Tíminn - 22.10.1980, Blaðsíða 7

Tíminn - 22.10.1980, Blaðsíða 7
Miðvikudagur 22. október 1980. 7 Fj arvarmaveitur Nokkrar athugasemdir Heimir Sveinsson, Egiis- stöðum: Fjarvarmaveitur. nokkrar athugasemdir. I Þjóöviljanum 25. október er grein um fjarvarmaveitur, skrifuð i nafni Rafmagnsveitna rikisins. Ég taldi mig þekkja höfund greinarinnar og þá af vandvirkni, ennú skýtur skökku viö. Höfundur viröist vera fros- innfastur á verölagi mars-april 1980, nema aö þvi leiti til sem varöar rafhitunartaxta Rafmagnsveitna rikisins. Hann lætur sem hann hafi ekki hug- mynd um aö verölag hefur breyst allt aö 25—30% siöan þá. Meöal annars, hefur svartolia hækkaö um 24%, en þaö passar ekki um reiknisforsendur fjarvarmaveitna. Jafnvel þó aö þær séu reiknaöar á fölsku verölagi er grundvöllur tilveru þeirra brostinn. Greinin er í svipuöum dúr og grein um sama málefni frá VST fyrir nokkrum dögum, sama rugludalla sjónarmiöiö um kosti og ókosti veitnanna og i annari skilgreiningu á þeim. Ég tel ekki ástæöu til aö fara nánar út i skilgreiningu hér, en ég hef gert þaö áöur i greinum um veituna. Ég mun þvi hér lita nánar á verö orku út úr fjarvarmaveit- um. Eftirfarandi tafla um kostn- aöarskiptingu birtist í grein Rafmagnsveitnanna. Dreifikerfi sveitar- félags 5,53kr/kWh Kyndistöö Rarik 2,49kr/kWh Flutningskostnaður Rarik 3,14kr/hWh Oliukostnaöur I kyndistöð 0,80kr/kWh Meöalverö til Lands- virkjunar 4,52kr/kWh 16,48 kr/kWh Sem og áöur er getið er þessi tafla miðuö viö verölag mars- april 1980 og er tekin upp úr bæklingi. „Verðlagning á raforku til R/O-veitna”, sem „vinnuhópurinn” gaf út i ágúst siöastliönum. Þrátt fyrir betri vitund höfundar, segir hann i nefndri grein, aö taflan sé mið- uð viönilverandi verölag (og 5% raunvexti). Hér er gert ráö fyrir aö sölu- verö raforku út úr kyndistöö veröi 2,49 + 3,14 + 0,8 + 4,52 = 10,95 kr/kWh eða um 60% af raf- hitunartaxta (18,31 kr/kWh) en hlutur sveitafélags af kökunni (90% af rafhitunartaxta) virðist hafa minnkaö úr 40% niöur i 30%, og á þaö samkvæmt skrif- um höfundar að vera nægjan- legt fyrir dreifikerfiö eöa 5,53 kr/ kWh. Ifrumáætlun2 VSTá verölagi i febrúar var gert ráð fyrir að þessiupphæöyröi 6,74 kr/kWh á fyrsta ári. Höfundur áætlunar- innar, hefur einungis fram aö þessu viöurkennt 20—25% hækk- un á þeirri áætlun, þrátt fyrir viöurkenningu frá honum sjálf- um um 34% hækkun á stofn- kostnaöi dreifikerfis vegna rangrar áætlunar m.a. Samkvæmt fullyröingum VST yröi verö dreifikerfis þá 6,74x1,25=8,43 kr/kWh. fært til núverandi verðlags. (Ég tel hins vegar aö þetta sé nær verölagi i mars-april). Hér viröist þvi vanta inn f reikningsdæmiö 8,43 — 5,53 = 2,90 kr/kWh. Ef við bætum þessari upphæö viö niöurstööutölu töflunnar eða 2,9 + 16,48 = 19,38 kr+kWh, eða um 106% af rafhitunartaxta. Þetta eru raunniðurstööur reiknimeistara fjarvarma- veitna á verölagi mars-apríl siöastliöinn bomar saman viö verö rafhitunartaxta frá 12 ágúst siðastliðnum. Svo er ekki aö sjá á þessari niöurstööu, að reiknimeistarar fjarvarma- veitna lesi skýrslur hvers ann- ars eöa þá hafi mikiö samband sin á milli, en eitt er vist aö skipting kökunnar á eftir aö verða þeim stór höfuðverkur, þó svo að ekki sé rætt um núverandi verölag, sem er a.m.k. 25—30% hærra. Saman- lagðar niöurstööur beggja samkvæmt eigin forsendum ættu þá að vera nálægt 137% af rafhitunartaxta samkvæmt núverandi verölagi, 90% eru til skiptanna. Afgangur47% hvaö á aö gera viö hann?