Tíminn - 10.07.1976, Side 7

Laugardagur 10. júll 1976
TÍMINN
7
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfuiltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Auglýsingastjóri:
Steimgrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur I Edduhús-
inu við Lindargötu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur I
Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðsiusimi 12323 — aug-
lýsingasími 19523. Verð I lausasölu kr. 50.00. Askriftar-
gjald kr. 1000.00 á mánuði. Blaðaprent h.f.
„Að vinna sig út
úr erfiðleikunum"
Eysteinn Jónsson lét fyrir nokkru falla þau um^
mæli, að þjóðin ætti að vinna sig út úr erfið-
leikunum. Það væri eina rétta leiðin til að halda
sjálfstæði og frelsi og vera hamingjusöm i land-
inu. Þetta er vissulega hollur boðskapur á timum
þegar á móti blæs, eins og gert hefur hjá Is-
lendingum siðari misserin af völdum efnahags-
kreppunnar i heiminum.
Eysteinn Jónsson byggir þennan boðskap sinn
á öruggri reynslu. Þótt efnahagserfiðleikarnir
hafi verið miklir að undanförnu, eru þeir raunar
smávaxnir i sambandi við þá, sem var glímt við á
árunum 1934-1939. Þá fóru saman mikið aflaleysi
á þorskveiðum og hrun saltfisksmarkaðarins, en
saltfiskur var þá aðalútflutningsvara lands-
manna. Rikisstjórn Framsóknarflokksins og Al-
þýðuflokksins, sem kom til valda sumarið 1934,
setti sér það markmið að bogna ekki fyrir erfið-
leikunum, heldur að vinna sig út úr þeim. Þrátt
fyrir örðugar fjárhagsaðstæður var hafizt handa
um margháttaðar framkvæmdir og byggingar til
að sigrast á erfiðleikunum. Sildariðnaður var
stóraukinn, karfaveiðar voru hafnar, fiskþurrkun
hafin að nýju i stórum stil og siðast, en ekki sizt,
ber að nefna hraðfrystihúsin, en þá var lagður
grundvöllur þessa iðnaðar, sem nú er mestur i
landinu. Jafnframt þessu lagði þjóðin hart að sér,
svo að ekki söfnuðust of miklar skuldir erlendis.
Þannig vann hún sig út úr erfiðleikunum og gat
þvi stolt fagnað fullu frelsi, þegar lýðveldið var
stofnsett 1944. Nýfundnalandsmenn, sem glimdu
við sömu erfiðleika og íslendingar á þessum
tima, hafa aðra sögu að segja. Þeim tókst ekki að
vinna sig út úr erfiðleikunum, og leituðu þvi
hjálpar Kanadamanna með þeim afleiðingum, að
þeir misstu sjálfstæði sitt og Nýfundnaland varð
fylki i Kanada. Nú harma þeir þessi örlög.
Eysteinn Jónsson getur vissulega með góðum
rétti flutt þjóðinni þann boðskap, að hún eigi að
vinna sig út úr erfiðleikunum. Það var undir
forystu hans, Hermanns Jónassonar og Jónasar
Jónssonar, sem þjóðin vann sig út úr erfið-
leikunum 1934-1939. En þessi stefna er siður en
svo gleymd, heldur er henni enn dyggilega fylgt
áfram af flokki áðurnefndra þremenninga. Erfið-
leikarnir nú hefðu orðið aðrir og meiri, ef rikis-
stjórn Ólafs Jóhannessonar hefði ekki hafizt
öfluglega handa um endurnýjun skipastólsins og
uppbyggingu hraðfrystihúsanna. Að frumkvæði
samvinnumanna hefur verið hafizt handa um
stórfellda eflingu ullariðnaðarins. Loðnuveiðar
hafa verið stundaðar i stórum stil síðustu árin og
enn er verið að færa þær út. Hafinn er undir-
búningur að veiði og vinnslu ýmissa annarra fisk-
tegunda, sem ekki hafa verið nýttar hingað til.
Brátt munu sildveiðar verða aftur vaxandi þáttur
i þjóðarbúskapnum vegna þeirrar friðunar, sem
sildarstofninn hefur fengið.
