Tíminn - 10.11.1978, Side 7

Föstudagur 10. nóvember 1978
7
Snorri H.
Jóhannesson
Væntanlega verður nú í
vetur lagt fyrir Alþingi
frumvarp til laga um
fuglaveiðar og fugla-
friðun og falla þá
væntanlega úr gildi lög
um sama efni no. 33 frá
1966.
Menntamálaráðuneytið skip-
aði nefnd sem annast hefur
breytingar á þessum lögum. 1
nefndinni áttu sæti Asgeir
Bjarnason formaður BUnaðar-
félags Islands, dr. Arnór
Garðarsson formaður fugla-
friðunarnefndar og Runólfur
Þórarinsson stjórnarráðsritari
og var hann formaður nefndar-
innar. Ekki er ætlun min að
ræða þetta frumvarp i heild
heldur nokkur atriði þess sem
valdamérheilabrotum. Og þeir
munu vera fleiri sem ekki sætta
sig við einstök atriöi þessa
frumvarps.
En margt er til bóta. Ber þar
hæst aukin viðurlög við ólögleg-
um fuglaveiðum. Munu fjár-
sektir við ólöglegum fugla-
veiðum tuttugfaldast i flestum
tilfellum. Virðist mér flestir
vera einhuga um það.
Einnig eru að minu áliti til
bóta reglur um bann við sjálf-
virkum haglabyssum til fugla-
veiða enda þungar og óheppi-
legar til þeirra hluta. Eitt hefur
þó gleymst sem skiptir ekki
minna máli.það eru skotin.
Einstaka menn nota gjarnan
sandsmá högl til fuglaveiöa,
jafnvel no. 7 og 8. Það væri
ástæða til að banna innflutning
á svo smáum höglum, þvi það er
staðreynd að með þeim særist
meira af fuglum en með stærri
höglum, enda ætluð til smá-
fuglaveiöa. Þarna vantar
ákvæði um lágmarkshagla-
stærð.
Þá gætir aukins skilnings
hvaö varðar verndun æðarfugls,
og er ákveðin lágmarkssekt við
veiðum i honum kr. 50 þúsund.
Þetta er gott og blessað og eöli-
legt aö æðarræktarbændur fagni
þessu og vonandi verður þetta
æðarfuglinum til verndar. Það
er hins vegar furðuleg afstaða
sem nefndin tekur varðandi
annan nytjafugl. Þar á ég við
rjúpuna.
Eins og margir vita drýgja
sumir bændur tekjur sinar með
rjúpnaveiöi. Þvi hljóta bændur
að telja rjúpnaveiöi til hlunn-
inda á jörðum sinum, likt og
Fuglaf ri ðunarf rumvarp-
ið og raunir rjúpunnar
silungs- og laxveiöi. Aörir selja
rjúpnaveiðileyfi og er þá gjaldið
oftast lágt ef þá nokkurt. Vist er
að sveiflur á rjúpnastofninum
eru á milli ára en þrátt fyrir
rannsóknir i mörg ár á,að ég tel,
á mjög takmörkuöu svæöi,
hefur ekkert komið fram óyggj-
andi sem skýrir þessar sveiflur.
Nú virðist rjúpan hins vegar
sitja föst i þessu svokallaöa lág-
nefndin sammála. Þar skýtur
nefndin sér á bak við eitthvert
einróma álit sérfræðinga að
meö þvi aö veiðar yrðu ekki
leyföar fyrr en 15. nóv., myndi
sókn i aðra stofna sem þyldu
veiöiálagiö verr en rjúpan auk-
ast. Hvaða stofnar skyldu þetta
vera? Kannski hrafn og veiði-
bjalla eða þá hettumáfur, sem
samkvæmt frumvarpi þessu má
skilyrði til varps en viða i landi.
Nú veit ég aö rjúpan yfirgefur
eyna á hausíin en ég hef heyrt
að hún sé ekki skotin eins mikið
við Eyjafjörð og viöa annars
staöar á landinu. Og hvað viða
Hriseyjarrjúpan fer ætti dr.
