Tíminn - 02.03.1979, Blaðsíða 10

10
mmm
Föstudagur 2. mars 1979
„Alltaf er eitthvað að
gerast í
sveitinni”
VS — Svo vel vildi til fyrir
skömmu, aö Einar Þorsteinsson
ráöunautur rakst inn á ritstjórn
Timans,en hann á heima austur
i Mýrdai eins og kunnugt er.
Þaö er gamall siöur þeirra er i
bæjum búa aö spyrja sveita-
menn frétta, þegar þeir koma i
kaupstaö og hér var eins fariö
aö. Einar var beöinn aö segja
fréttir úr sveitinni og hann var
svo vinsamiegur aö klipa af
naumum tima sinum og setjast
á tai viö blaöamann um stund.
Kveða þarf niður for-
dóma og vanþekkingu
— Þaö er margt að frétta þvi
aö alltaf er eitthvaö aö gerast I
sveitinni eins og annars staöar
sagöi Einar. — Ef ég á aö byrja
á þvi aö segja fréttir af starfi
Búnaöarsambands Suöurlands,
þá er mér efst i huga land-
búnaöarsýningin sem haldin
var á Selfossi á síöast liönu
sumri. Þaö var mjög mikiö verk
aö undirbúa þá sýningu ogsjálf
sýningin var ákaflega vinnu-
krefjandi en viö nutum aöstoöar
mjög margra aöila, stofnana og
félaga og sú aöstoö var okkur
ómetanleg. Sýningin heppnaöist
mjög vel, þaö sáu hana rúmlega
sjötiu þúsundir manna og veöur
var yfirleitt hagstætt á meöan
sýningin stóö.
Eins og mörgum mun enn i
fersku minni þá var sýningin
haldin m.a. til þess aö minnast
sjötiu ára afmælis Búnaöar-
sambands Suöurlands.en ætlun-
in var lika aö fræöa þjóöina um
landbúnaöinn og gildi hans. En
á málefnum og gildi land-
búnaöar hér á landi rikir slikur
misskilningur og beinlinis þekk-
ingarleysi aö ekki veröur viö
unaö. Okkur fannst sem ekki
mætti seinna vera aö halda slika
sýningu sem þessa, tii þess aö
allir gætu séö sem sjá vildu,
hvaö væri aö gerast i sveitum
landsins og á hvaöa leiö islensk-
ur landbúnaöur væri. Þetta
tókst. Fólk streymdi á sýning-
una, hvaöanæva aö, og ég hygg
aö flestir ef ekki allir, hafi fariö
fróöari en beir komu. En auö-
vitaö getur slik sýning ekki
staöiö nema takmarkaöan tima.
Starfsfólk, vélar og tæki er
bundiö viö sýninguna á meöan
hún stendur, aö ekki sé minnst á
allar þær vörur sem/sýndar eru.
Allt kostar þetta mikiö fé og
fyrirhöfn og getur ekki staöiö
nema tiltölulega skamma
stund. Sýningin stóö i tiu daga
og þaö var ekkert lát á aösókn
allan timann.
Verðlaun fyrir snyrti-
mennsku
Þetta er mér efst I huga frá
siöast liönu sumri. Hauststörfin
voru meö likum hætti og venju-
lega, hrútasýningar og sitthvaö
fleira.sem er fastur liöur i starf-
semi Búnaöarsambandsins.
A þriöjudaginn var (13.
febrúar) héldum viö fund meö
formönnum allra hreppa-
búnaöarfélaga á sambands-
svæöi okkar. Sá fundur var
haldinn i Þjórsárveri i Villinga-
holtshreppi. Viö höldum slika
fundi á hverju ári til þess aö
leita samstarfs viö formenn
búnaöarfélaganna um þau
viöfangsefni er sinna þarf á
hverjum tima. Aö þessu sinni
var fjallaö um jarörækt og hey-
verkun. Búnaöarsamband
Suöurlands hefur fengiö nýjan
ráöunaut i nautgriparækt, þaö
Einar Þorsteinsson ráöunautur.
er Steinþór Runólfsson á Hellu.
