Tíminn - 13.08.1976, Blaðsíða 17

Föstudagur 13. ágúst 1976
TÍMINN
17
Þorsteinn Þorsteinsson, verkamaöur: —Fyrst og fremst iþaö aö
gera eldra fólki lifið léttbærara, t.d. með þvi að hækka ellilifeyr-
inn.
i hvað myndir þú vilja að skattarnir þinir færu,
ef þú mættir ráða?
TÍAAA- spurningin
Sigdór Sigmarsson, sjómaöur:— Ég vildi sjá mina skatta fara i
sjávarútveginn, frekar en i skrifstofubáknið hjá riki og bæ.
Eggert Jóhannesson: — I minn eiginn vasa.
Millý Haraldsdóttir, húsmóöir: — Þaö er svo margt sem ég vild
aö minir peningar færu i, en ætli það sé ekki helzt gamla fólkið
sem ég vildi að nyti þeirra.
Gunnar Ilallsson, kerfisfræöingur: — Mér dettur fyrst i hug veg-
irnir. Ég bý úti á landi svo ástæðan til þess er ef til vill augljós.
lesendur segja
Halldór Þorbergsson, vélskólakennari:
Mesti sparnaðurinn
væri að leggja nið--
ur Svartolíunefnd
,,Mér skilst að nokkur áróður
sé rekinn manna á meðal gegn
notkun svartoliu. Þaö er dálitið
erfitt að fást viö eða svara slik-
um áróðri, þvi hann kemur ekki
fram opinberlega. Hverjir hér
eru að verki, er lika erfitt að
átta sig á. Ég hef heyrt tilnefnda
sölumenn og aöra algjörlega
óvélfróða menn og er vitanlega
ekkert mark á þeim takandi.þvi
þetta er beint vélfræðilegt
spursmál”.
Þetta eru ummæli formanns
SO-nefndar fyrir rúmu ári, eða i
febrúar 1975. Siðan þá hefur
mikið vatn runnið til sjávar.
Fundur um So-brennslu var
haldinn á vegum Skólafélags
Vélskólans i febrúar siöastliðn-
um, þar sem SO-nefnd var harð-
lega gagnrýnd og var fátt um
svör SO-nefndarmanna, sem
allir voru á fundinum. Nokkrar
greinar um SO-mál hafa siðan
birzt i dagblööum, m.a. „eftir
útgerðarmenn i liki alþingis-
manna og kennara”, eins og
talsmaður SO-nefndar kemst að
oröi. Þaö var svo loks fjórða
mai siðastliðinn, að hinum sjálf-
skipaða blaðafulltrúa, tengda-
syni So-nefndar i liki blaða-
manns er att fram á völlinn,
með risafyrirsagnir um sparnað
með SO-brennslu að vopni. En
SO-nefnd sjálf þorir ekki að láta
á sér kræla.
Upplýsingasöfnun blaðafull-
trúans er eins og við var að bú-
ast. Blaðamaöur, sem aldrei
hefur séð vél, talar um vélar við
tvo fyrrverandi skipstjóra og
núverandi útgerðarstjóra.
Þarna voru fundnir menn, sem
rætt gætu vélfræöileg spursmál
svo mark væri á takandi.
Útgerðamaður b/v Narfa seg-
ir: „Svartolia var notuö'hálft
annað ár, þá urðum við fyrir þvi
eina óhappi sem oröið hefur i
vélarrúmi skipsins. Þetta óhapp
er á engan hátt hægt aö rekja til
SO-notkunar. Viö gerðum það,
sem ekki mátti gera, keyrðum
vélina án túrbinu á svartoliu”.
Þessi ummæli má skilja
þannig, að ef vélin hefði ekki
verið á svartoliu þá hefði mátt
keyra vélina. En nú vill svo til,
að þessi vél er með tvær túrbin-
ur og aöeins önnur þeirra bilaði.
