Tíminn - 01.04.1978, Qupperneq 6

6
Laugardagur X. april 1978
ORKUSPARNAÐUR
Miklar umræöur um orkumál
almennt spunnust í gær í fram-
haldi af framsöguræöu Benedikts
Gröndal (A) fyrir þingsálykt-
unartillögu um orkusparnaö sem
hann flytur ásamt Eggert G. Þor-
steinssyni (A). Hljóöar tillagan
þannig: „Alþingi ályktar aö fela
rikisstjórninni aö láta gera úttekt
á orkubúskap íslendinga og hefja
markvissar aögeröir i þvi skyni
að auka hagkvæmni i orkunotkun
þjóöarinnar og draga úr henni,
þar sem þess er kostur.”
1 framsöguræðu sinni gerði
Benedikt grein fyrir nokkrum
leiðum til orkusparnaðar, m.a. aö
gerðar verði auknar kröfur til
orkunýtingar við húshitun og
heimilishald, ennfremur i at-
vinnurekstri og i samgöngumál-
um.
Allmargir þingmenn tóku siðan
til máls og lýstu allir yfir ánægju
sinni yfir frumvarpi þessu og
töldu það mikilvægt og timabært.
Fyrstur talaöi Þorvaldur Garðar
Kristjánsson (S) og minnti m.a. á
að rikisstjórn hefði þegar falið
Framkvæmdastofnun að vinna að
úttekt á orkubúskap tslendinga.
Hér að neðan verður i aðal-
atriðum gerð grein fyrir umræð-
unum sem urðu i framhaldi af
framsöguræðu Benedikts Grön-
dal.
*
Tómas Arnason:
Hækka fremur j öfnunargj aldið
Tómas Arnason (F) lýsti yfir
ánægju sinni yfir flutningi þessa
máls, en kvaöst vilja nota þetta
tækifæri til aö vekja sérstaklega
athygiiá misjöfnum kjörum fóiks
i landinu gagnvart orkukaupum.
Mikil nauösyn væri á aö samstaða
þings og þjóöar næöist um aö-
geröir til aö breyta skipulagi i
Ingi Tryggvason (F) lagöi
áherzlu á nauðsyn jöfnunar orku-
verös i landinu. Hann nefndi
orkumálum á þann veg aö aö-
stööumunur hyrfi i þeim efnum.
Hann minnti á, aö ailir þingmenn
Framsóknarflokksins heföu flutt
inn á þing tillögu þess efnis aö aö-
eins eitt raforkufyrirtæki i
landinu heföi meö höndum virkj-
un og rekstur raforkuvera, kæmi
á hringtengingu og seldi raforku i
dæmi um rafmagnskostnaö
tveggja sambærilegra heimiia,
þar sem helmingsmunur reyndist
heiidsölu til annarra minni lands-
hlutafyrirtækja sem önnuöust
dreifingu orkunnar.
Siðar sagði Tómas, að hann
væri alls ekki kátur yfir þeirri
yfirlýsingu rikisstjórnarinnar, að
orkuverð frá RARIK yrði hækk-
að. Hins vegar væri ljóst, að
vera á veröi fyrir jafn mikla orku.
Sagöi Ingi að slikur aöstööumun-
ur væri ekki vansalaus og viö
vanda RARIK yrði að leysa, og
hefði hann þó fremur kosið að
verðjöfnunargjald yrði hækkað I
stað þess að hækka einhliða hús-
hitunartaxta RARIK. Þó skildist
sér að hækkun þess taxta ætti
ekki að fara fram úr þvi marki að
jafn dýrt yrði að hita hús með oliu
og raforku.
hann yrði ekki unað til fram-
búöar. Þó við ættum langt i land
með launajöfnuð, væri þó ekki
teijandi munur á kauptöxtum
eftir landshlutum. Ekki væri
siöur mikilvægt að jafna fram-
færslukostnaö i landshiutunum.
