Tíminn - 12.10.1979, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 12. október 1979
Föstudagur 12. október 1979
11
Geir Hansson ( dulnefni):
Misjöfn er mannsævin örn og
örlygur 1979.
155 bls.
Undanfarin tvö ár hefur bóka-
útgáfan örn og örlygur sent frá
sér bindi i ritrööinni Hernáms-
árin. Nú hefur þriöja bindiö i
rööinni bætst viö, gjörólikt
hinum fyrri og reyndar öllu,
sem áöur hefur veriö ritaö á
islensku um hernámsárin I
siöari heimsstyrjöldinni.
Einstæð minningabók.
A kápu bókarinnar Misjöfn er
mannsævin segir aö hún sé ein-
stæö minningabók. Viö fyrstu
sýn gæti maöur freistast til þess
aö ætla þetta sölubrellu, en viö
lestur bókarinnar kemur i ljós
aö hér er vægt til oröa tekiö.
Söguþráöur höfundar er þessi, i
sem stytstu máli: Noröur I landi
býr fátækur bóndi.
Hann leiöist út i sauöaþjófanö
ásamt nágrönnunum og þegar
upp kemst um verknaöinn
veröur hann aö taka á sig alla
sök.
Maöurinn er dænujur,
heimiliö leysist upp og börhin
fara sitt i hverja áttina, þeirra á
meöal dóttir, sem býr viö
slæmt atlæti sem tökubarn i
fjarlægum landsfjóröungi.
Dæmigerö saga um islensk
örlög. Um uppvaxtarár ungu
stúlkunnar vitum viö ekkert af
lestri bókarinnar. Henni skýtur
næst upp i Noregi. Þar er hún
heitbundin ungum sjómanni,
sem hún ann heitt. En henni var
ekki ætlaö aö njóta lifshamingj-
unnar. Unnusti hennar ferst i
brimróöri, hún stendur ásamt
ööru fólki i fjörunni og horfir
hjálparvana á er bátnum hvolfir
og mennirnir hverfa i hafiö.
Þessi atburöur varö henni um
megn. Viö vitum ekki hvaö bar
viö hjá henni næstu árin. Þegar
hin eiginlega frásögn bókarinn-
ar hefst. er hún komin heim til
Stórkostleg
minningabók
tslands, búin aö eignast dreng
og býr meö manni, sem greini-
lega var litt til sambúöar fall-
inn. Og þaö er drengurinn, son-
ur þessarar ólánsömu stúlku,
sem söguna segir.
Saga hans hefst á kreppu-
árunum og henni Iýkur sem
næst um striöslok. Þegar
drengurinn man fyrst til sin var
móöir hans búin aö missa alla
festu I lifinu, oröin drykkju
sjúklingur og bliöa hennar er föl
hverjum sem vildi, helst sjó-
mönnum.
Framan af haföi hún drenginn
meö sér um borö i erlend skip,
en er hann stækkaöi og fór aö
skynja of mikiö kom hún honum
fyrir, eöa hreinlegu rak hann
burtu. Auövitaö vissi drengur-
inn hvaö fram fór og oft varö
hann vitni aö trylltum beö-
málum. Hann varö ungur aö sjá
um sig sjálfur aö miklu leyti, ól
sig sjálfur upp, en átti þó
löngum á brattann aö sækja.
Uppruni hans varöþess valdandi
aö honum var illa treyst og hann
var grunaöur um óknytti, sem
hann haföi engan þátt tekiö i.
Meö hernáminu vænkaöist
hagur drengs. Hann haföi meira
fyrir stafni en áöur og á meöal
hermanna eignaöist hann
marga vini, sem reyndust
honum betur en flestir höföu
gert áöur. Oft skutu hermenn
yfir hann skjólshúsi lengri eöa
skemmri tima og sumir þeirra
gættu hans sem eigin sonar.