í stað hennar var tengdur loft-
ræstiblásari vélarrúmsins, svo
loftleysi vélarinnar var ekki
eins mikið og látiö er i veðri
vaka. Ég vil endurtaka það,
sem haft var eftir mér áöur um
SO-brennslu b/v Narfa, hún er
nánast ein sorgarsaga. SO-
brennsla b/v Narfa hefst upp-
haflega 22. desember 1968 og
stendur i fyrstu lotu til 17. ágúst
1970, að skipiö fer á veiðar með
gasoliu. A þessu fyrrnefnda
timabili er skipið á veiðum i 447
daga af 603 dögum skv. bókum
Lögskráningarstofunnar. Af
þessu sést, að skipið er frá veið-
um yfir 25% af timabilinu, eða
alls 156 daga. Fyrst útgerð b/v
Narfa gekk svona snurðulaust
væri ekki úr vegi aö spyrja
hvers vegna b/v Narfi var
bundinn viö bryggju eftirtalin
timabil meöan á SO-brennslu
stóð.
30. mai-9. júni ’69 i 11 daga
9. júli-22. júli ’69 i 14 daga
14. okt-9. nóv ’69 i 27 daga
9. feb-5. mars ’70 i 25 daga
2. apr-22. apr ’70 i 21 dag
20. júni-16. ág ’70 i 58 daga
Alls 156 daga
í öðru lagi vil ég spyrja:
Hvers vegna var brennt disel-
oliu i b/v Narfa frá 17. ágúst
1970 þar til 31. ágúst 1972, fyrst
útgerðamaður og SO-nefndar-
menn voru svona ánægöir meö
reynsluna af SO-brennslunni?
SO-brennsla hefst siðan aftur,
eins og áöur segir, 31. ágúst
1972. Ari siðar, eða i september
1973 þykist SO-nefnd mæla slit i
aðalvél b/v Narfa og segir um
þaö: „Slit hefur ekki vaxið
hraðar frá þvi að notkun SO sem
eldsneytis hófst”. Hér mætti
staldra við og spyrja: Voru
þessar mælingar geröar með
sömu nákvæmni og i b/v Rauöa-
núp, þar sem vélin „hljóp” við
brennslu SO„ að sögn SO-nefnd-
ar. Niu mánuðum siðar, eöa
u.þ.b. 21 mánuði eftir aö SO-
brennsla hefst i annað sinn er
b/v Narfi á leið til Hollands til
gagngerðrar vélaviðgeröar, og
til að breyta skipinu i skuttog-
ara.
Frá Hollandi skrifar svo yfir-
vélstjórinn þann 8. október 1974.
(Skýrsla SO-nefndar i febrúar
1975).
„Mér er mikil ánægja að geta
sagt með góðri samvizku, aö við
þá nákvæmu skoðun, sem fram
fór á aðalvélinni, kom ekkert
þaö i ljós, sem mælt getur gegn
notkun svartoliu i þessari vél..
...Það var sérfræðingur frá
Werkspoor, sem gerði heildar-
úttekt á aðalvélinni og þaö eina,
sem hann fann aö voru legurnar
og leguvelirnir...”Þessi kafli úr
bréfi yfirvélstjórans var lesinn
af formanni SO-nefndar fyrir
forráðamenn japanskra skut-
togara á fundi þeirra 31. janúar
1975.
Annað bréf berst SO-nefnd
einnig i hendur frá sama vél-
stjóra, og það furðulega er, að
það er dagsett sama daginn 8.
október 1974. Þar segir m.a.:
Viðgeröir og úrbætur á aðalvél
og SO-kerfi.
1. Settir nýir stimpiar i alla vél-
ina 10 stk.
2. Settir þrir nýir útblásturslok-
ar og einn nýr sogloki i vélina.
3. Sett ný „Element” i allar
eldsneytisoliudælurnar og sex
nýjar dysur i eldsneytisloka
vélarinnar.
4. Skipt um allar legur og smur-
dælur i forþjöppum.
5. Settar sjö nýjar höfuölegur I
vélina.
