Tíminn - 17.08.1978, Blaðsíða 2

2
Fimmtudagur 17. ágúst 1978
Carter:
Lýsir loksins
yfir áhyggjum
— vegna falls dollarans
Da Costa reyn-
ir stjómar-
myndun í dag
Keute/Washiuglon — Carter
Bandarlkjaforseti er nú sagöur
hafa verulegar úhyggjur af falli
dollarans og liefur beöiö um
könnun á leiöum til aö treysta
gengi hans. 1 tilkynningu frá
lfvlta húsinu I gær segir aö forset-
inn li^fi faliö Michael Blumenthal
fjármálaráöherra og William
Miller formanni fjármálanefndar
aö athuga livaöa leiöir þeir teldu
heppilegastar til aö ráöa bót á
óstööugu gengi dollarans.
Eins og kunnugt er af fréttum
hefur dollarinn stööugt sigiö miö-
aö við japanska yeniö og
svissneska frankann á siöustu
vikum. Eftir tilkynningu Hvita
hússins i gær hækkaöi hann þó
nokkuö i veröi aö nýju. Gagnvart
þýska markinu hækkaöi hann úr
1.9335 i 1.9447 og gagnvart yeninu
úr 183.30 i 184.15 yen.
1 tilkynningu Hvita hússins i
gær er sérstaklega tekiö fram aö
gengissig dollarsins á sama tima
og útflutningsjöfnuöur færöist i
jafnvægisátt gæti gert aö engu
baráttuna viö veröbólgu i
Bandarikjunum. Fram til þessa
hefur Carter ekki látiö á neinum
áhyggjum bera varöandi sig doll-
arans nema siöur sé og voru
menn raunar orönir langeygir
eftir þessari yfirlýsingu hans. 1
byrjun þessarar viku lýsti m.a.
fjármálaráöherra Japans yfir þvi
aö ekkert væri hægt aö gera til aö
Carter
treysta til frambúöar gengi
ýmissa höfuögjaldmiöla á meöan
Bandarikjastjórn héldi aö sér
höndum og geröi ekkert til aö
bjarga dollarnum.
Reuter/Maidstone Englandi —
Fimmtán ára gamall drengur
hengdi sig fyrir skömmu er
hann ætlaöi aö sýna bróöur sin-
um tólf ára gömlum hvernig
henging I sjónvarpinu væri
framkvæmd meö sjónhverfing-
um. Drengurinn hét Glenn Mill-
Reuter/Lissabon — Alfredo
NobreDa Costa, sem falin hefur
veriö stjórnarmyndun i Portúgal
mætti I gær andúö hjá kommún-
istum en aftur góöum undirtektur
meöal iöjuhölda og framámanna
efnahagsmála. Er nú liöin
vika frá þvi Da Costa var falin
er og tók upp á þessu stuttu eftir
aö I sjónvarpi var sýnd mynd er
bar heitiö „Hengdi maöurinn”
og fjallaöi um kúreka er lifir af
aö vera hengdur fyrir fyrir
ódrýgöar sakir. Drengurinn liföi
hins vegar ekki af.
stjórnarmyndunin og miöar litiö.
Hefur þessi 55 ára gamli efna-
hagssérfræöingur lýst yfir aö
hann hefjist handa i dag og boöi
menn til viöræöna um ráöherra-
skipun. Er þá taliö liklegt aö ráö-
herraefnin veröi einkum óháö á
Framhald á bls. 19.
Talsmaöur umræddrar sjón-
varpsstöövar hefur lýst yfir
hryggö vegna þess aö hægt var
af tilviljun aö tengja sjónvarps-
myndina slysinu en tók jafn-
framt fram aö hún heföi veriö
ætluö fullorönum og þess vegna
sýnd eftir miönætti.
Olli sjónvarpsmynd dauöaslysi?
Metnaðargirni sú og
persónulegur ýtingur,
sem vellur og kraumar
i ráðuneyti Menachem
Begins og hinar glóandi
umræður i þinginu um
efni eins og strið og
frið, trúarbrögð, og
efnahagsmál, gera
ísraelsku stjórnmálin
einkar spennandi þessa
dagana.
