Tíminn - 27.01.1977, Blaðsíða 8

8
Fimmtudagur 27. janúar 1977-
ÍÍÍiIAÍí'
Agnar Guðnason:
AB undanförnu hafa allmiklar
umræöur fariö fram hér á landi
um útflutning á landbúnaöar-
afuröum. Þaö er eölilegt aö þaö
veki ekki neinn sérstakan fógn-
uö, ef vörur eru seldar úr landi
langt undir framleiöslukostn-
aöi. Bent hefur veriö á ýmsar
leiöir, sem mætti fara til aö
draga úr þessum útflutningi, en
flestar þeirra hafa veriö reynd-
ar einhvers staöar annars staö-
ar i heiminum áöur. Siöastliöin
30 árhefur rikt vandræöaástand
i millirikjaverzlun meö land-
búnaöarvörur, sérstaklega er
varöar búf járafuröir. Þess
vegna hafa ýmsar þjóöir reynt
aö fá bændur til aö draga úr
framleiöslunni meö ýmsum
opinberum aögeröum. Þeim
hefur veriö borgaö fyrir aö
hætta mjólkurframleiöslu,
borgaö fyrir aö slátra ungkálf-
um, þegar of mikiö framboö var
á nautakjöti. t Bandarikjunum
var bændum greitt fyrir hvern
ha ræktaös lands, sem ekki var
nytjaöur. Sama geröu Finnar. 1
Finnlandi og Sviþjóö hefur veriö
reynt aö draga úr framleiösl-
unni,meöþvi aö greiöa bændum
eftirlaun, þegar þeir hafa náö 55
ára aldri og voru fáanlegir til aö
hætta bdskap. Tilgangurinn
meö þessum aögeröum var aö
VANDAMAL
EB-löndin eyða
hundruðum milljarða
í niðurgreiðslur og
útflutningsbætur
Ef viö ættum aö fullnægja innanlandsþörfinni fyrir kjöt og
mjólk, þá væru um 2/3 af vinnuafli þjóöarinnar bundnir viö land-
búnaöinn, ef notuö, væru þessi vinnubrögö. Meö aukinni tækni
hefur hlutur landbúnaöarins ivinnuafli lækkaöi7,5%.
(Myndin er af Klemenz Kristjánssyni frá Sámsstööum og dr.
Ólafi Dýrmundssyni yfirkennara á Hvanneyri) (Ljósm.A.G.)
draga úr útgjöldum fyrir
þjóöarbúiö meö minni fram-
leiöslu og spara þannig útflutn-
ingsbætur. Reyrislan hefur þó
oröiö sú, aö útgjöldin hafa sizt
veriö minni, og alls ekki stuölaö
aö lækkun á veröi landbúnaöar-
afuröa.
Þetta ástand i alþjóöaviö-
skiptum meö landbúnaöar-
afuröir er víöa áhyggjuefni, en
eingöngu bundiö viö þau lönd,
sem framleiöa umframþarfir
heimamarkaöar. Þeir bjart-
sýnu vona, aö lausn finnist inn-
an fárra ára.
Þar sem útflutningur á
undanrennudufti hefur sérstak-
lega veriö til umræöu og eöli-
lega gagnrýndur, þá mun ég
gera nokkra grein fyrir erfiö-
leikum Dana meö sömu vöru.
Heimild min er ársskýrsla 1975
þeirrar deildar, sem fer meö
markaösmálin, sem tengd er
stjórnardeildinni, sem sér um
málefni Efnahagsbandalags
Evrópu. Hjá öllum þjóöum EB
eru sérstakar stjórnardeildir
innan hvers lands, sem annast
þau viöfangsefni, og svo er einn-
ig hjá Dönum. Allar upphæöir,
sem nefndar veröa hér á eftir,
miöast viö isl. kr. á gengi eins
og þaö var 25. jan. s.l. gagnvart
Dkr.
Danir og undanrennan
Allt verö á vinnsluvörum
mjólkurbúa í EB-löndunum
miöast viö grunnverö á mjólk til
framleiöenda. Þeim er tryggt
ákveöiö lágmarksverö fyrir
mjólkina. Með markaösskipu-
lagi þvi', sem komiö hefur veriö
á, brúar landbúnaöarsjóður EB
biliö á milli framleiösluverösins
og söluverös. Fram til ársins
1973 var undanrenna ekkert sér-
stakt vandamál hjá Dönum, þvi
hún var’ notuð I rikum mæli
beint til fóðurs, aöallega handa
grísum. Þaö ár keypti markaös-
deildin aöeins 660 tonn af undan-
rennudufti, sem þá var um-
framframleiðsla. Ariö 1974 var
umframframleiöslan oröin 4140
tonn, sem greitt var fyrir 794
t iandinu eru nú um 36.000
mjólkurkýr. Ef þeim fækkaöi,
mætti reikna meö tfmabundnum
skorti á nýmjólk. (Ljósm.A.G.)
millj. kr. t lokársins 1975 voru I
geymslu á vegum landbúnaðar-
sjóös EB i Danmörku 45.510
tonn. Sjóöurinn greiddi 222 kr.
fyrir hvert kg, sem sett var i
geymslu. Ariö 1975 voru seld 10
tonn af þessum birgöum til
hjálparstofnana á 111 kr. kg, en
þetta magn var gefiö til Bangla-
desh.
