Tíminn - 05.05.1976, Page 10

Tíminn - 05.05.1976, Page 10
10 TÍMINN Miðvikudagur 5. mai 1976 Miðvikudagur 5. mai 1976 TÍMINN 11 Bændum má ekki fækka svo byggðinni sé hætt Skipuleg uppbygging atvinnulífsins Vopnafjörður er fögur byggð og telst til Austurlandskjördæmis. Þar biia nú 846 íbúar. Þar af búa um 585 ibúar i þorpinu. Aðalat- vinnan er tengd útgerð, en i sveit- inni er blómlegun búskapur. ibú- um hefur farið f jölgandi á siðustu árum, og á þvi siðasta var fjölg- unin meiri en að landsmeöaltali. Skipulega hefur verið unnið að at- vinnuuppbyggingunni og enn eru ýmis áform á döfinni til að tryggja atvinnuástandið enn frekar. Blaðamaöur Timans heimsótti Vopnafjörð skömmu fyrir páska og tók fólk þar tali. Hvers hann varö vlsari má lesa um i þessari opnu. Þaö var um 1950, sem byggt var frystihús á Vopnafirði. Þá voru þar eingöngu geröir út smábátar og var afli þeirra unninn i frysti- húsinu. En svo kom sildin og þá hófst mikill uppgangstimi á Vopnafiröi, eins og alls staöar, þar sem síldin hefur komiö viö. Sildarbræösla tók þar til starfa áriö 1958, og siöan var sild bæöi brædd og söltuö á Vopnarfiröi allt fram til ársins 1967 aö sildin hverfur. Við þaö lamaöist allt athafnalif staðarins, þvi aö öll önnur fiskvinnsla haföi lagzt niöur á síldarárunum. Smá- bátarnir voru gengnir úr sér og engin skip voru til til þess að hef ja aðrar veiðar. Þegar svo var komið voru geröar áætlanir um hvernig efla ætti atvinnulif staöarins og eftir þeim áafetlunum eí unniö enn þann dag i dag. Vlglundur Pálsson oddviti á Vopnafiröi og Asgeir Sigurðsson hreppsnefndarmaöur sögðu okkur frá þvi hvernig þessar áætlanir voru I stórum dráttum, en þessi uppbygging hófst á árunum upp úr 1967. — Fyrst var tekiö til viö aö endurbæta gamla frystihúsiö og kaupa I þaö eitthvaö af tækjum. Þá var fariö aö koma söltunar- aöstööu I gagniö, og keyptir voru bátar til Vopnafjarðar. Fyrst fengum viö Bretting eldri áriö 1967, sem var um 250 lesta bátur og ári síðar kom til Vopnaf jaröar sams konar skip, Kristján Valgeir. Þessi skip bættu mikið úr atvinnuástandinu, en við geröum okkur ljóst aö betur mátti, ef duga skyldi. Var þvi farið að gera ráöstafanir til að fá fullkomnara veiöiskip, og áriö 1972 var samiö um kaup á japönskum togara af minni gerðinni. Til aö mögulegt yrði fyrir okkur fjárhagslega aö ráöa viö þessi kaup uröum fyrst aö selja Kristján Valgeir áriö 1971, en siöan Bretting i október 1972. Höföum við þvi ekkert skip frá þvi i október og fram i april aö skuttogarinn kom. Við geröum okkur alla tiö grein fyrir þvi að hafa yröi tvö skip á Vopnafiröi til þess að tryggja væntanlegu frystihúsi nægilegt hráefni, en fjárhagurinn leyfði ekki annaö en aö selja bæöi togskipin, til að gera kaup á togaranum möguleg. Áform okkar voru hins vegar alltaf, aö kaupa annaö skip þegar nýja frystihúsiö kæmist I notkun. Samhliöa þessari uppbyggingu skipastólsins hófst frystihús- bygging á vegum Kaupfélags Vopnafjaröar. Aætlaö er, aö þaö frystihús taki til starfa um næstu áramót. Verður þaö mjög full- komiö og búiö góöum tækjum. Þar veröa afköst mun meiri en I gamla frystihúsinu, og þegar þaö hefur starfrækslu þá er ljóst, aö hráefni skortir á Vopnafiröi, enda i samræmi viö okkar fyrri áætlanir. Afköst þessa frystihúss, eru áætluð um 5000 til 5500 lestir á ári, og er þaö um helmingi meiri afli, en nú berst að landi á Vopnafiröi. Er þvi ljóst, að næsta átak