Af lestri bókarinnar viröist mér
sem þaö hafi fyrst veriö I hópi
hinna erlendu hermanna sem
drengurinn var metinn sem
manneskja en ekki eitthvert
úrhrak, sem hver mátti fara
meö aö vild sinni.
En þrátt fyrir allt tengdu
sterk bönd þau mæöginin og oft
kemur fram, hve mjög
drengnum þótti vænt um móöur
sina og henni um hann. Þegar
loks kom aö þvi aö hann eygöi
von til þess aö hún gæti unniö
Af
bókum
bug á sinum versta óvini,
drykkjusýkinni, geröi hann allt
sem I hans valdi stóö til hjálpar.
Leiöin lá noröur I land, þar sem
hann komst til manns meö góöu
sveitafólki I norölenskum afdal,
sneri siöan aftur til Reykja-
vikur, nýr maöur, fullur bjart-
sýni. Merkilegt annars hve
margir Reykvikingar hafa oröiö
aö manni fyrir noröan.
Furðuleg lífsreynslu-
saga.
Bók Geirs Hannsonar er
vægast sagt furöuleg lifs-
reynslusaga. Hún fjallar ekki
nema aö litlu leyti til hernáms-
árin og þeir, sem áhuga hafa á
hernáminu sem sliku, sækja
ekki mikinn fróöleik I hana.
Minningardrengsins ná alllangt
aftur fyrir hernám og þær
tengjast ekki hernáminu nema
aö litlu leyti.
Þaö sem mest og best er um
þessa bók vert er hve hispurs-
laus og hreinskilinn höfundur
er. Hann dregur ekkert undan,
hversu sárar sem ninningarnar
kunna aö vera, hlifir engum,
sist sjálfum sér. Mér þykir
næsta óliklegt aö margir hafi
lifaö slíka bernsku sem hann, og
aö lestri bókarinnar loknum gat
ég ekki annaö en undrast aö
nokkurt barn skyldi komast út
úr þessum þrengingum án þess
aö blöa viö þær stórkostlegt tjón
á sálu sinni. Þaö hefur oröiö
mörgum aö tjóni aö alast upp i
skúmaskotum þjóöfélagsins I
hópi þeirra, sem gjarnan eru
kallaöir dreggjar mannlifsins
en eru oft ekki annaö er ósjalf-
bjarga vesalingar, sem grimm
örlög hafa varpaö út I ystu
myrkur. Saga konunnar, móöur
drengsins, sýnir okkur þetta.
Hún var ekki vond kona, en hún
fékk ekki flúiö þau örlög sem
ehnni voru búin.
Þetta er bók sem á erindi til
allra, ekki sist þeirra er alltaf
hafa lifaö viö gott atlæti en hafa
aldrei tima né efni til þess aö
rétta þeim hönd er af
einhverjum orsökum hafa villst
af veginum. T. ...
JönÞ.Þór.
Gisli Kristjánson:
Það
vantar
hey víðar
en hér
Ú tgáfu-
starfsemi
Frá þvi hefur veriö sagt áöur,
aö vegna þurrka i sumar varð
haglendi ófullnægjandi til beitar
á Finnmörk og yfirleitt á lands-
svæöum Lappa I Noregi og Svi-
þjóö og asmferöa varö auövitaö
skortur á grasi til heyöflunar.
1 sunnanverðum Noregi og
einkum á Rogalandi var úrfelli
svo mikiö aö viöa var ekki öku-
fært um graslendi til þess aö
bjarga grasi til vetrarfóöurs,
tjáir Bondebladet. Þess vegna
fengu bændur þar um 400 vagn-
lestir frá Svium, segir sama
málgagn.
En þaö er viöar vandi á hönd-
um I þessum efnum.
