Tíminn - 18.10.1977, Qupperneq 10

10
Kjaradeilan rædd í
sameinuðu þingi
Fundir i efri og neöri deild Al-
þingis i gær voru styttir mjög
vegna óska rikisstjórnarinnar og
boöaöur fundur i sameinuöu Al-
þingi. Þar kvaddi Geir Hall-
grímsson, for-
sætisráö-
herra, sér
hljóös utan
dagskrár og
ræddi stööuna
i yfirstand-
andi kjara-
deilu. Sagöist
hann hafa
fengiö tilmæli frá formönnum Al-
þýöuflokks og Alþýöubandaiags
um aö gera grein fyrir afstööu
rikistjórnarinnar i þessu máli.
Þá kvað Geir rikisstjórnina
hafa fengið skýrslu og bréf frá
Kjaradeilunefnd, þess efnis, að á-
kvarðanir hennar i sex tilgreind-
um atriöum hefðu ekki verið virt-
ar, og þar með brotnar grundvall-
arreglur um tilhögun verkfalls
hjá starfsmönnum i BSRB, stað-
festar með lögum. Sagði Geir, að
rikisstjórninni hefði þótt þetta svo
alvarleg þróun mála, að ákveðið
hefði verið að kveða stjórn BSRB
á fund. Þar, sagöi Geir, var lögð á
það áherzia, að samkomulag
hefði náðst milli rikisstjórnarinn-
ar og BSRB á sinum tima um
verkfallsheimild samtakanna á
þeim forsendum, að Kjaradeilu-
nefnd hefði fullt og óskorðað vald
til að ákveða, hverjir ynnu i verk-
falli.
Þá sagði Geir, að stjórn BSRB
hefði lýst þvi yfir, að hún vildi
virða landsins lög, en, sagði Geir,
það hlýtur að vera skylda fram-
kvæmdavaldsins að sjá til þess,
að hlutverk nefndarinnar eins og
það er ákveðið i lögum verði virt.
Siðan rifjaði hann upp aðdrag-
anda lagasetningarinnar um
verkfallsrétt opinberra starfs-
manna, m.a. þau skiiyrði, að ævi-
ráðning félli niður, eins endur-
skoðunarréttur og að verkfall
yrði framkvæmt með skynsam-
legum takmörkunum, sem
Kjaradeilunefnd var faliö að
setja.
Lýsti Geir þvi síðan yfir, að það
væri ekki á færi samninganefndar
rikisins að semja um eina af
meginkröfum BSRB i yfirstand-
andi kjaradeilu, þ.e.a.s. rétt til
endurskoðunar- ásamt verkfalls-
rétti. Lögin, sagði hann, gera ekki
ráð fyrir verkfallsrétti opinberra
starfsmanna nema á tveggja ára
fresti, og ákvæði um annað verða
þvi ekki sett i kjarasamninga.
Benti hann á, að BHM heföi alls
ekki viljað þiggja sama verkfalls-
rétt og BSRB nú hefur einmitt
vegna þessa ákvæðis um niðurfall
endurskoðunarréttar.
Tilbúnir til samningavið-
ræðna
Þá ræddi forsætisráðherra aðr-
ar kröfur samninganefndar
BSRB i yfirstandandi kjaradeilu,
m.a. kröfur um hækkun lægstu
launa, sem hann kvað ríkisstjórn-
ina ekki geta orðið við umfram
það, sem þegar hefur verið boðið.
Hins vegar sagði hann, hefur þvi
verið lýst yfir, að til þess yrði séð,
að enginn starfsmaður tefðist
lengi i lægstu launaþrepum.
Forsætisráðherra lýsti þvi sið-
an yfir, að rikisstjórnin væri
reiðubúin að taka upp samninga-
viðræður að nýju, einkum i ljósi
þeirra samninga, sem Reykja-
vikurborg hefði gert við sina
starfsmenn. Hann minnti á, að
rikisstjórnin væri I þessum samn-
ingum i forsvari fyrir allan al-
menning i landinu og frekari út-
gjöld rikissjóðs yrði ekki mætt
öðruvisi en með skattheimtu.
Samninganefndinni væri þvi mik-
ill vandi á höndum, ekki sizt þeg-
ar tekið væri tillit til þess, að það
sem hún hefur þegar boðið hefur i
för með sér meiri útgjaldaaukn-
ingu fyrir rikissjóð en aðrir
vinnuveitendur þurfa að bera eft-
ir siðustu kjarasamninga ann-
arra launþega. Sagði Geir, aö rik-
isstjórnin teldi ekki forsendu fyrir
aukinni skattheimtu, aðeins til
þess að standa undir hærri launa-
greiðslum til opinberra starfs-
manna en almennt gerizt á launa-
markaðnum.