Ég læt reikni- meisturum fjarvarmaveitna eftiraösvara þvi. Reikniforsendur Reikniforsendur fyrir kyndi- stöövum er eftirfarandi, á verölagi mars-april ’80. Umsjón 7 Mkr/ári. Viöhald 2% af stofn- kostnaöi á ári. Reiknivextir 5% oglán meö jöfnum afborgunum. Liftimihúss 40ár (þá er reiknað meö 40 ára láni i þann hluta stöövarinnar sem er settur 53% af stofnkostnaöi.) Liftfmi bún- aöar 20ár (þá er reiknað meö 20 ára láni, eöa á 47% af stofn- kostnaöi. Dæling 0,4 kr/kWh. Heildarnotkun staöanna 6 yfir 20 ára tímabil er samkvæmt áætlunum fjarvarmaveitur 2174 GWh og meöaltal pr. staö =362GWh 6 Stofnkostnaöur kyndistööva er sagöur 350 Mkr. Reikningsdæmið fyrir kostn- aöi kyndistöövar á ári, er þá eftirfarandi: 350x(0,53 x 0,0583 + 0,47 x 0,0802 + 0,02)+ 7 = 38 Mkr/ári. MeöalkostnaBur af kyndistöö pr. kWh er þá fundinn á eftir- farandi hátt. 38 Mkr x 19 ár 362 GWh/ári + 0,4 = 2,39 kr/kWh þ.e.a.s meöaltalskostnaöur yfir 20 ára timabil. Þar sem reiknimeisturum fjarvarmaveitna þótti nóg um minar fullyröingar um virkj- unarkostnaö Fjaröarárvirkj- unar I Seyöisfirði. Þá ætla ég hér meö aö reikna út samkvæmt sömu reikniforsendum og fyrir kyndistöðvar, kostnaö pr. kiló- wattstund út úr þeirri virkjun. Hér skal gert ráö fyrir 6-föld- um umsjónarkostnaöi kyndi- stöðvar, og notaöur skal sami stofnkostnaöur og fram kemur i greinum VST og Rarik eöa 16000 Mkr og láni til 40 ára. Virkjunin er 20 MW og 120 GWh. Þaö er árs kostnaöur 16000 ( 0,0583 + 0,02)+ 42 = 1294,8 Mkr/ári og kostnaður pr. kilówattstund 1294,8 Mkr iáóöwlr = 10,79 kr/kWh Rarik kaupir hins vegar orku, inn á Norðurlinu á 130kV spennu, af Landsvirkjun á 13,92 kr/kWh samkvæmt grein Rarik og á þá eftir að bætast viö byggöalinukostnaöur viö þá orku, umfram linukostnaö Fjaröarvirkjunar, þar sem markaöur hér fyrir austan gleypir hana aö mestu. Þá má hugsa sér, ef reiknað er meö fullu veröi til hitunar frá virkjuninni aö þá höfum viö til flutnings orkunnar 18,31 -=- 10,79 = 7,52 kr/kWh eöa 2,52 kr/kWh meira, en taliö er þurfa i grein Rarik, til flutnings orkunnar. Rafhitunartaxtinn gæti þvi samkvæmt sömu forsendum lækkaö um 2.52 kr/kWh éöa ca um 14%, ef af þeirri virkjun yröi. Þar sem meöalverö seldrar orku er mun hærra, gæti húshit- unarorka frá slíkri stöö oröiö mun lægri I kostnaöi, þannig aö mlnar fyrri fullyröingar um 12,80 kr/kWh eru ef til vill ekki svo fjarri sanni, jafnvel frá nýframkvæmd sem þessari. Verð hitunarorku á Islandi á ekki aö reiknast út frá okur- taxta Landsvirkjunar. Þaö ligg- ur því beinast við aö leita nýrra miöa. Samanburöur á milli Fjaröarárvirkjunar annars vegar og fjarvarmaveitna hins vegar er eins og samanburöur á gulli og hrossaskit. Lokaorð Viö höfum búiö I of langan tima viö þá kenningu aö virkja beri stórt, svostórt aðviö höfum ekki efni á þvi og svo