A árinu 1975 var greiddur
styrkur tilmjókurbúanna IDan-
mörku að upphæö 10520 millj.
kr. vegna sölu á 1.256 millj. kg
af undanrennu til fóöurs. Þrátt
fyrirþessa niöurgreiöslu á verði
undanrennunnar, dróst notkun
hennar saman um nær 200 millj.
kg miöaö við áriö áöur. Aörar
proteinrikar fóöurvörur reynd-
ust ódýrari fyrir bændur aö
nota. Meöalniöurgreiösla á
hvern ltr. undanrennu áriö 1975,
var 8.37 kr.
A árunum 1973 og ’74, keyptu
heykögglaverksmiöjur i Dan-
mörku 3853 tonn af undanrennu-
dufti. Styrkur til þeirra eða
endurgreiösla nam 234miilj.kr.
Arið 1975 var aöeins 424 tonnum
af undanrennudufti blandað
saman við grænmjöl, en þá var
endurgreiðsla 46 millj. kr. Hey-
kögglaverksmiöjurnar greiddu
ekki nema 131kr. fyrir hvert kg,
en hið rétta verö var 222 kr
Sama verö greiddu fóöur-
blöndustöðvar fyrir undan-
rennuduftið. A árunum 1973 og
1974 notuöu Danir i fóöurblönd-
ur 38200 tonn af duftinu, og þaö
kostaöilandbúnaöarsjóðinn 2485
millj. kr. Ariö 1975 voru seld
19.000 tonn af birgöunum og
greiddarmeö þessu magni, 1729
millj. kr. til fóöurblöndunar-
verksmiðjanna. Þrátt fyrir
þessar niöurgreiöslur, sem voru
hliöstæöar í öllum EB-löndun-
um, varö veruleg birgöasöfnun
á siöastliðnu ári. Taliö var, aö
birgöir á vegum landbúnaöar-
sjóös EB-landanna hafi numiö
um 1.1 millj. tonna um áramótin
1975-76. en á miöju siöasta ári
voru þær um 1.5 millj. tonn.
Gert var ráö fyrir aö gefa 200
þús. tonn til þróunarlandanna
og aö þvinga fóðurblöndustööv-
ar til aö nota 400 þús. tonn i
fóöurblöndur. Ennþá liggja ekki
fyrir endanlegar skýrslur um
þróun mála hjá Dönum fyrir
siöastliöiö ár, en gera má ráö
fyriraömun hærri upphæö hafi
verið variötilniöurgreiöslna og
útflutningsbóta en árið 1975.
Samtals kostaði útflutningur
Dana á vinnsluvörum mjólkur-
búanna landbúnaöarsjóöinn
27339 millj. kr., þar af vegna út-
flutnings á smjöri 14915 millj.
kr., fyrir osta þurfti aö greiöa
6089 millj. kr. og útflutnings-
bætur fyrir aðrar mjólkurvörur,-
þar á meðal undanrennuduft,
6335 millj. kr.
Af þessu yfirliti ætti lesendum
aö vera þaö ljóst, aö viöar en
hér þarf aö greiöa útflutnings-
bætur.
Sinfóníutónleikar í kvöld:
Pdll P. Pdlsson stjórnar og Gísli
Magnússon og Halldór Haraldsson
eru einleikarar
Attundu tónleikar Sinfóniu-
hljómsveitar tslands og jafn-
framt þeir siöustu á fyrra miss-
eri, veröa haldnir i Háskólablói i
köld. Stjórnandi er Páll P. Páls-
son og einleikarar GIsli Magnús-
son og Halldór Haraldsson. A efn-
isskránni eru eftirtalin verk:
Concerto breve eftir Herbert H.
ÁgUstsson, Konsert fyrir tvö pi-
anó eftir Béla Bartók og Aus Itali-
enSinfónia op. 16eftirR. Strauss.
Concerto breve eftir Herbert H.
Agústson er nú fluttur I annaö
sinn, en hann var frumfluttur af
Sinfóniuhljómsveitinni 11. marz
1971. Einleikararnir GIsli Magn-
ússon og Halldór Haraldsson eru
tónleikagestum aö góöu kunnir.
Siöastliöin 2 ár hafa þeir leikiö
saman i útvarpi og sjónvarpi og
fyrir tónlistarfélög , en nú leika
þeir I fyrsta skipti saman með
Sinfóniuhljómsveit Islands.
Píanókonsertinn fyrir tvö pianó
eftir Béla Bartók hefur ekki veriö
flutturhér áður, og aö sögn þeirra
Gisla og Halldórs er hann eitt erf-
iðasta verk, sem þeir hafa fengizt
viö. Konsertinn var upphaflega
saminn sem sónata fyrir tvö pl-
anó og ásláttarhljóðfæri, en verk-
iðsiöanendursamiö áriö 1940sem
konsert fyrir tvö pianó.
Leiðrétting
Þau leiöinlegu mistök uröu i
sambandi við afmælisgrein I
tilefni 90 ára afmælis Guö-
mundar Bjarnasonar I Timan-
um I gær, þriöjud. 25. jan., aö
yfir greininni stóö minningar-
grein, — en átti aö vera af-
ihæliskveöja. Eru hlutaöeig-
endur beönir afsökunar vegna
þessa.
Fyrirsögnin átti aö hljóða á
þessa leiö:
90 ára
Guömundur B jarnason
fyrrum bóndiá Hæii