Rugla saman
Lúðvik Jóseþsson sagði rikis-
starfsmenn ekki geta gert kjara-
samning til tveggja ára án þess
að hafa einhverja tryggingu fyrir
þvi, að ekki yrði hróflað við for-
sendum hans,
eða a.m.k.
verkfallsrétt
að nýju ef svo
færi. Kvað
hann menn
rugla saman
endurskoðun-
arrétti vegna
launahreyf- LUðvik Jósepsson
inga i landinu og þeim rétti að
hefja samninga upp á nýtt yrði
grundvelli samningsins rift á
samningstimabilinu. Sagði hann,
að lögin kæmu á engan hátt i veg
fyrir að slikur réttur yrði settur
inn i samninga.
Nokkrir aðrir þingmenn tóku i
sama streng, m.a. Ragnar Arn-
alds, sem sagöi, að rikisstjórninni
væri ekki stætt á þvi að neita
BSRB um þennan rétt, sem ASl
og aðrir hefðu i samningum sin-
um.
Matthias A Mathiesen svaraði
þessum fullyrðingum á þann veg,
að það gæti ekki farið saman, að
lög kvæði á um tveggja ára gildis-
tima aöalkjarasamnings og verk-
fallsrétt tengdan honum og hitt að
semja svo um verkfallsrétt vegna
einstakra atriða eins og launaliða
á miðjum samningstima.
Hins vegar, sagði fjármálaráð-
herra, eru i tilboði rikisins ákvæði
um, að verðbætur til starfsmanna
i BSRB verði ekki lakari en verð-
bætur til launþega i öörum stétta-
félögum, og kvaðst hann þvi ekki
sjá neina ástæðu fyrir samninga-
nefnd BSRB að óttast það að
verða afskiptir i slikum efnum,
ef einhverjar breytingar yrðu
gerðar á grundvelli samningsins.
Undir þessi orð fjármálaráð-
herra tók Geir Hallgrimsson, for-
sætisráðherra, og minnti á, að
einmitt vegna ákvæða um tak-
mörkun verkfallsréttar opinberra
starfsmanna heföi náðst sú sam-
staða um verkfallslögin, sem
raun bar vitni.
Lögbrot
Ragnhildur Helgadóttir sagði
framkvæmd þessa verkfalls hafa
valdið mönnum vonbrigöum,
I undrun og jafnvel hneykslun. Hún
sagði, að verkfallsbrot væri ekki
alltaf lögbrot og allt of sjaldan
væri á það látiö reyna hvort
vinnustöðvun i einstökum tilvik-
um væri lögleg. Þá taldi hún, að
löggjöf um réttindi manna til
verkfalla þyrfti að endurskoða
rækilega.
Albert Guðmundsson tók undir
orð Ragnhildar og taldi rétt, að
lögin yrðu tekin til endurskoðun-
ar, þannig að hvorki BSRB eða
aðrir gætu tekið rikisstjórnina
kverkataki eins og nú hefði gerzt.
Sagði hann, að i landinu væri
komið á fót byltingarráð, sem
þættist jafnvel hafa með stjórn
lögreglunnar að gera. Kvað hann
þetta geta orðið lýðræðinu hættu-
legt og það hefðu verið mistök i
upphafi að samþykkja verkfalls-
rétt til handa opinberum starfs-
mönnum. Samþykki sitt hefði
hann á sínum tima byggt á langri
reynslu af samstarfinu við for-
yztumenn borgarstarfsmanna.
Tómas Árnason talaði siðastur
og taldi nauðsyn bera til að taka
þessi mál til endurskoðunar. Þá
sagði hann það vera fyrir neðan
virðingu Alþingis að munnhöggv-
ast um svo augljós mál eins og
þau, að lögin um verkfallsrétt
BSRB gera ekki ráð fyrir verk-
fallsrétti nema á tveggja ára
fresti og ekki með svokölluðum
endurskoðunarrétti. Þá taka
skýringar með lögunum af öll tvi-
mæli i þessum efnum, sagöi hann,
og fordæmi eru fyrir þvi, að
Hæstiréttur hafi dæmt i málum
með hliðsjón af slikum lagaskýr-
ingum þegar einhver vafi sé á
ferð.
Geir Haiigrimsson
Morgunbladið hengir
bakara fyrir smið
— yfirlýsing frá BSRB
Vegna ritstjórnargrein-
ar Morgunblaðsins 16.
október 1977.
