Tíminn - 03.11.1978, Blaðsíða 8

8
Föstudagur 3. nóvember 1978
ffönfam
á víðavangi
Málefnasamningur
stjórnarflokkanna
— gæti orðið upphaf að skynsamlegum
frambúðaraðgerðum I efnahagsmálum
A kjördæmisþingi
framsóknarmanna i Noröur-
landskjördæmi eystra sem
haldiö var fyrir skömmu, flutti
Ingvar Gislason alþingismaöur,
einkar athyglisvert erindi um
stjórnmálaviöhorfiö. Fer ræöa
hans hér á eftir örlítiö stytt.
Verðum að sækja fram
og efla flokkinn að
nýju.
Þrátt fyrir gifurlegt fylgistap
á þessu ári þá mega menn ekki
gleyma þvi aö flokkurinn er enn
öflugur I landinu og hefur
umtalsveröan styrk á Alþingi.
Þaösýndisigllka, þegar kom aö
því aö mynda þingræöisstjórn
eftir kosningar, aö erfitt var og
raunar ómögulegt aö ganga
fram hjá Framsóknar-
flokknum.
Hinu get ég ekki neitaö, i
þennan hóp talaö, aö
Framsóknarflokkurinn er I
vanda staddur eftir fylgistapiö I
vor. Viö megum ekki una þvi aö
hjakka i' þvi fari sem nii er. Viö
veröum aö sækja fram og efla
flokkinn aö nýju. En hvernig
eigum viö aö fara aö því? Sist
ætla ég aö gera litiö úr þvi, sem
mikiö er um talaö, aö nauösyn-
legt sé aö efla flokksstarfiö. En
ef meö þvi oröalagi er aöeins átt
viö fúndahöld, árshátlöir, spila-
kvöld, klúbbstarfsemi og
happdrættismiöasölu, þá er ég i
vafa um árangurinn. Aö efla
flokksstarfiö er miklu meira en
þetta. Sannleikurinn er sá aö
þessi tegund flokksstarfs hefur
ekki veriö vanrækt svo aö
ámælisvert sé. Þaö sem á
vantar hjá okkur er öflug
útbreiöslustarfsemi og áröóöur
fyrir flokkinn og þingmennhans
meöal hins breiöa kjósenda-
fjölda i landinu, ekki sist hjá
unga fólkinu og hinum vaxandi
fjölda launþega. Þar eigum viö
undir högg aö sækja.
Þráseta I rikisstjórn er
engin pólitisk dyggð.
Framsóknarflokkurinn hefur
rdciö alltof gætna pólitik, veriö
alltof „sanngjarn” I viöskiptum
viösamstarfsflokka sina, bæöi i
vinstri stjórnini 1971—1974 og i
stjórn Geirs Hallgrlmssonar.
Viö heföum átt aö láta brotna
meira og oftar á okkur, þegar
um stórmál var aö ræöa eöa mál
sem telja veröur grundvallar-
atriöi fyrir skynsamlega
stjórnarstefnu. Þaö er alltof
ráöandi hugsun inna Fram-
sóknarflokksins aö skynsamlegt
sé og jafnvel skylt aö taka þátt i
stjórnarmyndun hvenær sem
þaö býöst og hvernig sem á
stendur. Og á siöustu árum
hefur þaö oröiö rlkjandi stefna
aö láta stjórnarsamstarf, sem
einu sinni er á komiö, haldast
sem lengst. Þetta geröist i
vinstri stjórninni og þetta
geröist einnig I siöustu stjórn.
Þráseta 1 rlkisstjórn er engin
pólitisk dyggö, heldur slapp-
leiki, þegar betur er aö gætt. Aö
sjálfsögöu kýs ég fremur festu I
stjórnarsamstarfi og ríkis-
stjórnarmálum, og þaö er æski-
legt aö hver ríkisstjórn geti
setiö 4 ár samfellt, jafnvel
lengur. En þaö er engin sérstök
stjórnviska aö iöka þrásetu I
rikisstjórnun, ef ekkert kemur
út úr slikri þrásetu. Fyrir
nokkrum áratugum var þessi
þráseta i rikisstjórn óþekkt
fyrirbæri. Hún var ekki viö lýöi
t.d. 1958, þegar Hermann Jónas-
son sagöi af sér fremur en aö
beygja sig undir kröfur Alþýöu-
sambandsins. Hann brástþáviö
eins og foringja sæmdi. Sama
var, þegar ólafur Jóhannesson
rauf Þingiö voriö 1974. Þaö var
dirfskufull aögerö, en réttmæt
tilraun til þess aö endurvekja
vinstra samstarf á traustari
grundvelli en áöur haföi veriö.
