Mánudagsblaðið - 23.11.1970, Blaðsíða 7

Mánudagur 23. nóvember 1970
f t
Mánudagsblaðið
7
Eitrun gefur drjúgan arð
Framhald af 8. síðu.
ið sérlega arðbær eign, sem að vísu
hafa þurft sitt fóður ekki síður en
annar búpeningur. Algengustu fóð-
urtegundir hafa hins vegar oftast
verið afar ódýrar, enda stofninn
ekki bagalega matvandur, og birgð-
ir alltaf feiknarlegar og óþrjótandi,
þó að lystin hafi sífellt verið óað-
finnaleg og farið vaxandi. Hljóm-
full loforð, fögur fyrirheit, hafa tíð-
ast gefið drýgsta nyt, og hafa auk
þess þann kost, að auðvelt hefir
reynzt að láta neytendur sjálfa
borga með ánægju — og vöxtum,
háum vöxtum.
Allur fjöldinn hefir gengið ein-
staklega vel fram, eins og gefur að
skilja, þegar fóðrunaraðfarir og
neyzluhættir eru hafðir í huga. Hann
hefir reynzt undrafljótur að læra
að jarma hóseanna og hallelúja við
„framförum", „umbótum", „kjara-
bótum" og „velferð", án þess að
gera sér þess grein, að aldrei fæst
neitt ókeypis nema slagorð og upp-
hrópanir, það er aðeins þekkt eitt
einasta dæmi þess í allri veraldar-
sögunni, að velferðarkrati hafi get-
að „samfellt" verðstöðvun og
verðfrelsi. Múgurinn hefir tekið eld
heita hagvaxtartrú, og reist flestar
fyrirætlanir sínar, helztu áform um
áhyggjulaust líf á móðurlegri um-
hyggju framfærslusveitarinnar
miklu, sem honum hefir verið inn-
rætt að kalla velferðarríki. Hann
hefir þegar af þeim sökum talið sér
óhætt að hafa öll sönn lífsgildi, öll
óhlutkennd verðmæti, allt óhöndlun
arhæft, kyrrðbundið, staðfastlegt
og háð hægfara, öruggri og skipu-
lagðri þróun, að háði og spotti.
Fjöldinn hefir látið ginna sig til
þess að varpa kjölfestu lífsbarátt-
unnar fyrir róða, hann hefir látið
siga sér út í þindarlaust kapplilaup
eftir einberum hégóma, hann er allt
af á hvíldarlausum þönum á eftir
því Nýjasta Nýja. Þeir hinir fáu,
sem neita að slást í fansinn, eru
stimplaðir afturhaldssamir sérvitr-
ingar, ruglaðir vandlætingarkurfar
og þaðan af verra, stirðnaðir á sál
og Iíkama, og jafnvel — hámark
niðurlægingarinnar! — skilnings-
lausir á uppeldis- og menningar-
gildi kláms og saurlifnaðar. „í mín-
um augum er ekkert klám til," sagði
frjálslyndismærin samvinnuþýða —
og brosti faglega við umferðinni.
HJÁLPARKOKKAR
ÚR ÓVÆNTRI ÁTT
Þá nöturlegu staðreynd verða
lífverndarmenn nauðúgir viljúgi'r
að viðurkenna, að lýðræðinu hef
ir borizt háskalega mikilvægur
liðskostur úr hópi þeirra ein-
staklinga þjóðfélagsins, sem
sízt var ætlandi, en það á sér
eigi að síður að miklu leyti skýr-
anlegar orsakir. Hér á ég við þann
fjölda lærdóms- og vísindamanna,
sem raunalega oft er reiðubúinn að
gera tilraun til þess að draga fjöður
yfir skemmdar- og spillingaráhrif
vinstrimennskunnar á hugarfar al-
mennings og umhverfið, eða jafnvel
mæla þeim bót. Naumast hefir það
getað farið fram hjá neinum algáð
um manni, að á síðustu árum og
áratugum hefir orðið uggvænleg
breyting á þjóðfélagslegri afstöðu
og aðstöðu allmargra vísindamanna,
viðhorfum þeirra til stöðu sinnar í
samfélaginu og ábyrgðar gagnvart
heildinni og komandi kynslóðum.
Gagnstætt því, sem áður og lengst-
um var, hafa alltof margir þeirra, er
með réttu ættu að teljast aðall hugs-
andi stétta gerzt áhangendur ofáts-
stefnu velferðarríkisins, hafa glatað
skyldugri metnaðarvirðingu sinni
og niðurlægt sjálfa sig og metorða
stöðu sína með því að taka að líta
á sig sem vinnuafl, framleiðslutæki,
óbreytta sérhagsmunastétt á launa-
skrá hjá umhverfiseitrunar- og nátt-
úruránsskaparfyrirtækjum, sem
hafa það eitt í huga, að eigendur
þeirra og áhangendur verði ríkir
fljótt á tilbúningi og dreifingu
skranvarnings og munaðarvöru.