Hann flutti einnig erindi og
sagöi frá þeim störfum, sem
hann er aö hefja hjá samband-
inu. Siguröur Steinþórsson
ráöunautur flutti erindi um hey-
verkun og útbúnaö viö súg-
þurrkun. Einnig hélt Valur Þor-
valdsson erindi um töku
jarövegssýnishorna og aö lok-
um hélt ég erindi um ræktun og
meöferö túnanna og um jarö-
rækt yfirleitt.enda er þaö degin-
um ljósara aö gróöur jaröarinn-
ar er undirstaöa alls annars.
Þess vegna hljóta málefni jarö-
ræktarinnar alltaf aö vera mjög
brýn. A henni hvilir allur bú-
skapur i landinu.
A þennan fund komu einnig
forystumenn ýmissa land-
búnaöarstofnana á Suöurlandi.
Grétar Unnsteinsson skólastjóri
Garöyrkjuskólans I Hverageröi
kom og hélt erindi um skólann,
Sveinn Runólfsson landgræöslu-
stjóri hélt erindi um land-
græösluna, Kristinn Jónsson til-
raunastjóri á Sámsstööum, hélt
erindi um starfsemina þar og aö
siöustu skýröi Gunnar Sigurös-
son starfsmaöur Rannsóknar-
stofnunar landbúnaöarins frá
siöustu niöurstööum af tilraun-
um sem geröar hafa veriö á til-
raunastöö landbúnaöarins i
Laugdælum en Gunnar hefur
aöstoöaö viö skipulagningu
þessara rannsókna og úrvinnslu
þeirra. — Siöan voru aö sjálf-
sögöu frjálsar umræöur um öll
þessi erindi og þær upplýsingar,
sem þar komu fram.
A vegum Búnaöarsambands
Suöurlands starfar fegrunar-
nefnd sem vinnur aö þvi aö
fegra sveitabæi og allar bygg-
ingar og mannvirki I sveitum,
hverju nafni sem nefnast.
Fegrunarnefndin hefur nú þeg-
ar starfaö i tiu ár og hefur veitt
verölaun bæjum, sem hafa
skaraö fram úr á þessu sviöi,
einkum hvaö varöar umgengni
utan húss. A þessu ári mun
nefndin snúa sér aö opinberum
byggingum og þaö eru kirkjur
sem veröa fyrir valinu. Ætlunin
er aö veita verölaun einni kirkju
i hverri sýslu: Vestur-Skafta-
fells-Rangárvalla- og Arnes-
sýslum. Fegrunarnefndin mun
taka allt til greina: umhverfi
kirkjunnar,kirkjugaröinn og svo
útlit kirkjuhússins sjálfs, og
hvernig um þaö er gengiö. —
Þetta er nýmæli i störfum
fegrunarnefndarinnar, en
auövitaö er ekki siöur nauösyn-
legt aö vel og snyrtilega sé
gengiö um opinberar byggingar
eins og t.d. kirkjur, skólahús,
félagsheimili og fjárréttir,
heldur en sjálfa bóndabæina.
Þessi mannvirki setja lika svip
á umhverfi sitt. Fegrunar-
nefndir eru starfandi i öllum
hreppum, þær hafa leitaö sam-
starfs viö ungmennafélög og
kvenfélög og siöan hafa þessir
aöilar náiö samstarf um allt er
lýtur aö fegrun og snyrti-
mennsku heima fyrir. Ég bind
miklar vonir viö þetta starf og
mér fyrir mitt leyti finnst seint
of brýnt fyrir fólki aö ástunda
hiröusemi og snyrtimennsku
hvort sem menn búa i sveit eöa
viö sjó. Fegrun umhverfis þykir
sjálfsagöur hlutur á bæjum og
þorpum eins og allir vita. Vel
má vera aö viö l sveitunum, höf-
um fariö eitthvaö heldur seinna
á staö meö þá hluti en aörir, en
þetta er þó a.m.k. oröinn fastur
liöur i starfsemi Búnaöarsam-
bands Suöurlands.
Vönduð dagskrá — Fyrir-
myndar viðtökur
— Er ekki eitthvaö fleira aö
segja af formannafundi
Búnaöarsambandsins i Þjórsár-
veri um daginn?
