Fréttablaðið - 29.07.2006, Qupperneq 12

29. júlí 2006 LAUGARDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
AUGL†SINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLA‹INU ALLA MI‹VIKUDAGA
Sögurnar, tölurnar, fólki›.
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir, Sigríður
Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Björgvin Guðmundsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á
FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING:
Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Reisupassinn í rokkinu
Okkar maður, Magni Ásgeirsson, er kom-
inn áfram í næstu umferð í bandaríska
sjónvarpsþættinum Rock Star Supern-
ova. Fimmtán söngvarar eru þá eftir en
sá þeirra sem standa mun uppi sem
sigurverari verður söngvari hljómsveitar-
innar Supernova. Fyrirkomulagið er líkt
og í Idolinu sem allir þekkja og greiða
áhorfendur þeim keppanda stig sem þeir
telja að eigi að halda áfram en sá sem
fær fæst stig fær reisupassann. Meðlimir
Supernova gagnrýna kepp-
endur en þeim væri í lófa
lagið að veita keppendum
reisupassann þar sem þeir
hafa sjálfir reynslu af slíku.
Einn þeirra, Jason Newsted,
var rekinn úr hljómsveitinni
Metalica og Gilby Clarke
úr Guns N´Roses.
Samgönguráðherra á sauðskinns-
skóm
Í vikunni hélt Ægisdyr, sem er félag
áhugamanna um vegtengingu milli
lands og Vestmannaeyja, fund þar sem
kynnt var skýrsla ráðgjafafyrirtækisins
Multiconsult þar sem gerð er úttekt á
möguleikunum til jarðgangagerða. Barst
Sturla Böðvarsson samgönguráðherra oft
í tal en Árni Johnsen tók til máls og sagði
Sturlu frekar eiga heima í sauðskinnsskóm
í rollugötum en í samgönguráðuneytinu.
Ingi Sigurðsson, formaður Ægisdyra, bætti
um betur og sagði að Sturla hefði hengt
Eyjamenn og þá sérstaklega sig í snöru
með framgöngu sinni í þessu jarð-
gangamáli. Sennilegast er það best fyrir
samgönguráðherra að samgöngur til Eyja
verði áfram stopular á meðan íbúar þar
bera þennan hug til hans.
Sumir eyjaskeggjar vilja hafnir
Og meira af Sturlu Böðvarssyni, sem fór
um nokkrar eyjar Breiðafjarðar í vikunni
og sagði heimamönnum að gera þyrfti
úrbætur á hafnarmannvirkjum þar. Sér-
staklega er mikilvægt að lengja höfnina
í Flatey eftir að nýr og lengri Baldur hóf
siglingar yfir fjörðinn í vor. Verði af því
mun Sturla verða einn helsti hafnarvinur
á Breiðarfirði en hann vann að því sem
bæjarstjóri Stykkishólms að fara í róttækar
breytingar á höfninni þar. Enn og aftur
var það Breiðafjarðarferjan sem ýtti á þær
framkvæmdir en þá var verið að kaupa
nýtt skip sem hægt var að aka
bílunum í en áður voru bílarnir
hífðir um borð. Árni Johnsen
sagði með vandlætingu að höfn í
Bakkafjöru væri gæluverkefni
Sturlu. Líklegt er að ráðherr-
ann hafni því. - jse
Það er með fullkomnum ólíkind-
um að utanríkisráðherra Íslands
skuli hafa tengt innrás Ísraels í
Líbanon við „rétt Ísraels til sjálfs-
varnar“. En þessi ummæli eru því
miður í takti við þá tvöfeldni orð-
ræðunnar og siðferðisins sem
jafnan kemur upp hjá íslenskum
stjórnmálamönnum þegar utan-
ríkismál eru annars vegar. Eða
öllu heldur: Þeim stjórnmála-
mönnum sem gert hafa George W.
Bush að leiðarstjörnu lífs síns.
Það er líka fjarstæðukennt að
ímynda sér að innrás Ísraels í Líb-
anon komi umheiminum ekkert
við og síst af öllu stjórnvöldum í
Washington. Bandaríkjastjórn
heldur ekki aðeins hlífiskildi yfir
Ísrael á alþjóðavettvangi og
kemur í veg fyrir að fjölmörgum
og gegndarlausum brotum Ísraels
á alþjóðalögum sé svarað með við-
eigandi aðgerðum frá alþjóðasam-
félaginu. Það er ekki einvörðungu
svo að Bandaríkin haldi ísraelsku
vígvélinni á floti með ómældri
fjárhagsaðstoð og sölu hergagna -
sem Ísraelsmenn virðast geta
pantað að vild hvenær sem lagt er
í stríð. Framlag Bandaríkjastjórn-
ar til núverandi stríðsrekstrar
Ísraels er mun meira en svo. Eða
eigum við að trúa því að sá sem
borgar fyrir sýninguna fái engu
ráðið um uppfærsluna?