Ingi Tryggvason:
Jöfnun framfærslukostnaðar
135% orkuverðsmismunur
Lúövik Jósepsson (Abl) kvaöst
meömæltur þingsályktunartil-
lögu um orkusparnað, en vildi
minna á að viö létum frá okkur
orku fyrir litiö á sama tima og viö
öfluðum hennar meö ærnum
tilkostnaöi eftir öörum ieiðum. Þá
kvaðst Lúövik vilja taka undir
sjónarmið Inga Tryggvasonar
um jöfnun orkuverös, en sér
þætti þar lítið miöa þrátt fyrir
Pálmi Jónsson (S) benti á, aö
þær tillögur sem rikisstjórnin
heföi haft til meöferöar, þegar
hún ákvaö hvaöa leiöir skyldi
fara til aö leysa fjárhagsvanda
mikiö umtal. Síöast I gærdag,
sagöi hann, var ákveðin hækkun
húshitunartaxta hjú RARIK, sem
þýðir aö sá taxti þess fyrirtækis
veröur eftirleiöis 135% hærri en
sami taxti hjá Rafmagnsveitu
Reykjavikur. Ennfremur væri
ihugaö aöhækka aöra taxta þessa
fyrirtækis. Sagöist hann álita, aö
þá heföi fremur veriö rétt aö
hækka veröjöfnunargjaldiö, cn
RARIK, heföu ekki veriö komnar
frá stjórn þess fyrirtækis heidur
stjórnskipaöri nefnd. Heföi rikis-
stjórnin ákveöiö hækkun húshit-
unartaxta en synjaö um hækkun
hvorug leiöin væri hin rétta, þaö
væri einfaldlega óhæfa aö velta
fjárhagsvanda RARIK út i raf-
orkuveröið hjú fyrirtækinu.
Karvel Pálmason (Sfv) tók
mjög i sama streng og kvaðst
vilja fá að vita hvort þingmenn
Framsóknarflokksins stæðu að
þeirri ákvörðun rlkisstjórnarinn-
ar að mismuna enn landshlutum
hvað orkuverð snerti.
RARIK
verðjöfnunargjalds og hlyti rikis-
stjórnin aö bera fulla ábyrgö á
þessari ákvöröun, en skoöun svn,
sagöi Pálmi, væri sú aö tiiiögur
þessar heföu hangiö saman sem
Pálmi Jónsson:
Létta þarf skuldum af
Albert Guðmundsson:
Jón Armann Héöinsson (A)
spurðist fyrir um hvað liði þings-
ályktunartillögu framsóknar-'
þingmanna i nefnd. Kvað hann
fulltrúa Alþýðuflokks og Alþýðu-
bandalags hafa lýst stuðningi við
þessa tillögu, sem gerði ráð fyrir
aðeins einum virkjun
ar- og heildsöluaðila i landinu og
fæli i sér að orkuverð yrði á sama
verði til landsmanna, og brýnt
væri að fá strax að sjá vilja
Alþingis til stefnumótunar i þessu
efni.
ein heild. Meö þessari ákvöröun
væri ójöfnuður óneitaniega auk-
inn og slikt væri ekki viöunandi til
frambúöar, enda þyrfti aö leysa
vanda RARIK með þvi aö létta af
fyrirtækinu ofurfargi skulda sem
nú hvila á þvi.
Reykvíkingar vinnudýr landsbyggðarinnar
Albert Guömundsson (S) kvaö
þaö aö þakka áhrifum nokkurra
einstklinga, aö enn var ekki
hækkaö veröjöfnunargjald, sem
lagt er á Reykvikinga til aö
greiöa niöur framkvæmdir úti á
landi. Þegar væri aiit of langt
gengið á þeirri bratu aö láta þétt-
býlissvæðin bera þungann af öll-
um hugsanlegum framkvæmdum
úti á landsbyggöinni. Þaö væri
kominn timi til, sagöi Albert, aö
menn horföust I augu viö þá staö-
reynd aö aldrei yröi unnt aö gera
allt hiö sama fyrir fólk upp til
fjalla og þéttbýlissvæöin. Reyk-
víkingar eru vinnudýr lands-
byggöarinnar, sagöi Albert enn-
fremur.