Arnþór að geta upplýst. Ekki
hef ég heyrt getið um aö rjúpur
merktar I Hrisey hafi veriö
skotnar hér um slóöir. Og ekki
marki nema kannski úti I Hris-
ey. En þar virðist vera vagga
þeirra sérfræöilegu þekkingar
sem fuglafræðingár okkar slá
um sig með.
En nú keyrir um þverbak,
þegar dr. Arnþór leggur til að
rjúpnaveiðitiminn hefjist 1. sept
og til vara 1. okt.. Hann telur að
stofninn muni nýtast betur.
Þetta er svar sérfræöingsins við
sifellt vaxandi kröfum um
friðun rjúpnastofnsins i lág-
marki eða styttingu veiðitim-
ans. En kannski verpir rjúpan
þetta fyrr úti i Hrisey en hér I
uppsveitum Borgarf jaröar.
Jafnvel 15. okt. er að mér finnst
alveg á takmörkunum að yngstu
ungarnir geti talist ætir. Til
allrar guðs lukku var dr. Arnþór
I minnihluta hvaö þetta snerti.
Þá finnst mér furöulegt að As-
geir Bjarnason skvldi hafna
kröfum bænda um tímabundna
friðun rjúpunnar, en þar var
veiða nú, meðan hann er er-
lendis eöa frá 1. sept. til 1. marz.
Sú fullyröing fuglafræðinga
að veiöar viö núverandi að-
stæður hafi engin áhrif á
rjúpnastofninn eru stór orð sem
fá ekki staðist. Það er andstætt
öllum líffræðilegum lögmálum,
aö þverrandi stofni fugla sé best
borgið með aukinni veiöi.
Ég veit aö sjómönnum þætti
þaö skrltin latina ef fiski-
fræðingar mæltu með aukinni
sókn i ofveidda fiskistofna en
þeir báru gæfu til að taka skyn-
samlegar á slnum málum.
Það kann að vera að fugla-
fræðingar óttist að kenning
þeirra muni afsannast ef rjúpan
yrði friðuð um tima. Það væri
ástæða fyrir fuglafræöinga að
fylgjast meö rjúpunni á þeim
svæðum þar sem hún er nánast
skotin upp á hverju hausti,
heldur en úti i Hrisey þar sem
hún er friðuð og býr við betri
w^ &'f 4 * % ' '
^ i. I'
t "V f .... •
er mér kunnugt um aö þeir sem
hafa stundað þar rannsóknir
hafi krafiö nokkurn mann um
veiðiskýrslu þó að það þyki
sjálfsagt um flestar aðrar
veiðar. Ekki efa ég að öllum
veiöimönnum væri ljúft aö gefa
upp tölur um veidda fugla.
Ég vildi gjarnan fá svör við
nokkrum spurningum frá dr.
Arnþóri.
1. Hvaða rannsóknir hafa ver-
ið gerðar á rjúpnastofninum ut-
an Hriseyjar?
2. Hvaða lögmáli er það sam-
kvæmt að ofveiddur stofn fugla
beri ekki skaða af aukinni
ásókn?
3. Hvaö felst i orðunum ,,aö
nýta stofninn betur”?
4. Hvers vegna fjölgaði rjúpu -
eins mikið og raun bar vitni hér
fyrr á árum þegar rjúpan var
friðuð?
5. Þegar þið ákveöiö stofn-
stærö skilst mér að þið reikniö
með ákveönum f jölda hreiöra á
ferkm. Hvaö reiknið þiö marga
ferkilómetra til varps og hve
mörg hreiður á hvern ferkm.
t.d. siöastliöið vor? Er sá fjöldi
hreiðra ekki ákvaröaður ein-
göngu i Hrisey? Ef ekki, hvar
þá?
6. Hafið þiö fuglafræðingar
yfir höfuö nokkra hugmynd um
fjöida veiddra rjúpna og
hvernig veiöin skiptist milli
landshluta?
Og að lokum um frumvarpiö.
