Mánudagsblaðið - 29.06.1970, Blaðsíða 4

4
Mánudagsblaðið
Mánudagur 29. júní 1970
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: AGNAR BOGASON.
Sími ritstjórnar: 13496. — Auglýsingasími: 13496.
Verð í lausasölu kr. 25,00. — Áskriftir ekki teknar.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
Sljór almenningur — sljóari atbafna-
menn — kjarklaas ríkisstjórn
Segja má, að hver og einn einasti maður í land-
inu haíi yfir einhverju að kvabba í sambandi við
nýyfirstaðna samninga. Að vísu er hér ekki átt við
verkalýðinn heldur þá, sem venjulega ganga undir
nafninu atvinnurekendur og framtaksmenn. Út-
gerð, iðnaðarleiðtogar, kaupmenn, og aðrir framá-
menn láta óspart í ljós þá skoðun sína, einslega,
að þær kaupkröfur og fríðindi, hafi nú verið sam-
þykkt, að allt framtak muni kikna undir útgjöld-
unum.
Þrátt fyrir það lætur ekki einn einasti slíkur
maður, að heitið geti, heyrast til sín. Það er engu
líkara, en allir atvinnuveitendur hafi öll ráð á að
taka á sig þau auknu útgjöld, sem fyrirsjáanleg
eru og reyndar hefur verið samið um. Það má
vera, að blöðin hafi ekki leitað álits þeirra framá-
manna, sem hér eiga hlut að máli. En látum það
eiga sig. Blöðin eru ekki skyldug til að leita álits
þeirra, þótt það sé harla undarleg afstaða eftir, ekki
aðeins eina hörðustu kaupdeilu, sem um getur,
heldur og, að það virðist hafa verið gengið að
samningum, sem mikill hluti atvinnurekenda geta
ekki staðið undir.
! menningarlöndum og allsstaðar í hinum vest-
ræna heimi hefðu orðið umræður á opinberum vett-
vangi um þvílík stórmál og þessi. Seðlabankastjór-
ar, fjármálaráðherrar og auðvitað forsætisráðherr-
ar, hefðu sagt skoðun sína, leiðandi menn í við-
skipta- og framkvæmdalífi hefðu og látið óspart
í sér heyra. Hér er algjör þögn. Að vísu hafa tveir
fulltrúar Vinnuveitendasambandsins látið í ljós
skoðun sína í útvarps- og sjónvarpsviðtölum og
fulltrúi verkalýðsins einnig.
En hvar eru hinir, t.d. Magnús Jónsson, dr. Jó-
hannes Nordal. fyrirsvarsmaður S.H., iðnaðarleið-
togarnir, forustumenn kaupmanna og öll hin ó-
skyldu öfl, sem beint hafa skaðazt vegna samning-
anna? Frá þeim heyrist ekki bofs. Blöðin jú, Mbl.
túlkar vandræðalega óánægju, hvetur til að nýta
nú eins vel og hægt er gerða hluti ella sé allt kom-
ið í voða. Vinstri pressan — og trúið okkur að þar
er lítill munur — hjakkar I sama farinu og telur
of skammt gengið.
Ekki einn einasti ábyrgur aðili, utan starfs-
manna atvinnurekenda, sem sömdu fyrir þá, hefur
haft þor til að segja sannleikann og benda á, að
þessir samningar eru ekki annað en beinn undan-
fari gengisfellingar, sem er óhjákvæmileg, og svo
einnig stórhættuleg þeim litla vísi. sem við höfum
að mörgum iðngreinum.
Það er eins öruggt og dagur eftir nótt, að fram-
undan eru vandræðatímar og hættulegir tímar.
Ekki eitt einasta hjól í þjóðfélagsvélinni má bila,
auk þess, að öll verða þau að afkasta iangt fram-
yfir það, sem heita mætti eðlilegt, bæði í sjófángi
og iðnaði. Það er engu líkara en að iðnaðurinn í
heild treysti á einhverja samnorræna hjálp og sjóði
en útvegurinn og þær atvinnugreinar, sem eru I
sambandi við hann á óendanleg lán og styrki. Ekki
einn einasti maður, sem þjóðin hefur litið til, hvorki
innan ríkisstjórnarinnar né meðal atvinnurekenda,
hefur haft kjark eða dug í sér að segja sannleikann.
Þessvegna er almenningur fómlátur um hag þeirra
í bili. En einhverntíma kemur að því, að jafnvel sá
stérl sljós hépur rankar við sér. En þá verður líka
buddan tóm.
