsóknar
samþykkir einróma að stjórnar-
slit verði nú þegar við Bretland,
ef herskipog fiskiskipaflotinn fari
ekki út fyrir 200 milur þegar i
stað. Einnig, að ekki verði gerðir
samningar um veiðiheimildir
innan 200 milna landhelginnar.
Þá var samþykkt að senda
starfsmönnum skipa- og flugflota
Landhelgisgæzlunnar innilegar
kveðjur og þakklæti fyrir störf i
þágu landsmanna allra. Ennfrem
ur skoraði fundurinn á ráðamenn
Landhelgisgæzlunnar að gera
allt, sem hægt er til að tryggja
öryggi þessara frábæru starfs-
manna.
Ennfremur skoraði fundurinn á
samninganefnd ASt að herða á
samningum og að launajafnrétti
náist og lagfærð verði laun þeirra
lægstlaunuðu. Einnig að verð-
bólgan verði stöðvuð og skatta-
málin leiðrétt varðandi láglauna-
fólk og haldið verði áfram bygg-
ingu ibúða i Breiðholti á sama
hátt og gert hefur verið.
Fjórða og siðasta samþykktin
var um hækkun lyfja og læknis-
hjálpar til ellilifeyrisþega og ör-
yrkja, sem félagið harmar, og
væntir þess, að þau mál verði lag-
færð strax.
Samið um sölu á mestum
hluta saltsíldarinnar
— segir framkvæmdastjóri Síldarútvegsnefndar
gébé-Rvik. — Mestur hluti
- Suðurlandssildarinnar, sem var
söltuð s.I. haust, 95 þúsund
tunnur, er nú seldur, að undan-
teknum þeim 10 þúsund tunnum
sem áttu að seljast sem
viðbdtarmagn til Sovétrikjanna,
en Sovétmenn hafa krafizt
þess, að það viðbótarmagn
verði lækkað um 20% frá þvi
verði, sem samið var um á 20
þúsund tunnum i september s.l.
Viðræður hafa farið fram
undanfarið milli Sildarútvegs-
nefndar og viðskiptaaðila
sovézka sendiráðsins og fulltrúa
V/O Prodintorg, en söluverðið á
þeim 20 þúsund tunnum, sem
þegar hafa verið seldar Sovét-
mönnum, er mun hærra en það
verð, sem keppinautar Is-
lendinga á þessum markaði
bjóða. Timinn hafði samband
við Gunnar Flóvenz, fram-
kvæmdastjóra Sildarút vegs-
nefndar, og bað hann að greina
frá þvi hvernig þessi mál stæðu
nú, en fundir hafa verið haldnir
að undanförnu, bæði í Sildarút-
vegsnefnd og með sildarsalt-
endum. Nú er beðið eftir
viðbrögðum Sovétmanna við
telexskeyti, sem þeim var sent
seint á þriðjudagskvöld.
— Þetta mál er á mjög
viðkvæmu stigi, og erfitt að
skýra frá þvi' að svo stöddu,
sagði Gunnar. — 1 september
sömdu samningsmenn Sildarút-
vegsnefndar um sölu á 20
þúsund tunnum af heilsaltaðri
sild við Sovétmenn i Moskva, á
söluverði, sem var langtum
hærra en keppinautar ís-
lendinga höfðu boðið, en þar er
átt við Hollendinga, tra,Skota,
Norðmenn, Dani, Færeyinga, og
Kandamenn. I byrjun vertiðar
var gert ráð fyrir að heildar-
söltun Suðurlandssilar yrði 50-60
þúsund tunnur, en reyndin varð
sú, að saltað hefur veriðisam-
tals 95 þús. tunnur.
— t fyrri viðskiptasamningi
milli Islands og Sovétrikjanna
var vegna veiðitakmarkana
hér við land, aðeins gert ráð
fyrir 20 þúsund tunnum af ár-
legum kvóta, sagði Gunnar, og
þar af leiðandi voru Sovétmenn
ekki reiðubúnir til að ræða um
nema það magn i viðræðunum i
september.
Gunnar sagði ennfremur, að
strax eftir að nýr viðskipta-
samningur fyrir timabilið
1976/1980 var undirritaður 31.
október s.l. hefði sildarútvegs-
nefnd óskað eftir þvi, að Sovét-
menn féllust á hækkun sölu-
magnsins upp f 30 þúsund tunn-
ur, en hinir sovézku kaupendur
kváðust ekki hafa f járveitinga-
leyfi til kaupa á neinu viðbótar-
magni á þeim tima, en kváðust
þó hafa áhuga á viðbótarkaup-
um.