okkar I atvinnuuppbyggingunni hlýtur aö verða að afla aukins hráefnis. Þaö veröur ekki vinnandi vegur aö reka frystihúsiö, nema einhver lausn verði fundin á þessu vanda- máli. Viö höfum nú samiö viö Stálvik h.f. I Garðabæ um smiöi á skut- togara af minni gerö. Hann á aö vera tilbúinn 1. ágúst 1978, en þá á ástand fiskstofnana aö vera fariö aö batna aftur samkvæmt „svörtu skýrslunni”. Hins vegar eru ýmis óleyst vandamál i sambandi viö kaup á bessum togara. Lán úr byggöa- sjóöi hafa verið lækkuö úr 15% i 10% og þaö þýöir, aö framlag okkar til kaupanna veröur 25 milljón kr. hærra en annars heföi veriö. Þennan hjalla veröur mjög erfitt aö kllfa, en viö treystum á aðstoð þess opinbera i þessu sambandi, jafnframt þvi sem ákvörðun hefur verið tekin um aö verja verulegum hluta af útsvarstekjum hreppsins beint til þessara kaupa. Meö þvi viljum viö undirstrika hve mikilvægt þetta mál er fyrir okkur. Þá vitum við einnig, aö ibúar staðarins munu leggja verulegt fjármagn af mörkum, og nú þegar hafa tveir þriöju hlutar þessa beina framlags, sem viö verðum að greiöa héöan aö heiman, veriö lagöir fram. í raun heföum við þurft á ööru skipi að halda i lok þessa árs, um það leyti, sem frystihúsiö tekur til starfa. En vegna ástandsins á miðunum og I gjaldeyrismálum þjóöarinnar höfum viö tekiö þá ákvörðun, að snúa okkur til innlendra skipasmiöastöðvar og fá skip þaðan, þótt þaö taki lengri tima. Þannig viljum viö efla inn- lenda skipasmiöar. Þvi teljum viö enn rikari ástæöu fyrir stjórnvöld aö styðja viö bakiö viö á okkur, og sá stuöningur veröur aö vera bæöi I oröi og á borði. Stjórnvöld veröa aö gera sér ljóst, aö þaö er ekki hægt aö stööva hráefnisöflun til staða, sem lagt hafa hundruö milljóna i uppbyggingu sinna fiskverkunar- húsa. Þá myndi dæmið snúast viö, og I staö þess aö þessi hús yröu lyftistöng fyrir allt atvinnu- lif á staönum yröi þaö baggi, sem byggöalagið risi ekki undir. Vopnafjaröarsveit er mjög vel fallin til landbúnaöar. Afréttarland fyrir sauöfé er þar eitt hiö bezta á landinu og fall- þungi dilka yfirleitt hár. Ýmist er þar um hreinan sauöfjár- búskap aö ræöa eöa blandaöan búskap meö sauöfé og naut- gripi. A siöasta ári var lagt inn i m jólk ursa m la g Kaup- félags-Vopnfiröinga um 600 þúsund kg. af mjólk og i slátur- húsinu var slátraö 16 þúsund dilkum. Auk þess er nokkuö um nautakjöts framleiöslu sem hefur fariö vaxandi á siöari árum. Margar jaröir eru miklar hlunnindajaröir og er þar bæöi um að ræöa laxveiöi i ám og eins er nokkuö um reka á jöröum út meö firöinum. Byggöum býlumhefur fækkaö verulega á undanförnum árum og er taliö aö slæmar smgöngur eigi þar mikla sök á. Þá hefur einnig nokkuð boriö á þvi aö ósetnar hlunnindajaröir séu ekki falar til ábúöar og þykir bændum þar i sveit aö vonum slæmt. Miklir ræktunarmöguleikar eru I Vopnafiröi og er hugur i mönnum þar aö nýta þá mögu- leika meö þvi aö setja upp græn- fóöurverksmiöju. Viö heimsóttum þau Sigurö Bjömsson og Ólöfu Helgadóttur en þau búa á Háteigi. Sú jörö er nýbýli út úr landi Hrappsstaöa og fluttu þau h jón á nýbýlið áriö 1962. Þau sögöu aö ekki mætti fækka meir I sveitinni en oröiö væri svo ýmis vandamál yröu ekki óyfirstiganleg. M.a. væri smalamennska mikiö vandamál og þótt alltaf væri hægt aö fá nóg af sprækum strákum i fyrstu göngur vantaöi kunnuga menn. Þá væri þaö slfellt meira vandamál aö þeir menn sem flutt heföu út i þorpiö en