Þaö var ekki Ólafs sök aö sú
tilraun mistókst. Hanngeröi þar
sem i hans valdi stóö. Eina
ásköknarefniö i garö Ólafs og
okkar alþingismanna, sem
stóöum aö baki honum, var þaö
aö rikisstjórnin skyldi ekki
segja af sér strax á haustdögum
1973, þegar stjórnin missti
starfhæfan meirihluta á
Alþingi. Eins állt ég aö oftar
heföi mátt hrikta opinberlega I
stoöum stjórnarsamstarfsins
viö Ihaldiö meöan þaö var viö
lýöi I 4 ár.
Stjórnmálin reyrð i
hnút eftir
kosningarnar.
Sú varö niöurstaöa af löngu
þófieftir úrslit alþingiskosninga
i vor, aö formanni Framsóknar-
flokksins tókst aö mynda rikis-
stjórn og leiöa til samstarfs
flokka, sem besta útkomu fengu
i kosningunum en var ekki
treyst til stjórnarforystu.
Framsóknarmenn geta veriö
hreyknir af þessu, og ég efa ekki
aö eftir þessu er tekiö meöal
kjósenda. Þaö er rétt,
sem sagt var I Tímanum
um þaö leyti sem rikisstjórnin
var mynduö, aö stjórnmálin
voru reyrö i hnút eftir hinn
óvænta sigur Alþýöuflokks og
Alþýöubandalags. Ólafur
Jóhannesson hjó á þennan hnút.
Þaö tókst aö gera málefna-
samning milli flokkanna, sem
svo sannarlega gæti oröiö
upphaf aö skynsamlegum
frambúöaraögerum i efnahags-
málum.EnþaögeristþvI aöeins
aö raunverulegur vilji sé hjá
öllum stjórnarflokkunum til
samstarfs um óhjákvæmilegar
efnahagsaögeröir. Þó aö
stjórnarsamstarfiö sé komiö á
og rikisstjórnin hafi þegar hafst
margt aö, þá hlýt ég aö segja
sem er, aö hér er eingöngu um
bráðabirgöaaögeröir aö ræöa.
Þeim var ekki ætlað annaöenaö
koma i' veg fyrir fyrirsjáanlega
stöövun atvinnullfsins, og kyrrö
á vinnumarkaöi I bili, en fela
- ekki í sér neina frambúöar-
Rannsóknarskipið o
þessu svæöi eftir þær heldur aö-
eins örlítiö betur hægt aö meta
likurnar. En þó svo likurnar
reynist góöar er engan veginn
víst aö veitt verði leyfi til borana
eöa áfrámhaldandi rannsókna.
Guðmundur var þvi næst
spuröur hvaö rannsóknarfélagiö
heföi upp úr krafsinu hvers vegna
þaö legöi út i mikinn kostnaö ef
ekkert væri tryggt um fram-
haldið.
— Þetta félag er eins og svo
mörg önnur slik rannsóknarfélög.
Þaö gerir mælingar upp á eigin
spýtur og selur niöurstööurnar
þeim sem vilja kaupa þær. Þeir
sem helst kaupa slikar upplýsing-
ar eru oliufélögin. Stóru ollufélög-
in vilja hafa sem bestar upp-
lýsingar um sem flest svæöi jarö-
kringlunnar jafnvel þó svo svæöin
séu ekki likleg olíusvæöi. öll vit-
neskja getur veriö þeim gagnleg.
— Er hætt viö þvl aö tjón eöa
lausn. Enn er allt á umræöu-og
sam ninga stigi varöandi
aögeröir i þeim efnum. Eins og
er höfum viö vonina eina og
góöar óskir viö aö styöjast hvaö
þetta snertir. Ef samstarfsvilji
er fyrir hendi og ef allir aöilar
vilja llta raunsætt á málin, þá
getur þetta oröiö sterk stjórn.