— Dráttur varð á þvi að
sovézka innkaupastofnunin
fengi leyfi til að samþykkja
viðbótarkaup, sagði Gunnar,
þrátt fyrir hina miklu skuld ts-
lendinga á viðskiptareikningi
landanna. Það var ekki fyrr en
um miðjan janúar, að Sovét-
menn tiíkynntu að gjaldeyris-
leyfi hefði fengizt fyrir
viðbótarkaupum á 10 þúsund
tunnum. — Þá skeði það, sagði
Gunnar, að hinir sovézku aðilar
settu það sem ófrávikjanlegt
skilyrði fyrir kaupunum, að
söluverð á viðbótarmagni yrði
lækkað stórkostlega frá þvi
verði sem samið var um i
september s.l. eða um 20%.
— Sildarútvegsnefnd hefir til
þessa ekki viljað fallast á þessa
lækkunarkröfu, og hafa
viðræður farið fram siðustu
vikuna um mál þetta milli
nefhdarinnar og viðskipaaðila
sovézka sendiráðsins, og jafn-
framt við fulltrúa V/O
Prodintorg, sagði Gunnar. —
Árangur af þessum viðræðum
varð enginn, og itrekuðu sovét-
menn að ef ekki yrði fallizt al-
gjörlega á lækkunarkröfur
þeirra, yrði ekki úr neinum
i viðbótarkaupum.
í — Mál þetta er sérstaklega
erfitt, sökum þess að sild þessi
er sérverkuð i samræmi við
markaðskröfur Sovétmanna,
sagði Gunnar. Þar sem enginn
árangur varð af viðræðunum
við fulltrúa sendiráðsins, var
haft simasamband við fram-
kvæmdastjora fiskafurðar-
deildar V/O Prodintorg i
Moskva s.l. þriðjudag, og
staðfesti hann að lækkunar-
krafan væri ófrávikjanleg. —
Málið er þó óútkljáð ennþá, og
er nú beðið eftir viðbrögðum
þeirra i Moskva við telex-skeyti,
sem þeim var sent seint á
þriðjudagskvöld, sagði Gunnar
Flóvenz.
Þá var Gunnar Flóvenz
spurður um, hvernig gengi
með sölu á öðru sfldarmagni, en
þvi sem ætlað var til Sovét-
rikjanna. — Mestur hluti sildar-
magnsins frá s.l. hausti hefir
þegar verið seldur, þ.e. fyrir
utan viðbótarmagnið til Sovét-
rikjanna, sagði Gunnar, og þá
til Sviþjóðar, Finnlands,
Vestur-Þýzkalands, og Dan-
merkur. — Það hefur valdið
miklum erfiðleikum i sambandi
við sölu sildarinnar i ár, að við
verðum að komast inn á
markaði, sem aðrir seljendur
erlendis hafa náð undir sig,
vegna veiðibannsins undanfarin
þrjú ár hér við land, og þar að
auki hefur óvenjuliti 11 hluti
aflans i haust farið i stærsta
stærðarflokk eða aðeins 25%. —
Þó ber að taka fram, sagði
Gunnar, að allur afli hefur
verið af þeim stærðum, sem
leyfilegt er að veiða samkvæmt
tillögum fiskifræðinga. Siðast
þegar um verulega söltun var
að ræða á vertið árið 1971. fóru
um 75% sildarinnar i stærsta
stærðarflokk.
— Þar við bætist, aðifitumagn
sildarinnaríhaust var lægra en
venjulega á árunum fyrir
sildarveiðihléð, sagði Gunnar
Flóvenz framkvæmdastjóri að
lokum.
Sýning á norrænni vefjarlist
haldin á þriggja ára fresti
— Fyrsta sýningin hefst í Álaborg og verður farandsýning
SJ-Reykjavik — Það er okkur
mikil hvatning að eiga kost á að
taka þátt i þessari sýningu, sögðu
fulltrúar Félags textilhönnuða á
blaðamannafundi, þar sem skýrt
var frá mikilli sýningu á vefjar-
list, sem haldin verður i nýju og
glæsilegu Listasafni Álaborgar i
sumar. Sýningin nýtur rúmlega
fjögurra milljóna króna styrks úr
Norræna menningarmálasjóðn-
um og verður vel til hennar vand-
að i hvfvetna. Sýningin verður
fyrst i Danmörku, en siðan á hin-
um Norðurlöndunum, hér á landi
verður hún i janúar 1977. Ætiunin
er að sýning þessi verði þriðja
hvert ár framvegis og ber hún
nafnið Textil Triennale.
