Tíminn - 23.10.1980, Qupperneq 6

-
(Jtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson, Jón Helgason og Jón Sigurösson. Ristjórnarfuli-
trúi: Oddur ólafsson. Fréttastjóri Kristinn Haligrimsson. Aug-
lýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöumúla 15. Sfmi 86300. —
Kvöldsfmar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl. 20: 86387. Verö I
lausasölu kr. 280. Askriftargjaid kr. 5500 á mánuöi. Prentun:
Biaöaprent.
Eru viðræður Iraka
og írana að hefjast?
Áætlun um iönþróun
á Vesturlandi
Allir þingmenn Vesturlandskjördæmis hafa lagt
fram tillögu til þingsályktunar i Sameinuðu þingi
þess efnis, að rikisstjórnin láti gera áætlun um iðn-
þróun á Vesturlandi.
í greinargerð fyrir tillögunni segir á þessa leið:
„Á102. löggjafarþingi var mál þetta flutt af þing-
mönnunum Davið Aðalsteinssyni, 3. þm. Vestur-
lands, og Alexander Stefánssyni, 1. þm. Vestur-
lands. Flutti Davið Aðalsteinsson framsögu um
málið, sem visað var til nefndar en hlaut ekki af-
greiðslu fyrir þinglok.
Málið er nú flutt að nýju af öllum þingmönnum
Vesturlands.
Hér er um þýðingarmikið mál að ræða sem varð-
ar miklu um framtið byggða á Vesturlandi.
Flutningsmenn gera ráð fyrir að áætlun þessi verði
jafnhliða stefnumótun rikisvaldsins og heima-
manna um æskilega framtiðarþróun atvinnulifs á
Vesturlandi.
Horfur um þróun mannf jölda og mannafla annars
vegar og þá ekki siður fyrirsjáanlegar breytingar á
atvinnuskiptingu hins vegar hafa grundvallar-
þýðingu fyrir mótun atvinnumálastefnu næstu ára.
Framkvæmd slikrar atvinnumálastefnu getur haft
veruleg áhrif á byggð viðs vegar um landið næstu
árin, enda ráðast fólksflutningar milli byggða-
svæða að verulegu leyti af atvinnuástandi á hverju
svæði.
Með tillögu þeirri til þingsályktunar sem hér er
lögð fram, er annars vegar reynt að leggja áherslu
á þátt iðnaðar i mótun atvinnumálastefnu næstu
ára og hins vegar að tryggja Vesturlandi eðlilegan
þátt i framkvæmd þeirrar stefnu.
Ýmsar ástæður má nefna fyrir þörfinni á eflingu
iðnaðar á Vesturlandi. Þar ber hæst að hlutdeild
Vesturlands i heildarfjölda landsmanna fer enn
lækkandi, þótt verulega hafi dregið úr þeirri lækkun
hin siðari ár i kjölfar uppbyggingar, m.a. i
sjávarútvegi. Fjöldi ibúa i dreifbýli er þar hlutfalls-
lega meiri en almennt gerist á landinu i heild og at-
vinnulif er viðast hvar mjög einhæft.
Á hinn bóginn eru ýmsar aðstæður fyrir hendi i
landshlutanum, sem gefa fyrirheit um fjölþætta
iðnþróun, ef skipulega verður að málum staðið og
stuðningur veittur til þess að stuðla að raunhæfum
framkvæmdum. Þar má til nefna að Vesturland er i
tiltölulega góðum samgöngutengslum við stærsta
markað landsins, þar er stutt i meginorkuflutnings-
linur, og i landshlutanum er fyrir hendi nægur jarð-
varmi, sem auðveldlega mætti hagnýta.
Af framansögðu má vera ljóst, að á Vesturlandi
er bæði veruleg þörf á átaki i eflingu iðnaðar og
ýmsar ákjósanlegar aðstæður fyrir hendi sem á
mætti byggja”.
í lok greinargerðarinnar segir, að um nokkurt
skeið hafi byggðadeild Framkvæmdastofnunar
rikisins unnið markvisst að gerð byggðaþróunar-
áætlana fyrir einstök byggðasvæði á Vesturlandi.
Eðlilegt væri að fela Framkvæmdastofnun gerð
þeirrar áætlunar um þróun iðnaðar i landshlutan-
um sem hér er fjallað um, enda er þar um verkefni
að ræða, sem útfæra þyrfti i hinum almennu
byggðaþróunaráætlunum fyrir einstök byggða-
svæði innan landshlutans. Enn sem fyrr verði að
telja æskilegt, að áætlunin verði unnin i nánu sam-
ráði og samvinnu við Samband sveitarfélaga i
Vesturlandskjördæmi.
Þ.Þ.
Risaveldin hafa ekki sömu áhrif og áður
Ali Rajai forsætisráöherra trans.
NOKKRAR horfur virðast nú
á þvi, að viðræður hefjist milli
trans og lraks um friðar-
samninga. Samkvæmt siðustu
fregnum, hafa rikisstjórnir
beggja rikjanna fallizt á aö
skipuö veröi nefnd fulltrúa frá
hlutlausum rikjum, sem vinni
að þvi að koma á vopnahléi, og
takistþaö verði hafizt handaum
friðarsamninga.
Samkvæmt þessum fregnum
hafa Frelsissamtök Palestinu-
manna haft forustu um að
hleypa þessum viðræðum af
stokkunum. Forustumenn
þeirra hafa unnið markvist aö
þessu siðan styrjöldin hófst.