Núer aöeins árfrá þvi er Beg-
in, eftir aö hafa myndaö stjórn
sina, gaf út fjölda reglugeröa
um hegöan manna, sem voru
allt frá þvi' aö banna reykingar I
þingsalnum til strengilegra
skipana um aö meölimir ráöu-
neytisins skyldu ekki skipta sér
af öörum málefnasviöum en
eigin. Enn fremur skyldi sett
fyrir allan frétta-leka, sem átt
haföi sér staö I tiö stjórnar
Verkamannaflokksins.
Aö þvi er sögur herma er
reykingabanniö enn viö lýöi. En
öörum tilskipunum Begins
hefur veriö varpaö fyrir róöa,
sem best má sjá af þvi að ,,ráö-
herrarnir hafa bókstaflega
traökaöhver á öörum, jafnvel á
almannafæri”, svo notuö séu
orö úr ritstjórnargrein i
„Jerusalem Post”. Og hvaö um
frétta-lekann? ,,Þar er um
óstöövandi flóöbylgju aö ræöa”,
segir blaöiö.
Um stundarsakir virtist svo
sem Beginmundihafa vilja sinn
fram og rikja yfir vel öguöum
skólabekk, þegar ráöuneytiö
kæmi til funda á sunnudögum.
En nú er þvi likast sem hann
sitji I miöri ljónagryfju.
1 augum umheimsins kann
svo aö viröast sem hér sé aðeins
um hreppakryt aö ræöa, og
komi ekki viö þeirri aöild sem
tsrael á aö þeim alþjóölega
vanda, sem spurningin um friö I
Miö-Austurlöndum er. En hér
eru ekki glögg skil. Akafar
deilur innan ráöuneytisins geta
einnig haft áhrif á hverjir veita
landinu stuöning I úrslita
ákvöröunum, sem snerta friöar-
viöleitnina. Og þaö er meira en
nógur ágreiningur sem kveöa
þarf niöur samt, þegar kemur
aö umræöum um hvort Israelar
skuli eöur ekki taka aö nýju upp
viöræöur viö forsætisráöherra
Egypta, Anvar Sadat, sem
nokkuö hafa dregist á langinn.
A siöustu vikum hefur enn
hitnaö i kolunum og vanalega er
Ezer Weizman, varnarmála-
ráöherra , maöur sem álitur
Sadat einlægan i friöarviöleitni
sinni, þar viö riöinn. Höfuö-
féndur hans i ráöuneytinu hafa
veriö landbúnaöarráöherrann,
Ariel Sharon, herská hetja úr
striöinu 1973, og verslunar- og
iönaöarráöherrann Yigal Hur-
witz. Litill vafi þykir leika á aö
Sharon mundi þiggja aö krækja
i embætti Weizmans.
Weizman, er nú tekinn upp á
þvi aö skálma út af ráðuneytis-
fundum, og i siöustu viku reif
hann niöur „plakat” meö
friöaráróöri hjá einum rit-
aranum i skrifstofu Begins, eftir
aö ráöuneytiö haföi slegiö á
frest aö taka til umfjöUunar
siöustu uppástungurnar, sem
hann kom meö af viöræöufundi
viö Sadat i Austurriki.
Ráðuneytiö ákvaö enn fremur
aö framvegis skyldi öU sam-
skipti viö Egypta fara fram á
jafnréttisgrundvelU. Ot var gef-
in illúöleg tilkynning, sem benti
til margs I sam: hún sýndi hve
Begin þoldi illa aö vera ýtt til
hliöar af Sadat: hún sýndi Weiz-
man, aö hann skyldi ekki gera
ráö fyrir fleiri fundum þeirra,
og enn fremur var harkalega
vegiö aö foringja stjórnarand-
stööu Verkamannaflokksins,
Shimon Peres, sem einnig hitti
Sadat nýlega.
Aöeins tveimur dögum eftir
aö Weizman framdi hervirkiö I
skrifstofu Sadats, geröist þaö,
að Begin (var þaö ómeövitaö
andsvar) ? reif pappírsplagg eitt
i sundur, meðan á stóö ákafri
umræöu I þinginu viö Peres,
vegna fundar hans viö Sadat,
þar sem hernumdu svæöin voru
umræöuefniö. Næsta dag var
þvi neitaö á skrifstofu forsætis-
ráöherra, aö Begin heföi brotiö
öryggisreglur, meö þvi aö til-
kynna einhverjum á göngum
ráðuneytisbyggingarinnar, aö
hann hefði sagt ,,nei” við uppá-
stungu um fund þeirra Peresar
og Husseins Jórdaniukonungs.