— Jú. Þegar dagskrá sjálfs
fundarins var lokiö og snæddur
haföi veriö kvöldveröur bauö
Búnaöarfélag Villingaholts-
hrepps til kvöldvöku sem stóö á
þriöja klukkutima. Formaöur
búnaöarfélagsins Axel Hall-
dórsson 1 Syörigróf sýndi lit-
skuggamyndiraf bæjum og lýsti
jöröum og atvinnuháttum á
hverju býli og varö hin besta
skemmtun og frásögn Axels öll
hin fróðlegasta Sigurjón
Kristjánsson I Forsæti kvaö
rimur og mansöngva og þaö var
ákaflega gaman aö heyra hann
iöka þessa gömiu Iþrótt sem
alltof sjaldan ber fyrir eyru
manna núorðiö. Sigurður
Guömundsson 1 Súluholti fór
meö ljóö og lausavisur eftir sig
— og ég verö aö játa, aö þaö
kom mér á óvart, hve mikið
hann á tiltækt af snjöllum og
góöum kveöskap. Aö lokum
stjórnaöi Eirikur Eiriksson i
Gafli spurningakeppni, sem
hann haföi samiö. Þar kepptu
menn einn i hverri sýslu og þeir
voru spuröir spjörunum úr um
fjölmargt er viökom sögu
Búnaöarsambandsins og sitt-
hvaö fleira og af þessu varð hin
besta skemmtun. Þaö var mjög
gaman aö hlusta á þessa
vönduöu dagskrá þeirra bænd-
anna i Villingaholtshreppi og
móttökur þeirra voru á allan
hátt til fyrirmyndar. ___vs
Burt með hassið
Forðum æsku íslands frá þessum viðbjóði
Staöiö h£ifa yfir ritdeilur um
bókina Félagi Jesús, en nú
viröist sem þessar deilur séu
loksins hættar (enda er bókin
uppseld hjá útgefendum). Nú
nýlega kom svo annað deilumál
upp i lesendadálkum blaöanna.
Deilumáliö er hass og eru engar
smágreinar sem skrifaöar eru
og eiga aö sanna gæöi hassins.
(Hver eru þessi gæöi?) Þessi
skrif uröu til umræöu manna á
meðal, enda kannski ekki aö
furöa, því aö þettaer mikiö mál.
Aöur en yfir lýkur eiga margir
eftir aö leggja orö i belg.
En hvernig hófust þessar
deilur eiginlega? Þær hófust er
einhver,semkallaöi sig Hassus,
skrifaöi i Dagblaöiö fyrir
nokkru, — en hann virðist aö-
eins þrá eitt: Hass — meira
hass! Mikiö ósköp hlýtur lifiö aö
vera eymdarlegt hjá svona
mönnum, —eöa hvaö finnst þér,
lesandi góöur?
Þessi grein viröist aöeins
ganga út á þaö, aö hass veröi
leyft hér á landi, —en sem betur
fer veröur þaö aldrei, en grein
hans er öli hin „hassaöasta”.
Hassus segir meöal annars
orörétt:....,,Þau tvö ár, sem ég
hef reykt, hefur minn náms-
árangur veriö siöur en svo lé-
legri en áöur, og þaö sama á viö
um mina kunningja. Ef menn
missa viljastyrkinn hefur hann
undantekningalaust veriö litill
fyrir. Ég tel aö maöur nálgist
fremur raunveruleikann, þvi
hugsunin veröiir raunsæ ogeng-
inn eraöflýja erfiöa lffsbaráttu,
heldur aö sækjast frekar eftir
henni vegna þeirra erfiöleika,
sem fylgja þvl aö reykja í for-
dómafullu, vanhugsuöu þjóöfé-
lagi. Hass er ekki ávanabind-
andi og leiöir ekki til notkunar
sterkari efna. Viö þurfum ekki
annað en aö lita til Bandarikj-
anna þar sem meirihluti ung-
menna hefúr reykt, og ekki er
hægt aö álita aö þaö litla brot,
sem fer út i neyslu sterkra
ávanabindandi efiia geri þaö af
völdum hass, þvi þá getum viö
alveg eins sagt, aö bjórinn,
kókiðogeitthvaösem þetta fólk
neytti áöur hafi verið orsökin.”
Þá vitum viö þaö, kæri les-
andi, aöefþú drekkur mikiö kók
gætiröu oröiö hass-neytandi!
Eitthvaö hlýtur maöur meö
svona hugsunagang aö vera
ruglaöur. Grein hans ber þess
greinilega merki, aö hann vill,
að Islendingar veröi helst strax
á morgun hassþjóö, en sem
betur fer veröur honum aldrei
að ósk sinni. Þó viröist sem
nokkrir lslendingar séu orönir
háöir þessum viöbjóöi.
