Mánudagsblaðið - 29.06.1970, Blaðsíða 7

\
Mánudagsblaðið
Mánudagur 29. júní 1970
Atlagan gegn þjóðaréttinum
Framhald af 8. síðu.
erna, verið undirbúin og skipulögð
á ráðstefnum æðstu forustumanna
— en það gerðu Bandamenn á ekki
færri en sjö ráðstefnum alls —,
síðan staðfest með milliríkjasamn-
ingum, og að lokum framkvæmd
eins rækilega og skilyrði framast
leyfðu. Slíkt gerist fyrst í samvinnu
lýðræðissinna og kommúnista. Og
þá fyrst, þegar skilyrði voru tæmd,
reyndist ekki lengur vera umtals-
verður grundvöllur fyrir frekari
samvinnu. En það er hreint ekki
víst, að þau samvinnuslit muni
reynast síðari kynslóðum neitt sér-
stakt harmsefni.
BLYGÐUNARLEYSIÐ
AFHJÚPAÐ AF
FLJÓTFÆRNl
Á meðal bræðralagið stóð með
blóma, hafði enginn hlutaðeigandi
ástæðu til að kvarta út af skorti á
gagnkvæmri velvild og vakandi
skilningi. Síðasta ráðstefna Banda-
manna til undirbúnings „regluleg-
um, löglegum rétarhöldum" á und-
an fjöldamorðunum á Ieiðtogum
Þjóðverja, sem fram fór í London
dagana 26.' Júní — 8. Ágúst 1945,
er órækasmr vitnisburður um það.
Utanríkisráðuneyti Bandaríkjanna
ber þakkir fræðimanna, einkum sál
fræðinga og sakamálasérfræðinga,
svo og auðvitað sagnfræðinga, fyr-
ir að hafa gefið ítarlega og, að því
ér 'bezti'Vötður séð, traustvekjandi
innsýn í það, sem þar var brallað.
Eg á hér við ,JThe Report on the
International Conference on Mili-
tary Trials, London 1945", útgef-
andi: The United States State De-
partment, Washington 1949, sem
ég hefi getið að nokkru í tveimur
síðustu greinum mínum.
Af skýrslu þessari verður ljóst,
ef einhver skyldi hafa efazt, með
hversu blygðunarlausum óhemju-
skap Iögspekingar lýðræðis og
kommúnista gengu í skrokk á al-
þjóðalögum, þjóðarétti, refsilöggjöf
og yfirleitt öllum þeim háleitustu
réttarverðmætum, sem siðmenning-
arþjóðir Evrópu og Ameríku höfðu
leitazt við að tileinka sér og full-
komna í viðstöðulausri viðleitni
sinni til þess að þroska með sér
sem misfellulausasta sambúðar-
hætti skyngæddra þjóðfélagsþegna
annars vegar og ábyrgra, fullvalda
ríkja hins vegar. Ef þessi skýrsla
hefir ekki verið birt af einskæru
fljótræði ellegar þá að Bandaríkja-
stjórn hefir verið upp með sér af ó-
sómanum — það voru aðeins liðin
fjögur ár frá dómsmorðunum í
Niirnberg, þegar hún kom út —,
þá verður ekki í fljótu bragði kom-
ið auga á aðrar ástæður fyrir útgáf-
unni, sem hlýtur því að verða full-
komið undrunarefni og eitt af bezt
varðveittu ríkisleyndarmálum
Bandáríkjanna.
FÍNIR MENN Á FUNDI
Ráðstefnuna sat einvalalið eins
og nærri má geta. Það var þannig
skipað, og af því má gjörla ráða,
að þar fóru engir meðalmenn:
Af hálfu Bandaríkja Norður-
Ameríku: Robert H. Jackson,
hæstaréttardómari, sérlegur fulltrúi
Harry S. Trumans, Bandaríkjafor-
seta, ásamt tíu aðstoðarmönnum.
Af hálfu Stóra-Bretlands: Sir
David Maxwell Fyfe, yfirsaksóknari
brezku krúnunnar, Sir WiIIiam
Jowitt, dómsmálaráðherra, og ellefu
aðstoðarmenn.
Af hálju Frakklands: Robert
Falcon, áfrýjunarréttardómari,
André Gros, prófessor og þjóðrétt-
arfræðingur, og tveir aðstoðarmenn.
Af hálftt Sowjetríkjanna: Iola T.
Nikitsjenko hershöfðingi, varafor-
seti hæstaréttar Sowjetríkjanna, og
tveir aðstoðarmenn.
Auðvitað voru skoðanir að ýmsu
leyti skiptar í fyrstu um það, hvern-
ig sniðganga bæri og brjóta ákvæði
gildandi laga á heppilegastan hátt.
