Fréttablaðið - 07.04.2006, Blaðsíða 18

7. apríl 2006 FÖSTUDAGUR18
fréttir og fróðleikur
Sigurður Tómas Magnús-
son, settur saksóknari í
Baugsmálinu, hefur að því
er virðist tekið leiðbeining-
um dómstóla um að bæta
verknaðarlýsinguna til þess
að gera nýjar ákærur hald-
bærar fyrir dómstólum og
koma þannig í veg fyrir að
þeim verði vísað frá á nýjan
leik. Slíkar leiðbeiningar
gagnrýndu verjendur á
sínum tíma og töldu að í því
fælist að dómstólar drægju
taum annars málsaðila.
Eftir þrjár vikur verður tekið
fyrir á dómþingi í Héraðsdómi
Reykjavíkur mál ríkissaksóknara
gegn Jóni Ásgeiri Jóhannessyni,
forstjóra Baugs, Tryggva Jóns-
syni, fyrrverandi aðstoðar-
forstjóra Baugs, og Jóni
Gerald Sullenberger, for-
stjóra Nordica í Flórída.
Sigurður Tómas
Magnússon, settur sak-
sóknari í Baugsmálinu,
hefur endurunnið 19
ákæruliði upp úr þeim 32 ákæru-
atriðum sem bæði dómstigin höfðu
vísað frá dómi seint á síðasta ári.
Hinir ákærðu hafa nú afhent
fjölmiðlum ákærurnar til umfjöll-
unar. Settur saksóknari hefur með
tilkynningu stuttlega gert grein
fyrir inntaki þeirra. Jón Ásgeir
hefur sömuleiðis gripið til varna
með opinberum útskýringum og
yfirlýsingum.
Sakaður um að leyna
upplýsingum
Í nýju ákærunum er Jón Ásgeir
Jóhannesson, forstjóri Baugs, sak-
aður um fjársvik og til vara
umboðssvik þegar hann seldi
Vöruveltuna hf. almenningshluta-
félaginu Baugi fyrir sjö árum.
Saksóknari leggur fram gögn sem
benda til þess að Jón Ásgeir hafi
sjálfur keypt Vöruveltuna, sem
átti og rak 10-11 verslanirnar,
nokkru áður en hann seldi Baugi
félagið. Hann hafi leynt stjórn
Baugs þeirri staðreynd að hann
væri raunverulegur eigandi Vöru-
veltunnar og í fyllingu tímans hafi
Jón Ásgeir og Gaumur, fjöldkyldu-
fyrirtæki hans, staðið uppi með að
minnsta kosti 200 milljóna króna
hagnað af sölu sem Baugur hf.
greiddi á endanum tæpan einn og
hálfan milljarð króna fyrir.
Orðrétt segir settur sak-
sóknari í ákæru sinni:
„Baugur hf. galt samtals
325 milljónum króna hærra
verð fyrir hlutafé Vöruveltunnar
en það sem ákærði galt fyrir hluta-
fé Vöruveltunnar og telst það tjón
Baugs hf.“
Segir viðskiptum ruglað saman
Verknaði Jóns Ásgeirs er síðan
lýst nánar og leitast settur sak-
sóknari þar við að bæta fyrir
meinbugi þá sem leiddu til frávís-
unar ákæranna á báðum dóms-
stigum, en dómurum þótti verkn-
aðarlýsingin í fyrri atrennu áfátt.
Meðal annars fer settur sak-
sóknari yfir kaupsamninga, lán-
veitingar og aðra samninga sem
við sögu koma í býsna löngu ferli
þar sem Jón Ásgeir kaupir og
selur miklar eignir milli skyldra
aðila. Til að mynda er til þess tekið
að hann hafi undanskilið fasteign-
ir í í eigu Vöruveltunnar þegar
hún var seld Baugi.
Brotin eru nú kölluð fjársvik
eða umboðssvik en viðurlög við
alvarlegum brotum af slíkum toga
eru sektir og fangelsisvist.