KAKALI SKRIFÁR
í HREINSKILNI SAGT -
Ég !hló mikið að því í gainla
daga er menn, sem höfðu
dvalið erlendis í nokkra daga,
komu heim og rituðu greinar
um allt það, sem miður fór
í landi því er þeir heimsóttu
og stungu upp á ýmsum
lausnum til að leiðrétta þær
missmíðar, sem þeir þóttust
finna.
Má vera, að ég geri mig að
samskonar aula og þeir gerðu
sjálfa sig, en þó er nokkiur
afsökun, að ég hefi nokkrum
sinnum komið í þá borg, sem
ég aetla að rita um, auk þess,
sem ég dvaldist í landinu um
árabil og kunni mig þá nokk-
uð þar.
Þetta er New York City,
risaborgin við Atlanzhafið,
einskonar suðupottur allra
kynþátta, heimavöllur glaepa,
ófriðar, lö'glbrota af öUu tagi,
morða, nauðgana og uppþota.
Þetta er og sennilega ein
menntaðasta borg Bandaríkj-
anna, jalfnvel heimsins, heim-
ili fremstu listamanna ver-
aldar í leiMist, óp>eru, mynd-
list og naer öllum lisitgreinum,
sem menn þekkja. Einnig er
New York miðdepill hinna
meiriháttar fjármiála, og í
Wall Street, hafa margir
mestu auðhringar veraldar,
sem teygja anga sína í hvem
kima heimsins, höfuðstöðvar,
þótt enn sé London, að nafn-
inu til mesta fjérmálaborgin.
í New York búa fleiri ítalir
en í Róm, kínverska hverfið
er máske ekki eins stórt um
sig og það, sem er í San
Francissco, en Gyðingar búa
þar milljónum saman, og
svertingjar hafa lagt undir
sig heil hverfi. Þá koma inn-
flytjendur úr Puerto Rico,
norðurlandabúar í Brooklyn
og írskir hafa jafnan verið
þar fjölmennir.
Engin einstök borg skreytir
sig með hærri skýjakljúfum,
ffleiri glerhúsum og þar situr
að staðaldri þing Sameinuðu
þjóðanna, þessari dæmalausu
en þróttlausu súpu, sem vas-
ast í öllu en fær litlu eða
engu framgengt a.m.k. á sviði
friðar og eftirlits, sem þó var
aðalástæðan fyrir uppruna-
legri stofnun þeirra.
Auður og allsnægtir er
hlutskipti fjölmargra New
York búa, mestur fjöldinn ber
ágætan hlut úr býtum, en
þar er líka argasta fátækt og
aumingjaskapur, sem þekkist
meðal vestrænna landa, þótt
ekki sé hann sambærilegur
við rætflahverfi S-A,meríku
eða ömurieika Afriku.
Skemmtistaðir hinna ljós-
um piýddu Manhattaneyju,
skipta tugum þúsunda, barir
og matstaðir óteljandi, ó-
grynni ferðamanna sækja
staðinn heim og sagt er, að
ekki einn einasti New York
búi, komi nokkurntíma á þá
staði, sem hvert kvöld eru
fullir af gestum innlendum og
erlendum. Talið er að um ein
milljón manna komi á dag
og fari dag hvem úr Man-
hattan.
Fyrir 25 árum var þetta
skemmtileg en heldur alftur-
haldssöm borg, ekki í líkingu
við Hollywood í Kalifomíu
vestur, sem venjulega var
kölluð „overgrown cowtown“
heldur réði þá ríkjum einstök
kindarmenruska meðal æstráð-
andi borgara, ef frá eru
dregnir þeir góðu sem, ætíð
orðheppnir Ameríkamar, köll-
uðu „gangsters“, bófá í þess
orðs beztu og eftirminnileg-
ustu meiningu. í þá daga vom
kjaftakerlingar blaðanna eitt
helzta feitmetið sem selskaps-
fófkið ól sig á, mjjllli morð'greina
bófaflokkastyrjalda og annars
létmetis, sem lesið var yfir
morgunkaffibollanum. En þó
var hinn venjulegi borgari ag-
aður, hættur voru hverfandi
varðandi hinn almenna borg-
ara, lýðurinn hélt sér í skefj-
um og tiltölulega var öryggi
einstaklingsins mjög svo mák-
ið.