Það voru aðallega fjögur atriði,
sem ullu teljandi töfum, fjórar
spurningar, er varð að fá svarað,
þannig að viðunandi gæti talizt, þ.
e. þessar:
„1. Hvernig á rétturinn að
bregðast við, ef hintr
þýzku verjendur koma
fram með, að önnur ríki
hafi einnig háð árásarstríð
og gerzt sek um stríðs-
glæpi?
2. Hvernig er hægt að ákæra
og dæma menn, þrátt fyrir
að þeir hafi ekki framið
nein refsiverð afbrot?
3. Gæti ekki hugsazt, að
stjórnmálamenn þeirra
ríkja, sem nú búast til að
fella dóma, yrðu einhvern
tíma í framtíðinni sóttir til
ábyrgðar sjálfir með sama
rétti og dæmdir eftir sömu
lögum?
4. Hvernig standa sakir með
loftárásir á íbúðahverfin
og varnarlausa, óbreytta
borgara?“
Jackson og Nikitsjenko hafa lag
á að slétta úr öllum hrukkum. Þeir
reynast hafa alveg einstakt lag á
að eyða ótta og hiki samverkamanna
sinna.
Um þetta leyti var London krök
af flóttafólki frá Eistlandi, Lett-
landi, Litháen og Póllandi. Það var
sérstaklega úr hópi þessa fólks, sem
hafðar voru uppi mótbárur gegn
aðild sowjetmenna að væntanlegum
dómum. Höfðu Rússar ekki gert
innrás í Pólland árið 1939 alveg
eins og Þjóðverjar, höfðu þeir ekki
auk þess hafið tilefnislaus árásar-
stríð gegn Finnlandi og nágrönnum
þess, hinum Eystrasaltsríkjunum,
höfðu þeir ekki líka gert sig seka
um hroðalega stríðsglæpi?
Yfirmorðfræðingur Breta, Sir
David Maxwell Fyfe, talar utan að
þessum spurningum:
„Við höfum upplýsingar þess
efnis", segir hann, „að Þjóðverjarn-
ir muni ætla sér að halda því fram,
að hertaka Noregs hafi verið sjálfs-
varnaraðgerð. Eg býst við, að það
myndi valda okkur talsverðum erf-
iðleikum. Það er atriði, sem ég hefi
miklar áhyggjur af.”
Hér hyggst Nikitsjenko koma
vini sínum úr vanda. Einnig hann
gerir sér hættuna ljósa:
„Myndi sú spurning yfirleitt
koma til úrskurðar fyrir réttinum?
Þar sem Þjóðverjar hafa ráðizt á
Noreg, verður dómstóllinn einfald-
lega að taka þá staðreynd gilda."
Sir David: „Eg býst ekki við, að
verjendurnir myndu kyngja því al-
veg athugasemdalaust. Þegar Ribb-
entrop verður ákærður fyrir að hafa
ástundað árásarpólitík gegn öðrum
þjóðum — þ. á m. sennilega gegn
Norðmönnum —, þá verður afar
erfitt við að eiga, ef hann staðhæf-
ir, að það hafi ekki verið nein á-
rásarpólitík. Getum við bara ekki
haldið þessum málum utan við
dómstólinn?"
Nikitsjenko: „Auðvitað geta
svona spurningar skotið upp koll-
inum. Það getur líka verið, að
ýmislegt annað hafi gerzt í sjálfs-
varnarskyni í þessu stríði".
Einingunni er bjargað. Allir
verða á eitt. sáttir um að taka að-
eins þau málsatriði fyrir, sem hugs-
anlegt er að gætu orðið aftöku-
kandídötunum til sakfellingar. í
stofnskrá dómstólsins er síðan skýrt
tekið fram, að allt annað komi mál-
inu ekki við.
EININGIN LIFIR
Löggjafar hins bjarta heims fram
tíðarinnar verða nauðugir viljugir
að rýna ennþá frekar í viðfangs-
efnin. Þeir verða til dæmis að gera
upp við sig, hvernig sigrast verði
á fyrirstöðum þjóðarréttarins.
Sir David Maxwell Fyfe hefir
svör á reiðum höndum. Hann veit
upp á hár, hvers af honum er
vænzt. Það vita starfsbræður hans
ekki'-síður. Sir David úrskusðar
kaldur og rólegur:
„Það, sem við verðum að hindra
vtð B^áSi' rét'tártiðTd,' ’éru aflar' riíalá-
Ierigingar um, hvort tilteknar að-
gerðir eða verknaðir séu brot á
þjóðarrétti eða ekki. Við úrskurð-
um blátt áfram, hvað þjóðaréttur
er og er ekki, þannig að allar um-
ræður um þjóðarétt eða ekki
þjóðarétt koma ekki til greina."
