Tíminn - 01.09.1976, Blaðsíða 7

Mi&vikudagur 1. september 1976
TÍMINN
7
Halldór Kristjónsson:
DAGBLADID
OG
SPILLINGIN
1 Dagblaöinu 28. ágUst er for-
ustugrein meft nafninu Spilling-
in I Framsókn. Inn I greinina er
felld mynd af Hauki Helgasyni,
ritstjórnarfulltrúa.
I upphafi greinarinnar segir:
„I umræöum á vinnustööum
og i heimahúsum um hin marg-
vislegu fjársvikamál eru oft
nefndir menn, sem sitja nálægt
kjötkötlunum I Framsóknar-
flokknum. Suma þessara
manna hefur almannarómur
vafalaust ranglega fundiö seka.
Engu aö siöur er ljóst, aö spill-
ingaröflin hafa einna helzt at-
hafnaö sig I þessum flokki og
kemur margt til.”
Þaö er sjálfsagt gert af
lævislegri undirhyggju aö sýkna
einhverja ótilgreinda flokks-
menn. Meö þvi vill höfundur fá á
sig svip hógværöar og hófsemi,
enda ekki nauösynlegt aö viö
séum allir beinlinis glæpamenn.
Hitt veröur aöalatriöi I máli
hans: Engu aö siöur er ljóst aö
spillingaröflin hafa bezt athafn-
aö sig I þessum flokki:
Hvernig er þaö nú ljóst?
Þaö er engin furöa þó aö ein-
hverjir Framsóknarmenn séu
nefndir ,,I umræöum á vinnu-
stööum og I heimahúsum.”
Skyldi greinarhöfundur ekkert
vita um þann róg sem rekinn
hefur veriö I vetur?
Skyldi hann ekki vita, aö for-
maöur flokksins hefur veriö
borinn þeim sökum aö hafa not-
aö ráöherravald sitt til aö tor-
velda rannsókn sakamála?
Skyldi honum vera ókunnugt
um þær kenningar, aö Fram-
sóknarflokkurinn hafi haft tekj-
ur af ýmiss konar fjársvika-
starfsemi og forustumenn hans
noti völd sln og áhrif til aö
vernda ýmiss konar sakamenn?
Veit hann ekki, aö þessi áburöur
hefur veriö fluttur svo ljóst og
opinbert, aö sagt hefur veriö aö
ráöherrra ætti aö biöjast lausn-
ar vegna hans?
I þessari herferö hefur margt
veriö sagt umfram þaö sem
fram er komiö á prenti. Hér
gildir enn þaö, sem Þorsteinn
Erlingsson oröar svo snillilega:
Þó flest væri gleypt sem var
logiö og lágt
var lifandi sleipt á þvl taki,
aö finna hvaö kleift var aö
hafa yfir hátt
og hverju yröi dreift út aö
baki.
Hér hefur mörgu þvl veriö
dreift út aö baki sem ekki hefur
enn þótt kleift aö hafa yfir hátt.
Og nú treystir Haukur þvl aö
tlmabært sé aö segja: Engu aö
siöur er ljóst.
Þaö er sennilega ástæöulaust
aö spyrja, hvaö átt sé viö þegar
talaö er um þá, sem sitja nærri
kjötkötlunum I Framsóknar-
flokknum. Viö skulum ekki elt-
ast viö þaö aö sinni.
Hvernig reynir svo rit-
stjórnarfulltrúinn aö gera kenn-
ingu sina sennilega?
Hann segir:
„Flokkurinn er hugsjóna-
snauöastur Islenzkra stjórn-
málaflokka.” og „Þó eimir eftir
af hugsjónum I öllum flokkanna
nema Framsókn.”
„Framsóknarflokkurinn
byggöi á samvinnuhugsjón.
Þessi hugsjón átti nokkurt er-
indi til bænda I byrjun aldarinn-
ar, en hún er dauö fyrir löngu.”
Þessi ummæli eru svo furöu-
leg aö ástæöa er til aö stanza
viö þau. Höfundurinn veit ekki,
aö svo aö segja öll afuröasala
bænda er rekin á samvinnu-
grundvelli. Hann veit ekki, aö
samvinnuhugsjónin lifir og ber
ávexti I hverju einasta mjólkur-
búi landsins. Hann veit ekki, aö
sigur samvinnustefnunnar er
m.a. sá, aö kalla má aö lengi
hafi rlkt friöur um vinnslu og
sölu landbúnaöarafuröa. Fram-
leiöendur standa þar ekki I
strlöi viö vinnslustöövarnar, og
hefur þó veriö reynt aö vekja
þar tortryggni og ófriö meö
rægimálum. Samvinnuhuesión-
in í framkvæmd hefur komiö I
veg fyrir þann ófriö.
