Tíminn - 08.03.1978, Síða 9

Miðvikudagur 8. marz 1978
9
íslenzk ull er gulls ígildi
— greinargerð frá Heimilisiðnaðarfélagi íslands
Vegna mikilla umræðna og
blaðaskrifa, sem að undanförnu
hafa orðið um islenzka ull og
ullariðnaðinn i landinu, viljum
við undirritaðar f.h. HEIMILIS-
IÐNAÐARFÉLAGS ISLANDS
benda á eftirfarandi atriði:
Mikilvægasta markmið
Heimilisiðnaðarfélags íslands
er og hefur alla tið verið, að efla
islenzkan heimilisiðnað og
stuðla að vöndun hans og feg-
urð. Hverjum manni er ljóst, að
nær eina innlenda hráefnið sem
við höfum til heimilisiðnaðar er
islenzka ullin og þvi hefur það
komið af sjálfu sér, að aðal-
áherzlan hefur verið lögð á
vandaða framleiðslu úr is-
lenzkri ull og hefur öll starfsemi
félagsins, fyrr og siðar, verið að
meira eða minna leyti bundin
islenzku ullinni, enda innan fé-
lagsins aldrei leikið neinn vafi á
sérstæðu ágæti hennar.
t 27 ár hefur Heimilisiðnaðar-
félagið rekið verzlun i Reykja-
vik, þar sem yfirgnæfandi
meirihluti verzlunarvörunnar
hefur jafnan verið handunnin úr
islenzkri ull. Verzlunin kaupir
inn af fólki viðsvegar að. Fyrir
nokkrum árum fór að bera á
þvi, að ull i varningi sem bauðst
væri öðruvisi en við mætti búast
af islenzkri ull. Þetta var eink-
um áberandi i lopapeysum.
Vaknaði fljótlega sterkur grun-
ur um, að hér myndi ekki allt
með felldu. Hafði ull islenzka
fjárins tekið stökkbreytingum?
Nei, vitanlega var ástæðan önn-
ur. Farið var að flytja inn i stór-
um stil ódýra ull frá Nýja-Sjá-
landi og þarna var hún að öllum
likindum komin i „islenzkum
lopapeysum”. Og ekki nóg með
það, heldur fóru um svipað
leyti, að berast kvartanir um að
„sauðalitirnir” létu litinn.
önnur stökkbreyting þar!
í janúar 1974 sendi Heimilis-
iðnaðarfélagið bréf til ullar-
verksmiðjanna þriggja, Ala-
foss, Framtiðarinnar og Gefj-
unar, þar sem borin voru fram
tilmæli um að þær merktu
framleiðslu sina, sem i væri not-
uð islenzk ull, þannig að
greinilegt væri, hvort um hreina
islenzka ull væri að ræða eða
ekki og hvort litur væri sauðar-
litur eða ekki. Heimilisiðnaðar-
félagið leitaði einnig til land-
búnaðarráöuneytisins i jan. 1974
vegna þessa máls og fór þess á
leit, að ráðuneytið léti fara fram
rannsókn á þvi, hvort og þá að
hve miklu leyti framleiðsla
verksmiðjanna, sem i væri not-
uð íslenzk ull og seld sem slík,
væri blönduð með erlendri ull.
Þessi rannsókn fór fram á sama
ári hjá Rannsóknarstofnun
landbúnaðarins. Hún sannaði
aðeins það, sem haldið hafði
verið fram sem grun af hálfu
Heimilisiðnaðarfélagsins. Lopi
og band var að meira eða minna
leyti blandað erlendri ull, þó
ekki frá Gefjun. (Rannsóknar-
stofan vissi ekki hvaðan sýnis-
hornin komu).
1 öllum þessum bréfum og
reyndar miklu oftar, s.s. i við-
tölum við ýmsa menn i áhrifa-
stöðum, benti Heimilisiðnaðar-
félagið á þá staðreynd, að. is-
lenzka ullin væri alveg einstæð
og að blöndun erl. tegunda
spillti helztu sérkennum henn-
ar, gljáanum, léttleikanum og
fjaðurmögnuninni. tslenzk ull-
in hefði aflað sér vinsælda
vegna einstæðra eiginleika og
sérstæðra náttúrulita, þvi væru
það vörusvik að selja erlenda og
litaða ull sem islenzka ull i
sauðarlitum. Slikt myndi fyrr
eða siðar draga dilk á eftir sér.
Væntanlega i framhaldi af
rannsóknunum á lopa og bandi,
óskaði landbúnaðarráðuneytið
eftir þvi, að viðskiptaráðuneytið
„gerði drög að reglum um
merkingu ullargarns og vara úr
islenzkri ull, sem yrði á boðstól-
um innanlands”. I október 1974
fékk Heimilisiðnaðarfélagið
send til umsagnar „Drög að
auglýsingu um merkingu ullar-
garns, sem selt er i smásölu”.
