Tíminn - 11.08.1978, Qupperneq 9

Föstudagur 11. ágúst 1978
cggmwim.
Eiríkur Sigxirðsson:
Enn um Eiðaskóla
Fyrir skömmu ritaöi ég
greinarkorn hér i blaöiö um aö
nú væri tækifæri til aö breyta
Eiöaskóla i lýöháskóla.
Siöan hef ég oröiö þess var aö
ýmsir skólamenn lita svipaö á
þaö mál.
Þegar Danir töpuöu hluta af
landi sinu i styrjöld viö bjóö-
verja 1864, þá efldu þeir lýö-
háskóla sina og stofnuöu nýja til
aö glæöa ættjaröarást og þjóö-
rækni i brjóstum æskunnar.
Sérstök áhersla var einnig lögö
á aö glæöa skilning æskunnar á
búskap og aukinni ræktun. Gera
landiö sem byggilegast.
Viö íslendingar höfum lika
tapaöstyrjöld. Hvar eru núhug-
sjónir ungmennafélaganna:
Ættjaröarástin og bindindis-
hugsjónin. Hugsjónir hafa glat-
ast og köld efnishyggja hefur
komiö I staöinn. Höfum viö
manngildishugsjón Islendinga-
sagnanna fyrir augum: Heiöar-
ieika og drengskap? Hvaö segir
reynslan?
Nú er i tfsku að kalla samfé-
lagið annaöhvort „kerfi” eða
„bákn” meö litilli viröingu.
Talaö er um þetta þjóðfélag
okkar í blööum og fjölmiölum
eins og þaö sé einhver óvættur
sem allir eigi aö hefna sin á. Fá-
ir virðast gera sér ljóst aö þetta
þjóöfélag erum viö sjálf. Kynnt
er undir eigingirnina sem alltaf
er grunnt á þjónusta viö þjóöfé-
lagiö litils metin. Þess vegna er
komið eins og komiö er. — Af-
koma rikisins er þannig aö eng-
inn vill- stjórna landinu. Aöur
þótti það eftirsóknarvert.
Boóskapur
lýðhá-
skólanna
Boöskapur lýöháskólanna
gengur i öfuga átt viö þessa þró-
un. Þar er boðuö hollusta viö
samfélagiö og giædd ást á landi
og þjóö. Þar eru kynnt verk
skáldanna og hugsjónir þeirra.
Er æskunni nú kynntar fegustu
perlur úr ljóöum séra Matthf-
asar? Þar er leitast viö aö opna
augu æskulýösins fyrir fegurö
og tign landsins.
í lýöháskólunum er leitast viö
aö kveikja áhuga æskunnar til
dáöa fyrir land og þjóö.
Hversvegna er ég meö þenn-
an formála? Aöeins vegna þesss
hve lýöháskólarnir eru lítiö
þekktir hér. Flestir okkar skól-
ar eru prófskólar innan skóla-
kerfisins. Við þekkjum litiö til
hins frjálsa náms þar sem
árangurinner ekki mældur i töl-
um. Meira aö segja fulloröins
námiö er hneppt I þessa sömu
fjötra.
Eirikur Sigurðsson
Lýðháskóli
á Eiðum
A Eiöum er veglegt skólaset-
ur. Skólinn þar er nú á timamót-
um. Hann hefur veriö fram-
haldsskóli fyrir unglinga sem
lokiö hafa barnaskólanámi. En
nú fjölgar þeim grunnskólum
óöum sem hafa nemendur sina
út kennsiuskylduna. Þá fækkar
nemendum á Eiöum. Hvaöa
hlutverk á skólinn þá aö fá ? Um
verslunarskólahugmyndina hef
ég rætt áöur og sleppi henni
þvi hér. Ég held hún eigi ekki
heima á Eiöum.
Ég hef varpaö þvi fram aö
gera úr honum lýöháskóla svip-
aö þvi sem tfökast á Noröur-
löndum. Hér á landi er aöeins
einn lýöháskóli í Skálholt'i. Færi
ekki vel á þvf aö stofna annan
lýöháskóia á Eiöum?
Fyrst i staö meöan unglingar
eru að ljúka skyldunámi á Eið-
um mætti jafnframt stofna lýö-
háskóladeild til reynslu. Kæmi
þá I ljós hvernig þaö gæfist. En
nauösynlegt væri aö kennarar
við þá deild kynntu sér lýöhá-
skóla hjá frændum okkar á
Noröurlöndum.
Frjálslegt
nám í Askov
Margir tslendingar hafa
stundaö nám i lýöháskólanum f
Askov. Flestum hefur falliö þaö
velogsá neistisem kveiktur var
þar enst þeim lengi. Ég tel mig
hafa haft mikið gagn af námi
þar. Einkum vegna þess hvaö
þaö var frjálslegt. Þar var hægt
aö hlusta á fyrirlestra um
menningarlif i allri Evrópu.
öllum gluggum var haldiö opn-
um. Siöari hluta dagsins var
hægt aö nota til lestrar i hinu
miklu bókasafni skólans. —
Svona stofnun gætu Eiöar oröiö.
Frjálst val i námi eftir áhuga
einstaklingsins er aö ryöja sér
braut i skyldunáminu og
menntaskólunum. Þar er veriö
aö sveigja inn á braut
lýðháskólanna og er þaö vel.
Má ég biðja ykkur lesendur
góöir aö hugleiöa þessa hug-
mynd sem hér hefur veriö varp-
aö fram: Stofnun lýöháskóla á
Eiöum. Þaö ætti ekki að vera
svo erfitt þar sem húsnæöi og
kennslutæki eru fyrir. Helst
mundi skorta þar gott bókasafn
til sjálfsnáms. Úr þvi mundu
bókaforlög landsins bæta.
Minnumst þess aö æskan er
dýrmætasta eign hverrar þjóö-
ar. Um leiö og glæddir eru meö
henni allir bestu hæfileikar sem
hún býr yfir, þá þarf henni lika
aö vera ljóst aö þessi litla þjóö
þarf aö standa saman eins og
ein fjölskylda.
BUNAÐARBANKI
ÍSLAND S
hefur opnað afgreiðslu á Selfossi
að Austurvegi 44 - sími 1788
Afgreiðslutími mánudaga til föstudaga
kl. 9,30-12 og 13-15,30
Síðdegisafgreiðsla föstudaga kl. 17-18,30
Viðtalstími útibússtjóra mánudaga,
þriðjudaga og föstudaga kl. 14-15,30
Búnaðarbankinn Árnessýslu
Hveragerði — Laugarvatni — Fiúðum — Se/fossi