Nú er þaö ekki tiltökumál, þó
aö framhleypinn og grunnfær
gasprari auglýsi fávizku sina
um Islenzkt þjóöfélag meö þvl
aö fullyröa aö samvinnuhug-
sjónin sé dauö. Hitt er eftir-
tektarvert, aö blaö, sem eitt
þykist vera þess umkomiö aö
leiöa þjóöina á veg sannleikans,
skuli láta svo fávlsan angur-
gapa tala I slnu nafni. En hér
mun þó allt á eina bókina lært.
Hrokinn og grobbiö um hina
óháöu þjónustu viö sannleikanri
rls af ótraustum grunni. Jónas
Kristjánsson og Haukur Helga-
son eru orönir aö athlægi I þvi
endurlausnarhlutverki sem þeir
þykjast gegna.
Leiöarahöfundur segir, aö öll-
um ætti aö vera augljóst aö
samvinnustefnan „er ekki leng-
ur hugsjón, sem byggja má
stjórnmálahreyfingu á”.
Ef ég tryöi þvi aö Haukur gæti
eitthvaö lesiö sér til gagns
myndi ég ráöleggja honum aö
lesa ritgeröir Jóns forseta I Nýj-
um félagsritum um verzlunar-
mál. Mér sýnist, aö enn vanti
mikiö á aö hugsjónir forsetans I
verzlunarmálum séu komnar I
framkvæmd. Sé ég þó ekki betur
en hann hafi metiö þaö rétt, aö
verzlunin þyrfti aö vera félags-
verzlun, svo aö hún yröi sann-
gjörn og réttlát.
Kaupmennirnir á lsafiröi og
Flateyri voru miklir vinir Jóns
Sigurössonar og stuönings-
menn. Meö ýmsu móti styrktu
þeir hann og starfsemi hans.
Hann fór lika viöurkenningar-
oröum um þá sem kaupmenn.
Þeir legöu stund á vöruvöndun,
fylgdu framleiöslunni eftir utan,
kynntu sér af eigin raun
markaösmálog óskir kaupenda.
En þrátt fyrir þetta kvaö hann
þaö furöu, aö bændur heföu ekki
myndaö félög utan sllka menn.
Hann kallaöi þaö aö lands-
menn létu sig ár eftir ár flæöa á
sama skerinu, þegar þeir létu
sér nægja aö skipta viö þann
kaupmanninn, sem bezt byöi I
þaö og þaö skiptiö, I staö þess aö
mynda eigin samvinnufélög um
verzlunina.
Leiöarinn I Dagblaöinu segir
aö Sjálfstæöisflokkurinn eigi
hugsjón einkaframtaksins. Lát-
um þá hugsjón blöa sem um-
ræöuefni. Flokkarnir, sem
kenna sig viö alþýöu eru sagöir
eiga hugsjón sóslalismans.
Mér viröist aö munurinn á
hugsjón sóslalismans og sam-
vinnustefnunnar sé meira um
aöferöir en úrslit. Munurinn á
rlkisverzlun og kaupfélagi ligg-
ur ekki þvi, aö gróöinn eigi ekki
aö veröa almenningseign I báö-
um tilfellum. Annaö á aö vera
ríkisforsjá, boöin og byggö upp
aftan frá. Hitt byggir á samtök-
um almennings, byggöum upp
neöan frá. Ég er framsóknar-
maöur og legg hugsjón sam-
vinnustefnunnar til grundvallar
I minni pólitlk vegna þess, aö
mér finnst hún bezt minna menn
á aö gera kröfur til sjálfra sln
jafnframt þvl aö þeir heimta
rétt sinn.
Þaö er rétt, þótt þaö standi i
Dagblaöinu, aö menn ganga
stundum I stjórnmálaflokka til
aö hafa gott af þeim. Hitt er
fjarstæöa, aö þaö gildi sérstak-
lega um Framsóknarflokk-
inn. Sú kenning er þó samboöin
óvitum, sem halda aö hugsjón
samvinnustefnunnar sé dauö og
gæti nú hvergi I þjóöfélaginu Is-
lenzka.
Svo langt sem ég man hafa
menn ööru hvoru oröiö uppvlsir
aö misferli og ýmiss konar auö-
gunarbrotum. Ég held aö þaö
hafi hent menn 1 ýmsum
stjórnmálaflokkum. Mig rámar
I þaö, aö menn sem fylgdu Sjálf-
stæöisflokknum hafi veriö viö-
riönir lagabrot, og mér finnst
vorkunnarmál þó aö Alþýöu
flokksmenn séu ekki alveg
lausir viö grunsemdir um aö f jái
sé stundum aflaö ólöglega. Ég
hef aldrei hugsaö mér aö þaö
væri fyrirfram vlst, aö allir
kjósendur Framsóknarflokks-
ins væru algjörlega flekklausir
menn.
