Frjáls þjóð - 19.06.1964, Blaðsíða 2

AM ALÍ A
Tilraunaleikhúsið Gríma.
Amalía, einþáttungur eft-
ir Odd Bjömsson. Leik-
stjóri er Erlingur Gísla-
son, leiktjaldamálari Þor-
grímur Einarsson. Til að-
stoðar leikstjóra og höf-
undi: Gísli AlfreSsson og
Krisíbjörg Kjeld. Ljósa-
breytingar: Jón Ólafsson.
„Amalía“ er hinn fjórði
af einþáttungum Odds Björns
sonar, sem gefnir voru út
1963. Eins og hin prentaða
gerð þáttarins er, minnir hún
helzt á „atómljóð" sett á svið.
En höfundur hefur töluvert
breytt þættinum, sett nokkur
orð framan við hann og slegið
í hann leikritsbotn, sem virð-
ist annars vanta í prentaða
þáttinn. Við þessar breyting-
ar höfundar hefir þátturinn
fengið meira leikritssnið.
Tónninn í þessu verki
Odds Björnssonar minnir
mest á „Partí“, eftir sama höf
und, sem sýnt var í fyrra: Það
mætti jafnvel hugsa sér að
Amalía væri að koma heim
úr fyrrnefndri veizlu. Leikur-
inn fjallar um hið sama al-
gjöra vonleysi og tilgangs-
leysi. „Amalía“ stefnir þó
ennþá útúrdúraminna að
sama boðskapnum og „Partí".
Veigamestu breytingarnar
á uppsetningu leiksins frá
hinni prentuðu gerð eru þær,
að í stað litskuggamynda í
speglunum eru komnir leik-
endur í speglana, og um leið
hefur röddunum fækkað nið-
ur í þrjár.
Gangur leiksins er í stuttu
máli þessi: Amalía, ieitlagin
miðaldra kona (Erlingur
Gíslason) kemur heim í alrú-
ið herbergi sitt, þar bíður
hennar aðeins snyrtiborð með
þrem speglum og þrem spegil
myndum, þessar spegilmynd-
ir e: j: roskin kona (Bríet
Héðinsdóttir) hégómleg kona
(Kristín Magnúss) og roskinn
maðpr (Karl Sigurðs:,un) Am-
alía sezt við snyrtiborð sitt,
og fyrst í stað eru spegilmynd
irnar bundnar henni og
hreyfa sig eins og hún þær
hefja svo tal við hana og fá
sér „einn lítinn“, og smátt og
smátt losnar um þær, og þær
taka að rífast innbyrðis, og að
lokum ganga þær út úr spegl-
unum, og er þær fara aftur
inn í þá, skipar ein þeirra
Amalíu að taka af sér (fölsku)
brjóstin, lendarnar, rassinn
og andlitið, og síðast snýr hin
útþurrkaða Amalja séi við og
að áhorfendum. Leikritið end
ar svo svipað og „Partí“, þ. e.
á ferlegu neyðarópi fiá öllum
persónum og kolniðamyrkri,
Þetta óp í endann þótti mér
raunar misheppnað. minnti
um of á þessar kómísku hryll-
ingsmyndir, sem astíð er ver-
um stöðum, og skrifast það
plús hjá leikstjóra. Enn er ó-
nefndur einn leikarinn. áhorf-
andinn fær að sjá sem snoggv
ast á sviðinu unga og bráð-
snotra stúlku, sem heitir Stef-
anía Sveinbjörnsdóttir
Leiktjöldin eru lítil gylltm
rammi um speglana á svört-
um grunni, mér líkar það
mjög vel hjá höfundi að
sneiða hjá öllu því drasli í
„klúnkestíl“, sem tröllsligar
oft leikrit, um leið og tjaldið
er dregið frá. Höfundur notar
tjöld til að segja sitt, en ckki
til að gefa verki sínu leiðin-
legan raunveruleikablæ eða
til að láta það gerast á ein-
hverjum vissum stað eða á
vissum tímum.
Eins og fyrr er nefnt, er
strikið tekið beinna í „Am-
alíu“ heldur en í „Partíi“. Ef
til vill mun einhverjuin þykja
það galli á leikritinu, að svo
lítið er um uppfyllingu og
gamansemi í verkinu, slíkt er
eiginlega varla að finna nema
í þrætu spegilmyndanna, ann
ars staðar er aðeins napurt
háð og kaldhæðni.
Oddur hefur sinn eigin per
sónulega stíl. Hann virðist
mest hafa orðið fyrir áhrifum
frá nútímaljóðlist og Ionescu,
Frá nútímaljóðlist hefur
hann það, að bregða upp hin-
um óvæntu myndum, sem
koma fyrir líkt og hinir sker-
andi tónar elektróniskrar tón-
listar, en frá Ionescu mynd-
ina af hinu daglega sálar-
morði (sbr. einþáttunga Ion-
escu, „Kennslustundina' og
„Borðið og stólana“) Þessi á-
hrif bræðir hann svo saman í
leikritun sinni.
