Mánudagsblaðið - 29.06.1970, Blaðsíða 5

Mánudagur 29. júní 1970
Mánudagsblaðið
5
AIR
Umdeild en heldur ómerkileg sýning
X>að kainn að þykja ærið kynd-
ugt, að hér heima á Islandi skuii
ritað um leikhúsverk, sem hér
hefur akki verið sýnt, og alllar
líkur benda til, að ekki verði
sýnt hér á næstunnd a.m,k. ekki
í þairri mynd, sem nú er.
Tilefnið er þó, að nýlega í
New York, Billtfore leikihúsinra
æxlaðist svo til, að mér ásamt
fleiri blaðamönnum var boðið að
skoða þessa umdeildu sýningu.
Um þessar rnundir er verkið, ef
svo má kalila það, sýnt víða í
Bandaríkjunum og Eivróipu m.a.
Svíþjóð, sem ekki er að undra,
því sýningin felHur vel í þeirra
kram, kiám og svívirðingair um
Bandaríkin, Nixon og ameriska
þjóðfánann.
Vissulega er hér um nýstárlegt
ádeilur feila á sig hjúp háðs
og spotts um ríkjandi ástamd.
HAIR (Hár) er víða afar list-
rænt verk, en miestur hluti þess
er þó ekki nema venjulegur
rennusteinsáróðuir misheppnaðra
manna og kvenna, sem alla sök
finna hjá ríkinu og stofnunum
þess, en telja sig bera enga á-
byrgð hvorki á eigán veJgenigni
né mögulegum eiigin aumingja-
skap og villluráfi á því sviði, sem
þeir kalla LlF. Upplausn og öfg-
ar, sem hafa ráðið rikjum innan
vissra hópa vestra er aðal-tema
verksins, ofsóknir, þjóðerni, sem
er að hefna hanma sinna ímynd-
aðra, óvirða cg rífa niður allt, en
sex — kynferði — er það eitt,
sem virðist valka fyrir þessum
tötralegu umbótainnumi. Góð-
andi hvort upp á öðru, skakandi
sér í simdsseile samfara. Þetta er
bráðsniðugt og eflaiust einhver
fróun fyrir þá áhorfendur, sem
aðedns hafa sjónarfulilnægjinigu af
þessum ágætu en frumstæðu
samisikiptum kynjanna.
Rúsínan í pylsuendanum er þó,
að rétt fyrir hléið koma allir
leikendur konur og kariar, fram
á sviðið, ekki hállfnakin heidur
allsber oig sýna þar tól sín og
tæki. Þetta er kjaminn og þetta
er það, sem veldur hinni gífur-
legu aðsókn, sem gengur nú nœst
aðsókndnni vestra að My Fair
Lady, sem hvað bezt hefur gieng-
iö.
Nú kann svo að vera, að mrig
skorti d'ómgreind til. að sjá list-
ina í þessu vertki. ÍÞótt ég sé all-
ur af vilja gerður með að dást
að samföruim karla og kvenna,
þá verður ,að ég heid, þetta sí-
fellda skak í nær tvær kllukku-
stundir ásamt annarlegum mynd-
um og hegðan, sem brugðdð er
upp á sviðdnu, næsta hvimleið.
Svo hrifin, sem ég er af berum
konum, þá var mér ekki algjör-
lega ókunnugt um þessa hluti áð-
ur en Hair opnaði augu mín fyr-
ir þeim dásemdum. Hvað snertir
allsbera karlmenn, þá hafði ég og
Nektaratriði
úr
Hárinu
verk að ræða, eitt mesta avant
garde-verk, sem nú er í umferð,
en þó ólíkt flestum verkum, sem
faila undir þetta franska alþjóða-
nafn á þvílíkum sýndngum.
Aðstandendur sýningar skýra
tilgang hennar á maægan hátt.
Þetta er æskan, þeir kúguðu að
brjóta aif sér fjötra umhverfisins,
þetta er styrjöid á það fýrir-
komulag sem ríkiir í þjóðfélaigs-
háttum siðmenntaðs þjóðfélags,
þetta er „frelsi" a.m.k. kynferð-
islegt frelsd og jafnframt árás á
styrjaldir og fánýti þedrra. Auk
þess, og þar held ég að hund-
urinn sé grafinn, er þetta í þau
fáu skipti, sem leikhúsið er not-
að eins og einskionar allsherjar
samfarasvið leikaranna, einskon-
ar hópsamfarir, sem á, sennilega,
að vera eitthvað symból þedrra
stefna, sem æskan þ.e. einhver
hluti hennar aðhyllist.
