Tíminn - 22.05.1976, Blaðsíða 9

Laugardagur 22. maí 1976
TÍMINN
ÞJÓÐLEIKHOSIÐ
„Stigvél og skór”
Gestaleikur frá
FOLKETEATRET
Leikbrot um landflótta
og andspyrnu eftir
Eirik Knudsen.
Flytjendur
Anne-Lise Gabold
Gryd Löfquist
John Hahn Petersen og
Finn Nielsen
Undirleikari:
Frans H. Rasmussen
Leikmynd:
John Lindskov
Leikstjóri:
Perben Harris.
Vandræöi manna, þjóö-
félagshópa, jafnvel heilla
þjóöa veröa aö vera innan
seilingar til þess aö viö tökum
af skariö og látum okkur þau
varöa. Heimurinn hefur
skroppiö saman á þotuöldinni
og fjarlægöir hafa þannig
minnkaö, en viö erum ekki aö-
eins fljót aö feröast, viö erum
lika fljót aö gleyma. — Og svo
þetta meö fjarlægö i landmil-
um, viö ypptum aöeins öxlum
og gleymum þvl fljótt, sem
gerzt hefur hinum megin á
hnettinum, og látum okkur
nægja aö finna til meö þeim,
sem næst okkur búa.
Fyrir þessum kenningum
má nefna margvisleg rök.
Flest okkar eru búin aö
gleyma slöari heimsstyrjöld-
inni næstum þvi alveg, þeir
sem ábyrgöin báru eru lika
flestir komnir undir græna
torfu og fyrri heimsstyrjöldin
og hinir sólhvítu dagar milli-
stríösáranna hafa fyrir löngu
glatazt inn i sögunnar rökkur,
og koma okkur ekki lengur viö
fremur en þrælastrlöiö eöa
stööugur ófriöur milli Dana og
Svia þegar hinir siöarnefndu
stálu svefniherbergis-
mublunum úr henni Kristjáns-
borg undan konungshjónunum
dönsku.
Þaö er kannske þess vegna
sem áheyrendur voru svolltiö
seinir aö átta sig á sýningu
Folketeatrets I Þjóöleikhús-
inu, aö aöeins fáeinir áratugir
eru sföan skáld og aörir sem
höföu uppi kjaft kusu aö
hverfa af sjónarsviöinu I rlki
Hitlers og viö sjáum þá þræöa
einstigi um nætur á
Luneborgarheiöi og um
Holstein meö blautar bækur
og handrit undir hendinni, eöa
á bakinu i áttina til landamær-
anna dönsku. Noröurlönd
skutu skjólshúsi yfir merki-
lega andans menn á þessum
árum, þrátt fyrir talsveröa
áhættu. Danmörk varö síöan
fyrir baröinu á hinu sama, en
þaö er önnur saga.
Af þessum inngangi má þaö
vera ljóst, aö sýning á Stígvél-
um og skóm náöi ekki tilgangi
sinum, aö höföa til mótaöra
tilfinninga, eins og hún gerir
vafalaust I heimalandinu.
Þessi dagskrá var aöeins al-
menns eölis, söngur, leikur og
ljóö. A hinn bóginn geröi
Leikararnir fjórir: Gyrd Löfquist, Anne-Lise Gabold, Finn Nielsen og John Hahn Petersen.
SALT í
GRÓIN
SÁR...
flokkurinn margt vel, og má
þar sérstaklega nefna söng
Anne-Lise Gabold og þáttur-
inn um bókbindarann var
ógleymanlegur hjá Gryd Löf-
quist, og ég held aö engum
hafi leiözt, þrátt fyrir allt. Ef
til vill heföi frekari sagnfræöi-
leg undirstaöa i byrjun aukiö
skilning manna á verkinu, en
þetta varö aöeins einn
kabarettinn enn.
En þrátt fyrir allt, þá meg-
um viö ekki gleyma einu: aö
baki þessa leiks Erik Knuden,
sem setti allt saman og samdi
i eyöur, standa höfundar, sem
voru ofsóttir af stjórnmála-
öflum og voru flæmdir úr landi
fyrir skoöanir slnar, en þeir
voru:
Kurt Tucholsky f. 18901 Ber-
lin. Frá 1924 bjóhann svo til að
staöaldri utan ættlands slns,
fyrst sem fréttaritari I Paris
og frá 1929 I Sviþjóö. Ariö 1933
var hann sviptur þýzkum
rikisborgararétti, bækur hans
voru brenndar og bannaöar.
Aöalverk hans eru 2500 verk-
efni fyrir blöö? greinar um
deilumál, ádeilugreinar,
gamanþættir, viötöl ljóö og
gagnrýni. Pólitlskt fylgjandi
frjálslyndum öflum og var
mjög virkur I baráttunni gegn
nasismanum, ekki sizt I hinum
fjölmörgu pólitisku ljóöum
slnum og söngtextum. Meö
timanum varö barátta hans
gegn nasismanum vonlaus og
hann stytti sér aldur I desem-
ber 1935 I Gautaborg.
Erich Kastner f. 1899 i
Dresden. Rithöfundur, bjó i
Berlin frá 1927. Fluttist ekki úr
landi 1933 heldur dvaldist
áfram i Þýzkalandi, þótt hann
væri I stööugri hættu, bækur
hans voru bannaöar en voru
siöan gefnar út erlendis.