Þar kemur minnihluti nefndar-
innar aftur viö sögu I athuga-
semdum viö 2. tölulið 11. grein-
ar þar sem kveöur á um untían-
þágu til grágæsaveiða á vorin,
þar sem þær valda spjöllum á
nytjagróðri. Þar segir dr. Arn-
þór I athugasemd, að þar sem
fáir hieppar hafi notfært sér þá
undanþágu, sé augljóst að grá-
gæsir valdi minni skaða en
margir telji. Ég held að fáir
sæki um undanþágu til aö verja
tún sin gæsum svo þetta er ekki
marktækt til að meta það tjón er
þær valda og varla ástæða til að
fella niður möguleika til undan-
þágu vegna þeirra sem kjósa þá
leiðina. Varla telur dr. Arnþór
að stofninum stafi hætta af vor-
veiðum og tæplega telur hann
aukna sókn i gæsastofninn hafa
áhrif á stærð hans!
Ég tel aö bændur eigi að taka
til sinna ráða hvað rjúpunni við-
vikur. Þeir geta minnkað eða
tekiö fyrir veiðar I heimalönd-
um sinum. Þá gætu hrepps-
nefndir bannað veiöar i heilum
hreppum og afréttum, ef sam-
staða væri þar um. Munu sum
hreppsfélög i Þingeyjarsýslum
hafa gripið til þess ráös i haust i
framhaldi af samþykktum
sýslufunda þar. Þar var óskaö
eftir friðun rjúpunnar, en ekki
var hlustað á þaö frekar en ann-
að sem hnigur i þá átt.
Meðan rjúpnaveiðar eru
leyfðar þyrfti að koma ein-
hverju skipulagi á þær. Ástæðu-
laust er að bændur leyfi rjúpna-
veiöar i löndum sinum endur-
gjaldslaust og væri ekki óeðli-
legt að leggja þar til grund-
vallar veiðileyfi i silungsveiðar.
Og fyrst ég er farinn aö tala
um verðlagningu, þá get ég
varla látið hjá liöa að minnast á
verð á rjúpunni sem boðin er til
Framhald á bls. 23.
Undanfarin ár hefur mikið
verið rætt i blöðum um vaxta-
mál og sitt sýnst hverjum. Mig
furðar á að þegar menn hafa
verið kjörnir til Alþingis, skuli
þeir strax i þingbyrjun kasta inn
i þingið tillögum eða frumvarpi
um að hækka vexti um sem næst
helming eða i 50 til 60% á ári,
eins og Vilmundur Gylfason
gerði.
Það er sagt, að ef mönnum er
sögð sama lygasagan nógu oft,
þá endi með þvi að menn trúi
henni. Hávaxtakenningin er eitt
dæmið um það, enda held ég að
ekki fari hjá þvi að svo verði, ef
stöðugt er hamrað á þessari
kenningu.
I þeirri verðbólgu sem geisaö
hefur undanfarin ár hefur
margsinnis verið gripið til þess
ráðs að hækka vexti, en ekki
virðist hafa dregið úr eftirspurn
lánsfjár, nema siður sé. Þetta
hefur reynst álika haldgott ráö
og aö fella gengið tvisvar til
þrisvar á ári. Þessir tveir þættir
efnahagsmálanna hafa að minu
viti oröið mestu verðbólguvald-
ar i landinu, jafnvel meiri en
allar þær kauphækkanir, sem
mest hefur verið fjargviðrast út
af. Ég held að hinar gömlu hag-
fræðikenningar sem hagspek-
ingan(!!)okkarhafabyggt á um
langan aldur seu orðnar úreltar
Hávaxtastefna
atvínnuleysí
og þurfi gagngerörar endur-
skoðunar við. Min skoðun er sú,
að lækka ætti vexti af öllum lán-
um til atvinnurekstrar, véla-
kaupa og bygginga i sama
skyni, ásamt íbúðarlánum niður
i 3 til 5%, en verðtryggja þessi
lán. Um önnur útlán, til dæmis
víxillán til utanlandsferöa, hús-
gagnakaupa og önnur þau lán
sem telja má miður nauðsynleg,
mætti gjarnan hafa með allhá-
um vöxtum. Þetta held ég að
yrði ólikt virkari aögerð til
minnkunar verðbólgu en vaxta-
hækkunin. Eða er það kannski
tilviljun að á sama tima og
vextir hafa veriö hækkaöir hvað
mest, hefur verðbólguvöxturinn
verið örastur? Ef hávaxtastefn-
unni yröi framfylgt, mundu fjöl-
mörg fyrirtæki fara á hausinn
strax á næsta ári, og um leið
skapast óviðráðanlegt at-
vinnuleysi. Hafa þessir menn
gert sér grein fyrir þvi? Þessir
hávaxtapostular þykjast vera
að berjast fyrir bættum hag
Siguröur
Lárusson
gamalmenna og öryrkja. Mér
finnst það viöbjóðsleg hræsni.