Að undanförnu hefur Morgun-
biaðið haldið uppi sieitulausum
áróðri gegn Bandalagi starfs-
manna rikis og bæja, svo og rang-
^snúnum og hlutlægum frétta-
fiutningi af verkfallsaðgerðum
þess. Sakir anna við framkvæmd
verkfallsins hefur ekki verið hirt
um að ieiðrétta rangfærslurnar
lið fyrir lið, en siðastliðinn sunnu-
dag, 16. okt birtir blaðið rit-
stjórnargrein, sem ekki verður
komist hjá aö svara. Undir fyrir-
sögninni „BSRB og úrskurðir
kjaradeilunefndar” ber Morgun-
blaðið BSRB á brýn Itrekuð iaga-
brotogstyðurþá ásökun dæmum,
sem sýna gieggra en nokkuð ann-
að, sem Iblaðinu hefur birzt, hvað
það hefur hirt litt um að afla sér
upplýsinga um það, sem gerst
hefur. Vart verður þvi trúað að
ritstjórn Morgunblaðsins beri
visvitandi ósannindi á borð fyrir
lesendur sina, eða hvað?
I þessari ritstjórnargrein er i
upphafi vi'sað til 26. greinar laga
um kjarasamninga og verkfalls-
rétt opinberra starfsmanna, þar
sem segir: „Þótt löglegt verkfall
sé hafið, er starfsmönnum, sem i
verkfalli eru, skylt aö starfa svo,
að haldið verði uppi nauðsynlegri
öryggisvörzlu og heilsugæslu.
Kjaradeilunefnd ákveður hvaða
einstakir menn skulu vinna i
verkfalli og hún skiptir vinnu-
skyldu á millimanna. Um laun og
kjör þessara manna meðan á
verkfalli stendur skal fara eftir
þeim kjarasamningi, sem gerður
verður að loknu verkfalli.”
í ritstjórnargreininni segir
siðan, aö þau vandamál, sem upp
hafi komið i þessu verkfalli og
teljast megi mjög alvarlegs eðlis
stafi af þvi, að BSRB hafi sýnt úr-
skurðum kjaradeilunefndar
virðingarleysi. Þetta er mikill
misskilningur. Þau vandamál,
sem ritstjórnargreinin siðan til-
tekur sem dæmi, hafa öll átt rdt
að rekja til þess, að kjaradeilu-
nefnd hafði sjálf ekki I upphafi
verkfallsins fariö aö umrseddri
lagagrein númer 26. Henni hafði
algjörlega láöst að ákveða hvaða
einstakir menn skyldu vinna i
verkfallinu á ýmsum mikilvæg-
um vinnustöðum á sviði öryggis-
vörzlu og heilsugæzlu og hún
hafði ekki skipt vinnuskyldu þar
milli manna, svo sem 26. grein
mælir fyrir um.
Þau vandamál, sem i greininni
eru talin stafa af lagabrotum eru
eftirfarandi:
1. Vandatnál við hliðin á Kefla-
vikurflugvelli
2. órói á sjúkrahúsum.
3. Vandræði I Hjúkrunarskólan-
um.
Keflavikurflugvöllur
1. Þegár verkfall hófst aðfarar-
nótt þriðjudagsins 11. október
höfðu þeir lögreglumenn, sem
-starfa i hliðum Keflavikurflug-
vallar ekki fengið úrskurð kjara-
deilunefndar um hvaða einstakir
menn skyldu vinna i verkfalli né
um skiptingu vinnuskyldu þeirra i
milli. Þeir hefðu þvi getaö lagt
niður störf með fiúlum rétti. En
þar sem þeir gerðu sér fyllilega
ljóst, hvaða afleiðingar það gæti
haft fyrir öryggisvörzlu á Kefla-
vikurflugvelli, — og minnugir
þess, sem segir i 26. grein, að
starfsmönnum sé skylt að starfa
svo,að haldið verði uppi nauðsyn-
legri öryggisvörzlu, enda þótt
lengi megi deila um hvað sé
„nauðsynleg” öryggisvarzla, —
var kjaradeilunefnd gert viðvart
um þennan trassaskap sinn og
sendi hún þá i snatri handskrifað-
an lista með nöfnum þeirra, sem
skyldu vinna. Vinnuskyldu var
hinsvegar ekki skipt þeirra I milli
i þvi plaggi, sem barst lögreglu-
mönnum þegar langt var liðið á
nótt, enda þótt dagsett væri 10.
október.
. Það sem siöar gerðist i hliðinu
var, að tekin var upp strangari
varzla en endranær vegna hins
óvenjulega ástands innan vallar-
hliða og lokunar áfengisverzlana i
Reykjavik.sem llkleg þótti, sam-
kvæmt fyrri reynslu, til að ýta
undir sókn i vin á vellinum. 1
þessu efni voru lögreglumenn i
fyllsta rétti, þvi að í 26. grein lag-
anna er hvergi á það minnzt, aö
kjaradeilunefnd beri að úrskurða
með hverjum hætti störf aö
öryggisvörzlu og heilsugæzlu séu
unnin.aðeins hverjir geri það og
hvernig vinnuskyldu skuli skipt
milli þeirra.