— Þaðhefur löngum verið álit-
ið, að vefjarlist stæði með mikl-
um blóma á Norðurlöndum, sagði
ein vefjarlistakvennanna, Hildur
Hákonardóttir skólastjóri á
blaðamannafundinum, — á þess-
ari sýningu fæst úr þvi skorið
Listasafn Alaborgar á Norður-Jótlandi, þar sem sýningunni verður
hieypi af stokkunum.
hvort svo er i raun og veru.
Þátttaka i sýningu þessari er
heimil öllum þeim sem vinna að
vefjariist. Eingöngu verða tekin
verk, sem unnin eru i listrænum
tilgangi, en ekki með framleiðslu
i huga. Fimm manna dómnefnd
mun fjalla um verkin, einn full-
trúi frá hverju landi. Ásgerður
Búadóttir verður i dómnefndinni
fyrir tsl. hönd. Sýningargjald er
3.000 kr á þátttakanda. Ekki má
senda fleiri verk en þrjú. og ekki
eldri en þriggja ára. Verkunum
þarf að koma á einn stað i
Reykjavik fyrir 1. mai 1976 (aug-
lýst nánar.) Umsóknareyðublöð
ogallar upplýsingar er hægt að fá
hjá stjórn textilhönnuða.
Ragna Róbertsdóttir form. s.
19694.
Sigriður Jóhannsdóttir ritari. s.
22352.
Steinunn Bergsteinsdóttir gjaldk.
s. 28489.
Ása ólafsdóttir meðst. s. 83906.
Hildur Hákonardóttir meðst. s.
24577.
Ásgerður Búadóttir i dómnefnd. s
34856.
Vefjarlistakonur kynna sýninguna Hildur Hákonardóttir, Asgerður Búadóttir, Ragna Róbertsdóttir og
Steinunn Bergsteinsdóttir. (Timamynd Róbert)
Sautján konur eru i Félagi
textilhönnuða.
Fyrirrúmum áratug varð mikil
vakning i vefjarlist viðs vegar i
heiminum. Timamótamarkandi
var fvrsta alþjóðlega mynd-
vefnaðarsýningin i Lausanne i
Sviss árið 1962, haldin að frum-
kvæði franska listamannsins Lur-
cat.sem vildi endurvekja til fyrra
gengis myndvefnað. Hefur sú
sýning verið endurtekin annað
hvert ár og listamenn viðs vegar
úr heiminum keppzt um að kom-
ast þar að, bæði karlar og konur.
Hafa þessar sýningar veriðhvat-
inn að öðrum slikum stórum
vefjarsýningum.
Á Norðurlöndum er gömul og
sterk hefð i vefjarlist sem hefur
átt sin blóma- og hnignunarskeið.
A tslandi er þó engin hefð i
myndvefnaði eða vefþrykki.
Elztu teppi okkareru refilsaumuð
kirkjuteppi frá miðöldum. Frá
siðari öldum eigum við rúmá-
breiður og söðuláklæði saumuð,
krossofin eða glitofin. Á siðasta
áratug hefur hins vegar risið upp
hópur listamanna sem nýtir sér
hinar ýmsu aðferðir vefjarlistar.
Skemmsterað minnast sýningar,
sem haldin var á vegum Norræna
hússins á Listahátið 1974 þar sem
fjórar islenzkar listakonur voru
meðal þátttakenda. Á Kvenna-
sýningunni 1975 sem einnig var
haldin i Norræna húsinu, kom
fram all stór hópur listakvenna á
þessu sviði og höfðu margar
þeirra hafið nám i hinni nýstofn-
uðu Textildeild Myndlista- og
Handiðaskóla tslands.
Könnun BHAA
að Ijúka
FB—Reykjavik. Banrialag
háskólamanna hefur að
undanförnu staðið fyrir
skoðanakönnun meðal féiaga
sinna um verkfallsréttarmál.
Spurningalistar voru senriir út
i desember, og fóru þeir nokk-
uð misjafnt út hjá aðildar-
félögunum, en i gær var sið-
asti dagur til þess .að póst-
leggja spurningalistana út-
fyllta. Félagar i Bandalagi
háskólamanna eru allir rikis-
starfsmenn. og munu þeir
vera um 12 til 13 hundruð.
Niðurstöður úr þessari könnun
munu ekki liggja fyrir fyrr en
eftir helgina.