Tíminn - 26.10.1980, Qupperneq 32

Gagnkvæmt
tryggingafé/ag
••ISIGNODE
Sjálfvirkar bindivélar
Sjávarafurðadeild
Sambandsins
Simi 28200
Þriðjungur drengja, sem
f æddust í Kaupmannahöfn
1953, kominn í hundana
Sex hundruð eru látnir, flestir af völdum
umferðarslysa og eiturlyfjaneyzlu
Hvernig farnast þvi fólki, sem
fæðist og elst upp i norrænum
allsnægtarþjóðfélögum? Hvernig
hefur þeim vegnað, sem alist hafa
upp á siðustu áratugum? Hafa
likindi til hamingjusamlegs iifs
aukist með efnalegum uppgangi?
Danir hafa verið að leita svara
við þessu hjá sér. Árið 1953 fædd-
ust tólf þúsund drengir i Kaup-
mannahöfn og úthverfum hennar.
Svo er talið, að þriðjungi þeirra
hafí vegnað vel i lifinu. öðrum
þriðjungi hefur famast i meðal-
lagi vel. En loks er svo þriðjung-
ur, sem lent hefur á hrakhólum
að meira eða minna leyti, og
margir úr þeim hópi beðið algert
skipbrot.
■ ■

wm
.
■ ", ■

liii1

Félagsfræðingurinn Erik Högh, sem þykir flestu sópað f
menntaskóla.
Þetta er bráðabirgðanið-
urstaða rannsóknar, sem
félagsfræðistofnun Kaup-
mannahafnarháskóla hefur
staðið fyrir i fimmtán ár og
Ijúka mun að þremur árum liðn-
um, þegar þessir menn eru
orðnir þrftugir. Óáran sú I
mannfólki, sem hún hefur opin-
berað, þykir ömurleg á tfmum.
þegar efnaleg skilyrði til
farsæls Iffs eru miklu betri en
áöur var. A hinn bóginn er ekki
sagt, aö svipaö sé ástatt um alla
Dani af þessum árgangi, þar
sem rannsóknin tekur til þeirra
einna, sem fæddust i stórborg-
inni og næsta nágrenni hcnnar,
og er ekki ósenniiegt, að þeim
hafi farnast betur, cr ólust upp f
fámennum kaupstöðum og
sveitum.
Af þeim tólf þúsund
drengjum, sem fæddust árið
1953, eru sex hundruð látnir, og
eru það óeðlilega mikil afföll nú
á tfmum. Umferðarslys og eit-
urlyfjaneysla hefur oröið flest-
um þeirra aö fjörtjóni. Fimmti
hver maður hefur komist i kast
við lögin, svo aö uppvist hafi
orðið, fimm af hundraöi eru
haldnir geðrænum sjúkdómum
og fimm af hundraði eru eitur-
lyfjaneytendur.
En skörö hafa fyrr verið
höggvin i ungu kynslóöina. Sé
samanburðar leitað við nitjándu
öld, þá er taliö, að af þeim, sem
fæddust f Kaupmannahöfn um
miðbik hennar, hafi aðeins
fimmtungur komist vei og
áfallaiaust til manns. En sá
samanburður er þó litils virði,
þvi að þá var barnadauöi gifur-
legur og skekkir allan saman-
burð.
Rannsókn þessari hafa eink-
um stýrt þeir Erik Högh og
Preben Wolf, og segjast þeir
sannnála um, að þær niður-
stöður, sem fengnar eru, hljóti
að verða þeim, sem stjórna
þjóðfélaginu umhugsunarefni. 1
öðru lagi leiði hún i ljós, að það
séu að minnsta kosti ekki lengur
nein sannindi, að sá, sem fæðist
I örbirgð, verði grafinn i eymd
eða sá, sem fæðist með silfur-
skeið i munni, verði fluttur til
hinstu hvilu i gullkerru.
Það hefur sem sé komið á
daginn, að börnum frá fátækum
heimilum vegnar ekki endiiega
verrenöðrum, og uppeldi I for-
eldrahúsum,þar sem fjármunir
eru nægir, tryggja engan veginn
veifarnað I lifinu. A svipaðan
hátt er til dæmis menntaskóia-
ganga ekki nein trygging fyrir
þvi, að fólki reiði vel af.
Erik Högh varar við þvi að
„öllu sem getur skriðið og geng-
ið, lesið og skrifað” sé sópað i
menntaskóia, svo að „ekkert sé
afgangs” handa þeim þjóð-
félagssviðum, þar sem önnur
menntun kemur sér betur og
Jörgen Wolf segist vona, að
þessi rannsókn verði þeim til
álitsauka, sem ekki hafa sér-
stakar gáfur til bóknáms.
„Iðnlærðir verkamenn eru
sérstaklega góður og traustur
þjóöfélagshópur”, segir hann.
ekki það sem
„Lesa bændur
þeim er sent?
HEI — „Það er alveg makalaust
að svona misskilningur skuli enn-
þá geta veriö til staöar. Þaö er
bara eins og þessir menn lesi alls
ekki það sem þeim er sent”, sagði
einn af starfsmönnum bænda-
samtakanna, er boriö var undir
hann eftirfarandi, sem kom fram
i samtali fréttamanns við sunn-
lenskan bónda alveg nýlega.
Bónda sagöist svo frá:
„Þetta er aigert kjaftshögg á
þá bændur, sem reyna að hafa
kýrnar snemmbærar og halda
haustmjólkinni — m.a. vegna
hærri haustuppbótar — að þessir
blessaðir bændahöföingjar
ákváðu fóðurbætisskammtinn til
áramóta miöaö við mjólkurinn-
leggiö tvær slðustu vikurnar i
ágúst, I staö þess að miða við heilt
ár eða eitthvaö slikt. Þetta kemur
einfaldlega þannig út, að þessir
menn veröa annaðhvort meö belj-
urnargeldar i haust ellegar þurfa
að kaupa okurfóðurbæti (með
200% skatti) I viðbót viö skammt-
inn”.
Starfsmaður bændasamtak-
anna sagöi þann fóðurbætis-
skammt sem bændur hefðu nú
fengið.vera upp I árskvótann og
enginn hefði neitt á móti þvi að
þeir notuðu stærri hluta þess
kvóta fyrir áramót.telji þeir sig
þurfa þess. Þessu gætu þeir ein-
faldlega fengiö breytt meö einu
simtali til Framleiösluráösins.
Þetta heföi verið tekiö skýrt fram
I bréfi sem sent hefði veriö til
allra mjólkurframleiðenda lands-
ins. En það virtist vera sama
sagan með bréfin og þeir hefðu
rekið sig á meö Frey, að margir
bændur lesi hann mjög tak-
markað. Þvi hefði verið gripið til
þess ráðs að skrifa bændum bréf
þegar koma þurfi áriöandi til-
kynningum á framfæri viö þá,
sem virtist þá ekki duga heldur,
eftir þessu að dæma.
Fleiri og fleiri fá sér
TIMEX8
mest selda úrið