Það er á við ískalt og hress
andi steypibað að sleppa út
úr rjómalogni hinnar hefð-
bundnu „persónusköpunar"
leikhúsa og kvikmj'ndahúsa
borgarinnar og fara að sjá
Amalíu. Það væri gaman að
sjá svipinn á hinum íhaldsam-
ari borgurum, er þeii sitia í
myrkrinu í leikslok.
Hamingjunni sé lof. að við
fáum einstöku sinnum að sjá
tilbreytingu eins og „Amal-
íu“.
Aðalsteinn Davíðsson
Oddur Björnsson.
ið að bjóða upp á í kvik- (
myndahúsum bæjarins. )
Leikritið er e. t. v mörg- )
um tormelt, en það mun eiga(
að túlka, eins og áður er sagt, ^
vonleysi og tilgangsleysi )
mannskepnunnar og skilnings/
Ieysi hennar á eigin lífi. Vesl-(
ings Amalía skilur ekki neitt^
í þeim ósköpum, sem vfir)
hana hafa dunið, hún kennir)
kommúnistum og „þvi Opin- (
bera“ um það allt saman, og^
hún kann ekki nema eitt ráð,}
hún gramsar í skúffum sínum (
að leita að því liðna og fær^
sér „einn lítinn“. Leikritið er)
fullt af kaldhæðni, að ég ekki(
segi mannfyrirlitningu Nú á (
tímum, er list er yfirleitt böl-)
sýn og stefnir að því að segjaj
mönnum sem mest með tákn-(
máli og bastrakt myr.dum, á^
þetta leikrit vel heima )
Leikendur skila alveg sínu. *)
Bezt þótti mér Bríet, sem(
tókst að verða bæði ótrúlega (
geðvonzkuleg kcrlingar- )
grybba og hugguleg gömul^
kona til skiptis. Annars eru (
þessi hlutverk þannig að lítil^
hætta mun að ofleika þau (en)
það er gildra, sem t. d. vel-/1
Hestir leikarar flana stöðugt (
í, er þeir reyna að lesa Ijóð). ^
Hlutverk Karls Sigurðssonar)
er harla vanþakklátt áhorf- (
andinn botnar ekkert í, hvað •
höfundur vill með sköllóttan)
karl í einum speglinum Leik-'(
urinn gengur eðlilega hratt(
með „meltingarnæði" á rétt-^
Uppnám ....
(Frh af bls 1.)
an, sem er vfirmaður setuliðs-
ins í fjarveru þess, sem nú
gegnir stöðunni, og báru fram
sömu kröfu. Hann vísaði mál-
inu frá sér, kvaðst ekki hafa
heimild til að taka ákvörðun,
heldur yrði hann að fá fvrir-
mæli frá utanríkisráðherra,
sendiherra eða frá Washing-
ton.
Frjáls þjóð hefur haft tal
af Ragnari Arnalds og sagðist
honum svo frá, að þeir þre-
menningarnir hefðu ekki
verið fyrr komnir inn á Völl-
inn en íslenzkur lögreglu-
þjónn vék sér að þeim og
virtist hafa miklar áhyggjur
af komu þeirra. Hafði hann
lesið það í blöðum að til
stæði að sprengja sjónvarps-
stöðina í loft upp og virtist
helzt óska, að þeir hyrfu þeg-
ar á braut. Buðu þeii félagar
honum að leita í bílnum, ef
hann óttaðist að þeir hefðu
sprengiefni eða vopn með-
ferðis, en lögreglumaðurinn
kvaðst ekki hafa heimild til
þess, þar sem Ragnar Arnalds
væri alþingismaður.
Nú kom bandaríska lögregl
an til skjalanna og fylgdist
herlögregla nákvæmkga með
ferðum þeirra hvert sem þeir
fóru.
Er yfirmaður varnarliðsins
hafði vísað kröfunni frá héldu
þeir félagar til sjónvarpsstöðv
arinnar.
Um leið og þeir voru komn
ir inn í húsakynni stöð\’arinn-
ar, þar sem um 15 rnanns
voru að starfi, allt Aineríkan-
ar, hringdi síminn þar. Fói
einn starfsmaðurinn í símann
og að símtalinu loknu varð
algert uppnám í stöðinni. Átt
að vísa þeim tafarlaust á dyi
en hótað barsmíð ella („somc
body is going to be hurt“ og
annað í þeirn dúr.) Þeii
spurðu, hvort ekki væri hæg1
að fá að skoða stöðina, er
fengu það svar, að það væri
a. m. k. ekki hægt þennac
dag. Fóru þeir félagar við
svo búið. Þess má geta, að
Frh. á 7. síðu
ÍP
’firestaíiie'"
^ .THUNDERVOLT' kerti
'•..áaðeins KR. 27. &
PRESTOLITE „THUNDERVOLT" en.
útbúin sjálfhreinsandi kveikjuoddi, sem
fyrirbyggir sótmyndun — þannig að
neistinn er alltaf jafnsterkur — kostirnii
eru: — AuSveldari gangsetning, aukin
vélarorka, minni benzíneyðsla og lengri
ending kertisins. —
— SENDUM í PÓSTKRÖFU
A
Þ. JÓNSSON & CO
BRAUTARHOLTI 6 - SIMI 15362 - REYKJAVIK
' a
2
Frjáls þjóS — föstudaginn 19. júní 1964.