DorritDodd heitir blaöakona,
sem sendir fréttir um málefni
landbúnaöar fra Bretlandi til
málgagna utanlands. Nýlega
hefur hún látiö frá sér fara til-
kynningu um ástæöur I
hey-foröamálum sem segir
eftirfarandi:
Siöastliöinn vetur varerfiöur
bændum á hálendissvæöum
Noröur-Englands sökum
vetrarrikis, en ekki tekur nú
betra viö. Heyöflun hefur hjá
ýmsum brugöist meö öllu og
yfirleitt eru ástæöur i þeim efn-
um svo skelfilegar aö núlifandi
bændur hafa aldrei komist i
hliöstæöan vanda. Þeir horfa nú
til komandi vetrar meö allse-
ndis ófullnægjandi foröa gróf-
fóöurs og hafa engin efni til aö
kaupa þótt þaö fengist en hey er
hföuönauösyn þegar um ræöir
fóörun jórturdýra svo sem vitaö
er.
Votviörin i sumar hafa valdiö
þvi, aö aöeins eru undir þaki um
20% af eölilegri heyþörf, megin-
magnið liggur úti og hrdcst og
hrekst. Sumir bændur segjast
hafa snúiö 16 sinnum og nú er
allt oröiö svört klessa.
Haröindi siöasta vetrar ollu
fóöurskorti og búf jártapi s vo aö
bændur eru efnahagslega mjög
aöþrengdir. Bændur a umræddu
landssvæöi eru daprir og gram-
ir, þeir höföu vænst aöstoöar
hins opinbera i þessum mikla
vanda, en hún hefur reynst
miklu minni en efni stóöu tfl og
tap bændanna er stórfellt.
Grúsk
Þá er framtlö Grúsks ráöin I
bili. Sigfús Gunnarsson hefir
veriö ráöinn til þess aö annast
útgáfuna á blaöinu næstu árin.
Þarna verö ég aö láta álit mitt I
ljósi, en þaö er einfaldlega aö
vel hafi tekist um val. Sigfús er
meö afbrigöum samviskusamur
og ötull maöur aö hverju sem
hann vinnur. Þaö er þvi I hönd-
um Islenskra safnara aö útvega
honum nú nóg efni, svo blaðið
megi veröa gott. Grúsk veröur I
fyrsta skipti sýnt I bókmennta-
deildum alþjóölegra sýninga á
næsta ári. Þá veröur þaö sýnt á
„INDIA 80”, „London 80” og
„NORWEX-80”, veröur gaman
aö sjá hvernig þvi veröur tekiö
og hvaöa verölaun þaö fær.
S.H.Þ.
íslensk frimerki 1980.
Þá er loks verölistinn íslensk
frimerki kominn á markaöinn.
Þegar ég skoðaöi hann I fyrstu
varö mér hálf bilt viö. Formál-
inn var aöeins á islensku. Var
nú búiö aö fella enskuna niöur?
Brátt sá ég þó aö svo var ekki.
Auk þess var gengi helstu gjald-
eyristegunda gefiö upp I lok for-
málans svo hver og einn mætti
átta sig á raunverði listans þó
krónan félli eöa sigi. Þá rak ég
augun i, aö þetta var 24. útgáfa
listans svo á næsta ári er þarna
um 25. útgáfu aö ræöa.
Hver skyldi hafa trúaö þvi
1956, þegar Siguröur var aö
ganga frá lista sinum, aö þetta
fyrirtæki mundi lifa af 10, hvaö
þá 25 útgáfur?