Heimskunnur fyrir barna- og
unglingabækur sinar (Emil og
leynilögreglumennirnir frá
1928 og Kennslustofan fljúg-
andi frá 1933) en skrifaöi
einnig skáldsögur (Fabian frá
1931). Háöskur samtíma-
og þjóöfélagsgagnrýnandi
ádeiluljóö hans voru mikið
lesin I Þýzkalandi á þriöja
áratugnum og I upphafi hins
fjóröa. Eftir striöiö hélt hann
sinu striki sem gagnrýninn
ádeilupenni, bæöi i blaöa-
mennsku og I kabarettum I
Munchen. Lézt 1974.
Kari Valentin eöa Ludwig
Fey Valentin, f. 1882 I Munch-
en. Alþýöulegur gamanleikari
og skáld. Brecht starfaöi meö
flokki Válentins á unga áldri
til aö læra af honum hiö
knappa framsetningarform og
samvinna þeirra hélt áfram
1922 við Kamperspiele I
Munchen, þar sem Valentin
kom fram meö eigin verk.
Eftir hann liggja yfir 400 grln-
þættir gamanvísur leikatriöi
og kvikmyndir. Efniö sótti
hann I hversdagslífiö eöa
hátlölega uppbrot þess. Stlll
hans þróaöist yfir i gróteskt
raunsæi meö skýrri þjóö-
félagsgagnrýni. — Meöan á
siöari heimsstyrjöldinni stóö,
liföi hann i kyrrþey utan viö
Munchen. Lézt áriö 1948. Og
aö lokum sá frægi maöur
Bertholt Brecht.
Berthoit Brecht f. 1898 i
Augsburg. Samdi fyrsta leik-
ritsitt, Baal 1918. Starfaöi sem
leiklistarráöunautur viö
Kammerspiele i Munchen og
leikhús Max Reinhardts i Ber-
lin, uns hann sló rækilega i
gegn meö Túskildings-
óperunni 1928. Flúöi land sem
kommúnisti 1933 og dvaldist i
útlegö i 15 ár, m.a. I Dan-
mörku og Bandarikjunum.Var
mjög afkastamikill sem
leikritahöfundur I útlegöinni.
Sneri heim 1948 og stofnaði
Berliner Ensemble ásamt
konu sinni Helene Weigel.
Hrinti þar i framkvæmd,
þróaöi og prófaöi kenningar
sinar um leik og leikhús, m.a. i
sýningum á eigin verkum eins
og Mutter Courage, Ævi
Galileis og Kákasiska kritar-
hringnum. Brecht lézt 1956.
Af þessu sést, aö baksviö
höfunda er ekki tilbúningur
heldur bláköld staöreynd.
Okkur leikhúsgestum er þaö
ljóst, aö auðveldara er aö
flytja þaö erlent leikhúsefni
hér á landi, þar sem leiksviös-
búnaöur kemst fyrir I almenn-
um farangri leikhópanna. Þaö
er ekki aöeins kostnaðar-
samara aö flytja „venjulegt”
leikrit yfir hafiö, heldur þarf
til þess meiri tlma til undir-
búnings. Einhver stakk upp á
þvi, aö fé yröi sparaö saman I
staö þess aö eyöa þvi I kaba-
rettaflug yfir hafiö jafnóöum,
svo unnt væri aö fá raunveru-
legt leikrit flutt hér á ldndi frá
stóru leikhúsunum á Noröur-
löndunum. Þaö styöjum við
hér.
Jónas Guömundsson
Bridge:
i
Unglingalandslið á
Evrópumeistaramót
Bridgesamband lslands sendir
landsliö til þátttöku I Evrópu-
meistaramóti unglinga, sem
haldiö veröur I Lundi dagana 1.-8.
ágúst n.k.
Liö var endanlega valiö nýlega
og er þaö skipaö þessum mönn-
um:
Sverrir Armannsson.hann var i
landslibi i unglingaflokki áriö
1973. Félagi hans er Siguröur
Sverrisson.en hann var I landsliöi
unglinga áriö 1974. Helgi Jónsson,
hefur tvívegis verið I unglinga-
landsliöi, árin 1974 og 1975. Félagi
hans er Helgi Sigurösson, þetta
er I fjóröa sinn sem hann er i ung-
lingalandsliði. Guömundur P.
Arnarson, var i landsliöi I ung-
lingaflokki 1975, en félagi hans er
Jón Baldursson, hann spilaöi i
landsliöi unglinga áriö 1974, en
áriö 1975 spilaöi hann i landsliöi i
opnum flokki (flokki fullorbinna).
Páll Bergsson.er fyrirliði liösins,
en hann sá einnig um val þess.
Fyrsta Evrópumót unglinga
var háö áriö 1968, og hafa slöan
veriö haldin annaö hvert ár. Ariö
1974 var mót þetta haldið I Kaup-
mannahöfnog náöi Island þar 12.
sæti en 2Í þjóö tók þátt i þvi.
Sitjandi, taliö frá vinstri: Sverrir Armannsson, Páll Bergsson, Helgi Jónsson, standandi: Helgi Sigurös
son, Jón Baldursson, Guömundur P. Arnarson, Siguröur Sverrisson.