stunduöu búskap þaöan jafn- framt þvi, sem þeir vinna i þorpinu, mættu aldrei vera aö sinna sameiginlegri smala- mennsku. Töldu þau hjón þaö óæskilega þróun, hve margir væru farnir aö stunda vinnu I þorpinu jafnframt búskap. Meö þvi kæmi losarabragur á búskapinn og mennirnir sjaldan heima. Þau hjón sögðu aö aöeins heföi boriö á að ungt fólk hæfi búskap, en um þaö væri þó allt of lltiö. Þaö væri lika erfitt aö koma upp búi i dag og stofnlán tilþess væru alltoflitil. Gæti þvi enginn fariö út i búskap, nema steypa sér i miklar lausaskuldir sem þeim væri erfitt að velta áfram miöaö viö þaö verð, sem nú fengist fyrir landbúnaðar- afuröir. — Bændur fá aldrei þaö verö sem þeir eiga aö fá fyrir sina framleiöslu og árum saman höf- um við fengiö 25 -30% lægra verö, en okkur ber að fá. Siguröur óttaöist aö sú breyt- ing, sem varö á verölagningu búvara nýlega meö þvi aö færa meira af verðinu yfir á ullina kæmi til með aö gera aðstööu- mun milli bænda. Margir bændur ættu þess ekki kost aö rýja fé sitt á vetrum, nema leggja út i kostnaöarsamar framkvæmdir og þrátt fyrir þetta hærra verö á ullinni væri alls ekki ljóst aö hún skilaði sér nokkru betur eftir. 1 Vopnafiröi er mikiö land- rými og töldu þau hjón aö þar væri mjög hagkvæmt aö koma á fót grænfóöurverksmiöju. Mjög væri aökallandi aö slikar verk- smiöjur kæmu sem viöast, enda væri flutningskostnaöurinn á fóörinu mjög mikill, en þaö þyrfti aö sækja i fjarlægar sveitir. Sem áöur var vikiö aö eru miklar hlunnindajaröir i Vopna- firöi. Siguröur sagöist sifellt vera aö komast meir og meir á þá skoöun aö sveitarfélögin eigi aö eiga hlunnindin og nýta afrakstur þeirra til aö bæta búskaparaðstöðuna. Hann sagöist aldrei hafa oröiö þess var aö þeir bændur, sem mikil hlunnindi fengju byggju neitt betur en hinir, sem engin hlunnindi hafa. En ef þetta fé kæmi i sameiginlegan sjóö mætti nýta þaö til ýmissa þarfra hluta eins og t.d. aö bæta vega- kerfi sveitanna, eöa sima- þjónustu, svo eitthvaö sé nefnt. Þá standa þessi hlunnindi i vegi fyrir þvl aö búskapur sé rekinn á sumum jöröum og oft eiga einstaklingar sem ekki búa LÍFÆÐ VOPNAFJARÐAR i hreppnum þessar hlunninda- jaröir og fara með mikiö af afrakstrinum burt. En þrátt fyrir að sitthvaö mætti gera til aö bæta búskaparaöstöðuna I Vopnafiröi voru þau hjón sammála um að þar væri betra aö vera, en viðast hvar annars staöar á landinu. Þar væri hvert sumar hlýjast hér á landi og þar væri mikil sveitasæla. Þrifalegt var i fjósi á Háteigi þótt ekki væri þar rimlaflór. Hins vegar er band á öörum afturfæti á kúnum, svo þær stigi ekki aftur I flór. Ekki virtist bandiö há þeim hiö minnsta. Hjónin á Háteigi ásamt dóttur sinni. Skuttogarinn Brettingur og hluti bátaflota Vopnfiröinga bundinn viö bryggju. Ljósmynd Þaö er ekki of mikiö sagt þótt sagt sé aö flugiösé lifæö Vopna- fjaröar i vetrarsamgöngum. Þangaö flýgur flugfélag Noröurlands fjórum sinnum i viku frá Akureyri og tvisvar i viku kemur vél frá Flugfélagi Austurlands frá Egilsstöðum. Auk þessaeru farnar aukaferöir eftir þörfum. A siöasta ári fóru 2500 farþegar um Vopnafjaröarvöll og er þaö samsvarandi aö hver Vopnfirðingur hafi þrisvar sinn- um tekið sér far meö flugvél. Einnig eykst stööugt aö vörur séu fluttar með flugvélunum. Flugskilyröi I Vopnafiröi eru góö frá náttúrunnar hendi en nokkrar úrbætur þarf nauösyn- lega aö gera á flugvallarmál- um. A siöasta ári batnaöi aö- staöan