Tíminn - 16.02.1978, Blaðsíða 8

8
Fimmtudagur 16. febrúar 1978
Járnblendiverksmiðjan á Grundartanga
Ódýr
orka
er
allt
og
sumt
sem Séö yfir verksmiöjusvæöið á Grundartanga. Stóra byggingin til vinstri á myndinni er ofnhús væntanlegrar járnblendiverksmiðju.
Fremst á myndinni er hafnargaröurinn eins og hann litur út i dag. Timamynd Gunnar.
við höfum upp á að bióða
— sagði Jón Sigurðsson framkvæmdastjóri
,,Allt og sumt sem við leggj-
um til járnblendiverksmiðjunn-
ar hér, er orka og vinnuafl. Ork-
an verður i ofanálag að vera
ódýrari en gerist i nálægum
löndum til að vega á móti til-
kostnaði við hráefnisflutninga
og f jarlægð frá markaði”, sagði
Jón Sigurðsson aðalfram-
kvæmdastjóri íslenzka járn-
blendifélagsins á fundi með
blaðamönnum á dögunum, er
þeir voru 1 kynnisferð á
Grundartanga.
Um þriðjungi framkvæmda
þar er nú lokið. Fyrri áfangi
verksmiðjunnar, annar tveggja
bræðsluofna, verður tekinn i
notkun 1 april á næsta ári og
mun hann framleiða 25000 tonn
kisiljárns. Siðari ofninn verður
tekinn i notkun um það bil einu
og hálfu ári siðar, og verða full
afköst verksmiðjunnar þá 50000
tonna kisiljárns á ári.
Til að framleiða eitt tonn
kisiljárns þarf 9— 1000 kilówatt-
stundir raforku, og i samningi
járnblendifélagsins og Lands-
virkjunarer ráðgert, að félagið
kaupi árlega um 68
megavött afls og 550 giga-
wattstundir raforku til fram-
leiðslu sinnar.
Aætlaður kostnaður við bygg-
ingu þessarar verksmiðju er um
500 milljónir N.kr. og hefur sú
upphæð ekki raskazt enn sem
komiðer. Þar sem hlutafé járn-
blendifélagsins hrekkur ekki til,
hefúr verið leitað til erlendra
lánastofnana eftir fjármagni
aðallega norskra.
Eins og stendur vinna um 140
manns að framkvæmdum á
Grundartanga. Stærsti verk-
ataki þarer Istak h/f, og sér það
um byggingar og steypuvinnu
ýmislega. Miðfell sér um vatns-
veitugerð á svæöinu og vinna
um 30—40manns að þeim fram-
kvæmdum. Að auki vinna svo
nokkrir Norðurlandabúar á
Grundartanga og hafa m.a.
umsjón með uppsetningu stál-
grindahúsa.
Hver var að tala um
mengun?
Eftir morgunandakt Jóns
Sigurðssonar og rækilega útlist-
un Friðriks T. Schatvet á starf-
semi verksmiðjunnar i ferð
blaðamanna á Grundartanga i
síðustu viku, kom kaffi. Siöan
voru mengunarmál á dagskrá.
Um þau fjallaði Jón Steingrims-
fyrir áhrifum frá slikri verk-
smiðju, þótt ekki væri gott að
gera sér grein fyrir þeim eins og
sakir stæðu. Þaðfærieftir þ-óun
mála hver afstaða fólks i byggð-
arlaginu yrði til verksmiðjunn-
ar en mikið væri raunar komið
undir góðum samskiptum for-
svarsmanna verksmiðjunnar og
fólksins i sveitunum.
Sigurður Sigurðsson oddviti
Skilmannahrepps sagði að þær
tekjur, sem fengjust af verk-
smiðjunni, væru fasteignagjald
og hluti landsútsvars, um aðrar
hreinar tekjur væri ekki að
ræða, og erfiðara væri að setja
fyrir um óbeinar tekjur, þött
ljóst væri að þær yrðu nokkrar.
Sigurður sagði að mikið hefði
verið rætt um mengun frá verk-
smiðjunni, en ar yrði timinn að
skera úr um.
Valdimar Indriðason forseti
bæjarstjórnar á Akranesi, sagði
að ekki færi hjá þvi, að starfs-
menn verksmiðjunnar myndu
sækja ýmsa þjónustu til Akra-
ness og myndi kaupstaðurinn
njóta góðs af þvi. Um höfnina á
Grundartanga sagði Valdimar,
að hún myndi ekkert taka frá
höfninni á Akranesi. Rætt hefði
verið um aðstöðu fyrir korn-
flutninga fyrir landbúnaðarhér-
uðin i Grundartangahöfn. Það
væri framtiðarmál og ef það
yrði að raunveruleika kæmi það
til með að taka frá Reykjavik en
ekki Akranesi, sagði Valdimar.