Helst hefur maður heyrt um
námsfólk, sem dvalist hefur
lengi erlendis, aö þaö sé sumt
meira og minna I þessum viö-
bjóöi, en sem betur fer eru þaö
aöeins fá prósent og vonandi
tekstað stemmastigu viö þessu.
Þvi miöur viröist DAGBLAÐ-
IÐ á ansi hálli braut i þessum
efnum. Kannski ætlar blaöiö aö
taka upp hasskennslu I náinni
framtið, hver veit!
Nei, lesandi góöur, láttu ekki
þau skrif blekkja þig. Hass og
önnur ávanalyf eru alltaf aöeins
til skaöa. tslensk æska hefur
ekki efni né tima til aö eyða
sinni stuttu ævi i svona vitleysu.
Þess vegna segi ég: Burt meö
hassiö!
En hvers vegna segi ég þetta
án þessaðbera fram röksemdir
fyrir þessu. Hér koma þær til
aövörunar fyrir alla þjóCrfélags-
þegna:
„Þaöefni sem einkum veldur
áhrifum hass á mannslikamann
heitir Tetrahydrokannabinol og
finnstaöallega 1 harpix-blómum
og blööum kvenjurtar hamps
(Cannabis sa tiva). Verkun þess
er breytileg eftir staönum, sem
jurtin er ræktuö á, uppskeru-
tima og þeim hlut jarðarinnar,
þar sem ræktunin fer fram. Til
dæmis má nefna, aö hass er 5-8
sinnum sterkara en marijúana
vegna þess, aö hiö fyrrnefnda
inniheldur meira af harpix.
Hæfni hassneytanda til þess
aö framkvæma ýmis störf, t.d.
bifreiöaakstur, er alvarlega
skert. Ahrifa hass á framkomu
einstaklinga má einna helst
likja við áhrif miölungsnotk-
unar áfengis. Hassneytandinn
veröur ekki likamlega háöur
lyfinu, og hann fær ekki frá-
hvarfseinkenni, ef hann hættir
neyslunni. Þá myndast ekki þol
gagnvarthassi, en á hinn bóginn
getur einstaklingurinn oröiö
andlega háöur lyfinu, og fer þaö
eftir mati hvers og eins á áhrif-
um þess, hversu alvarlega hann
verður háður þvi. Ekki er talið,
aö neysla hass hafi alvarleg
eyöileggjandi áhrif, en áhrif
lyfsins geta oröiö svo mikil, aö
hún útiloki alla jákvæöa starf-
semi neytandans. Auk þess
getur neysla hass leitt til tima-
bundinnar eöa varanlegrar geö-
veiki — eöa hvatvislegra fram-
kvæmda — sem svar viö snögg-
um ótta, er getur gripiö neyt-
andann og einstaklingum og
þjóöféiaginu getur stafaö hætta
af.
Þar sem neysla hass auö-
veldar neytandanum samneyti
viö aöra hópa, sem nota hættu-
legri lyf, og þar sem hann fær
ekki fráhvarfseinkenni vegna
hass, er mikil hætta á aö hass-
neytandinn veröi háöur öörum
enn þá hættulegri lyfjum, eins
og t.d. heróini eöa barbitúrsýru-
lyf jum.
Einu sinni var hass þekkt
undir nafninu „moröingjalyfiö”
sökum sambands þess viö
hroöalega glæpi, en nýlega
hefur verið sýnt fram á, aö
persónugallar, sem leiöa til
slikrar glæpahneigöar, eru sér-
staklega algengir meöal hass-
neytenda. Lyfiö er þess vegna
ekki taliö glæpavaldandi I sjálfu
sér, enda þótt það veiti hina
ýktu öryggiskennd og árásar-
hneigö sem þarf til þess aö
drýgja hroöalega glæpi”.
Hér hefur aöeins veriö vitnaö i
bókina Flóttinn frá raunveru-
leikanuni eftir Vilhjálm G.
Skúlason. Mjög svo merkilegt
rit, sem hollt er hverjum manni
til lestrar.
Eitt tel ég mjög skrýtið viö
þetta allt saman, aö enginn af
landsins valdamiklu mönnum
hafa gefiö svo mikiö sem eitt
hljóö f rá sér. En þetta er mikiö
mál, sem þarf aö athuga.