Með úrskurði sinum um að
varzla i hliðinu skyldi vera eins
og venjulega fór Kjaradeilunefnd
þvi tvimælalaust út fyrir það
valdsvið, sem hún hafði fengið
samkvæmt 26. grein og bar lög-
reglumönnum þvi alls engin
skylda tilað hlita þeim úrskurði”.
Sjúkrahúsin
2. óróinn á sjúkrahúsum
skapaðist ekki vegna þess, að
BSRB virti úrskuröi kjaradeilu-
nefndar að vettugi. Þar var hið
sama uppi á teningnum og I flug-
vallarmálinu. Kjaradeilunefnd
hafði ekki farið að fyrirmælum
26. greinar laganna um að ákveða
hvaða einstakir menn skyldu
vinna i verkfalli, né hafði hún
skiptvinnuskyldu milli þeirra. Til
þess að koma i veg fyrir glund-
roða á sjdkrahúsunum sendi
verkfallsnefnd BSRB frá sér til-
kynningu I útvarpi á mánudags-
kvöld 10. okt. þar sem starfsfólk
sjúkrahúsanna var beðið að
starfa áfram þrátt fyrir þessa
annmarka á störfum kjaradeilu-
nefndar unz málið skýrðist.
Þrátt fyrir Itrekuð tilmæli bár-
ust starfsfólki spitalanna hins-
vegar engar upplýsingar næstu
dagana um hverjir skyldu vinna
og skapaðist af þvf mikið vanda-
mál, ekki aðeins á spitölunum,
heldur og öngþveiti I skrifstofu
BSRB, þegar þangað streymdi
fólk og hringdi stanzlaust til að
leita upplýsinga um, hvort það
ætti að vinna eða ekki. Þegar svo
loks bárust listar yfir þá, sem
vinna skyldij, voru þeir frá miðj-
um febrúar álðastliðnum og sam-
kvæmt þeím var kallaö til starfa
fólk, sem jöngu var hætt störfum
og jafnvel hringt heim til látinna
og þeim skipáð að mæta til vinnu.
öðrum var skipað að vinna þó að
nöfn þeirrá væru ekki á listunum
án þess að þeim væri þar með
tryggð laun fyrir vinnuna. Auk
alls þessa gátu starfsmenn
sjúkrahúisa illa skilið eða sætt sig
við úrskurði kjaradeilunefndar
um hverjir væri nauðsynlegir og
hverjir ekki.
Viðunandi listar yfir starfsfólk
sjúkrahúsanna birtust ekki fyrr
enstarfsmenn BSRB höfðu sjálfir
gengið i málið á hinum ýmsu
deildum og formaður BSRB hafði
rætt við ráðuneytisstjóra Heil-
brigðisráðuneytisins.
Hjúkrunarskólinn
3. Vandræðin I Hjúkrunar- J
skólanum áttu sér sömu rætur. i
Kjaradeilunefnd hafði ekki úr- j
skuröað I upphafi verkfalls að
kennarar Hjúkrunarskólans,
skyldu vinna. Þegar verkfall j
skall á kom i ljós, að nemar
HjUkrunarskólans, sem sam-
kvæmt þvi áttu ekki að starfa
fremur en nemar annarra skóla,
sem lokuöust, voru taldir ómiss-
andi þáttur i starfsliði sjúkrahús-
anna og fyrirsjáanlegt neyðar-
ástand,ef þeir gengju út, miöað
við að fullu starfi sjúkradeilda
væri haldið áfram. Kjaradeilu-
nefnd brá við skjótt til að firra sig
vandræðum og úrskurðaði kenn-
arana til vinnu, en láðist að úr-
skurða jafnframt húsverði, sima-
verði og annað starfslið Hjúkr-
unarskólans, sem gegnir lykil-
hlutverki i starfi hans bæði sem
skóla og heimavistarstofnunar.
Umsókn um undanþágu fyrir
þetta fólk var siðan send til verk-
fallsnefndar BSRB, sem ákvað,
aðsamiháttur skyldiá hafður um
slfkt starfslið þar sem I öðrum
skólum, það er aö sinna mætti:
eignavörzlu, enda lágu fyrir,
nefndinni upplýsingar um, að
með breytingum á starfsemi
sjúkradeilda væri ekkert þvi til
fyrirstöðu, að nemar legðu niður
störf. Tekið skal fram, að þeir
voru ekki á listum kjaradeilu-
nefndar yfir þá, sem vinna
skyldu.
1 öllum þessum þremur málum
hengir Morgunblaðið bakara fyr-
ir smiö. Og hvað þvi viðvikur. að
Framhald á bls. 23