Þessi drög voru þannig úr garði
gerð, að hægur vandi yrði að
ganga algerlega framhjá þeim
þáttum, sem Heimilisiðnaðarfé^
lagið hafði lagt megináherzlu á
að fram kæmi i merkingu.
Heimilisiðnaöarfélagið sendi
ráðuneytinu allnákvæma um-
sögn um drögin og fór þess jafn-
framt á leit, að fá að fylgjast
með frekari framkvæmd. Enn
sjást þess engin merki, að regl-
ur riki um merkingu vara úr Is-
lenzkri ull.
Það hefur alla tið verið Heim-
ilissiðnaðarfélagi íslands ljóst,
að islenzk ull er gulls igildi.
Þetta rann upp fyrir fleirum,
þegar eftirspurn jókst erlendis
frá eftir fatnaði úr íslenzkri ull.
En i stað þess að leggja sérlega
rækt við íslenzku ullina og gera
tilraun til að tryggja markaðinn
með megináherzlu á sérstætt á-
gæti hennar, var farin ofan-
greind leið, og eru afleiðingarn-
ar að koma i ljós þessa dagana.
Menn i útlöndum hafa nefnilega
uppgötvað, að þeir geta búið til
„islenzka ull” úr nýsjálenzkri
blöndu rétt eins og Islendingar
og meira að segja litað i „sauð-
arlitum”. En hvernig sem ull-
inni er blandað og hvort sem
það er gert á Islandi eða i út-
löndum, verður útkoman aldrei
islenzk ull.
Það er staðföst sannfæring
Heimilisiðnaðarfélagsins, að is-
lenzk ull sé okkur mun verð-
mætari en erlend ull og að hægt
muni, vegna fágætra eiginleika
hennar, að fá hana metna i
hærri verðflokk en verið hefur.
En til þess að fá það mat viður-
kennt verður að vanda ræktun
og framleiöslu til hins ýtrasta.
Það mun takast, ef allir sem
hlut eiga að máli, vinna saman
að þvi markmiði i karfti sann-
færingarinnar.
A hrjóstrugu eylandi verður
aldrei unnt að stunda nema tak-
markaða sauðfjárrækt, m.a.
þess vegna ber okkur skylda til
að fara vel með alla islenzka ull
og vinna hana á fjölbreyttan
Framhald á bls. 19.
Þessi mynd var tekin er félagar úr Lionsklúbbnum Frey afhentu gjöf slna.
Félagar i Lionsklúbbnum Frey
Gáfu milljón til
sundlaugarbyggingar
— við Grensásdeild Borgarspitalans
Fyrir skömmu afhenti Lions-
klúbburinn Freyr 1 milljón króna
að gjöf til tækjakaupa i fyrir-
hugaða sundlaug við Grensás-
deild Borgarspitalans .
Ólafur B. Thors forseti borgar-
stjórnar Reykjavikurborgár tók
við gjöfinni og flutti klúbbnum
þakkir stjórnarinnar og borgar-
yfirvalda.
Með þessu framlagi vill Freyr
vekja athygli á mikilli þörf fyrir
þessa sundlaug, sem á eftir að
veita ómetanlega aðstoð við
endurþjálfun sjúklinga enda slik-
ar sundlaugar hvarvetna erlendis
þar sem virk endurhæfing fer
fram. Við athöfn i Grensásdeild
er gjöfin var afhent kom fram, að
verði eigi af sundlaugarbygging-
unni innan fjögurra ára falli gjöf-
in niður. Með þessu vill Freyr
itreka þá nauðsyn að hafizt verði
handa hið fyrsta.
Eins og kunnugt er samþykkti
Alþingi 20 millj. kr. fjárveitingu
við gerð siðustu fjárlaga og nú i
janúar samþykkti borgarstjórn
sömu upphæð.
Aðstoðarframkvæmdastjóri i
Véladeild Sambandsins
Gunnar Gunnarsson hefur verið
ráðinn aðstoðarframkvæmda-
stjóri i Véladeild Sambandsins,
og tekur hann við starfinu hinn 1.
april. Hér er um nýtt starf að
ræða h já Véladeild, og er hún hin
sjötta af aðaldeildum Sambands-
ins, sem ræður aðstoðarfram-
kvæmdastjóra.
Gunnar er fæddur i Reykjavik
hinn 3. sept. 1939, sonur hjónanna
Olgu og Gunnars Arnasonar bú-
fræðikandidats. Hann stundaði
nám á búnaðarskóla i Noregi á
árunum 1956-58, en siðar i
Búnaðarskólanum á Hvanneyri,
og lauk hann kandidatsprófi frá
framhaldsdeild þess skóla árið
1961. Það sama ár réðist hann til
Véladeildar Sambandsins, þar
sem hann hefur starfað siðan, frá
árinu 1966 sem deildarstjóri Bú-
véladeildar.
Kona hans er Elin Jóna Jóns-
dóttir, og eiga þau tvo syni.
(Fréttatilkynning frá
Véladeild Sambandsins.)