þó verulega meö tilkomu farþega- og afgreiösluskýlis á flugvellinum. Þaö sem nú er mest aökall- andi aö gera er aö lagfæra nú- verandi braut, gera þverbraut, koma úpp brautarlýsingu og ýmsum öryggistækjum auk þess sem knýjandi nauðsyn er aö giröa flugvallarstæöiö til aö verjast ágangi búfjár. Aö sögn Kristjáns Magnús- sonarsveitarstjóra á Vopnafiröi eru þessar aögeröir ekki kostn- aöarsamar miðað viö margt annaö sem gert er I samgöngu- málum. Og þótt skilningur stjórnvalda á mikilvægi flugsins væri sifellt aö vaxa þyrfti hann aö aukast enn. Nýlega tók Flugfélag Noröur- lands i notkun nýja flugvél af Twin Otter gerö og tekur hún 18 farþega. Aður haföi eingöngu veriö notazt viö smærri vélar. Auöheyrt var aö menn á Vopna- firöi voru almennt mjög ánægöir meö þjónustu flugfé- laganna og væntu þess að þeim auönaðist aö njóta þeirrar þjón- ustu sem lengst. Hin nýja flugvélFlugfélags Noröurlands á vellinum i Vopnafiröi. Aðalfundur AAjólkursamlags KS: Innvegið mjólkurmagn 1975 varð 3,92% minna en árið 74 G.ó. Sauöárkróki. Aðalfundur M jólkursamlags Kaupfélags Skagfirðinga var haldinn aö Héðinsminni við Stóru-Akra 29. april s.l. Fundinn sátu 67 fulltrúar og deildarstjórar, auk fram- kvæmdastjóra mjólkursamlags- ins Sólbergs Þorsteinssonar og Helga Rafns Traustasonar kaup- félagsstjóra. Fundinn setti Helgi Rafn Traustason en fundarstjóri var skipaður sr. Gunnar Gislason Glaumbæ. 1 ræöum kaupfélags- stjóra og samlagsstjóra kom m.a. fram, að innvegið mjólkurmagn hjá samlaginu nam á árinu 8.716.743 ltr. og hafði minnkað um 3,92% frá sl. ári. Meöalfeiti mjólkurinnar 3.873% sem var 0.067% hækkun frá s.l. ári. Mjólkurframleiðendur munu hafa verið um 274, sem lögðu inn á 265 innleggsnúmer, sem haföi fækkað um 21 frá árinu á undan. SaJa á neyzlumjólk var um 11,1%, eða 968.784 itr., seldur rjómi var 108,476 ltr. þar af 90.594 ltr. M.S.R. Reykjavik, og selt skyr var 41.426 kg. Fullnaðarverð til bænda var kr. 4731 á litra sem er kr. 0.35 undir verðlagsgrund- velli M.S. kr. 0.65 undir lands- grund velli. Heildargreiðsla mjólkursamlagsins til framleið- enda fyrir mjólkurframleiöslu s.l. árs er kr. 412.455.670. A liönu ári voru 4 bændur sem lögðu inn yfir 100 þúsund litra hver, Trausti Sveinsson, Bjarnargili, Sigur- björn Þorleifsson, Langhúsum, Leifur Þórarinsson, Keldudal. Ólafur Þórarinsson, Flugu- mýrarhvammi. A fundinum var borin fram og samþykkt svohljóðandi tillaga: „Aðalfundur M.S. haldinn i Héðinsminni 29. april 1976 fagnar eindregiö framkomnu frumvarpi Jóns Armanns Héöinssonar um að bjarga mjólk frá skemmdum, eöa eyöileggingu i vinnslustööv- um. Vill fundurinn vekja sérstaka athygli á, hver nauðsyn er fátækri þjóðað láta ekki framleiðsluverð- mæti til lands og sjávar fara for- görðum i jafn stórum stil og i verkföllunum sl. vetur. Þvi skor- ar fundurinn á alþingi að sam- þykkja umrætt frumvarp nú þeg- ar." Gestur á fundinum var Jó- hannes Sigvaldason, ráðunautur Ræktunarfélags Norðurlands, og flutti hann erindi um fóðrun naut- gripa og ræktunarmál. Góður rómur var gerður að erindi Jó- hannesar og allmiklar umræður og fyrirspurnir voru gerðar i framhaldi af erindinu. Samlags- ráö skipa 5 menn: Helgi Rafn Traustason. kaupfélagsstjóri, Sólberg Þorsteinsson samlags- stjóri, Sigurður Sigurðsson, Brúnastööum, Jón Guömundsson, Óslandi, ólafur Þórarinsson, Flugmýrarhvammi.

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.