Aö ööru leyti gef ég svo höf-
undi orðið en hann segir I for-
mála:
„Þaö var áriö 1956, sem
undirritaður hóf aö vinna aö út-
gáfu bókar þessarar, sem nú
kemur I 24. sinn fyrir al-
menningssjónir. Þá voru marg-
ir I vafa um, aö grundvöllur
væri fyrir útgáfu hennar fyrir
tslendinga eingöngu þvi var
ákveöiö strax i upphafi aö hafa
hana á tveim tungumálum, svo
erlend sala væri tryggö. Þetta
hefur gefist nokkuö vel, en þó
hefur salan ávallt veriö yfir-
gnæfandi innanlands og ótrú-
lega jöfn allan timann. Nú er
hinsvegar framundan 25. útgáfa
á næsta ári, sem er vissulega
merkur áfangi i svona útgáfu-
starfsemi hér á landi. Þaö hefur
blásið meö og móti á þessum
árum. Andmæléndur hafa
stundum blásiö i lúöra en meö-
mælendur hafa veriö svo miklu
fleiri aö útgáfan hefur borgaö
sig. Þvi skal Islenskum söfnur-
um þökkuö tryggðin og kaupin
þvi aö þeir hafa gert útgáfuna
Frímerkja-
safnarinn
mögulega og þar meö sést aö
fyrir þá borgar sig aö vinna og
að þeir kunna aö meta þaö, sem
fyrir þá er gert.
tJtgefanda, öllum þeim sem
aöstoöaö hafa viö textagerö svo
og verðlagningu, skal einnig
þakkaö. Gæöi bókarinnar bera
þeirra merki.
1 ár er litið sérstakt aö segja
um gerö bókarinnar, nema aö
veröhækkunum hefur veriö
fylgt eins vel og mögulegt er og
eru þær i samræmi viö aörar
veröhækkanir I þjóöfélagi okk-
ar”.
Sé listinn borinn saman viö
t.d. nýútkominn Zumstein, þá
hygg ég aö verölagning i Islensk
frimerki sé skynsamlegri. Þó
islensk umslög seljist fyrir ótrú-
legustu upphæöir á erlendum
mörkuöum er hækkun einstakra
Litið inn á sýningu
CH Pedersen
Þaö er talsvert mikiö um að
vera i Norræna húsinu um þess-
ar mundir, en yfir stendur norr-
æn menningarvika. Margir
syngja, hafa yfir eitthvaö fall-
egt og svo er sýning á verkum
danska málarans Carl-Henning
Pedersen, sem nú er einna
frægastur núlifandi úr Cobra-
hópnum svonefnda, en það er
nafn á nokkrum erfiöismönnum
I evrópskri myndlist, er fór á
stúfana eftir strlöið, til þess aö
opna augun á fólkinu og gefa þvi
nýja sjón.
Margir litu á hópinn sem
óaldarflokk, en abstraktmál-
verk og abstraktlist átti ekki
upp á pallboröiö hjá almenn-
ingi.
Cobra-menn voru einkum frá
Danmörku, Hollandi og Belgiu,
en einn islenskur málari var
þarna — og er, en þaö er Svavar
Guönason, sem kunnugt er.
Sumir þessara manna náöu
heimsfrægö, aörir Evrópufrægö
en þaö eitt út af fyrir sig, aö til-
heyra Cobra-grúppunni er
mikilsvert mál nú. Menn af
henni hafa forgang aö þeim
listasölum sem þeir vilja, og
allsstaöar þar sem forráöa-
menn og húsráöendur eru taldir
meö öllum mjalla.
Sérstökáhrif.
Ég hygg aö þaö hafi veriö
mjög vel til fundiö fyrir Norr-
æna húsiö aö velja Carl-Henning
Pedersen til aö sýna á tslandi á
þessari vasa-listahátiö stofnun-
arinnar.
Yfir myndum þessa málara
er, þrátt fyrir hrjúfleikann, ein-
hver óskiljanlegur fögnuöur.
Myndirnar minna á listasöguna
og viss notalegheit langt fyrir
aftan I tiöinni. Sérstök stemmn-
ing fylgir þessum mönnum,
hvar sem þeir koma, og er hún
þó ekki einskoröuð endilega viö
Cobra-hópinn. Þessi liðan fylgir
lika verkum vissra Islenskra
málara, sem yfirgáfu Þingvelli
og Hjálp I Þjórsárdal eftir striö
og fóru aö skipta um augu I
þjóöinni I staöinn.