Innrás Ísraels í Líbanon er liður
í „stríðinu gegn hryðjuverkum“
sem ráðamenn í Washington eru
staðráðnir að halda áfram hvað
sem tautar og raular þrátt fyrir að
útkoman í því hafi verið skelfileg
fram að þessu. Bardagarnir í
Afganistan halda áfram á 5. ár og
kosta tugi mannslífa á degi hverj-
um. Þar er NATO undirverktaki
Bandaríkjastjórnar með svipuð-
um hætti og Ísrael í Líbanon. Um
Írak þarf ekki að fjölyrða. Þar er
að bresta á borgarastyrjöld sem
bandaríska og breska hernámslið-
ið hefur annað hvort ekki áhuga á
eða burði til að kveða niður.
Líbanon er svo þriðja víglínan í
stríðinu, enn ein tilraun til að
framkvæma útópískan draum
Bandaríkjaforseta um „ný Mið-
austurlönd“. Ríki vestrænna land-
nema í Ísrael hefur jafnan haft
miklu hlutverki að gegna í áform-
um Bandaríkjastjórnar um að við-
halda kúgun Araba og niðurlæg-
ingu á alþjóðavettvangi. Og eflaust
var fyrir löngu búið að velja þetta
tiltekna skotmark. Þess er
skemmst að minnast að fyrir
fáeinum misserum lagði Banda-
ríkjastjórn allt kapp á að losna við
sýrlenskt herlið frá Líbanon. Þetta
var árið 2005 og tók gervallt
alþjóðasamfélagið undir. Til hvers
þurfti erlent hernámslið í frið-
sömu landi? En hverjum gat held-
ur dottið í hug að Bandaríkin ætl-
uðu sér eitthvað gott með
skyndilegri herstöðvaandstöðu í
Líbanon? Nú er komið í ljós til
hvers losna þurfti við Sýrlend-
inga: Það átti að rýma fyrir ísra-
elska hernum.
Ekki er langt síðan að talsmenn
Bandaríkjastjórnar, og raunar
vestrænir fjölmiðlar upp til hópa,
kepptust við að telja okkur trú um
að koma ætti á „lýðræði“ í Mið-
austurlöndum. Framkvæmdin
segir hins vegar allt um innistæð-
una fyrir þessum fagurgala.
Kosinn er forseti í Afganistan.
Hann fer svo fram á að NATO-
herinn endurskoði vinnubrögð sín
en er hunsaður. NATO-herinn í
Afganistan fær skipanir sínar frá
Washington en ekki Kabúl. Í Írak
var kosið þing og skipaður forsætis-
ráðherra, en hann þurfti svo að
segja af sér. Hann naut vissulega
stuðnings meirihluta þingsins, en
bandarísk stjórnvöld voru á móti
honum og það eru þau sem setja
og fella ríkisstjórnir í hinu nýja
Írak. Eftirmaður hans myndast
við að mótmæla framferði Banda-
ríkjahers gagnvart íröskum
almenningi - hann er hunsaður
jafn afdráttarlaust og hinn meinti
þjóðhöfðingi Afganistans.
Í Sýrlandi fóru fram kosningar
og á Hizbollah þar sæti á þingi og
í ríkisstjórn. Hamas vann frjálsar
kosningar í Palestínu. En rödd
almennings í Palestínu og Líbanon
skiptir stjórnvöld í Washington
engu. Ísraelski undirverktakinn
er jafnan tilbúinn til innrásar í
lönd þar sem almenningur fær að
tjá vilja sinn með lýðræðislegum
hætti en gerir þau mistök að lúta
ekki vilja stjórnvalda í Washing-
ton. Einræðisríkin Egyptaland,
Sádi-Arabía og Jórdanía skapa
engin slík vandamál, enda hefur
almenningur enga möguleika á að
losna við hinar þægu ríkisstjórnir
þeirra ríkja.
Fyrirætlun Bandaríkjastjórnar
er ljós: Það á að skapa „ný Mið-
austurlönd“ með ofbeldi; koma til
valda þægum ríkisstjórnum og
tryggja að lýðræðið virki aðeins ef
fólk kýs eins og George W. Bush
vill að það kjósi. En hversu lengi
ætla fjölmiðlar á Vesturlöndum að
láta blekkjast? Er langlundargerð
ríkisstjórna í Evrópu gagnvart
bandarískri heimsvaldastefnu
endalaust? Ætlar almenningur í
Evrópu endalaust að sætta sig við
þennan yfirgang í bland við rolu-
hátt eigin stjórnvalda? Á veröld
21. aldarinnar að mótast af ofbeldis-
mönnum en ekki alþjóðalögum?