Þau hafa lagt áherzlu á þann
málflutning, að áframhaldandi
styrjöld væri jafn óhagstæð báð-
um aöilum og væri engum til
hags nema Israelsmönnum og
Bandarikjamönnum. Styrkur
beggja rikjanna væri svipaður
og útilokað væri aö annað hvort
þeirra gæti unnið sigur. Þau
gætu ekki haft annað en tjón af
áframhaldandi styrjöld.
1 viðtali, sem blað i Libanon
birti um helgina við Abu Iyad,
sem gengur næst Yassir Arafat
aðvöldum innan frelsissamtaka
Palestinumanna, lýsti hann
þeirri skoðun, aö vopnahlé
kæmist ekki á, nema her traks
yrði dreginn til baka til landa-
mæranna, sem samið var um i
Alsir 1975 eöa landamæranna
sem samið var um 1913 I
Konstantinópel, en það eru þau
landamæri sem traksstjórn seg-
ist vilja fá aftur. traksher hefur
viða sótt alllangt inn fyrir þau
landamæri.
Vopnahléð myndi þannig
byggjast á þvi aö traksher yrði
dreginn verulega til baka i báð-
um tilfellum. Komið gæti lika til
mála aö vopnahléslinan yrði
dregin milli landamæranna frá
1913 og 1975.
ÞAÐ STYÐUR þær ágizkanir,
að samkomulag geti náðst um
slikt vopnahlé, að Saddam
Hussein, einræðisherra lraks,
fiutti ávarp til irösku hermann-
anna siðastl. sunnudag, þar sem
hann lýsti þvi að viðnám trans
væri öflugra en búizt hafði verið
viö.
Hussein sagöi m.a. að her
trans væri fjölmennari en her
traks og flugvélakostur Irans
meiri. Frá tran væri ekki nema
75 milna flugleið til Bagdad, en
frá trak væri 500 milna flugleið
til Teheran.
Þá er sagt, aö aðalerindi
iranska forsætisráðherrans til
New York á dögunum hafi ekki
verið aö flytja ræöu i öryggis-
ráöinu, eins og látiö var i veðri
vaka, heldur að ræða við Kurt
Waldheim framkvæmdastjóra
Sameinuðu þjóðanna um
hugsanlegt vopnahlé og friðar-
samninga, sem hlutlaus riki
heföu forgöngu um.
Eins og málum er komið,
mæla öll skynsamleg rök með
þvi að striðsaöilar setjist að
samningaborði. Hvorugur getur
vænzt sigurs i náinni framtið,
heldur muni svipaö þóf halda
áfram og verið hefur undanfarið
til óbætanlegs tjóns fyrir báða.
Þeireinu sem græða á þessu eru
andstæðingar þessara rikja.
Þvi yrði fagnaö um heim allan
ef vopnahlé kæmist á og friðar-
viöræöur hafnar. Mikil hætta er
á þvi, ef styrjöldin heldur
áfram, að hún geti færzt út og
fleiri riki dregizt inn i hana. Svo
gæti farið að risaveldin tvö,
Bandarikin og Sovétrikin teldu
sigekki getasetiðhjáogþá væri
orðiö skammt til þess, aö þeim
gæti lent saman.
STYRJÖLDIN I tran hefur
leitt I ljós, að áhrif risaveldanna
hafa mjög minnkaö síöan fyrst
eftirheimsstyrjöldina siðari. Þá
hefðu þau skakkaö leikinn, ef
slik styrjöld heföi komið til sög-
unnar. Nú keppast bæði viö aö
vera hlutlaus og biða átekta.
Hvorugt þeirra hefur treyst sér
til að lýsa yfir stuðningi með
öðrum hvorum aöilanum.
Ef niöurstaöan verður sú, að
vopnahlés- og friðarviðræður
hefjast munu báðir aöilar
sennilega leggja kapp á, að
risaveldin komi þar hvergi
nærri.
Sennilega er það hagstæðara
Rússum en Bandarikjamönnum
ef styrjöldinni lýkur fljótlega.
Rússar hafa leikið þann leik aö
reyna að eiga vingott viö báða
strlðsaöila. Þeir hafa vináttu-
sáttmála við traka, en höföu
tengsli við tran gegnum þriðja
aðila, þ.e. Sýrland og Libýu. Þvi
lengur sem striðið stendur mun
þeim reynast örðugra að halda
áfram þessum leik.
Fyrir tsrael myndi löng styrj-
öld milli lraks og Irans vera
.óbeinn ávinningur og á þann
hátt ávinningur fyrir Bandarik-
in. Það myndi einnig geta ýtt
arabisku Persaflóarikjunum til
nánara samstarfs við Bandarik-
in. Gegn þessu vegur hins vegar-
sú áhætta að styrjöldin gæti
breiðzt út og oliuflutningar
stöðvazt frá Persaflóa.
Frá þvi sjónarmiði er þaö
ekki aðeins ávinningur fyrir
Bandarikjamenn heldur alla, ef
friöur kemst á milli Iraks og
trans. Friöarsamningar gætu
lika auðveldaö lausn gisladeil-
unnar, ef þeir yröu til að styrkja
hin hófsamari öfl i tran.
Saddam Hussein og Hussein konungur, sem lýst hefur fullum
stuðningi við nafna sinn.