1 sýningarskrá er heldur há-
stemmd grein, eöa ritgerö um
Carl-Henning Pedersen, eftir
Peter Selz. Auk annars segir
hann þetta, sem fróðlegt er aö
vita:
„Carl-Henning Pedersen er
sjálflæröur listmálari. Hann hóf
listferil sinn sem ljóöskáld, en
sneri sér aö málaralist 1933,
þegar hann kynntist listakon-
unni Else Alfelt, sem varð eigin-
kona hans. Hann var vissulega
kunnugur verkum annarra
listamanna. Hann sökkti sér of-
an i myndir Picassos i kúbisk-
um stil og hreifst mjög af hinum
súrrealistisku verkum Max
Ernsts, sem unnin eru i hrifn-
ingu augnabliksins. Honum
fannst aö Paul Klee „snerti
innsta kjarna listarinnar”, hann
dáöi eldri verk Kandinskys, sem
„tala til okkar i litum, linum og
rúmi”, og eins og Chagall
hreifst hann af ævintýrum og
álfasögum. En hinar norrænu
goösagnir, sem eru uppspretta
aö undraheimi Pedersens eru
alls ólikar sagnaarfleiö rúss-
neskra gyöinga, veiöimanna-
sögunum, sem var upphaflega
hvatinn aö hugmyndaflugi
Chagalls, jafnvel þótt hestar
sjáist fljúgandi um himingeim-
inn hjá báöum málurunum.
Pegasus er, likt og Fönix, frum-
stæö alheimsdraummynd, sem
fær staöfestingu á ný, i sköp-
unarverki listamannsins.
Hiö rika imyndunarafl Peder-
sens er samfara ást hans á lita-
dýrö. Litur er grundvallaratriöi
i verkum hans og endurspeglar
lifsþrótt hans og styrk, en einnig
viökvæmni. Bleikir og fjólubláir
litir, sem aörir listmálarar eru
ef til vill hræddir viö aö nota,
eru sterkir þættir i málverkum
hans. Þegar hann ber lit á striga
eöa pappir, standa honum alls-
konar myndir fyrir hugskots-
sjónum. Þar eru fuglar, margir
fuglar, þeir fljúga, þeir kroppa,
þeir hvisla og gefa sig á tal viö
mennska menn og furöudýr.
Stjörnurnar veröa aö hjólum
sem geisla um himingeiminn.
Alls staöar eru augu sem gægj-
ast út úr útlimum. Allt er óvænt.
Ungar stúlkur bera kórónu
austrænna helgisiöa. Sjónhverf-
ingamenn og menn hlaupandi
um himinhvolfið fylla málverk
Sava veröiistinn.
CARL-HENNING PEDERSEN. Myndin er tekin fyrir framan sér-
stakt safnhús er geymir um 4000 listaverk eftir hann og konu hans
Eise Aifeit. Þetta er sérstök deild viö Kunstmuseet i Herning I Dan
mörku.
Grímuball
hans, ásamt iilvættum og engl-
um. Sólin býr oft I vikingaskipi
eða himneskri snekkju. ímynd-
aðir pýramidalagaöir fjallstind-
ar risa upp aö dularfullum
tunglum, og hraöfleygir fuglar
skjótast yfir magnþrungiö
næturhvolfiö. Þar eru grimur,
sem eiga fjarlægar ættir aö
rekja til norræns, austurlensks
eöa fornamerisks tréskuröar.”
Gríman allsráðandi
Þaö er kannski litiö á þessu aö
græöa, en athyglisvert er aö
höfundur minnist á grimur
þarna, en þau málverk er undir-
ritaður haföi áöur séö eftir
þennan myndlistarmann CH
Pedersen, hafa einmitt haft
eiginleika grimunnar. Alla dul
hennar og galdur. Sama er aö
segja um myndirnar I Norræna
húsinu.