Framsóknarmenn bera mikla
ábyrgö á þessu stjórnar-
samstarfi og munu vinna heils-
hugar aö þvl aö þaö megi
heppnast. Enþaö má ekki veröa
keppikefli okkar aö sitja i
þessari stjórn fyrir siöasakir
eöa til þess eins aö hafa þrjú
ráðherraembætti og imyndaöa
fyrirgreiöslu-eöa valdaaöstööu.
Framsóknarflokkurinn
á að spila djarft.
Aldrei hefur okkur veriö meiri
þörf á þvi' en nú aö vinna eftir
meginreglum og i samræmi viö
réttan málstaö, þ.e.a.s. hafa
skoöanir, sem viö látum brotna
á i staö þess aö semja um til
þess eins aö halda friöinn. Ég er
þeirrar skoöunar aö fram-
sóknarflokkurinn eigi aö spila
djarft og legga i nokkra áhættu
hvaö þetta snertir. Þaö mun
borga sig þegar til lengri tlma
lltlO.
Hvorki fyrr né siðar hefur
Framsóknarflokkurinn staöiö
frammi fyrir vandamálum af
þvi tagi sem nú blasa við.
Framsóknarflokkurinn á oröiö
býsnalanga sögu. Honum hefur
vegnaö misvel á þessum langa
ferli. Fjarri fer þvl, aö hann hafi
ævinlega unniö sigur I kosn-
ingum. En oftast var auövelt aö
skýra ástæöur fyrir fylgistapi
flokksins fyrr á árum. Slikt var
yfirleitthægtaö setjai samband
viö innanflokkser jur og klofning
i flokknum. Þvl er varla til aö
dreifa nú.
Verðum að eiga traust
ogtrúnað æskufólksins.
Aö visu varö brestur i
flokknum fyrir u.þ.b. 4-5 árum
þegar ráöamenn ungra fram-
sóknarmanna snérust
opinberlega gegn flokksforyst-
unni og yfirgáfu siöan flokkinn
og gengu I liö meö öðrum, eins
og Ólafur Ragnar Grimsson og
þeir mörgu sem honum fylgdu.
Mér þykir liklegt, aö framferöi
SUF manna á þessum tlma hafi
haft mikil áhrif á róttæka æsku-
menn og gert þá fráhverfa
Framsóknarfiokknum. Er ekki
ósennilegt aö áhrifa þessa
klofnings, sem varö 1973-1974,
og stundum er nefnd Mööru-
vallahreyfingin, hafi gætt I
ósigri flokksins sl. vor. Þaö er
a.m.k. víst 1 minum augum aö
unga fólkiö brást Framsóknar-
flokknum i siðustu kosningum.
Þaö tel ég vera mikiö áhyggju-
efni. Framsóknarflokkurinn
veröur aö leita sérstakra ráða
til þess aö útbreiöa stefnu sina
meöal æskufólksins. Reyndar
ætti þaö aö vera aöalviöfangs-
efni i útbreiðslustarfi, aö kynna
framsóknarstefnuna meöal
ungs fólks. Þess er framtiöin og
ef Framsóknarflokkurinn ætlar
aö lifa önnur 60 ár, þá veröur
hann aö eiga traust og trúnaö
æskufólksins i landinu, eins og
þaö er á hverjum tima.
mengun hljótist af rannsóknun-
um?
— Nei, þetta eru jaröeðlisfræði-
legar mælingar, geröar frá skipi.
Þetta eru heföbundnar aðferöir
og ekki er ástæöa til aö ætla aö
skaöleg áhrif hljótist af þeim
sagöi Guömundur Pálmason.
Kostar átök O
samkomulag geti náöst, og þar
meö aö vinnufriöurinn haldist”.
