Tíminn - 09.07.1977, Blaðsíða 9

Laugardagur 9. júli 1977
9
Wmmm
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfulltrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gisiason. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindar-
götu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, sími
26500 —afgreiöslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð
i lausasölu kr. 70.00. Askriftargjald kr. 1.300,00 á mánuöi.
Blaðaprent h.f.
Með grasið í skónum
— eða hvað?
Allt frá þvi að núverandi rikisstjórn var mynd-
uð hefur hluti forystuliðs Sjálfstæðisflokksins
leikið tveimur skjöldum og dundað sér við ráða-
brugg um stjórnarsamvinnu við aðra en fram-
sóknarmenn. Sjálfstæðisflokkurinn hefur i raun
og veru skipt sér i tvennt i daglegum málflutn-
ingi, þar sem annar hlutinn styður forystumenn
flokksins i rikisstjórninni meðan hinn hlutinn tek-
ur bakföll eftir pipu þeirra Dagblaðsmanna.
Um það er tæplega að villast að „viðreisnar-
draumurinn” svifur næsta fagurlega fyrir hug-
skotssjónum margra sjálfstæðismanna. Gæfa
flokksins er hins vegar sú að foringjar flokksins
hafa haft til að bera það raunsæi að hverfa ekki
að slikum óráðum. Samstarf tveggja stærstu
stjórnmálaflokka þjóðarinnar i rikisstjó^n á
erfiðum timum hefur byggzt á vilja þeirra beggja
til að ná samkomulagi þótt það hafi i för með sér
að ýmsum stefnumálum hvors um sig verði vikið
til hliðar.
Fyrir nokkru birti Morgunblaðið minningar-
hugvekju um sambræðslustjórn sjálfstæðis-
manna, Alþýðuflokksins og Sósialistaflokksins
frá árunum við lok heimsstyrjaldarinnar. Ýmsir
leiðtogar Alþýðubandalagsins hafa árum saman
átt sér þá ósk heitasta að sú spilamennska yrði
endurtekin, og var hugleiðing Reykjavikurbréfs
þeim langþráð huggun. Eftir þessa hjartastyrk-
ingu upphófst Þjóðviljinn meðan á kjara-
samningunum stóð með árásum á félagshyggju-
og samvinnumenn og hefur ekki enn jafnað sig.
í fyrradag kemst Visir að þeirri niðurstöðu að
nú yrði að leita endanlegrar lausnar við sjúkdómi
verðbólgunnar á íslandi, og skal þeirri niðurstöðu
fagnað. En aðgerða rikisstjórnarinnar er þar að
litlu sem engu getið. 1 forystugreininni getur
þvert á móti að lesa þessa lærdóma:
„Pólitiska taflstaðan er nú þannig að Alþýðu-
bandalagið og Sjálfstæðisflokkurinn eru stærstu
flokkarnir i verkalýðshreyfingunni og Alþýðu-
flokkurinn hefur þar einnig veruleg áhrif”. Og
nokkru siðar segir: „Eðlilegt er að kjósendur
spyrji hvort útilokað sé að þessir flokkar eða
nægilega margir þeirra nái pólitiskri samstöðu
um aðgerðir gegn verðbólgu”.
Biðillinn er sem sagt þegar kominn á hnén og
andvarpar nú þunglega i þrá sinni. Islendingar
hafa áður heyrt talað um „endanlegar lausnir”
efnahagsvandamálanna, m.a. 1959. Og sennilega
er ekki seinna vænna fyrir leiðarahöfund Visis eft-
ir þann hræðslusöng sem það blað og Morgun-
blaðið hafa að undanförnu kyrjað meðan flokks-
bræður þeirra meðal vinnuveitenda leggja fram
kröfur sinar um verðhækkanir.
Meðan á þessu gengur situr Alþýðubandalags-
brúðurin rauðklædd i varpa, hallar undir flatt og
drepur tittlinga. Annað veifið er snúður á henni,
en þess á milli gefur hún biðlinum undir fótinn þvi
að hún hefur lengi beðið þess að hann kæmi þeys-
andi á hvitum fáki.
Almenningur i landinu hefur fylgzt um stund
með þessu einkennilega ástalifi.Fólkið i landinu
vill fá að vita hvað þessi fleðulæti þýða, hvort
þetta er léttúð ein eða gamlar ástir. En einkum er
spurt hvort forystumenn Sjálfstæðisflokksins i
rikisstjórninni eru lika með grasið i skónum.
JS
Er kennslan orðin
of sérhæfð?
Kennarar í V-Þýzkalandi og Bretlandi
hafa áhyggjur á þvi
Skólamál hafa verið mjög
ofarlega á baugi viða um lönd
á siðustu árum. Viðast hefur
verið um þaö að ræða aö
stjórnvöld hafa annars vegar
viljað „opna” æðri skólana
fyrir fleiri nemendum en verið
haföi og hins vegar hefur það
vakaö fyrir yfirvöldum að
auka og styrkja þá menntun,
sem hefur beint hagnýtt gildi i
atvinnulifinu. 1 allmörgum
löndum er hér um það að ræða
að opna skólana fyrir lág-
stéttafólki meira en áður var,
en annars staðar er aðal-
áherzlan lögð á þarfir at-
vinnulifsins fyrir sérhæft fólk.
Ekki alls fyrir löngu var
haldin ráöstefna skólastjóra á
menntaskólastiginu i Vestur-
Þýzkalandi. A ráðstefnunni
var margt rætt um ný viðhorf
og vandamál æðri menntunar
og reynt að draga ályktanir af
þróun siðustu ára i málefnum
fra mha ldsskólanna.
