Tíminn - 09.04.1976, Qupperneq 6

6
TÍMINN
Föstudagur 9. april 1976.
Tímabært að breyta
kjördæmaskiptingu og
kosningaskipan
Aðalfundur miðstjórnar Sambands ungra Fram-
sóknarmanna var haldinn um siðustu helgi að Hótel
Hofi i Reykjavik. Þar kom fram, að á undanförnum
mánuðum hefur mikið verið unnið að þvi innan SUF
að kanna á hvern hátt helzt ætti að standa að hugs-
anlegum breytingum á skipan kosninga og kjör-
dæma hér á landi.
í byrjun febrúar boðaði SUF til ráðstefnu um
málið. Þar voru flutt ýtarleg framsöguerindi um
kjördæmamál, og þar kom fram, að breytinga væri
þörf. Lögð var á það áherzla, að Framsóknar-
flokkurinn tæki virkan þátt i þeim breytingum og
hefði þar um forustu.
Siðan þessi ráðstefna var haldin, hefur verið tekin
saman greinargerð um hvaða leiðir helzt væri að
fara, þegar breytingar ættu sér stað, og stjórn-
arskrárnefnd, sem kjörin var af framkvæmda-
stjórn Framsóknarflokksins, hefur unnið upp
skýrslu um málið á grundvelli þessarar könnunar.
Viðræður hafa farið fram milli ungra Fram-
sóknarmanna, ungra Sjálfstæðismanna og ungra
jafnaðarmann, og eru allir þessir aðilar sammála
um að breytinga sé þörf. Ræddar hafa verið þær
leiðir, sem til greina koma, og virðast allir þessir
aðilar hafa fullan hug á að ná samkomulagi um
þessi mál.
Undanfarin þrjú skipti, sem breytingar
hafa verið gerðar á skipan kosninga og kjördæma
hér á landi, hafa þær verið gerðar án þess að Fram-
sóknarmenn kæmu þar nærri. Þetta hefur leitt til
þess að allar þessar breytingar hafa verið gerðar til
höfuðs flokknum. Þessu þarf að breyta, og slikt má
ekki láta koma fyrir oftar, ef annars er kostur.
Þau atriði, sem Framsóknarmenn munu leggja
áherzlu á við hugsanlegar breytingar, er m.a. þær,
að kjördæmin verði fleiri en nú er, og tillit verði
tekið til sérstöðu héraða i skiptingunni. Verði ekkert
þeirra annars vegar svo fjölmennt eða hins vegar
svo viðlent, að örðugleikar verði á samskiptum
fólksins við fulltrúa sina.
Skipting þingsæta milli landshluta miðist við sem
jafnastan atkvæðisrétt, að þvi tilskildu, að þegnar
þeir sem fjarri miðstöðvum valdsins búa, fái
aðstöðumuninn bættan gagnvart þeim, sem i mið-
stöðvunum búa.
Allir þingmenn verði kjörnir á sama hátt, per-
sónubundnu kjöri i kjördæmum, en þingsætum skipt
milli stjórnmálaflokka samkvæmt hlutfallsreglu.
Slikar reglur eru viða i gildi i öðrum löndum.
Á miðstjórnarfundin SUF voru þessi mál rædd, og
og þar var samþykkt, að ljúka yrði endurskoðun
stjórnarskrárinnar hið fyrsta. Áherzla var lögð á að
þáttur i þeirri endurskoðun verði nýskipan kjör-
dæmaskiptingar og kosningatilhögunar.
Miðstjórnin samþykkti, að Framsóknarmönnum
bæri að taka frumkvæði i þessum efnum þegar á
þvi kjörtimabili Alþingis,. sem nú stendur yfir, og
var sérstaklega bent á þær tillögur, sem stjórn-
arskrárnefnd Framsóknarflokksins hefur látið frá
sér fara.
Ólafur Jóhannesson formaður Framsóknar-
flokksins ó aðalfundi miðstjórnar SUF:
Greiðslubyrði vegna er-
lendra lána nær 27%'79
1 ræðu sinni á aðalfundi mið-
stjórnar SUF um siöustu helgi
fjallaði Ólafur Jóhannesson for-
maður Framsóknarflokksins
um þau mál, sem efst eru á
baugi um þessar mundir og
reynzt hafa erfiðust viðfangs.
Hann vék i upphafi ræðu sinnar
að landhelgisdeilunni við Breta
oggat þess m.a. aðhætt væri við
þvi, að deilan yrði enn torleyst-
ari, ef brezku togararnir flyttu
sig vestur fyrir.