Þjóðféiaigsádeilur eru svo sem
ekkert nýtt fyrirbæri í verkefna-
vali leikritunar. Oftar en ekki
mdstekst það, einungis vegna þess.
að slík verk verða of þrungin
ímyndaðri alvöru og svo af hinu.
að leikritaihöfundar hafa álkaf-
lega óraunsæar hugmyndir um
þjóðfélagsbetrumbætur, og skynja
lítt eða ekki mdlli hins mögulega
og þess, sem aðeins snýr að fá-
nýtri óskhygigju. öllu betur hefur
venjulega tiil tekizt þegar þessar
mennska og gæflyndi, umiburð-
arlyndi og aligjör fyrirlitning á
ölilu dugaindi fóllki af hvaða kyn-
þætti sem er, er lausnin, sem.
bent er á. Bandariíkski fáninn er
rifinn sundur og traðkaður, for-
ustumenn í þjóðmiálum svívirtir
í orði. Jafnframt er þetta, að
sögn forráðamanna sýningarinnar,
einskonar styrjöld á hendur leik-
húsinu aömennt og hdnum hefð-
bundnu venjum þess.
En þrátt fyrir allar þessar
göfuigu huigsjóni-r er verkið ósköp
aurnt, vesældarlegt og lítt hríf-
andi. Hið verklega við uppsetn-
in.guna er að vísu oft Mstrænt en
þó meira akrobatik en sönn list.
Músikin er ákaflega vel samin,
ijós og hið tekniska vel unnið.
Flestir leikaira eru óþekkitír, enda
fer lei'kur, sem slíku-r, mjög oft
forgörðuim. Líkamleg lipurð er í
hávegum höfð, langir monologar
fram saigðir á áhrifalausan hátt
í tali, mieð tilheyrandi hávaða og
effiektum, ljósadýrð eða hálf-
dimrnu, apaspili, sem minnir á
Tarzan-flugdð milli trjánna, án
þess þió, að sjálf ópin í Tarzan
heyrist í sinni gömttu mynd. Það
er t.d. að sumtra áliti, ákaflega
sniðugt að fttjúga yfir sviðið og
hausum áhorfenda hangandi í
kaðli.
Allan leikinn í giegn eru svo
leikendur, karlar og konur, hökt-
nokikra hugmynd um þá hlið
málsins. En hver er svo tilgang-
urinn, hver er boðskapurinn og
hver ákvörðunin? Furðu lítilli.
Sjálfur gekk ég út í hléi, en þá
var röskur hálfur tími til léilks-
loka. Frétti ég að fátt eða ekkert
nýsitárlegt hafi komið fram að
lcíknu hléi.
Sú mun staðreynd, að leikriti
þessu, og ég brúka orðið gáleysis-
lega, sé breytt eftir þörfum, líltt
og gert var i State of the uni-
on, sem fór sdgurför í Bandiaríkj-
unuim á sitríðsárunum og fjallaði
um póttitískt ástaind þar frá degi
til daigs.
En hvort heldur menn eru með
eða á mióti ríkjandi hefðbundnu
ástandi í heiminum, þá hvorki
leysir þetta verk vandamálin né
b-endir á lausn, eikki einu sinni
eitt einasta úrræði. Að því leyti
er hér urn aðedns hisma að ræða,
kjamaiaust væl vesalinga, sem
ganga upp í því að vorkenna
sjálfum sér og skella allri skuld
aumingjaskapar síns á þjóðfé-
lagsheildina. Það er máske gott,
eins langt og það nær.
Hitt veit ég, að verkið er sótt
aí miklum áhuga, en sýnilegt var
á þessari sýningu að meira bar
á hungruðu gömilu og skorpnu
kvenfólki og undarlegum karl-
Framhald á 6. síðu.
TIL BLAOSIIMS
Pósthusið og tímabreytingar
Hr. ritstjóri.
Eg er undrandi yfir því, að póst-
þjónustan leyfir sér að breyta af-
greiðslu- og hólfa-tímum eins og
hún gerir um helgar. Eg leyfi mér
þann luxus að sofa frameftir á
sunnudögum, en nú verð ég af
þeirri ánægju, því ég hefi lagt það
í vana minn að vinna úr bréfum,
sem berast til mín um helgar, en
vegna hins breytta tíma verð ég
að mæta niðurfrá til að fá af-
greiðslu, sem áður var mun hent-
ugri fyrir mig.
Þær breytingar sem hafa orðið
dundu yfir án nokkurs undanfara
og er þetta raunverulega brot á
þeim samningum, sem menn hafa
gert við þessa opinberu þjónustu
með greiðslu fyrir boxin og þann
afgreiðslutíma, sem maður hélt að
fengist staðizt í þessu rykkja- og
skrykkja þjóðfélagi.
Eg þekki fjölda manns, sem
bölva þessari breytingu og vænti
þess, að hún verði lagfærð hið snar-
asta. — J. P.
Naktir karlmenn
Mánudagsblaðið.