Þannig getur þjóðin með framtaki og dugnaði
unnið sig út úr erfiðleikunum. Hún þarf ekki neitt
gull eða gjafir frá öðrum, sem gætu kostað hana
sjálfstæðið, likt og Nýfundnalandsmenn.
Þ.Þ.
Gwynne Dyer, Christian Science Monitor:
Uggur vegna þýzka
hergagnaiðnaða ri ns
Hann er orðinn mjög fullkominn
Menn títtast ekki þýzka hergagnaiðnaðinn meðan Helmut Schmidt
fer með völd.
LIKLEGA er aðeins um öf-
und, bæði hernaðarlega og
viöskiptalega, að ræða, og vist
erað skýið sem dregið er fyrir
stílu er ekki stærra en meöal
mannshönd. Engu að síður
hafa umræður átt sér stað,
bæði innan bandarlska þings-
ins og utan þess, um vaxandi
ógnun sem stafar af vopnaiðn-
aöi Vestur-Þýzkalands. Þykir
framgangur iðnaöarins hjá
Þjóðverjum ógna. bæöi
vopnaútflutningi Bandarikja-
manna, svo og heimamarkaði
þeirra.
Á siðasta ári festu Banda-
rikjamenn kaup á nokkuð
miklu magni Roland II loft-
varnareldflauga, en þær eru
fransk-þýzkar. Kaup þessi
áttu sér staö til þess að fylla
skörð þau i varnarkerfi
Bandarikjanna, sem tafir I
framleiðslu þeirra eigin eld-
flaugakerfa hafa valdið. Hiö
sama gæti nú átt sér staö hvaö
varöar samkeppnina um sölu
á skriðdrekum af miðlungs-
stærðum til Bandarlkjahers,
þar sem Leopard II skriödrek-
inn frá Þjóðverjum er haröur
keppinautur og hefur sannað
hæfni sina I reynslunotkun.
(Þö er það nokkurn veginn
vistað bandariska þingið mun
aldrei samþykkja kaup á þvi
mikla magni skriðdreka og
þess sem þeim fylgir frá
framleiðanda utan Bandarikj-
anna).
Bak við þessar yfirborös-
áhyggjur má einnig greina
vaxandi óróa — eða, ef til vill,
óvissu og rugling — meðal
bandariskra hermálasérfræð-
inga, vegna sérlega hraös
vaxtar hers- og hergagna-
iðnaðar Vestur-Þjóöverja hin
siðari ár. Þótt V-Þjóðverjar
búi við einna höröust skilyröi
allra vopnaframleiðenda, aö
þvi er varðar útflutning vopna
— þar sem meir en niutiu af
hundraöi framleiðslu þeirra
fer til bandamanna þeirra i
NATO og heildar útflutningur
á vopnum frá V-Þýzkalandi
fer sjaldan yfir eitt hundraö
milljónir dollara — þá hafa
þeir engu að siður skapað
verulega snjalla vopnalinu á
mjög skömmum tima.
Meiren sjötiu af hundraöi af
búnaðiv-þýzka hersins er þeg-
ar oröinn þýzkur (það sem
ekki er framleitt i Þýzkalandi
er aö mestu bandariskar
orustuflugvélar). Þegar nýja
Tornado-flugvélin kemur á
markað.sem veröur bráðlega,
verður búnaöurinn algerlega
heimaunninn. Tornado er
flugvél sem er ákaflega fjöl-
hæf sem herflugvél, og er
sameiginlega hönnuð af Þjóð-
verjum, Bretum og Itölum.
Vestur-Þýzkaland mun þá
bætast I hóp þeirra fimm út-
völdu rikja sem hanna og
framleiöa sjálf allan þann
búnað sem þarf til reksturs
styrjaldar án kjarnorku-
vopna.
ÞÝZK VOPN eru þess utan
meðal þeirra beztu I heimin-
um. Leopard-skriödrekarnir
hafa töluverða yfirburði yfir
bæði bandariska og sovézka
skriðdreka, að minnsta kosti
við evrópskar aðstæður, og
önnur vopn Þjóðverja eru
einnig sérlega góö. útbúnaöur
þeirra til loft- og sjóhernaöar
er ennfremur sérlega góður.