Hæstiréttur dæmir
um kæru Schútz
gegn Morgunblaðinu
Ritstjórum gerð refsing, en
Morgunblaðið rangfærir
dóminn i frétt
tíyrri viku var kveðinn upp i
Hæstarétti dómur i máli er
ákæruvaldið höfðaði gegn
Styrmi Gunnarssyni og
Matthiasi Jóhannessen, rit-
stjórum Morgunblaðsins, og
teiknara þess Sigmund vegna
tveggja teikninga er birtust i
blaðinu um það leyti sem rann-
sókn Schútz á Geirfinnsmálinu
var að hefjast sumarið 1976.
Teikningar þessar sýndu Schútz
i gervi gestapoforingja með
skammbyssu við belti, hnúta-
svipu i hendi og grimman hund
sér við hlið. Myndatextarnir
hljóðuðu: „Átt þú nokkuð von á
óvinsamlegri kveðju frá dóms-
málaráðherra góði?” og „Vest-
ur-Þjóðverji ráðinn til starfa”.
Schutz taldi þessar teikningar
og birtingu þeirra ærumeiðandi
og krafðist þess, sem starfs-
maöur Islenzka rikisins, að sak-
sóknari höfðaði opinbert mál til
refsingar og var ákæra gefin út
7. október 1976.
I héraðsdómi var fallizt á að i
teikningum þessum fælust æru-
meiðingar og voru ritstjórar
Mbl. dæmdir til refsingar, þeim
var gert að greiða kr. 25.000 i
sekt I rikissjóð hvorum um sig,
en teiknarinn Sigmund sýknaö-
ur á grundvelli prentlaga,
vegna ónógrar nafngreiningar.
Ennfremur var ritstjórunum i
sameiningu gert að greiða
Schiitz persónulega kr. 100.000 i
bætur vegna þess miska, er
hann var talinn hafa orðið fyrir,
Morgunblaðsmenn áfrýjuðu
héraðsdómnum. Hann var al-
gerlega staðfestur að þvi er
varðaði refsiábyrgð og sektar-
fjárhæð. Miskabætur til Schutz
voru hins vegar lækkaöar úr kr.
100.000 i kr. 75.000. A hinn bóg-
inn hafði áfrýjunin i för með sér
aukinn sakarkostnað fyrir rit-
stjórana. Þeim var gert að
greiða kr. 80.000 I saksóknar-
laun fyrir Hæstarétti til rikis-
sjóðs, og málsvarnarlaun er
þeim bar að greiða vegna
skipaðs verjanda voru hækkuð
úr kr. 100.000 i kr. 150.000.
Sá fáheyrði atburður geröist,
að þegar Mbl. segir frá dómn-
um s.l. þriðjudag þá er fyrir-
sögn fréttar blaðsins: „Hæsti-
réttur lækkaöi sektarfjárhæð-
ina”. Sektarfjárhæöin I héraðs-
dómi var þó eins og áöur er sagt
algerlega staðfest. Mun þetta
vera öldungis óvenjulega frjáls-
leg túlkun á dómum Hæstarétt-
ar og það af hálfu dómþola
sjálfra.
Þess má geta, að fjórir að
dómurum Hæstaréttar voru
sammála um framangreinda
niðurstöðu, en einn dómari vildi
tvöfalda sektina, dæma ritstjór-
ana til að greiða kr. 50.000 hvorn
um sig og gera þeim auk þess
vararefsingu, 4 daga varðha.ld,
en hvorki héraðsdómur né
meirihluti Hæstaréttar dæmdi
vararefsingu, enda er það yfir-
leitt ekki gert þegar ritstjórar
eru dæmdir vegna nafnlausra
meiðyrða er birtast i blöðum
þeirra, jafnvel þótt þeir sam-
þykki eða mæli fyrir um birt-
ingu eins og sannaðist að hafa
verið i þessu tilviki.
„Þjóðsaga um konur
röng”
HEI — I bæklingi frá Jafnréttis-
ráði er hrakið það, sem oft er
haldið fram, að'konur séu óstöö-
ugt vinnuafl, og þvi séu þær i
lægri launaflokkum.
1 könnun, sem gerð var á veg-
um Hagstofunnar 1977, kemur
fram, að af þeim, er tóku laun
eftir kjarasamningi BSRB, eru
45,2% konur. Af þeim voru 62,3% i
þriðja þrepi sins launaflokks, sem
bendir til þess að þær hafi unniö I
sex ár hjá riki og bæ, eða séu eldri
en 32 ára. Það er þvi, samkvæmt
könnun Hagstofunnar, þjóðsaga
að konur séu óstööugt vinnuafl, og
vonandi gera atvinnurekendur
ekki siður en konur sjálfar —
gangskör að þvi að færa laun
kvenna i rétt horf sem fyrst. En i
könnuninni kom fram að þrir
fjórðu þessara kvenna voru i
lægstu launaflokkunum, frá 2. til
10.