Þarna er að vísu ekki alltaf um
neitt framúrskarandi úrval að ræða
en vottorð um „hóflega" eitrun um-
hverfisins eða „viðunandi" eyð-
ingu dýrastofna, sem gefið er út af
háskólagengnum mönnum með til-
komumikla lærdómstitla, hefir óhjá
kvæmilega geigvænlegri tortíming-
aráhrif heldur en jafnvel heill floti
eiturbrælandi bíla á takmörkuðu
svæði. „Rökin" þurfa ekki endilega
að vera sindrandi af vizku og speki
til þess að tryggja áframhaldandi
eyðingu, ,sannanirnar" ná oftast til-
gangi sínum með því einu að kom-
ast á loft, kjarabótalýðurinn gleypir
sérhverja firru hráa, sem líkleg er
til þess að tryggja framhald og við-
gang bruðls og óhófs. Hann finnur
á sér, að umhverfisvernd og sið-
gæðisefling eru ógnanir, grimmileg
ar árásir, á „kjarabótastefnuna";
peningajúðar vita, að lífverndar-
stefnan boðar dauðadóm yfir „vel-
ferðarhugsjónir" þeirra. í lýðræð-
inu er hálfbjánakross kjörklefa-
smælkisins löggildur mælikvarða á
rétt og rangt, fjármunir peninga-
plebejanna hunang handa atvinnu-
lýðræðismönnum. Með þeim eru
Iaun „sérfræðinganna" einnig
greidd — skilvíslega.
VONLAUS AÐSTAÐA
Það Ieiðir að sjálfsögðu af eðli
og yfirráðaaðstöðu lýðræðisins, að
barátta hægrimanna gegn hugar-
farsmengun og hinni rökréttu, óhjá-
kvæmilegu afleiðingu hennar, nátt-
úruníðingsskapnum, er vonlaus
nema frumforsendunni verði eytt
til fulls. M. ö. o., ef mannkynið á
hugsanlega að geta lifað, verður Iýð
ræðið að deyja. Einfaldlega sökum
þess — og ég endurtek og undir-
strika —, að hugarfarsspilling og
umhverfiseitrun eru gífurlegar pen
inganámur; lífvernd og mannbæt-
ur kosta hins vegar feiknarlega fyr-
irhöfn og mikla fjármuni.
Eða treystir nokkur lesenda
minna sér til að láta sér detta í
hug nokkurt verkalýðsfélag, nokk-
urs staðar í veröldinni, er féllist á
að gefa mínúm eftir af kaffitíman-
um sínum, eyri af kaupinu sínu, í
því skyni að draga úr eiurhroðan-
um, sem framleiddur er með
skrokkaafli félagsmanna? Eða getur
nokkur gert sér í hugarlund þann
peningajúða, er tæki í mál að verja
grænum túskíldini af ránsfeng sín-
um til þess að verja blómabeð eða
skógarrunna frá að verða sviðið flag
áf völdum brælunnar frá fjárplógs-
myllu sinni? Eða getur nokkur lif-
andi manneskja ímyndað sér pen-
inaplebeja, er ekki myndi hrylla
við einni saman tilhugsuninni um
að hafna aðgöngumiðasölu að sýn-
ingu saurlifnaðarkvikmyndar, sem
væri löðrungur framan í óspillt ung
menni?
Sá lýðræðisbandítt, er að myndi
hvarfla að hafna peningum, hve-
nær sem væri, fyrir hvaða óhæfu
sem væri, hefir enn ekki verið skap-
aður. Slíkt fyrirbæri þekkist ekki
í nátúryríkinu.
Ótilneydd myndi engin vinstri-
vera ganga til Iiðs við lífvernd, en
— það væri hægt að þvinga hana
til þess, kúga hana til undirgefni
og hlýðni við náttúrulögmálin og
sköpunarverkið. Fyrirtak væri að
byrja á að draga hana út úr bílnum
sínum.
„Yfirlæknir járnsmiðjunnar
Sandviken, Dr. Erland
Mindus segir, að tíundi hver
Svíi þjáist af taugakvillum
og dragi það úr starfsork-
unni. Sérhver tíundi Svíi
verður fyrr eða síðar að
leita hjálpar geðveikralækn-
is og meðferðar hjá honum.