6. Sett ein ný sveifarlega i vél-
ina.
7. Slipaðir þrir höfuðleguvelir.
A þetta bréf forðast SO-nefnd
að minnast, á áöurgreindum
fundi forráðamanna japanskra
skuttogara, hvers vegna?
Nokkru siðar i sömu skýrslu
fjallar SO-nefnd svo um fyrr-
greindar viðgerðir á aðalvél b/v
Narfa, og segir: „Narfi er nú i
allsherjar skoðun i Hollandi eft-
ir tveggja ára SO-brennslu.
Narfi var með álbullur, sem
taldar eru ótryggar fyrir SO-
brennslu, þær stóöust álagið það
vel að ekki þurfti aö endurnýja
neina þeirra”.
Þetta, sem hér hefur fariö á
undan, er aðeins litið brot af
hinum vitaverða málflutningi
SO-nefndar, en af nægu er að
taka.
A fundi Skólafélags Vélskól-
ansum SO-málstóöfyrrverandi
yfirvélstjóri b/v Narfa upp, og
kvað það hafa veriö ákveðiö
þrem árum fyrr aö skipta um
bullur i aðalvélinni á þessum
tima, en i viötalinu við útgerðar
mann Narfa segist hann hafa
skipt um bullur vegna ráðlegg-
inga frá framleiöanda vélar-
innar. Vélaframleiöendur þurfa
vitaskuld aö selja varahluti, og
aðeins bullurnar i b/v Narfa
kostuöu tæpar sex milljónir is-
lenzkra króna. SO-nefnd sagði
notuöu bullurnar I ágætu standi,
og voru þær að sögn þeirra seld-
ar útgerðarfélaginu Isfelli hf. til
notkunar i b/v Siguröi. Að-
spurður um þessi viðskipti svar-
aði útgeröarstjóri Isfells:
„Þessi viöskipti hafa ekki átt
sér stað, við höfum ekki þurft og
komum ekki til með aö kaupa
brotajárn úr b/v Narfa I okkar
skip”.
Nú aöeins um 16 mánuðum
eftir þessa gagngerðu viðgerö á
aðalvél b/v Narfa, er nýlokiö
við að skipta um öll strokklok á
aðalvélinni og mun kaupverð
þeirra nema um 6 milljónum is-
lenzkra króna. Þetta er sannar-
lega glæsilegur árangur, eða
hitt þó heldur.
Fullyröingum SO-nefndar um
útgerðarmenn i liki alþingis-
manna og kennara, sem kveöa
upp sleggjudóma og dreifá ó-
rökstuddum fullyröingum visa
ég til föðurhúsanna. Ef einhvers
staðarmá lesa órökstuddar full-
yröingar og sleggjudóma ættu
menn að kynna sér skrif
SO-nefndar, sem Sjávarútvegs-
ráðuneytið hefur ungað út meö
ólikindum, enda er SO-nefnd
þegar farin að safna saman
hluta skrifa sinna til að foröa
þeim frá almenningssjónum.
Þar sem talað er um alvöru út-
gerðarmenn, sem heldur vilja
gera út á sjó, en sjóöakerfi, er
sjálfsagt átt við Guðmund Jör-
undssonog aðra útgeröarmenn,
sem brenna SO á skipum sinum.
Þá mætti spyrja, hve miklum
fjármunum hefur Sjávarút-
vegsráðuneytið deilt til þessara
aðila hvers og eins, og hver
greiðir ferðalög SO-nefndar um
Evrópu, svo og útgáfu þessara
fáránlegu skrifa nefndarinnar.
Viö aðdáendur SO-nefndar vil
égsegjaeftirfarandi: Nýjufötin
keisarans þóttu lika staöreynd.
— Það er ekkert að gera annað
en viðurkenna mistökin og af-
neita þessu hvimleiöa fyrirbæri
i lfki Svartoliunefndar.
17. júli 1976.
Halldór Þorbergsson
Vélskólakennari.