Þar sem sú stefna sem
V-Þjóðverjar hafa fylgt um
árabil, að láta sem minnst á
sér bera á alþjóðavettvangi,
er nú óðum að hverfa, hafa
önnur þau riki, sem framleiöa
vopn Istórum stil, fulla ástæöu
til þess aö óttast samkeppni
þeirra á alþjóðlegum vopna-
markaöi.
Það er skiljanlegt að
áhyggjur vakni vegna þessa,
eneinnig er þó þarna i bland-
aö öörum ótta, hálf földum og
aðeins aö hálfu leyti viíræn-
um, sem full þörf er á aö
draga fram I dagsljósið. Það
er óttinn vegna ört vaxandi
styrks V-Þjóðverja hernaðar-
lega.
Sfðan á árinu 1972 hafa herir
V-Þjóðverja, án þess að I þeim
hafi fjölgaö mönnum, þanizt
út á tæknisviöinu og að þvf er
varöar útbúnaö, þannig að nú
er V-Þýzkaland orðiö aö raun-
verulega ógnvekjandi
hernaöarveldi i Miö-Evrópu.'
Um þaö bil helmingi meir er
nú af v-þýzkum vopnabúnaöi á
mið-framlinu NATO en þar er
af bandarfskum og fram-
leiðslutækni Þjóðverjanna fel-
ur i sér möguleika til enn
meiri útþenslu.
TIL DÆMIS má nefna það
aö nú framleiöir V-Þýzkaland
aðeins um það bil sama fjölda
skriðdreka á mánuði og Bret-
ar gera, þótt benda verði á að
framleiösla Breta er að mestu
til útflutnings, en ekki Þjóð-
verja. Bretland og Bandarikin
framleiða nú eins mikið af
skriödrekum og iönaöur
þeirra getur annað. Þjóðverj-
ar, á hinn bóginn, gætu á sex
mánuðum aukið skriðdreka-
framleiöslu sina svo mikið að
hún að minnsta kosti
fimmfaldaðist og færi jafnvel
fram úr skriðdrekafram-
leiöslu Bandarikjamanna.
ÞAÐ GETUR verið aö það
teljist ruddalegt, en engu að
siður er það sannast sagna, að
mannkynssaga undanfarinna
áratuga og þáttur Þjóðverja i
henni hafa ekki skapaö traust
á Þjóðverjum meðal
nágranna þeirra og banda-
manna. Þar aö auki eru rikj-
andi ákaflega misjöfn viðhorf
gagnvart skiptingu Þýzka-
lands, þar sem Þjóðverjar þrá
margir endursameiningu rikj-
anna tveggja, en vinir þeirra
og óvinir eru jafnan sammála
um ágæti þess að landið sé
skipt i tvo hluta, likt og á sér
stað I dag.
Þaö er að visu ekki verulega
áriöandi i dag, en engu að
siöur athyglisvert, að þegar
forseti Frakklands, var fyrir
nokkru að verja þá ákvörðun
sina að halda áfram herskyldu
i Frakklandi, lýsti hann þvi
yfir að það væri áriöandi fyrir
jafnvægi álfunnar að franski
herinn væri jafn stór og sá
v-þýzki.
Þá er það einnig athyglis-
vert að megin-ástæða Sovét-
manna fyrir þvi aö taka þátt I
viðræöum um gagnkvæma
fækkun i herjum NATO og
Varsjárbandalagsins, er sá
möguleiki að þeir geti náð
fram samningi um tak-
markanir á stærð v-þýzka
hersins i framtiðinni.
Áhyggjur af þessu tagi eru
að öllu leyti ósanngjarnar
gagnvart þvi riki sem nú er
fyrir hendi i V-Þýzkalandi, en
það er meöal þeirra rikja sem
sýna af sér hvað bezta hegðun
á alþjóöavettvangi. Engu að
siður er V-Þýzkaland og
hernaöarmáttur þess orðinn
mikilvægur þáttur i samskipt-
um bæði innan Evrópu og milli
stórveldanna i dag.
(H.V. þýddi ogendursagði).
Uggurinn gæti vaxiö, ef Frans Josef Strauss fengi völdin.