Skrifstofa forsætisráöherrans
neitaði þvi einnig að Begin haföi
sagt „Morocce — Shmorocce”,
þegar hann visaöi til feröar,
sem Peres tókst á hendur á laun
til Marokko, i þvi skyni aö finna
Hassan konung aö máli. Þvert á
móti sagöi talsmaöurinn, heföi
„forsætisráöherrann vottað
Marokko og þjóöhöföingja þess
lands, sina dýpstu virðingu.
Kannski er hitanum hér um
aö kenna. t nokkrar vikur hefur
veriö kæfandi hiti i tsrael. Samt
hefur Knesset (þingið) haldiö
fjórtán klukkustunda viöræöu-
fundi um breytingu á lögum,
sem mælt hafa fyrir um her-
skyldu kvenna. Frumvarpiö,
sem fékkst samþykkt meö
naumum meirihluta, var aug-
ljóslega þakkargreiöi Begins
viö smáflokk fárra réttrúnaöar-
manna, Agudat Esrael. Agudat
á aöeins fjögur sæti á þinginú,
sem tel ur 120 menn, en
flokkurinn réöi úrslitum, þegar
Begin var að koma saman ráöu-
neyti sinu á fyrra ári. Siöan
hefur enn einn flokkur, sem á 15
þingsæti, Lýðræöislega umbóta-
hreyfingin, gengiö undir merki
frumvarpsins, en óskin um aö
létta á skyldum kvenna af trú-
arlegum orsökum, var komiö
fram, áður en þeir komu til sög-
unnar.
Hér kom upp á yfirboröiö til-
finningalegt atriöi, sem jafnan
er ^runnt á, átökin milli ver-
aldlegraGyöinga og rétttrúaöra.
Hinir mörgu andstæöingar
frumvarpsins benda á aö þaö sé
sem sniöiö fyrir þá, sem vilji
skjóta sér undan herþjónustu.
Raunar gerir frumvarpiö ráö
fyrir að kona sé undanþegin
herskyldu, ef hún rækir föstur,
hlýöir fyrirmrlum lögmálsins og
heldur sig frá samræöi sabbats-
dagana. Gloppurnar eru þvi
hverjumaugljósar og fleiri en
einn athugandi hefur bent á aö
deilur um trúarefni hafa oröiö
fleiri en einni rikisstjórn aö
falli.
Lýöræöislegi umbótaflokkur-
inn hefur nýlega átt I þrefi
vegna harölinu-afstöðu sinnar
varöandi landsvæöin, sem her-
tekin voru I striöinu 1967 Fjöldi
hinna friösamari manna i
flokknum hefur hvatt til þess aö
flokkurinn hverfi frá stuöningi
sinum viö stjórnina. Flokkurinn
mun halda þing sitt innan
skamms, og eru vaxandi likur á
að þá muni þeim röddum, sem
vilja hætta stjórnarstuöningi,
fjölga.
Deilurnar á þingi hafa og
snert fjármál landsins. Verðlag
er hátt, verðbólga eykst og fjár-
málaráöherrann, Simha
Ehrlich, sem stýrir þvi ráðu-
neyti, sem minnst sýnist eftir-
sóknarvert aö hafa meö hönd-
um, veröur fyrir æ þyngri gagn-
rýni. En þetta heldur ekki aftur
af orkumálaráöherranum,
Yitzhak Modai, aö striöa
Ehrlich — gert er enda ráðfyrir
aöhann langi iþessastööu hans.
Þannig er nóg fjör i
israelskum stjórnmálum, þótt
minna fari fyrir skipulagningu
og ef til vill veröur ástandinu
best lýst meö oröum Sara
Doron, sem er meölimur flokks
Begins, Lukud flokksins, og
Knesset: ,,Þegar svona rikis-
stjórn er við völd, er varla þörf
á neinni ytri andstööu.”
(Þýttúr New YorkTimes)