Þið hafið sýnilega gaman að
kvenfólki, samanber Raquel Welch
viðtalið, leikföngin ykkar, og í
gamla daga flugferyjuseríuna. En
því ekki karlmenn, vel vaxna karl-
menn og vöðvamikla? Okkur kon-
um þykir gaman að karlkyninu, en
sjáum þá aldrei á myndum eins og
okkar kyn er myndað og afmyndað.
Kvenfólk hefur vissulega eins gam
an af að skoða fallega byggðan
karlmann, eins og ykkur virðist að
þessum beru brjóstum og Iendum,
sem þið teljið himnaríki á jörð.
Það væri nýjung ef okkar óskum
yrði fylgt í þessum efnum eða haf-
ið þið ekkert spennandi að sýna
okkur?
Kallaðu mig Siggu.
]ú, en það er prívateign. Ritstj.
Zeppelin, vín og partý
Hr. ritstj.
Eit dagblaðanna skýrði frá því
um dagiflö,, að,r?éppeJjp-pUta.mjj:J
hafi farið í eitt af veitingahúsum
okkar að skemmta sér. Ekkert er
við það að athuga. En blaðið bætti
við, að þessir heimsfrægu söngvar-
ar hafi verið umkringdir smástelp-
um, fullum af áhuga og ýmsu öðru,
og látið í það skína, að þær hefðu
verið drukknar eða a.m.k. hefðu
neytt víns. Nú er það mín spurn-
ing hvort enn sé ekki einhver lög-
gjöf, sem banni að veita eða selia
unglingum, piltum og stúlkum á-
fenga drykki, jafnvel innan um
svona heimsfrægt fólk? Þá var og
skýrt frá því í einu dagblaðanna,
að þeir hefðu farið í „æðislegt
party" í Las Vegas. Þessi staður er
vínlaus og ef einhver ætlar að bera
það á borð fyrir mig eða aðra, að
legt party" án víns, þá heldur er
hann lengra úti en ætla mætti af
jafnvel blaðamanni. Mér hefur ver-
ið tjáð, að þar hafi allt flóð í á-
fengi, þótt yfirmenn staðarins hafi
þar enga sök átt. Hvar eru lögreglu
völdin og hvar er framkvæmda-
valdið innan þeirra? Persónulega
er ég síður en svo á móti hóflega
drukknu víni, og tel jafnvel, að
meðan unglingar, undir 21 árs
aldri geta og mega stofna heimili,
þá ætti ríkið að treysta þeim til að
drekka vín. En svona sjálfsblekk-
ing og glópska er ekki annað en
að slá ryki í augu fólks. —
Víðsýnn.
Rygging fornra búða á Þingvöllum
Mánudagsblaðið.
Fyrir allmörgum árum Ias ég af
áhuga greinar í blaði yðar um end-
urbyggingu fornra búða á Þingvöll
um. Margir tóku til máls um þessa
hugmynd, en ekkert varð af henni.
Síðan hafa komið upp hugmyndir
um að byggja allskyns minjabú-
staði víða um landið og er það vel
að svo verði. Nýlega, 10.—11. júní,
var ég á Þingvöllum með Sviss-
lendingi og bandarískum kaupsýslu
manni og skoðuðum við þingstað-
inn og annað merkilegt þar. Sann-
leikurinn er sá, að þótt gjárnar séu
fallegar, en hryssingslegar í rigning-
arúða, þá eru Þingvellir ekki neitt
sérstakt vegna þess, að ekkert er
gert fyrir staðinn. Það er ekki nóg
að benda á nokkra þúfnaræfla eða
þústir á jörðu og segja, að þetta
hafi verið bústaðir fyrirmanna um
þinghaldið til forna og reyndar
fram eftir öldum. Við verðum að
byggja a.m.k. líkan af einni eða
tveim búðum og búa hana eftirlík-
ingu af þeim vopnum, klæðum og
öðru, sem vitað er með vissu að
hafi verið í þessum þingbúðum.
Þetta er í senn bæði auðvelt, fræo-
andi og nauðsynlegt, ef við eigum
ekki að sýna eindæma molbúahátt
í ferðamálum. Sumir kalla það ó-
helgi, að hrófla við þesum þústum.
En flestar ef ekki allar eru byggð-
ar ofaní gömlu tóftirnar, allt öðru-
vísi og minni í sniði og alls ekki
lík gömlu stæðunum. En samkvæmt
fornum bókum og lýsingum þar, er
hægt að byggja slíkar búðir, ekki
aðeins í þágu erlendra ferðamanna,
heldur í þágu þeirra íslenzku, sem
margir hverjir hafa Iitla eða enga
hugmynd um Iifnaðarhætti og að-
búnað goða, höfðingja eða þing-
Framhald á 6. síðu.