Ingi Tryggvason (F)sagði allt of
mikillar viökæmni gæta I garð
Reykvikinga i málflutningi
Alberts. Hann teldi á engan hátt
gengið á rétt Rykvikinga með
jöfnun framfærslukostnaðar að
svo miklu leyti sem unnt væri. Við
þyrftum hins vegar að gera upp
við okkur, hvort viö vildum vera
ein þjóð i einu landi eða kjósa þá
sundrung sem t.d. Albert æli á
með málflutningi sinum. Sagði
Ingi að fáir tslendingar byggju
raunar upp til fjalla, en hitt ætti
að vera metnaöarmál okkar, aö
búa þeim sem afskekkt byggja,
kjör sem sambærilegust við það
sem alr.ennt gerðist.
Auk ofangreindra tók Stefán
Jónsson (Abl) þátt i umræöunum.
Ingi Tómas
Lúövik Karvel
Jón Armann Benedikt
Albert Þorvaldur
alþingi
Ríkisstjórnin ákveði
hámark og lágmark vaxta
Þórarinn Sigurjónsson
stefnt i voða og verðbólgu sé
haldið I skefjum. Of háir vextir
skapa mjög mikiö misrétti milli
þeirra,sem hafa stofnað heimili
og komiö sér upp ibúðarhúsnæði
fyrir nokkru og þeirra, sem eru
að gera það nú eða eiga það
Lagt var fram á Alþingi í gær frumvarp til laga um
breytingu á lögum um Seðlabanka Islands, en
flutningsmenn eru þrír þingmanna_ Framsóknar-
flokksins, Páll Pétursson, ÞórarinnÞórarinsson og
Þórarinn Sigurjónsson. Frumvarp þetta felur í sér þá
breytingu, að ríkisstjórninni verði fengið núverandi
vald Seðlabankans til að ákveða hámark og lágmark
vaxta innlánsstofnana.
Segir i greinargerð með frum-
varpinu að Seðlabankinn verði
rikisstjórninni að sjálfsögðu til
ráðuneytis i þessum efnum.
Siðan segir: „Það er hlutverk
Alþingis, og rikisstjórnar i
umboði þess, að stjórna landinu,
og er Alþingi legið á hálsi þegar
stjórn landsins fer úrskeiðis.
Akvörðun vaxta er mjög
mikilvægur þáttur i stjórn
efnahagsmála og þróun at-
vinnulifs i landinu, og þess
vegna er misráðið, ef Alþingi á
að stjórna íslandi á annaö borð,
og rikisstjórn I umboði þess, að
fela henni ekki ákvöröunarvald
i jafnmikilvægu máli, enda beri
þá rikisstjórn og stuðningsmenn
hennar á Alþingi fulla ábyrgð á
ákvöröunum þeim sem teknar
eru.
Rikisstjórnin á og verður að
hafa heildaryfirsýn yfir
efnahagsþróun i landinu og vald
til þess að hafa stjórn á henni.
Þvi er að sjálfsögðu ekki til aö
dreifa, ef einstökum rikisstofn-
unum er falin sjálfstæö ákvarð-
anataka um mikilsverðustu
þætti efnahagsmála.
Seðlabankinn hefur nú um
nokkurt skeiö ákvarðað vexti I.
landinu. Sú skoðun að hlutur
sprifjáreiganda hafi veriö mjög
fyrri borð borinn udnanfarin ár
og að rétta veröi hlut þeirra hef-
Páll Pétursson
eftir, og með þvi er unga fólkinu
gert mjög erfitt fyrir.
Þá eru of háir vextir hinn
mesti verðbólguvaldur, auk
þess sem þeir binda atvinnulifi i
landinu byrðar, sem það fær
ekki risið undir.”
Þórarinn Þórarinsson
ur ráöið ákvörðun Seðlabankans
á seinustu missirum. Það sjón-
armiö ber að viðurkenna, en þó
einungis aö vissu marki, þar
sem hagsmunir sparifjáreig-
enda eru að sjálfsögöu svo bezt
tryggðir að atvinnulifinu sé ekki