það, aö ekki eru til nægjanlega rannsakaöir virkjunarkostir aö þeirri stæröargráöu, þegar til á aö taka. Afleiöingar þessarar stefnu hefur á undanförnum árum veriö aö koma I ljós, orkuskort- ur og mciri orkuskortur. Sé sá orkuskortur reiknaöur til per.inga, eru þaö tugmiljarö- ar króna, margar smávirkjanir, virkjanir sem heföu afstýrt orkuskorti. Minning Eiðahjóna heiðruð með minnismerki Þrlr eftirlifandi synir Jónasar Eirikssonar, fyrrum skólastjóra á Eiðum, þeir Gunnlaugur, Emil og Friðrik, hafa látið gera minnismerki um þau Eiðahjón. Það er blágrýtisstuðull, liggjandi á tveimurhöggnum steinum. Skal honum komið fyrir á grafreit þeirra á Breiðavaði. Jónas lærði búfræði á Stend i Noregi og við landbúnaðarskóla Dana. Það var mikið átak á þeim tima að afla sér menntunar. Varð hann að skilja konuna eftir heima með börnin, elstu synina og búið. Jón Sigurðsson forseti hvatti hann til náms. Kom hvort tveggja til, þörf þjóðarinnar til menntun- ar og traust hans á Jónasi. A Eiðum ráku þau skóla og jafnframt skólabúið fyrir báðar Múlasýslurnar um 18 ára skeið. Uppeldisáhrifa þeirra beggja mun lengi verða minnst á Austur- landi. Var hlutur Guðlaugar stór I allri framkomu og stjórn. Jónas lét af skólastjórn 1906. Þá var hann nýbúinn að byggja að Breiðavaði myndarlegt ibúðar- hús. Þangað ætluðu þau að flytja. Hún lést áður en það varð.^A Breiðavaði bjó Jónas þar til ÞÓr- hallur sonur hans tók við búinu. Jónas lést árið 1924. Minnismerkiö sem erúrblágrýtisstuðli hviiir á tveimur höggnum steinum. Domenique Cornil einleikari á 3. áskriftartónleikum SÍ Þriðju áskriftartónleikar Sin- fóniuhljómsveitar Islands á þessu starfsári verða i Háskólabiói fimmtudaginn 23. okt., kl. 20.30. Efnisskrá tónleikanna veröur sem hér segir: Karl O. Runólfsson: Fjalla-Ey- vindur, forleikur op. 27 Chopin: Pianókonsert nr. 1 I e-moll Debussy: Siödegi skógarpúk- ans Debussy: La Mer. Hljómsveitarstjóri verður Jean-Pierre Jacquillat, en hann hefur nú verið ráöinn aðalstjórn- andi h'ennar næstu þrjú árin. Hann hefur oft áður stjórnaö Sin- fóriíuhljómsveit Islands auk fjölda hljómsveita austan hafs og vestan. Hann fæddist I Versölum 1935 og er franskur rikisborgari. Einleikari á þessum hljómleik- um er Domenique Cornil. Domenique Cornil er fædd 1953 i Belgiu og lauk sinu tónlistarnámi i Belgiu og Frakklandi. A báðum stöðunum hlaut hún 1. verðlaun fyrir frammistöðu slna. Siðan hefur hún tekið þátt i mörgum al- þjóðlegum pianókeppnum og oft- ast boriö sigur af hólmi. Domeni- que Cornil hefur leikið viöa um heim, bæði einleik og meö hljóm- sveitum, og alls staðar hlotiö góða dóma. Þá hefur hún leikið inn á hljómplötur. Bílbeltin hafa bjargað ||UMFERÐAR ýjw Auglýsing Athygli er vakiná því aðóheimilt er að geyma eða taka til vinnslu, þar á meðal saga niður og reykja, óheilbrigðisskoðað kjöt og kjötafurðir (af heimaslátruðu) í sláturhúsum, kjöt- vinnslustöðvum og kjötverslunum. Einnig skal bent á að öll sala og dreifing á kjöti og kjötafurðum af heimaslátruðum fénaði er bönnuð. HeiIbrigðiseftírlit ríkisins. Geymið auglýsinguna.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.