Höfn fyrir 20000 tonna
skip — 150 skipakomur
á ári
Samhliöa framkvæmdum við
járnblendiverksmiðjuna er nú
unnið að gerð hafnar á Grund-
artanga. Er hafnargerðin alfar-
ið á vegum Hafnarmálastjórnar
og vinna ar að staðaldri rúm-
lega 20 manns. Framkvæmdir
við höfnina hófust I mai á
siðasta ári og hljóðaði kostnað-
aráætlun á þeim tíma upp á
600 milljónir, en kostnaður er
nú, miðað við verðlag í janúar,
kominn i 700 milljónir. Við höfn-
ina geta lagzt allt að 20000 tonna
skip og þegar verksmiðjan
verður tekin tilstarfaer reiknað
með að skipakomur verði um
150 á ári. Við höfnina verður
einnig byggt hafnarhús, þar
sem hafnarstarfsmenn, toll-
verðir og lögregla hafa aðstöðu.
SSt-
Unniö viö aö steypa gólfplötu i hráefnisgeymslunni.
einkenni sjúkdóms i öndunar-
færum, sem hlýzt af vinnu i
langan tima, þar sem kisilryk er
mikið. Um það var ekki meira
vitað.
Er nokkuð við þessu að
segja úr þvi sem komið
er?
Fjórir oddvitar úr nærliggj-
andi hreppum og tveir framá-
menn bæjarmála á Akranesi
voru kallaðir til fundar við
blaðamenn til að kynna sjónar-
mið sin og ræða ófyrirsjáanleg
áhrif verksmiðjunnar á nánasta
umhverfi. Eins og margkunnugt
er upphófst af skiljanlegum
ástæðum mikil andstaða gegn
byggingu verksmiðjunnar á
Grundartanga. En nú er komin
verksmiðja og hvað segja
heimamenn? — G'uðmundúr
Brynjólfsson oddviti Hval-
Hvalfjarðarstrandarhrepps
sagðist óttast röskun í sveitun-
um af völdum verksmiðjunnar.
Þegar væru komin fram merki
um minnkandi búskap og það
væri alvörumál fyrir þá sem
eftir sætu að búskap.
Kristinn Júliusson oddviti
Mela— og Leirárhreppa sagði
að byggðarlagið væri viðkvæmt
Tlmamynd Gunnar.
son verkíræðingur. Það var
fróðleg tala og upplýsing af
bezta tagi. Það kom fram hjá
Jóni að meðal skilyrða i starfs-
leyfi verksmiðjunnar voru
ákveðin mengunarmörk og sá
útbúnaður sem settur verður
upp i mengunarvarnaskyni
miðast auðvitað við að mengun
sé innan þeirra marka sem eru i
starfsleyfinu.
Kostnaður við að koma upp
mengunarútbúnaði er nú um 6%
af heilarkostnaði við verksmiðj-
una en þegar Union Carbide
var með i spilinu, átti mengun-
arútbúnaður að kosta um 1/6
hluta af heilarverði.
Sú mengun sem verður i jarn-
blendiverksmiðjunni, verður
fyrstogfremstrykmengun. Þau
tæki sem sett verða upp, eiga að
hreinsa um 99% af rykinu, gæti
orðið 99,9%, sagði Jón, og miklu
lengra verður vist ekki komizt i
þeim efnum. Miðað við fulla
framleiðslu verksmiðjunnar,
50000 tonn, safnast um 15000
tonn af ryki og af þeim fara
einungis 150 tonn út i andrúms-
loftið. Siðan verður bleytt i þeim
14850 tonnum, sem tekst að loka
inni meö vatni og rykið kögglað.
Rannsakað hefur verið hvort
sem entsverksm iðj an á
Akranesi gæti notað rykið.. við
framleiðslu sina og kvað vera
möguleiki á þvi. Sá er þö hæng-
ur á, að rykið mun vera of fín-
gert og yrði að blanda það ein-
hverju grófara efni. 1 þvi skyni
var m.a. annars athugað hvort
hægt væri að nota súrál, og
reyndist svo, en það var of dýrt
til að það borgaði sig.
Um eðli þessa ryks sagði Jón
að það væri ákaflega fingert.
áþekkast tóbaksreyk, maður
andaði þvi að sér og frá, en litill
hluti þess settist i öndunarfæri
manna. Hvað varðar þetta hvita
fingerða ryk, er talið að það
muni hafa litil áhrif á gróður og
dyr, þar sem það myndi dreifast
i litlu magni á mjög stórt svæði.
Til að kanna áhrif efna frá verk-
smiðjunni á lifriki i grennd við
verksmiðjuna er nú unnið að út-
tekt á nágrenninu áður en verk-
smiðjan tekur til starfa sem sið-
ar meir verður borin samán við
úttekt, gerða þegar verksmiðj-
an hefur starfað i tiltekinn ára-
fjölda.
Aðspurður um atvinnu-
sjúkdóma i sambærilegum
verksmiðjum erlendis sagðist
Jón ekki vita um þá með fullri
vissu. Hann gat þó frætt okkur
blaðamenn um rannsókn sem
hefði veriðgerð liklega i Noregi,
á 850 manna hópi. Niðurstöður
þeirrar rannsóknar voru á þá
leið að 17 manns höfðu tiltekin