New York 1970, reyndar
milli 1955 og 1970, er mikið
breytt borg. 1 dag er ekkert
öryggi, engin friður, jafnvel
gangsterarnir klæðast nú dýr-
um, en yfiriætislausum fötum
og allir, sem þeirri göfugu
stétt tilheyra eiga einhvem
löglegan business til að skýla
soranum bak við tjöldin, og
ættarhöfðingjar Mafíunnar,
sem sumir kalla The syndi-
cate, horfa vanþóknunarauig-
um á bústna jakka, sem gefa
til kynna, að byssu-óféti, sé
falið undir armkrikanum eða
í béltinu. Þeir hafa sína sér-
stöku morðingja, leigða fag-
menn, sem sinna öllum ó-
þægilegri greinum hins
vandasama starfs síns, og
drepa hreinlega ekki aðra en
keppinauta sína en láta allri
alþýðu lönd og leið. Costello,
þetta afbragðsmenni bófa-
flokkanna, býr nú við Central
Park, fjai-ri skarkala heims-
ins, sækir heim hótel Waldorf
Astoria, bara til að láta
snyrta sig og tekur hádegis-
verð á dýrustu veitingastöð-
um heims, vellátinn og virt-
ur af fjöldanum — á yfir-
bórðinu. Yfirráð Tammany
Hall eru horfin en þessi
merka stofnun réði einu sinni
lögum og lofum í þessum
litla vinarlega bæ, og hafði
einu sinni helming lögregl-
unnar og alla pólitíkusa fylk-
isins á launaskrá sinni bara
fyrir það eitt að vera látnir
í friði og ráða öllu um hver
væri kjörinn í hvert embætti,
sem máli skipti.
En í stað allra þessara vina-
hóta, þessa einstæða stóra
fjölkyldulífs er kominn enn
meiri vandi og enn meiri
smán, og gallinn er sá, að hún
snýr eingöngu og alveg að
borgaranum, sem áður treysti
friði og ró hins daglega lífs
svo lengi, sem hann ekki
reyndi að fetta fingur út í
starfsemi bófaflokkanna.
Þessi smán er upprisa hinna
óánægðu, hinna afskiptu og
þass, sem kallar sig í daglegu
lífi, framtðina, panthers o.ffl.,
hópur rumpuiýðs, sem kennir
sig við dýr merfcurinnar og
fremur á hverjum degi meiri
ósvinnu í garð hins almenna
borgara og heildarinnar, en
hin vel skipulagða glæpa-
mennsk'a fékk nokkurntíma
áorkað.
New York City er í dag
frumskógur villidýra, hættu-
legri dýra en nokkurntíma
gerði frumiþjóðum Afríku lftfið
glettingarsamt, dýra, sem
hægt en vissulega eru að
gera borgina að helvíti á
jörðu, þrátt fyrir öll hin ver-
aldlegu gæðd, sem allsstaðar
blasa við sjón. Dagurinn í
lífi venjulegs lögreglumanns
er eins og klipptur úr svæsn-
ustu glæpasögu, skreyttri
morði fjárkúgun, nauógunum.
líkamsárásum og öllum þeim
tegundum glæpa sem þekktar
eru. Girndarglæpir eru- dag- *»
legt brauð, menn drepa og
kvelja lffið úr samborgurum
sínum fyrir ánægjuna eina
saman, eða máske, fáeina
dollara. Viðbjóðslega klæddir,
sálsjúkir draugar, eins og
hirtir upp á haugum ráfa um
götur og svala gimdum sín-
um á smástelpum eða veiða
til sín sakleysingja úr sveit-
unum í ævintýraleit og gera
úr þeim ræfla, hórur eða kyn-
villinga á örskammri stund
Skólalífið einkennist af upp-
þotum, en herslíáir blökku-
menn yfirtaka skóla með
dyggilegri aðstoð annarra
sikrímsla hvítra og svartra.
Puerto Ricomenn, aðskotadýr
fremja hverja óhæfuna á
fætur annarri, eiga í eilífum
bardögum við umlhverfj sitt
og næstu nágranna í ræksnis-
hverfunum. Hnífstungur eru
daglegt brauð, byssur eru há-
vaðasamari.
Og hinn almenni borgari
Jú, hann lifir í stanzlausum
ótta, þeirri stundu fegnastur
er hann kemst á heimili sitt.
sem venjulega 'er víggirt.
Friðsaimur bargari, sem býr i
úthverfi New York, og a,ldrel
hefur Skotið fugi eða önnur
dýr, hefur, satt bezt sagt.
ímdgust á skotvopnum, tjáðí
mér að á heimili hans væru
Framhald á 6. síðu.
Hvað er að verða af New York? — Hryllilegt ástand
— Hræðsla alþýðu — Svolamennin aílsráðandi —
Hnignun — Ótfi — skelfd lögregla -