Tíminn - 11.09.1980, Qupperneq 6

6
Fimmtudagur 11. september 1980
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Eitstjórar: Þórarinn
Þórarinsson, Jón llelgason og Jon Sigurósson. Ristjórnarfull-
trúi: Oddur Ólafsson. Fréttastjóri Kristinn Hallgrimsson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrlmur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siðumúla 15. Sfmi 86300. —
Kvöldslmar blaðamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20: 86387. Verð I
lausasölu kr. 280. Askriftargjald kr. 5500 á mánuði. Prentun:
Blaðaprent.
Þórarinn Þórarinsson:
Erlent ^yf irlit
Kania lofar að auka
félagsleg réttindi
Gíslahaldiö í Teheran
varöar aJiar þjóðir
Liðnir eru nú meira en tiu mánuðir siðan stúdent-
ar hertóku sendiráð Bandarikjanna i Teheran. All-
an þann tima hefur sendiráðsmönnum, sem voru
þar, verið haldið sem gislum. Hætt er við, að að-
búnaður þeirra sé slikur, að margir þeirra biði þess
aldrei bætur.
Þótt sendiráðsmennirnir séu að nafni til i haldi
hjá stúdentum, er það nokkurn veginn augljóst
mál, að það er rikisstjórn írans, sem ber ábyrgð á
þessari valdniðslu, sem er margfalt brot á alþjóða-
lögum og alþjóðareglum um réttindi sendisveitar-
manna. öðruvisi verður ekki litið á en að
stúdentarnir séu verkfæri stjórnvalda.
Meginábyrgðin hvilir á einræðisherranum,
Khomeini biskupi. Stúdentarnir hafa lýst yfir þvi,
að þeir muni fara að vilja hans i þessum efnum.
Eins og i mörgum öðrum tilfellum, hefur Khomeini
visað vandanum frá sér. Hann hefur sagt, að það sé
hlutverk þingsins að ákveða, hvaða meðferð og
lausn gislamálið skuli fá.
Kosningum til þingsins lauk i maimánuði og það
hóf fundi sina nokkru siðar. Enn bólar ekkert á þvi,
að það taki gislamálið til meðferðar.
Bandarikjastjórn hefur að sjálfsögðu reynt
ýmsar leiðir til að fá gislana lausa, sumar réttmæt-
ar en aðrar vanhugsaðar. Misheppnuð viðbrögð af
hálfu Bandarikjastjórnar geta hins vegar ekki rétt-
lætt gislahaldið. Þau eru afleiðing af þvi ofbeldi,
sem gislarnir eru beittir, en það leiðir af sér, að all-
ar hugsanlegar leiðir eru farnar til þess að reyna að
frelsa þá.
Muskie utanrikisráðherra hefur gert eina tilraun-
ina enn til friðsamlegrar lausnar gislamálsins.
Hann hefur skrifað forráðamönnum þingsins bréf,
en efni þess hefur enn ekki verið birt. Sennilega er
þar reynt að ganga eitthvað til móts við irönsk
stjórnarvöld. Svar er enn ekki komið frá þinginu.
Beri þessi tilraun Muskies ekki árangur, virðist
liggja beinast við, að gislamálið verði tekið upp
með einum eða öðrum hætti á allsherjarþingi Sam-
einuðu þjóðanna, sem kemur saman i næstu viku.
Gislamálið er ekkert sérmál írans og Bandarikj-
anna. Það er alþjóðlegt vandamál. Það varðar allar
þjóðir, sem hafa utanrikisþjónustu. Takist ekki
skapleg lausn þess, verða opinberir sendimenn,
sem eiga að njóta friðhelgis samkvæmt alþjóðalög-
um, hvergi óhultir.
Framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna reyndi
á siðastl. vetri að fá lausn á gislamálinu. Sérstök
sendinefnd fór til Teheran á vegum hans. Þessi til-
raun bar þvi miður ekki árangur. Sameinuðu þjóð-
irnar mega samt ekki gefast upp.