Jóni Ásgeiri virðist sem sak-
sóknari rugli saman óskyldum við-
skiptum eins og segir í yfirlýsingu
frá honum. Verknaðarlýsingin á
viðskiptum með hlutabréf í Vöru-
veltunni eða 10-11 eigi ekki stoð í
raunveruleikanum. „Staðreyndin
er sú að Baugur Group hf. hagnað-
ist verulega á kaupunum á 10-11
og var kaupverð félagsins hið
sama og stjórn þess samþykkti að
greiða fyrir félagið.“ Jón Ásgeir
bætir við að ekki hafi staðið til að
fasteignir tilheyrðu rekstri 10-11
þegar Baugur keypti félagið. „Get-
gátur um ímyndaðan hagnað
Gaums og tengdra aðila eru óvið-
eigandi í ákæru,“ segir Jón Ásgeir
í yfirlýsingu sinni.
Fjögur ár frá húsleitinni
Í réttarsal verður það verkefni
saksóknarans að sanna sekt sak-
bornings og lög gera ráð fyrir því
að hann njóti vafans þegar sönn-
unargögn þykja ekki fulnægjandi.
Þannig verður sjálfsagt spurt
hvernig Jón Ásgeir blekkti stjórn
Baugs, hvernig hann taldi stjórn
Baugs trú um að uppsett verð
fyrir Vöruveltuna væri niðurstaða
samninga en ekki ákvarðað af
honum einum í gróðaskyni og
hvernig hann lét líta svo út að eig-
andi Vöruveltunnar væri annar en
hann sjálfur þegar hann þurfti á
bankaláni að halda vegna viðskipt-
anna. Ef ekki verður orðið við
kröfum um frávísun málsins munu
verjendur enn á ný reyna að sanna
að enginn hafi orðið fyrir tjóni.
Þegar Hæstiréttur kemur
saman eftir sumarleyfi verða liðin
fjögur ár frá því að lögreglan
gerði húsleit í höfuðstöðvum
Baugs vegna grunsamlegs reikn-
ings. Í annarri atrennu fara nú
fyrir dómstóla ákærur sem reist-
ar eru á bókhaldsgögnum sem þar
var lagt hald á en hafa ekkert með
reikninginn grunsamlega að gera.
Hins vegar situr nú Jón Gerald
Sullenberger, sá er reikningnum
veifaði, á bekk með sakborningum
fyrir að reyna að fegra myndina
af Baugi á hlutabréfamarkaði.
Undanfarin ár hefur orðið hryðjuverkamaður
heyrst sífellt oftar í fréttum fjölmiðla, og þessa
dagana bíða Bandaríkjamenn þess að frétta hvort
Zacharias Moussaoui verði dæmdur til dauða
fyrir aðild að hryðjuverkunum í Bandaríkjunum
11. september 2001. Moussaoui segist sjálfur
hafa átt þátt í árásunum, þó að leiðtogar al-Kaída
segi hann hvergi hafa nærri komið.
Hryðjuverkamenn, hermenn og skæruliðar
Á Vísindavef Háskóla Íslands kemur fram að
það er hreint ekki eins einfalt og stjórnmálaleið-
togar heimsins vilja vera
láta að skilgreina hverjir
teljast hryðjuverkamenn
og hverjir ekki. Skilin á milli
hryðjuverkamanna, skæruliða og
jafnvel hermanna eru oft afar óskýr, og
á stundum fer skilgreiningin eftir þeim
aðila sem skilgreinir og hverra hagsmuna hann
á að gæta.
Þó er yfirleitt stuðst við þá skilgreiningu að
hryðjuverkamenn vinni í hópum og veki athygli
á hugmyndafræði sinni eða kröfum með því að
ráðast á saklausa borgara.
Hermenn starfa fyrir ríkisstjórnir, klæðast
einkennisbúningum, þeim er aðallega ætlað að
sinna landvörnum og berjast eingöngu við aðra
hermenn. Samkvæmt alþjóðasáttmálum er þeim
bannað að ráðast á vopnlausa borgara.
