Tíminn - 09.03.1979, Blaðsíða 6

6
Fösjudagur 9. mars 1979
r
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Auglýsinga-
stjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Si&umúla 15. Sfmi
86300. — Kvöidsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verö i lausasölu kr. 150.00. Askriftargjald kr.
3.000.00 - á mánuöi. Blaöaprent
J
Erlent yfirlit
Stjórn hvítra manna
að ljúka í Ródesíu
Hver er
kjölfestan?
í ræðu sinni, er útvarpað var á þriðjudagskvöld-
ið, gerði Ólafur Jóhannesson ýtarlega grein fyrir
þvi sem áunnist hefur i efnahags- og atvinnumál-
um fyrir tilverknað rikisstjórnarinnar. Hann rakti
meginatriði efnahagsmálafrumvarps þess sem nú
er til afgreiðslu og sagði m.a.:
,,Það frumvarp ber að skoða sem þriðja og lang-
samlega veigamesta áfangann á þeirri braut að
möta og siðan fylgja fram samræmdri aðhalds-
stefnu i fjárfestingarmálum, peningamálum og
verðlagsmálum i samhengi við heildarstefnu i
skattamálum og efnahagsmálum almennt. Stefnu-
mið þessa frumvarps þurfa að vera þau að marka
stefnu I efnahagsmálum til næstu ára, að tryggja
atvinnuöryggi, að gripa til ráðstafana þegar i stað
á sviði fjármála. peningamála, launamála og
verðlagsmála sem stefna að hjöðnun verðbólgu i
áföngum, og ekki hvað sist með endurskoðun visi-
tölukerfisins: að búa i haginn fyrir efnahagslegar
framfarir og bætt lifskjör i landinu.”
Þá benti forsætisráðherra á að:
,,Það hefur dregist lengur en góðu hófi gegnir að
ganga frá lagasetningu um þessi efni. Af þvi hefur
þegar hlotist alvarlegt tjón. En dettur nú nokkrum
i hug að úr þvi tjóni yrði dregið með þingrofi, nýj-
um kosningum og stjórnarmyndunarviðræðum,
sem eftir reynslunni gætu dregist nokkuð á lang-
inn?”
Ólafur Jóhannesson ræddi um tviskinnung Sjálf-
stæðismanna i veigamiklum málum svo sem
skattamálum, en þeir hafa sem kunnugt er einkum
reynt að gera þau að árásarefni á rikisstjórnina.
Hann sýndi fram á það hver munur er á afstöðu
Sjálfstæðismanna þegar þeir eru i rikisstjórn og
málflutningi þeirra þegar þeir eru utan stjórnar.
Sem dæmi um hræsni Sjálfstæðismanna og tvi-
skinnungshátt benti Ólafur Jóhannesson á hring-
snúning þeirra i kjaramálum, en það er einmitt ein
meginástæða tillögu þeirra um þingrof og kosn-
ingar samkvæmt henni sjálfri og orðum þeirra,að
kjarasamningar hafi verið skertir af núverandi
rikisstjórn.
Um þetta sagði forsætisráðherra m.a.:
,,Fyrrverandi rikisstjórn gerði ráðstafanir i
efnahagsmálum sem hún taldi óhjákvæmilegar.
Þær gripu m.a. inn i kjarasamninga. En nú, þegar
Sjálfstæðismenn eru komnir i stjórnarandstöðu,
mana þeir og særa sigurvegara kosninganna til að
setja samningana i gildi þ.e.a.s. að gera það sem
Sjálfstæðismenn áður töldu ófært og þjóðarbúinu
ofviða! Hvaða samræmi er í svona málflutningi?
Hvernig á að treysta mönnum sem breyta afstöðu
sinni til mála svo gersamlega eftir þvi hvort þeir
eru i stjórn eða stjórnarandstöðu? Hver er kjöl-
festa slikra stjórnmálaskoðana og stjórnmála-
manna? Hvernig geta þeir ætlast til þess að þeir
séu teknir alvarlega?”
Sjálfstæðisflokkurinn hefur sem kunnugt er ver-
ið laumufarþegi i islenskum stjórnmálum nú um
skeið. Tillaga hans um nýjar kosningar er bersýni-
legt dæmi þess að flokkurinn ætlar nú að reyna að
vekja á sér athygli með þvi að taka upp vinnu-
brögð útideildar Dagblaðsins i Alþýðuflokknum.
JS
Þing þeirra hefur haldið lokafund sinn
ÞAÐ getur aö visuráöiömiklu
um framvindu mála I Ródeslu,
hver veröa viöbrögö annarra
rikja til hinnar nýju stjórnar i
Ródesiu. Misheppnist kosning-
arnar vegna starfsemi skæru-
liöa, er ekki einu sinni víst, aö
Suöur-Afrika viöurkenni hina
nýju stjórn. önnur riki væru
ólikleg til aö gera þaö. Þetta
myndi hins vegar breytast, ef
kosningarnar færu skaplega
fram. Þá myndi bæöi i Banda-
rlkjunum og Bretlandi myndast
þrýstingur á stjórnarvöld og
þess krafizt, aö þau viöurkenni
nýju stjórnina. T.d. væri ekki
ósennilegt, aö brezki thalds-
flokkurinn tæki þá afstööu og
stórhluti ihaldssamra öldunga-
deildarþingmanna I Banda-
rikjunum.