Aö hætti heimsfrægra manna
9g manna meö Evrópufrægö
iika, heldur CH Pedersen sig
alltaf viö sama stefiö.
Þetta má þó ekki skilja sem
svo aö verk málarans séu ein-
hæf, en þær eru yfirleitt nýtt
viölag við ákveöinn söng eöa
stef.
Maöur sér lika vissa þróun.
Yfir elstu myndunum er oft
mikill kraftur. Sumar eru vand-
ræöalegar i lit, og mótsagna-
kenndar eru þær lika. En þær
eru sannfærandi verk og per-
sónulegri en sum nýrri verk, þar
sem jafnvel koma fyrir litasam-
setningar sem almenningur hef-
ur á takteinum og hæfa naumast
þeim voöasöng er málarinn
vanalega kyrjar i myndum sin-
um.
Skúlptúrar CH Pedersen eru
sömu ættar og málverkin. Þeir
horfa á þig þessir litlu djöflar
þessi ógnvekjandi litlu kvikindi
og viröast til alls vis. Þarna
sannast kenningin um grlmuna
lika til fulls, eöa út I hörgul.
Ég hefi þaö fyrir satt aö CH
Pedersen sé fæddur 1913 og þvi
enn á góöum aldri. Satt aö segja
heföi þaö veriö gaman ef hann
heföi sjálfurgetaö komiö þvi viö
aö sjá þessa sýningu sina. Koma
málara vekur oft fögnuö og lær-
dómsrikt er að kynnast þeim og
viöhorfum þeirra, samanber
Ejler Bille sem kom hérna um
árið og talaöi viö fólk og sýndi
myndir, svo dæmi séu tekin.
Viö fögnum þessari ágætu
sýningu og hvetjum alla til ab
sjá hana. Ekki aðeins vegna
mynda, heldur lika til aö viö-
halda sögulegu samhengi I mál-
verki, sem aldrei má rofna.
...fyrstog fremst litur
Eins og fram kemur, var CH
Pedersen fyrst skáld sem skrif-
aöi orö, þ.e. áöur en hann snéri
sér aö myndlistinni.
Hann fylgir sýningu sinni úr
hlaöi meö litilli grein. Þar lýsir
myndlist
hann sambúö sinni viö málverk-
iö. Hann segir:
„1 myndum minum hef ég
reynt á máli litanna aö tengja
saman manninn, jöröina og al-
heiminn I sameiginlegt form.
Myndir minar eiga upphaf sitt i
imyndunaraflinu, og ég hef
þannig byggt á sama grunni og
öll alþýðulist. Ég álit, aö ef viö
viljum skapa list, sem hafa á
áhrif á þróun mannlegs samfél-
ags, sem getur hrifiö fólk og tal-
að til þess, þá veröum viö aö
ausa af hinum riku lindum, sem
eiga uppsprettur sinar I sér-
hverri mannssál. Mál hjartans,
sem er innihald allrar sannrar
listar á i eöli sinu hina fráu fæt-
ur eldsins til þess að ná til fólks
og hvetja þaö til að veröa sjálft
skapandi. Ég varö listmálari,
þegar ég uppgötvaöi ánægjuna
af aö leggja lit viö lit. Siöan hef
ég gefiö mig allan aö þvi aö upp-
götva leyndardóm litanna. Mér
er orðiö ljóst: Að ég reyni jafn-
framt aö öðlast dýpri skilning á
minu eigin eöli.
Aö viö listsköpun er maöurinn
á þróunarbraut, i tengslum viö
meöbræöur sina og viö leyndar-
dóm náttúrunnar. Að listin birt-
ir lifið sjálft og eins og lifiö
slitur hún öll þau bönd, sem
vilja hindra frjálsa þróun.