Einingunni er bjargað. Fyrir dóm
stólnum skal aðeins fjalla um þau
þjóðaréttarlagabrot, sem séu alveg
sérstaklega tilgreind í stofnsam-
þykkt dómstólsins.
En hvernig má takast að sakfella
hina ákærðu persónulega fyrir öll
þessi brot? Sir David snýr sér að
franska þjóðréttarfræðingnum:
„Lítið þér ekki þannig á, að
menn, sem sannanlega eru persónu-
Iega ábyrgir fyrir upphafi árásar-
stríðs, hafi framið glæp?"
Prófessor Gros: „Við teljum, að
það væri æskilegt, bæði siðferði-
Iega og stjórnmálalega séð, ef þann-
ig væri hægt að líta á, en að það
væri hins vegar ekki þjóðréttarlegt
afbrot."
Robert H. Jackson: „Mér virðist
þetta koma réttinum í þá aðstöðu,
að hann gæti með fullum rétti sagt,
að við árásarstríð hefði engin pet-
sónuleg ábyrgð myndazt. Eg við-
urkenni, að þjóðarétturinn er vafa-
samur og veikur stuðningur við
okkur. Við verðum því bara hreint
og beint að úrskurða, að þeir séu
persónulega ábyrgir."
HVERNIG VERÐUR HÆGT
AÐ GÓMA
DR. SCHACHT?
Ekki eru öll vandamál úr sög-
unni með þessu. Spurning rís t.d.
um það, hvernig takast megi að
ná lífi manna eins og Dr. Scracht,
Dr. Funk, Hans Fritzsche, Julius
Streicher, o. fl. o. fl., er hvorki
höfðu komið nálægt utanríkismál-
um, stríðsrekstri né lögreglumál-
um. Þar verður þekking Jacksons á
bandaríska réttarhugtakinu um
samsærið lagasmiðunum til bjarg-
ar.
„Vandinn Iiggur í því", segir
hann, „að annað hvort eru Schacht
og aðrir þeir, sem líkt er ástatt tun,
miklir stríðsglæpamenn eða ekki
neitt. Ekkert annað en mannþekk-
ing okkar eða samsæriskenningin
getur orðið okkur að liði við að ná
þeim."
Einingunni er bjargað. Fyrirmæli
eru útbúin handa dómstólnum, sem
kveða svo á, að persónuleg ábyrgð
skuli gilda. í fyrsta lið ákæruskjals-
ins skartar samsæriskenningin.
En Nikitsjenko er samt sem áður
ekki alveg ánægður með þessa af-
greiðslu. Honum einum virðist hafa
boðið í grun, að af slíku gæti leitt
háski í framtíðinni.
„Mín skoðun er sú," segir hann
þess vegna með áherzlu, „að við
ættum eingöngu að halda okkur
við að leggja undirstöður að réttar-
höldum gegn þeim glæpamönnum,
er hafa þegar framið glæpi á al-
þjóðamælikvarða — en ekki að
setja reglur um neina glæpi, sem
kunna að verða framdir einhvern
tíma í framtíðinni . . . ."
Hann er því yfirleitt mótfalinn,
að mjög nákvæmlega sé tilgreint
hvað teljast skuli glæpir.
En þarna er um hugsjón að
ræða, sem Jackson vill ekki fyrir
nokkurn mun semja um.
„Glæpir eru glæpir, alveg án til-
lits til þess, hverjir hafa framið þá",
segir hann.
Og enn sigraði einingin. Þjóða-
rétturinn og refsilöggjöfin lágu í
valnum. Fyrsti þáttur „reglulegra,
löglegra" blóðbaðsaðgerða gat haf-
izt.
Ráðstefnunni var slitið hinn 8.
Ágúst 1945 — tveimur dögum eft-
ir að Bandaríkjamenn höfðu varp-
að kjarnorkusprengju sinni yfir
Hiroshima í Japan, myrt mörg
hundruð þúsund karla, kvenna og
barna, og valdið örkumlum tugþús
unda í viðbót, sem eru að tærast
upp enn í dag.
Stalin sendi Gangsteríuforseta
heillaóskaskeyti.
J. Þ. Á.
■
FERÐAFÓLK Á
AUSTURLANDI
ATHUGID!
Við höíum á boðstólum alls konar nauðsynjar
íyrir íerðaíólk í verzlunum okkar.
Starírækjum einnig söluskála; þar íæst öl,
sælgæti, ís, tóbak og margt íleira.
Berizínafgreiðsla er einnig á staðnum.
Söluskálinn og benzínaígreiðslan eru opin
alla daga til kl. 22.00.
Eí þér ætlið áleiðis til Öræfasveitar, þá at-
hugið, að þar starfrækjum við einnig útibú
og sérstaka ferðamannaverzlun.
Kaupfélag
flustur-Skaftfellinga
tíofh i Hornafirði