Nálægt 800 manns biðu eft-
ir sjúkravist í geðveikrahæli
ríkisins árið 1961. Banda-
ríkin og Svíþjóð eru efst á
blaði að því er varðar um-
sóknir um lækningar á geð-
veikrahælum. Um 20% að
auki eiga í erfiðleikum sál-
ræns eðlis, sem leiða til
vandræða hvað aðlögunar-
hæfni og samlyndiseigin-
leika snertir. Sál og tauga-
sjúkdómar eru ámóta al-
gengir hjá verkamönn-
um og embættismönnum.
Tíðni taugabilana og minni-
háttar geðtruflana á meðal
fullorðinna er talin vera á
milli 30 og 40 af hundraði.“!
— Mariana Párolis: „DIE
SCHWEDISCHE TRAGÖ-
DIE", (Verlag der Deutschen
HochschuIIehrer-Zeitung, Túb-
ingenn'967),"m^8^9. *
HAFA ÖÐRUM HNÖPPUM
AÐ HNEPPA
Auðvitað eru fjölmargar ástæður
aðrar heldur en hér hafa verið rakt-
ar fyrir því, að múghyggjumenn
eru fjandsamlegir, eða í bezta falli,
áhugalausir um mannbætur og nátt-
úruvernd. Ein er t.d. sú, að þeir
eiga ýms önnur hugðarefni, sem full
víst má telja að séu í betra samræmi
við skynjun þeirra á þjóðfélagslegri
ábyrgð, sinni og hugmyndum þeirra
um það, hvernig lífinu verði Iifað
á sem skynsamlegastan og heilla-
drýgstan hátt. Miðað við þann
„skilning", sem slíkur söfnuður hef-
ir sannanlega á því, er hann kallar
„ábyrgð' sína og „skynsamlegt" lífs-
hlutverk, þá er ekki nema eðlilegt,
að kálm- og samfaraórar séu megin-
þátmr í vöku hans og draumi. En
áhuginn væri vitanlega ekki sann-
lýðræðislegur, nema skýrsluvéla- og
eyðublaðatækninni sé ætlað að
gegna sínu hlutverki í þjónusm við
hið göfuga mál.
Varla þarf að taka fram, að gene-
talia externa njóta mestrar velferð-
arumhyggju í móðurlandi klámsora
iðnaðarins, enda em framfarirnar í
þeim efnum komnar í slíkar hæðir
þar, að ekki er alveg Iaust við að
ofurlítillar öfundar gæti í löndum,
sem skemmra em á veg komin.
Þannig segir t.d. ein þekkt
frjálslyndisvilpa nýlega:
„Svíar verða nú að svara ýms-
um að nokkru leyti mjög óvenju
legum spurningum við allsherjar
skoðanakönnun, sem nýlega er
hafin. Sérstaklega erfitt eiga frá
skildar konur og ógiftar mæður
um vik. Spurningaskráin, sem
þcer eiga að svara, er tvisvar sinn
um víðtcekari og ítarlegri heldur
en sú, sem „meðalborgarinn"
þarf að svara (tíu síður!) og
hefir að geyma spurningar eins
ag þessa: „Með hvaða herrum
hafið þér haft samfarir?" Hér
ncegja ekki bara nöfnin, yfirhag-
stofa ríkisins heimtar einnig að
fá að vita nákvcemlega heimilis-
föng herranna. Eftir því sem
hagstofan gaf upp aðspurð, þá
er þátttakan frjáls. Það hefir
hins vegar ekki verið gert heyr-
um kunnugt, „vegna þess að það
myndi torvelda skýrslulega
gagnasöfnun"."~ ’ ( ”DIE ZEIT",
Nr. 42, Hamborg 16. Október
1970^“*
Undarlegt, eða er það. ekki, að
atvinnulýðræðismönnum, húskörl-
um þeirra og öllum þeim aragrúa,
er slíkt langar ofurmáta til að
verða, skuli rísa svo strípur, að
það þótt varla nái að mynda 90°
horn, án þess að þeir fyllist ofmetn-
aði, og finni hjá sér ómótstæðilega
þörf til þess að tilkynna öllum heim
inum um töfraverkið, og komist
ekki í ró fyrr en þeir hafa fengið
afrekið skrásett?
Það vantar bara, að þeir hefji
upp kröfusöng um styrki og upp-
bætur út á fyrirbærið!
J. Þ. Á.
Vikulegar siglingar
HRAÐFERÐIR TIL OG FRÁ!
Rotterdam, Felixstowe og Hamborg með
ms. Reykjafossi, ms. Skógafossi og ms. Fjallfossi
Einingariestun: „Paiiets" „Containers".
H.F. EIMSKIPAFELAG ISLANDS
PÓSTHÚSSTRÆTI 2 - REYKJAVÍK - SÍMI 21460