Ég er búinn að vera öryrki I tæp
14 ár og mér finnst vaxtapólitik-
in siöustu árin hafa veriö sú olia
sem mest hefur kynt undir
verðbólgubálinu. Þess vegna
segi ég „vei yður, hræsnarar”.
Eitt er það sem ég hef aldrei
heyrt eöa séð minnst á I öllu tali
og skrifum um vaxtamálin, en
það eru ýmis fríðindi, sem
sparifjáreigendur njóta. Þar vil
ég fyrst telja að sparifé i bönk-
um og öðrum innlánsstofnunum
er ekki framtals eða skattskylt,
og þar af leiðandi ekki heldur
vextir af þvi fé. Menn þurfa þvi
ekki að borga eignaskatt af
sparifé né tekjuskatt af vöxtum
þess. Þetta tel ég rélt, aö þvi
undanskildu að mér finnst að
það ætti að vera framtalsskylt. í
annan stað má nefna að gefiö
hefur verið út mikið af verð-
tryggðum skuldabréfum á und-
anförnum árum og mætti gera
meira að þvi. I þriðja lagi geta
menn stofnað vaxtaaukareikn-
inga á háum vöxtum. Þegar
tekið er tillit til alls þessa, tel ég
að sparifjáreigendur fari engan
veginn eins illa út úr spari-
fjársöfnun sinni og af er látiö.
Ég tel að aldrei megi ganga svo
langt i friöindum eða háum
vöxtum til sparifjáreigenda aö
segja megi eins og eitt af bestu
skáldum íslands sagði: „Þar
iöjulaust fjársafn á féleysi elst,
sem fúinn I lifandi trjám”. Ég
vil minna Vilmund þingmann og
aðra hans vaxtapostula á þessi
orð.
Þvi er óspart haldiö fram sem
rökum fyrir vaxtahækkunum að
verðbólgubraskarar og
spákaupmenn græði fyrst og
fremst á verðbólgunni. En væri
ekki full ástæða til að fram færi
eignakönnun? Þá væri liklega
hægt aö vita hvert verðbólgu-
gróðinn hefði runnið og skatt-
leggja hann.
Þar sem ég þekki til, koma
hinir háu vextir mest niður á
fátæka fólkinu og þeim sem eru
að byggja upp atvinnurekstur
eða ibúðarhús. Fátækar barna-
fjölskyldur sem lenda I skuldum
vegna ibúðarhúsnæöis, eða af
öðrum ástæðum, sökkva æ
dýpra i skuldafenið eftir þvi
sem vaxtakjörin eru verri.
Efnnig kemur þetta mjög þungt
niður á bændum, einkum sauö-
fjárbændum, sem þurfa að
leggja fram rekstursfé einu til
tveimur árum áður en þeir fá
þaö endurgreitt með innleggi
sinu.
Ef einhverjum þykir ástæöa
til að svara þessum linum, vil ég
I fullri vinsemd biðja þá aðsvara
þessu I Timanum eöa Þjóövilj-
anum, þvi ég sé ekki önnur blöö
aö staðaldri. Dagblööin eru orö-
in svo dýr að það er aðeins fyrir
efnamenn að kaupa þau öll.