Ég veit aö þaö eru margir
ráövandir menn I öllum flokk-
um — en llka misjafn sauöur i
mörgu fé. Ég mótmæli þeirri
fjarstæöu, aö samvinnuhug-
sjónin sé dauö og framsóknar
menn eigi sér enga pólitiska
llfsskoöun. Hitt veit ég, aö I
mörgum fjöldasamtökum, svo
sem samvinnufélögum, stéttar-
félögum og stjórnmálaflokkum
eru alltaf margir óvirkir, og I
þvi liggur hætta fyrir lýöræöi og
frelsi. Og mig hryllir viö þvi
hversu mikla götusölu er hægt
aö fá fyrir sorpblöö, sem eink-
um eru til þess fallin aö villa um
fyrir mönnum.
Auövitaö er þrifnaöur aö þvi,
ef Dagblaöiö drepur Mánudags-
blaöiö, en afturför er þaö samt,
aö hafa 6 sorpblöö á viku þar
sem áöur var eitt.
Spiffingin í Framsókn
í umræðum á vinnustöðum og í
heimahúsum um hin margvísleg-
ustu fjársvikamál eru oft nefndir
menn, sem sitja nálægt kjötkötl-
unum í Framsóknarflokknum.
Suma þessara manna hefur al-
mannarómur vafalaust ranglega
fundið seka. Engu að síður er ljóst
að
ingaröflin hafa einna bezt getað athafnað
)essum flokkiog kemur þarmarsUtil.
spill-
sig í
„Martin Fern" eftir
Leif Panduro verður
leikrit vikunnar
Fimmtudaginn 2. september
kl. 20.35 veröur flutt leikritiö
„Martin Fern” sem byggt er á
sögu eftir Leif Panduro, „En
mand fra Danmark”. Mats
Arehn hefur samiö útvarpsgerö
leiksins. Þýöinguna geröi
Torfey Steinsdóttir, en GIsli
Alfreösson er leikstjóri. Leik-
endur eru: Bessi Bjarnason,
Halla Guömundsdóttir, Erling-
ur Gíslason, Margrét Guö-
mundsdóttir, Randver Þorláks-
son, Herdls Þorvaldsdóttir o.fl.
1 leikritinu segir frá „miö-
aldra” manni Martin Fern, sem
misst hefur minniö I bllslysi og
dvelur á hjúkrunarhæli. Hann
heldur þvl fram, aö hann sé alls
ekki Fern, þótt aörir reyni aö
fullvissa hann um þaö. Martin
strýkur af hælinu og fer aö
kynna sér „fyrra llf” sitt, en er
ekki alls kostar ánægöur meö
þau kynni, enda fer margt ööru-
visi en hann ætlar.
Þetta er sálrænt leikrit, viö-
kvæmt á köflum, og lýsingar á
sálarástandi manns eins og
Martins viröast næsta trúverö-
ugar. Viö erum I vafa allt frá
byrjun til enda, hvort þessi
maöur sé I rauninni þaö sem
aörir segja hann vera.
Leif Panduro er fæddur á
Friöriksbergi I Kaupmannahöfn
áriö 1923. Hann stundaöi nám I
tannlækningum og var skóla-
tannlæknir I Esbjerg 1957-’62.
Ariö 1961 geröist hann lausráö-
inn blaöamaöur viö „Politik-
en”. Hann hefur skrifaö bæöi
sögur og leikrit, ekki slzt sjón-
varpsleikrit, og hafa sum þeirra
veriö flutt I islenzka sjónvarp-
inu. Þá hefur hann einnig skrif-
aö kvikmyndahandrit.
tJtvarpiö hefur áöur flutt tvö
leikrit Panduros, en þau eru
„Sagan af Amróslusi” (1956) og
framhaldsleikritiö „Upp á kant
viö kerfiö”, sem flutt var fyrr á
þessu ári.
Skólahús nær fullgert í Vík
JH—Reykjavík. — Hér er I
byggingu barna- og unglinga-
skóli, þar sem starfræktar veröa
þrjár unglingadeildir, og er I ráöi
aö þessi bygging veröi tekin I
notkun um 20. september, sagöi
séra Ingimar Ingimarsson, er
Tlminn ræddi viö hann i gær.
Heilsugæzlustöö er I þann veg-
inn aö veröa fokheld, sagöi séra
Ingimar enn fremur, og tvær
leigulbúöir og þrjú einbýlishús er
veriö að reisa I kauptúninu.
Frá Tónlistarskólanum
í Reykjavík
Tónlistarskólinn i Reykjavik tekur til
starfa i byrjun október.
Umsóknarfrestur um skólavist er til 10. september og eru
umsóknareyöublöö afhent i Hljóöfæraverzlun Poul Bern-
burg, Vitastlg 10. Upplýsingar um nám og inntökuskilyröi
eru gefnar I skrifstofu skólans.
Inntökupróf verða sem hér segir:
t tónmenntarkennaradeild fimmtudaginn 23. september
kl. 1.
t undirbúningsdeild kennaradeilda sama dag kl. 5.
t pianódeild föstudaginn 24. september kl. 1.
t allar aörar deildir sama dag kl. 5.
Skólastjóri.