Á fundi utanrikisráðherra Norðurlanda, sem
haldinn var i Osló 1. þ.m., var lýst yfir miklum á-
hyggjum vegna gislahaldsins iTteheran, sem væri i
algerri andstöðu við þjóðaréttinn. Jafnframt lýstu
ráðherrarnir mikilvægi þess, að gislunum yrði
sleppt sem fyrst og lausnin fengin á atriðum sem
væru tengd gislamálinu.
Undir þessa yfirlýsingu norrænu rikjanna þurfa
öll önnur riki að taka. Sameinuðu þjóðirnar eru
rétti vettvangurinn til þess.
Þ.Þ.
En heldur jaínframt fast við Leninisma
Stanislaw Kania
landinu, og fórust honum orö á
þessa leiö.
„Viö veröum aö gera allt, sem
viö getum til aö efla framleiösl-
una i landinu, sem er mikil fyr-
ir, enekkieins mikil og hún gæti
veriö. Þaö þarf aö sjá innan-
landsmarkaöinum betur fyrir
vörum og þetta er ein af megin-
kröfum fólksins. Viö stöndum
frammi fyrir miklum vanda-
málum á sviöi landbúnaöar, þar
sem milljónir manna starfa og
þar er fæöuframleiösla lands-
ins. Viö munum leitast viö aö
tryggja aö landbúnaöarfram-
leiöslan sé i hámarki og aö
þeim, sem starfa viö land-
búnaöinn séu tryggö góö laun.
Viö veröum aö skapa hagstæö
skilyröi fyrir bændurna og viö
veröum aö styöja sósialiskar
breytingar i landbúnaöinum.
Flokkurinn mun framkvæma
stefnu slna meö þvi aö treysta
fyrst og fremst á fulltrúa sina.
Viö grundvöllum starf okkar á
kenningunni um nauösyn þess
aö viöurkenna, aö lýöræöi er
ekki bara handarhreyfing frá
yfirvöldum, heldur vaxandi
nauösyn fyrir sósialismann.
Þess vegna munum viö i einu
og öllu fara eftir stjórnar-
skránni, viö munum efla og
auka réttindi þingsins og viö
munum endurnýja verkalýösfé-
lögin, svo aö þau geti unniö aö
hagsmunum og réttindum hins
vinnandi fólks og orðiö hluthaf-
ari fyrirtækjunum. Við munum
einnig sjá til þess, að hin nýju
verkalýösfélög grundvallist á
sósialisma og starfi innan hins
sósfallska lýöræðis.”
„Hér skal lögö áhersla á, aö
vinir okkar og bandamenn hafa
á undanförnum dögum litiö á
málefni okkar meö skilningi og
veriö þess fullvissir, aö viö
mundum sjálfir finna lausn á
málunum. Þetta á fyrst og
fremst við um L. Brézjnef, aöal-
ritaraSovéska Kommúnista-
flokksins. Viö metum mikils
hina nánu samvinnu viö sósial-
isku bræöralöndin og munum
efla stööu okkar innan Varsjár-
bandalagsins og RGE.
Við munum einnig halda
áfram að efla og treysta tengsl
okkar viö lönd, sem búa viö ann-
aö þjóöskipulag og leggja aö
mörkum okkar skerf til slökun-
ar spennu og til eflingar al-
þjóöasamvinnu.
Pólski Verkamannaflokkur-
inn og störf hans i dag eru
grundvöllurinn aö hagsæld
lands okkar, grundvöllurinn aö
lausn þeirra erfiöleika, sem við
höfum átt viö aö etja og eru
meginforsendan fyrir sam-
komulagi viö verkalýöinn og
traust verkalýösins á valdi
fólksins.