Þá ræddi Ólafur um efna-
hagsmálin. Þau hafa sem kunn-
ugt er, reynzt mjög erfið viður-
eignar og þeim er svo farið, að
lausn á einum þætti þeirra,
kann að hafa óheppileg áhrif á
annan. Heildarlausn á þeim
væri þvi vandfundin. Kom Ólaf-
ur viða við i ræðu sinni og vék
m.a. að eftirfarandi atriðum.
Verðbólgan yrði meiri og
hraðari á næstunni en verið
hefði þá fjóra mánuði, sem rikt
hefði hert verðlagseftirlit. Þeg-
ar að þvi loknu, heföu verð-
hækkanir dunið yfir og rauða
strikið nálgaðist nú óöfluga og
ekkert lát væri á hækkunar-
beiðnum.
Nær óhugsandi er, að unnt
reynist að halda verðbólgunni
innan þeirra marka, sem miðað
var við i kjarasamningunum af
hálfu Þjóðhagsstofnunar.
Tildæmis um algjörlega óhjá-
Haukur Halldórsson fundarstjón.
kvæmilegar hækkanir má nefna
aukinn tilkostnað islenzks fram-
leiðsluiðnaðar, sem svarar
kauphækkuninni, en þennan
kostnaðarauka verður að bæta
iðnaðinum.
Nokkrir aðilar ráða verölags-
þróuninni, sem i meginatriðum
er þriskipt, — 40% á þvi sviði,
sem heyrir undir verðlags-
nefnd, 40% landbúnaðarverð og
loks er opinber þjónusta, sem er
20%.
Ólafur gat þess ennfremur i
þessu sambandi, að varla yrði
hjá þvi komizt að hækka verð á
Ólafur Jóhannesson.
framleiðsluvörum ýmissa opin-
berra fyrirtækja, t.d. sements-
og áburðarverksmiðju. Verst
væri i þvi sambandi, að slikar
hækkanir drægju dilk á eftir sér,
þannig myndi hækkað verð á
landbúnaðarvörum fylgja
hækkuðu áburðarverði, svo að
dæmi væri tekið.
Mér hefði fundizt heppilegra,
sagði Ólafur, að verðhækkunar-
stökkin hefðu ekki orðið jafn
stór og gerzt hefur nú, t.d. hjá
hitaveitunni. öllum er auðvitað
ljóst, sagði hann, að einhvern
tima verður hertu verðlags-
eftirliti af þvi tagi sem gilti
fjóra mánuði nú i vetur, að
ljúka, þvi að ógjörningur er að
láta það standa endalaust, en
það hefur samt án efa haft tima-
bundin áhrif til góðs.
Þessunæst vék ólafur að fjár-
málum rikisins, sem hann sagði
vera erfið viðfangs.
Ljóst væri, að fjárlög þessa
árs myndu ekki standast og afla
þyrfti rikissjóði frekari tekna,
sem svaraði a.m.k. 1100—1200
milljónum króna til viðbótar
auk þess sem á vantaöi, vegna
aukins kostnaðar við Landhelg-
isgæzluna.
Hallalaus rikisrekstur er for-
senda eðlilegrar fjármála-
stjómar sagði Ólafur Jóhannes-
son, og þess vegna þarf rikis-
sjóður á þessu fé að halda, þótt
enn sé ekki vitað, með hverjum
hætti þess verði aflað. •
Þá er svo komið fjárhag ým-
issa rikisstofnana að hækka
þarf verð á þjónustu þeirra.
Ólafur sagði ennfremur, að
lánsfjáráætlun sú, sem gerð
hefði verið vegna opinberra
framkvæmda, fengi ekki staðizt
til hlitar. Þannig vantaði t.d. 480
milljónir króna vegna virkjun-
arframkvæmda, og 1100 mill-
jónir króna vantaði til vega-
mála til þess að unnt væri að
halda þeim málum i viðunandi
horfi.
Ekki er vitað, hvernig leysa
skal þessi mál, þótt hluta fjár-
hagsvanda virkjananna megi
e.t.v. leysa með tilfærslum á
fjármunum.
Fjárhagsstaða rikisins út á
við er þannig, sagði ólafur, að
sigið hefur á ógæfuhlið sl. 2—3
ár. Gjaldeyrissjóði eigum við
enga eftir, og skuldasöfnunin
hefur verið mikil. 1 því sam-
bandi yrði þó að gæta þess, að
miklum hluta lánsfjárins hefði
verið varið til nauðsynjafram-
kvæmda.
Bein neyzla er þó miklu meira
en aflafé okkar, þótt ástandið i
þvi efni hafi skánað nokkuð frá
siðasta ári.
Miöstjórnarfundur SUF var haldinn um siðustu helgi. Þar voru mörg mál rædd og ályktanir geröar, sem
nánari grein veröur gerö fyrir síöar.
MÓ