Eitt þaö athyglisverðasta
sem fram kom á ráðstefnunni
var að þátttakendum kom
saman um að garast bæri aö
ganga of langt inn á braut sér-
hæfingar I menntaskólum, eða
samræmdum framhaldsskóla,
svo notað sé nafniö, sem þessu
skólastigi er gefið i nýlegu
lagafrumvarpi á Islandi. En
það hefur einmitt veriö eitt
megininntak þróunarinnar á
undanförnum árum, að val-
frelsi hefur verið aukiö ifram-
haldsskólunum um allan
helming i stað þeirrar al-
mennu menntunarundirstöðu
semáður var gefin i bóknáms-
skólunum á framhaldsstigi.
A ráöstefnu þýzkra skóla-
stjóra var á þaö bent, að nú er t
svo komið að ekki er unnt að
tryggja þeim sem braut-
skráðir verða inngöngu i há-
skóla. Breytingar undanfar-
inna ára viröast hafa komið að
nokkru leyti a.m.k. niður á
gæðum þeirrar fræðslu sem
skólarnir veita, og varaforseti
ráöstefnunnar, Prófessor
Franz Fippinger frá borginni
Mainz, lagði áherzlu á aö há-
skólamenntunin i landinu væri
i hættu af þessum sökum.
Eitt af þvi sem gagnrýnt var
á ráðstefnunni, var sérhæfing
i námi. Héldu menn þvi fram,
að hún hæfist of snemma og
gengi of langt. Afleiðing henn-
ar yröi m.a. sú, að stúdentar
hefðu ekki nægilega traustan
grundvöll til að byggja á i há-
skólanámi sinu. Yrðu þeir þvi
að leggja mikið á sig til að
„fylla i götin” þegar frá liði.
Ráðstefnan komst að þeirri
niðurstöðu, að skyldugreinar á
framhaldsskólastiginu ættu
ekki að vega minna en þrefalt
á móti valgreinum, en siöan
1972 hefur i þessu efni verið
miðað við tvo á móti einum.
Þessi mál hafa einnig verið
talsvert i brennidepli i Bret-
landi undanfarin ár, en mörg-
um þar finnst nóg komið meö
sérhæfingu i námi. Skóla-
skyldu lýkur venjulega þegar
nemendur eru 15-16 ára. Þeir,
sem hafa tekið nægilega góð
próf, fá að spreyta sig við hið
svonefnda A-próf, sem tekur
tvö ár. Þar eiga 15 og 16 ára
börn að velja sér strax eitt-
hvert ákveöið sérsviö, sem
stundum þarf ekki að vera
nema tvö fög. Atján ára lenda
svo þessir nemendur i há-
skóla, þar sem sérhæfingin
eykstenn frekar. Háskólanám
i Bretlandi tekur yfirleitt ekki
nema þrjú ár, þannig að 21 árs
er nemandinn kominn út i at-
vinnuiifið, eða um það leyti
sem Islenzkir jafnaldrar
þeirra eru að hefja sitt há-
skólanám. Afleiðingin er sú,
að þjóðfélagið stendur uppi
meö fólk ágætlega menntaö á
þröngu sviði, en algjörlega
ómenntaö á flestum öörum.
Það er ekki nóg að heildar-
skipulag menntakerfisins sé
orðið miðað við að sérhæfa
nemendurnar sem fyrst,
heldur er einnig farið aö sér-
hæfa mjög innan þröngra
sviða. T.d. er það nærri auö-
velt aö finna sagnfræöinema,
sem hefur aðeins óljósa hug-
mynd um tilveru Kólumbusar.
Svo mikil er sérhæfingin
oröin, aö sagnfræðinemendur
geta valið sér eitthvaðþröngt
svið innan sins fags og þurfa
þvi aldrei aö koma út fyrir
það. Ekki er óalgengt að finna
menn með slika menntun, sem
eruað byrja að skrifa doktors-
ritgerð, rétt rúmlega tvitugir
að aldri.
Viða um lönd eiga sér nú
stað umræður um þær
breytingar sem oröiö hafa i
skólamálum á siðustu árum.
Þessar breytingar hafa m.a.
falið i sér miklu meiri sér-
hæfingu en áður var i bók-
námsskólum á framhalds-
stigi. Nú hafa heyrzt raddir
viða sem benda á hættuna af
of mikilli sérhæfingu. Þvi er
t.d. haldiö fram að eitt helzta
ágæti „gamla skólans” hafi
verið sú almenna menntunar-
undirstaða sem hann lagði
námsmönnum i té, ekki sizt
með nokkurri kennslu i fom-
málum, einkum latinu, ákveö-
inni undirstööukennslu i sögu
mannsog menningar að fornu
og nýju og lágmarksfræðslu
a.m.k. i sögu bókmennta og
lista. Það er ekki margt sem
„nýi skólinn” hefur fram að
færa á þessu sviði, en þetta
svið er 1 raun og veru kjarninn
i menningararfleifð Vestur-
landamanna, segja þeir, sem
nú hafa uppi gagnrýni.
Ráöstefna skólastjóra I
Vestur-Þýzkalandi f jallaöi um
þessi vandamál eins og þau
koma þarlendum mönnum
fyrir sjónir I þeirra eigin skól-
um. En vitanlega er hér um aö
ræöa alþjóölegt vandamál.
Heimurinn er ekki stærri en
svo að straumarnir leika um
mörg lönd og þjóðir i senn, og
breytingar t.d. hér úti á Is-
landi hafa um margt fylgt er-
lendum fyrirmyndum sem
kunnugt er. Vera kann að það
sé og aðeins skammt undan,
að islenzkir skólamenn taki
framvinduna i skólamálunum
hér til alvarlegrar yfirvegun-
ar og endurmats.
Séö yfir læknadeild háskélans I Vestur-Berlín