Ofbeldi í stað alþjóðalaga
Í DAG
LÍBANON
SVERRIR
JAKOBSSON
Bandaríkjastjórn vill ekki
koma á lýðræði í Miðaustur-
löndum heldur koma þar á
hlýðnum stjórnvöldum með
ofbeldi. Innrás Ísraels í Líban-
on er liður í þessari viðleitni.
Uppgjör skráðra fyrirtækja í Kauphöll Íslands birtast nú eitt af öðru. Afkoma þeirra sem þegar hafa birt uppgjör fyrir annan ársfjórðung hefur verið betri en spár gerðu
ráð fyrir. Afkoman nægir hins vegar ekki til þess að lyfta gengi
þeirra á markaði.
Svona lætur markaður. Í upphafi árs var á það bent að hækk-
anir eins og þær sem urðu í upphafi árs væru varasamar. Þá
hækkuðu bréf félaga skart, án þess að nokkrar fréttir lægju þar
að baki. Slíkar hækkanir eiga alla jafna að hvetja menn til var-
færni á markaði. Nú er andinn annar og góðar fréttir megna
ekki að kæta markaðinn.
Á þessu eru að sjálfsögðu nokkrar skýringar. Við erum að
ljúka mikilli uppsveiflu og fram undan eru varasamir tímar í
hagkerfinu. Stýrivextir Seðlabankans hafa náð þeim hæðum að
þeir eru gott betur en samkeppnishæfir við vænta ávöxtun á
hlutabréfamarkaði. Óvissan í efnahagsmálum varpaði líka
skugga sínum á fjármálafyrirtækin sem guldu hennar í oft á
tíðum ósanngjörnu mati á því hvernig þau eru rekin. Hættan af
fjármálakreppu er ekki mikil, en neikvæð umræða í kjölfar
óvissu í efnahagsmálum hefur skapað bönkunum vanda sem enn
er ekki fyllilega að baki.
Eftir á að hyggja má segja að gott sé að umræðan
hófst þetta snemma, þegar afkoma og styrkur var
nægur til að takast á við hana. Sá lærdómur sem af
umræðunni má draga er margvíslegur og ágætt vega-
nesti inn í framtíðina.
Tvennt virðist vera afar brýnt ef takast á að hleypa lífi í mark-
aðinn á ný. Uppgjör fjármálafyrirtækja þetta árið verða að sýna
styrkar tekjustoðir og öruggan rekstur. Í annan stað þurfa bank-
arnir að ná að sýna alþjóðamarkaði að þeir hafi tryggt framtíð-
arfjármögnun sína. Engin sérstök ástæða er til þess að draga
það í efa að þessi markmið náist. Vel hefur tekist til í uppbygg-
ingu bankanna og þótt um hægist í bili meðan siglt er gegnum
brimgarðinn er ekki séð fyrir endann á glæsilegri vegferð.
Eftir á að hyggja má segja að gott sé að umræðan hófst þetta
snemma, þegar afkoma og styrkur var nægur til að takast á við
hana. Sá lærdómur sem af umræðunni má draga er margvísleg-
ur og ágætt veganesti inn í framtíðina. Sú athygli sem viðskipti
Íslendinga höfðu fengið erlendis hlaut á endanum að verða annað
en lofsöngur. Nú hljómar margraddaðri kór, þótt einhverjir virð-
ist syngja falskst.
Íslendingar hafa reynst slyngir í að kaupa fyrirtæki og erlend-
is virðist nú horft til þess af áhuga hvernig takist til við rekstur
þeirra eigna sem keyptar hafa verið undanfarin misseri. Þegar
hafa íslenskir fjárfestar sýnt að rekstur keyptra eigna er með
miklum ágætum. Bankarnir verða undir sérstakri smásjá um
hvernig til tekst. Ef vel gengur að sýna fram á skynsamlegan
rekstur og að kaupin hafi verið góð verður fátt til að stöðva
framrásina. Útrás varð á tímabili tískuorð í viðskiptalífinu.
Umræðan hefur horfið frá hylli á hugtakinu upp á síðkastið. Það
skiptir engu máli hvað vöxtur og viðgangur íslensks viðskipta-
lífs er kallaður. Útrásin er nýhafin og langt í að henni ljúki.
SJÓNARMIÐ
HAFLIÐI HELGASON
Bankarnir þurfa að sýna góðan rekstur og
tryggja fjármögnun sína á árinu.
Ferðin er nýhafin
og langt í leiðarlok