Þaö yröi aö sjálfsögöu veru-
legur ávinningur fyrir hina nýju
stjórn, ef Bandarikin og Bret-
land viöurkenndu hana. En þaö
myndi ekki draga lir þeirri
hættu, að til borgarastyrjaldar
gæti komið. M.a. telja sumir
fréttaskýrendur, aö slik viöur-
kenning gæti ýtt undir þaö, aö
RUssar og Kúbumenn styrktu
skæruliðahreyfingu Nkomos, en
hún nýtur nú stuðnings þeirra.
Jafnvel gizka sumir á, að Castro
gæti dottið I hug aö senda sjálf-
boöaliða á vettvang.
Þaö virðast því ekki aöeins
horfur á, að tilborgarastyrjald-
ar geti komið i Ródesiu, heldur
geti framvinda mála þar leitt til
alþjóölegra átaka, sem erfitt er
aö sjá fýrir endann á. Fyrir hina
hvitu ibúa Ródesiu virðist ekki
annaöhyggilegt en aö koma sér
burtu. Margir þeirra, sem fögn-
uöu rikisstofnun Ians Smith,'
sem hann lýsti yfir við hátiðlega
athöfn 11. nóvember 1965, munu
nú óska eftir, aö sá atburöur
heföi aldrei gerzt. Flest bendir
til þess, að þróun mála I Ródesiu
heföi orðið önnur og æskilegri,
ef nýlendustjórn hefði haldizt
þar, unz blökkumenn heföu tek-
iö viö.
Þ.Þ.
HINN 28. febrúar siöastliöinn
var slitiö i siðasta sinn þingi
Ródesiu, þar sem hvitum mönn-
um var tryggður yfirgnæfandi
meirihluti. Með vissum rétti má
segja, aö þessi þingslit tákni
endalokin á yfirdrottnun hvitra
manna i Ródesiu.
Samkvæmt samkomulagi
Ians Smith viö þrjá blökku-
mannaleiðtoga munu fara fram
kosningartil nýs þings I lok apr-
ílmánaöar, þar sem blökku-
mönnum er tryggður mikill
meirihluti. Þaö mun koma sam-
an fyrir miöjan mai og veröur
fyrsta verk þess aö mynda nýja
stjórn, þar sem blökkumenn
hafa bæði forustuna og meiri-
hlutann. Hvitum mönnum verö-
ur fyrst um sinn tryggö nokkur
þátttaka i þingi og rikisstjórn,
en völdin verða þó yfirgnæfandi
i höndum blökkumanna. Margir
telja þaö geta oröiö hinni nýju
stjórn, þar sem blökkumenn
ráða, þyngst í skauti, aö hvltir
menn noti ekki framannefndan
rétt sinn, heldur forði sér úr
landi eins fljótt og þeir geta, en
brottflutningar hvitra manna
frá Ródesiu hafa farið sivaxandi
siðustu misseri. Þannig þykir
liklegt, aö tæknimenntaöir og
stjórnvanir menn, sem hin nýja
stjórn þyrfti mest á að halda,
gripi fyrsta tækifæri til aö hpg-
nýta sér þekkingu slna annars
staðar.
SVO iskyggilega þykja mál
horfa I Ródesiu um þessar
mundir, að mjög er óttast, aö
ekki veröi neitt úr kosningunum
á tilsettum tima. Foringjar
skæruliöanna, sem dvelja
erlendis, þeir Nkomo og
Mugabe, munu gera allt sem i
þeirra valdi stendur, til aö halda
uppi svo vlötækum skæruhern-
aöi, að kosningabaráttan og
kosningarnar veröi litiö annaö
en skripaleikur. A þeim grund-
velli hyggjast þeir svo mótmæla
úrslitunum og telja hina nýju
* stjórn, sem kann aö veröa
mynduð eftir kosningarnar,
ólöglega og krefjast þess aö
önnur riki viöurkenni hana ekki.
Fari hins vegar svo aö núv.
stjórnendum Ródesiu takist aö
halda starfsemi skæruliðanna i
skefjum og kosningabaráttan og
kosningarnar fari fram með
skaplegum hætti, munu þeir
Nkomo og Mugabe siður en svo
draga úr andspyrnu sinni.
Sennilegast þykir, aö þá veröi
mynduö stjórn undir forustu
Muzorewa biskups, sem talinn
Muzorewa biskup
er liklegastur til fylgis af þeim
þremur blökkumannaleiðtog-
um, sem sömduviö Smith. Þeir
Nkomo og Mugabe munu telja
þessa stjórn ólöglega og lepp
hvítra manna, og hefja skæru-
hernað gegn henni.
Þegar þetta allt er athugaö,
virðist eWci annaö sjáanlegt en
aö framundan sé styrjöld rnilli
blökkumannaforingja 1 Ródesiu
og hvitir menn eigi ekki annan
úrkost sæmilegan en aö koma
sér i burtu. Þessi styrjöld er
ekki aðeins likleg til að standa á
milli Nkomo og Mugabe annars
vegar og Muzorewa og félaga
hans hins vegar, heldur getur
hún einnig oröiö milli þeirra
Nkomo og Mugabe, þvi að þótt
þeir hafi lauslegt samstarf nú,
keppa báöir að þvi, aö ná völd-
um og geta illa þolað hvor ann-
an.
Nkomo og Mugabe