Viö munum sjá til þess, aö
þau fordæmi, sem skapast inn-
an flokksins séu i samræmi viö
þá fyrirmynd, sem Lenin skap-
aöi — lýöræöi i starfi miö-
stjórnarinnar og alls staöar inn-
an flokksins, aö vel og skjótt sé
brugöist viö neikvæöum vanda-
málum og vanhelgun á siö-
feröisreglum og að alltaf sé til
sameiginlegur málstaöur fyrir
alla flokksfélaga og alla
kommúnista til aö helga krafta
sina.”
Kania sagði i ræðulokin, aö
aukaþing flokksins yröi bráö-
lega kallaö saman og munu
málin sennilega skýrast betur i
Póllandi eftir það. 1 ræöu Kania
erslegiö talsvert úr og I og farið
bil beggja. Bersýnilegt er, að
hann gegnir nú vandahlutverki.
HINN nýi formaöur
KommUnistaflokks Póllands,
Stanislaw Kania, er nú á feröa-
lagi milli þeirra borga, þar sem
verkföllhafa staöiö yfir, og ræö-
ir viö verkalýösleiötoga þar.
Markmiö hans er aö reyna aö
lægja verkfallsölduna til fulls,
en verkföll halda enn áfram á
nokkrum stöðum.
Kania flutti ræöu á miö-
stjórnarfundi flokksins eftir aö
hann var kjörinn formaöur og
hefur hún borizt blaöinu frá
APN i islenzkri þýöingu. Rétt
þykir aö birta hér kafla úr
henni.
Kania sagöi i upphafi, að hann
heföi aldrei dreymt um, aö
pólska alþýöulýöveldiö ætti eftir
aö standa andspænis slikum
erfiöleikum og nú og þvi siður,
aö hann ætti eftir aö axla þá
ábyrgö, sem honum heföi veriö
falin. Siöan sagöi hann:
„MIKILVÆGASTA viöfangs-
efni okkar er aö endurreisa trú
almennings á vald fdlksins,
verkamannastéttarinnar. og
traust alls verkalýös á flokkinn.
Viö veröum aö tryggja og efla
tengslin milli flokksins og
þjóöarinnar. Þau tengsl hafa
orðiðveikari og þess vegna kom
til hinnar miklu óánægju verka-
mannanna, sem geta haft svo
hættulegar afleiöingar. Ég veit
vel,aö viö liggjum undir mikilli
gagnrýni á ýmsum sviöum, en
gagnrýni hefur oft orðiö til þess
aö ná miklum árangri I hinni
sósialisku uppbyggingu. Mig
langar nú til að þakka öllum
þeim verkamönnum, sem höföu
fulla ástæöu til óánægju, en létu
þaö vera aö leggja niöur vinnu
og'sinntu skyldu sinni á sinum
vinnustaö. Þaö er þeim aö
þakka, að eölilegt ástand rikti I
landinu.
Alvarleg mistök I efnahags-
og félagslifi eru ástæöan fyrir
hinum miklu verkföllum, sem
hafa rikti Póllandi og hefur ekki
tekist aö leysa fyllilega. Viö lit-
um á verkföllin, sem tákn um
óánægju verkamannanna.
Oánægja þeirra hefur eingöngu
komiöfram innan starfs þeirra.
Þannig hefur hún ekki beinst
gegn hinum sósialisku lögmál-
um og ekki gegn leiötogahlut-
verki flokksins. Hún beindist
gegn mistökum, sem viö gerö-
um I stefnu okkar. Þess vegna
hafa átt sér staö viöræöur, sem
hafa einkennst af þolinmæöi og
þær hafa reynst aöalleiðin til aö
leysa þær félagslegu deilur, sem
valdiö hafa verkföllunum.
Meöan á þessum viöræöum
stóö, náöist samkomulag um
ýmis félagsleg málefni. Viö
munum standa viö þaö, sem lof-
aö hefur veriö og sjá til þess, aö
þaö veröi framkvæmt.”
KANIA vék þessu næst aö
hinu erfiöa efnahagsástandi i
Lenln