Aö nýjar leiðir geta aldrei ef
þær eru i samræmi viö þaö sem
mannlegt er, verið villigötur
eða flótti frá raunveruleikan-
um. Aö viö getum ekki sett fram
kennisetningar um, hvernig eigi
að skapa list, en veröum aö
hiýða þeim öllum, sem I okkur
búa og fara eftir kjarna þeirra
lögmála, sem eöli listformsins
býr yfir.
Aö málverk er fyrst og fremst
litur, og aö þaö er meö litum,
sem við listmálarar veröum aö
tjá okkur.
Aö viö veröum aö öðlaSt al-
mennan skilning á þessu undri,
litunum, og að þrá hiö rauba,
gula, bláa, rauögula, græna,
fjólubláa, hvita og svarta, sem
er heimur okkar listmálara og
er okkur I senn jarönesk og him-
nesk hljómsveit sem viö stjórn-
um.
Ég viö fanga hið gullna ljós
sólarinnar og festa þaö á léreft-
ið. Hiö streymandi, iöandi,ólg-
andi ljós, sem umlykur heim-
inn, — ekkert er erfiðara en aö
halda þvi föstu 1 tlmanum, sem
ekki er kyrrstæöur, en er si-
breytilegur og færir mannfólk-
inu ný örlög. Borgir eru byggðar
upp og hrynja. Maöurinn fæðist,
— lifir — og heldur áfram ferö
sinni. Hin mikla framrás
náttúrunnar, mynduö af eldhafi
sólarinnar og glitrandi ljósi
fjarlægra stjarna.
Hinn undursamlegi og seiö-
andi leikur litanna I lifi manna.
Hinn rauöi litur hjartans og ást-
arinnar, sem leysir þig úr viöj-
um, fangar þig og ber þig yfir
blágræn höf, þar sem heimili
þitt er og þar sem börn þin skulu
fæöast og njóta ástar.
Ég vil komast aö leyndar-
málum litanna og færa þér þau
eitt af ööru. Ég vil ekki efast
um, aö ég geti þaö. Eöa ég vil
láta efasemdirnar fljóta fram
hjá boöunum til eyjarinnar, þar
sem fulginn Fönix dylst og lifir i
eldinum. Ég viö handsama eld-
geislana og nærast af þeim. Ég
vil binda eldtungurnar og leysa
þær eina og eina og láta þær lifa
i ferhyrndum heimi léreftsins.
Ég vil láta eldinn brenna mig til
þess aö verða eins og sólin, sem
varpar geislum sinum gegnum
regnbogann og boðar rétt lifs-
ins. Ég vil handsama sólina,
þegar hún fer yfir himinhvolfiö
og halda henni aö brjósti mér,
þegar ég er aö mála. Og ég vii
nota sólargeislana hvern fyrir
sig og bræöa þá inn i léreft mitt.
Ég vil handsama sólina, svo aö
dagurinn hverfi aldrei.”
Svo mörg voru þau orö, og
þótt vont sé aö útskýra málverk,
þar sem þau skýra sig yfirleitt
best sjálf, virðast þessi orö mál-
arans sannfærandi og undir-
strika eða útskýra hvers vegna
litil eða engin breyting veröur á
forminu, eöa teikningunni,
meöan eldurinn og liturinn fara
hamförum.
Hitt er svo annað mál, að list
CH Pedersen er siöur en svo
áhrifaminni án lits, t.d. i skúlp-
túrunum, þannig aö þessar ógn-
vekjandi myndir viröast ekki
stður veröa til i formum og lin-
um i hinni óræöu grimu en I litn-
um
Jónas Guömundsson
merkja varla jafnmikil og Zum-
stein gerir ráö fyrir. O.B.H.
SAVA Kataloget
Hvað er nú þaö? kunna menn
aö spyrja. Það er vist engin
launung á þvi, aö alla fri-
merkjasafnara dreymir meira
og minna um aö eignast af-
brigöi. Þau eru orðin óteljandi
merkin, sem mér hafa verið
sýnd um dagana og spurt hvort
þetta sé afbrigði.