Skæruliðar starfa í hópum og styðjast við
ákveðna hugmyndafræði sem oft
snýst um aðskilnað frá því ríki
sem þeír búa í eða stjórnar-
skipti. Ólíkt hryðjuverkamönn-
um skipuleggja þeir sig eins
og hersveitir, klæðast
gjarnan einkennis-
búningum og skotmörk þeirra eru hernaðarleg
eða pólitísk, fremur en almennir borgarar. Skæru-
liðarnir fylgi viðurkenndum baráttuaðferðum
hersveita og er barátta þeirra oft dæmd lögmæt.
Óljós mörk
Þrátt fyrir skýrar línur á yfirborðinu reynist oft erf-
itt að greina þarna á milli, og fellur oftast samúð
manna og yfirvalda með þeim sem hentar hags-
munum þeirra hverju sinni, enda getur skilgrein-
ingin á því hver telst hryðjuverkamaður breyst
með árunum. Til dæmis sagði Margaret Thatcher,
fyrrverandi forsætisráðherra Bretlands, Nelson
Mandela vera hryðjuverkamann, en nokkrum
árum síðar hlaut hann friðarverðlaun Nóbels fyrir
störf sín í þágu Suður-Afríku. Jafnframt hafa flest
hryðjuverk heims verið framin af hermönnum,
lögreglu- og leyniþjónustumönnum, sem starfa
fyrir lögmætar ríkisstjórnir.
FBL-GREINING: HRYÐUJUVERKAMENN, SKÆRULIÐAR OG HERMENN
Oft lítill munur á störfunum
Svona erum við
> Fjöldi barna á leikskólum
Heimild: Hagstofa Íslands
SPURT & SVARAÐ
VARNAR- OG ÖRYGGISMÁL
Þekkingu þarf að auka
Baldur Þórhallsson, dósent í stjórn-
málafræði við Háskóla Íslands, telur
að auka þurfi sérfræðiþekkingu á sviði
öryggis- og varnarmála hér á landi.
Hvernig er raunhæft að auka þekk-
ingu á þessu sviði?
Háskóli Íslands er farinn að bjóða upp
á nýtt meistaranám í alþjóðasamskipt-
um þar sem nemendur geta sérhæft
sig á sviði öryggis- og varnarmála.
Á næsta ári verða í boði þrjú ný
námskeið á þessu sviði og jafnframt
er skólinn að fjölga námskeiðum um
öryggis- og varnarmál í BA-námi í
stjórnmálafræði. Háskóli Íslands er
því markvisst að reyna að byggja upp
sérfræðiþekkingu á sviði öryggis- og
varnarmála. Í haust koma tveir erlendir
sérfræðingar á þessu sviði, Michael
Corgan og Cristopher Coker, en þeir
munu fjalla um þessi mál á námskeið-
um í Háskóla Íslands.
Hefur vanþekking á þessu sviði háð
íslenskum stjórnvöldum?
Það hefur tilfinnanlega skort sérfræð-
inga á sviði öryggis- og varnarmála
og það hlýtur að vera kappsmál allra
sjálfstæðra þjóða að hafa aðgang að
sérfræðiþekkingu á sviði öryggis- og
varnarmála. Ekki bara við kennslu og
rannsóknir heldur líka sérfræðinga
sem geta komið að stefnumótun
íslenskra stjórnvalda.
BALDUR ÞÓRHALLSSON
14
.5
74
16
.2
82
16
.7
55
B
ör
n
15
.1
05
1998 2000 2002 2004
10–11 gefinn gaumur
SIGURÐUR TÓMAS MAGNÚSSON SETTUR
SAKSÓKNARI Sigurður Tómas þarf að sanna
sekt Jóns Ásgeirs og hefur í því skyni leitast
við að bæta verknaðarlýsinguna á meintu
broti hans.
JÓN ÁSGEIR JÓHANNESSON FORSTJÓRI BAUGS Jón er helst á því að settur saksóknari hafi ekki skilið eðli viðskiptanna með hlutabréfin í
10-11 verslununum. Hann segir getgátur um ímyndaðan hagnað Gaums og tengdra aðila óviðeigandi.
HAMBORGAR-
HRYGGUR
VEISLA Á BRAUÐIÐ
BAUGS M Á L I Ð
FRÉTTASKÝRING
JÓHANN HAUKSSON
johannh@frettabladid.is