Þegar Guömundur var spuröur
aö því hvort forystumenn verka-
lýöshreyfingarinnar séu ekki
bangnir um aö rikisstjórnin gripi
til einhverra ráöstafana 1. des. ef
enginn botn hefur þá fengist i
visitölumálið, sagöi hann: ,,Ég
vil ekki trúa þvi aö rikisstjórnin
geri neitt I þvi máli, nema aö
samkomulag hafi náöst áöur. En
eitt er vist aö fari Vinnuveitenda-
sambandiö aö gera einhverjar
kúnstirþákostarþaðátök. Þaöer
alveg áreiöanlegt”, sagöi
Guömundur J. Guömundsson.
og aðra listmuni
HÚSMUNASKÁLINN
Aðalstræti 7 — Simi 10099
Kýr til sölu
til sölu nú þegar eða síðar ungar kýr að
Kársstöðum i Helgafellssveit.
Upplýsingar gefur eigandi simi i gegnum
Stykkishólm.
Kaupmenn - Kaupfélög
Remington - Remington
eigum til takmarkaðar birgðir af rjúpna-
skotum, riffilskotum, einhleypum og
margskota haglabyssum.
O. H. Jónsson h/f
Laugarveg 178
Símar 83555 og 83518

Vlöa um lönd hafa menn velt þvl fyrir
veröbólgu og skuidum. Viö erum lfkle
Halldór Asgrlmsson var
staddur I höfuöborginni fyrir
nokkru. Timinn greip þá tæki-
færiö og fékk aö leggja nokkrar
spurningar um skattamál og
fleira fyrir hann. Sem kunnugt
er, var Halidór á siöasta þingi
formaöur fjárhags- og viö-
skiptanefndar ’ efri deildar
Alþingis og var þá helsti tals-
maöur Framsóknarflokksins I
skattamálum á Alþingi.
— Aö undánförnu hefur tals-
vert veriö deilt um aukaskatta-
álagningu meö afturvirkni, hver
eru þln sjónarmiö á þessu?
— Þaö erút af fyrir sig slæmt
aö þurfa aö fara út i þaö aö
hækka skatta meö afturvirkni,
og auövitaö fyrst og fremst
pólitisk ákvörðumhvernig menn
vilja standa aö slikum hlutum.
Nú var farið út i þaö aö lækka
óbeinaskatta. Ef þvi á aö mæta
meö beinum sköttum á árinu
1978, þá er ekki um annað aö
ræöa en að leggja á tekjustofn
ársins 1977, þar sem viö höfum
ekki staögreiðslukerfi.
Jöfnun afkomu eða
visitöluleikur?
— Hvaö finnst þér um þessa
tilfærslu. Er þetta leiö til jöfn-
unar eöa bara spil meö vlsitöl-
una?
— 1 þessu tilfelli, þar sem
söluskattur er numinn úr gildi á
matvörum og nokkuö augljóst
er aö matvörur eru tiltölulega
stærri útgjaldaliöur hjá lág-
launafólki en fólki maö háar
tekjur, hefur þetta augljós jöfn-
unaráhrif. Spurningin er þess
vegna, er hægt aö ná þessu
markmiöi meö einhverju ööru
móti? Þetta hefur oft verið rætt,
t.d. i Noregi og Danmörku. Þar
hafa veriö settar á laggirnar
nefnd á nefnd ofan til aö kanna
þaö, hvort eigi aö fella niöur
viröisaukaskatt eöa söluskatt af
matvörum, en alltaf veriö hætt
viö þaö. Þar hefur þvl veriö
haldiö fram, aö hægt væri aö ná
þessu t.d. meö þvl aö hækka
barnabætur, auka niöurgreiösl-
ur á matvörum, sem barnmarg-
ar fjölskyldur þurfa mikiö af,
eöa koma þessum peningum til
skila á einhvern annan hátt.
Þessir möguleikar eru þvl fyrir
hendi.
Þaö eru fyrst og fremst fram-
kvæmdaatriöin, sem hafa kom-
iö i veg fyrir aö þeir hafi valiö
þessa leiö. Þ.e.a.s. menn hafa
taliö, aö allt eftirlit og fram-
kvæmd viröisaukaskatts- og
söluskattslaganna yröi miklu
flóknara og dýrara fyrir sam-
félagiö, þegar undanþágur væru
margar. Hér hafa undanþágur
afturá móti veriö auknar á und-
anförnum árum og ná nú yfir
alla matvöru.Égheld að ekki sé
nokkur vafi á því aö þetta gerir
máliö mun flóknara, fyrir þá
sem innheimta söluskattinn og
jafnframt dýrara, þvl bókhald
veröur flóknara.