Nú hefir Danmörk gert hreint
fyrir sinum dyrum. Skilling for-
lagið Poul Eklund, hefir gefið út
ofannefndan verölista og skrá
yfir afbrigöi i stálstungumerkj-
unum dönsku, þ.e.a.s. skrá yfir
þau afbrigði, sem eru þess viröi
að safna þeim. Auk þess setur
listinn mörk um hvaö er raunar
afbrigöi. „Þaö skal sjást svo vel
aö varla þurfi stækkunargler til
að greina þaö”. Þá er þaö annað
sem er nýjung I þessum verö-
lista. Veröskráningin er næstum
þvi eins nákvæm og hjá mynt-
söfnurum. Fjögur verö eru gef-
in, tvö fyrir ónotuö og tvö fyrir
notuö. Góö og lakari eintök.
Þetta er nýjung sem vafalaust
fleiri eiga eftir aö taka upp.
Viðbætur verður svo aö finna I
timaritinu Skilling.
SAVA 1980 er 160 slður og
kápa og kostar 48 danskar krón-
ur. frá: Forlaget Skilling Aps,
DK-3480 Fredensborg.
S.H.Þ.
Siglandi
lúxushótel
á Níl
Sheraton-hótel skipiö viö bryggju á Nflarfljóti.
Tvö fljótaskip, sem
gerð eru út af Sheraton
- alþjóðahótelhringnum
eru nú i förum á Nilar-
fljót. „Hótelin” heita
MSTUTOG MS ATON,
og hafa þau nýverið
hafið reglubundnar
siglingar á Nil, eða
nánar tiltekið milli
Luxor og Aswan.
Sérfræðingar telja að
góð reynsla hafi fengist
af fljótandi hótelum.
Menn hafa breytt úr
sér gegnum farþega-
skipum i hótel, bundið
þau við bryggju og
notað gistiaðstööu
skipanna og veitinga-
sali.
Fljótandi hótel og
byggingar.
Nú er hins vegar fariö aö
smiöa slik hótel sérstaklega,
þ.e.a.s. fljótandi hótel, sem lagt
er á hentugum stööum.
Hin nýju hótelskip Sheraton-
hringsins, eru þó aö þvi leyti til
nýjung, aö þau sigla, minna
dálitiö á amer isku fljótaskipin
„riverboats”, nema þau taka
ekki varning og eru ekki hjóla-
skip. Þau lfða áfram um fljótiö
milli frægra staöa, borga og
minnismerkja.
MSTUTbýöuruppá fjögurra
daga feröir, en viödvöl er i
borgunum Esna, Edfu og Kom
Ombo. MS ATON veröur á hinn
bóginn I vikulegum siglingum
um sama svæöi, en mun nema
staöar við sögufrægar forn-
leifar.
Skipin voru smiöuö f Noregi
og kostuöu 10 milljónir banda-
rikjadala. Þau eru meö loft-
kældum vistarverum, borösal
fyrir 130 mans, diskóteki, sund-
laug og sólbaðsþilfari.
Bæöi skipin eru meö 89 hótel-
herbergi, en auk þess eru tvær
„svftur” í hverju skipi, fyrir þá
sem láta sér ekki nægja venju-
legan lúxus.
En þaö er ekki aöeins á NIl,
sem hótelskip eru notuö. Oliu-
rikin viö Norðursjó hafa látiö
smiöa sérstök hótelskip fyrir
bormenn þjóöanna. Þar búa
þeir þegar þeir hafa fri og hafa
ólikt betri aöbúnaö, en er á
sjálfum borturnunum, þótt hlut-
unum sé þar lika haganlega
fyrir komiö.
Fjölmennt starfsliö er á bor-
pöllunum og þvi var taliö nauö-
synlegt aö skapa starfsliöinu
betri aðstöðu.
Myndin er af öðru hótelskip-
anna á Nllarfljóti.
JG.
i