Tíminn - 03.05.1981, Qupperneq 12

12
Sunnudagur 3. mai 1981
Sunnudagur 3. mai 1981
21
MARGT AF ÞVÍ BESTA
Rætt við dr. Gerald Kallas
Menningarstofnun Bandaríkjanna í Reykjavík
HV —Viö Neshaga i Reykjavik er
til húsa stofnun, sem á Islensku
nefnist Menningarstofnun Banda-
rikjanna. Hlutverk hennar er aö
dreifa á íslandi upplýsingum um
Bandarikin, koma á framfæri af-
stööu bandariskra stjórnvalda til
hinna ýmsu heimsmála, auk þess
aö vera nokkurs konar framvörö-
ur i kynningu bandariskrar
menningar á Islandi.
Oft er þessi stofnun nefnd
áróöursdreifistöö. Er þaö meö
nokkrum rétti, þvi hún er tals-
maöur stjórnvalda stórveldis,
sem á hagsmuna aö gæta hér-
lendis, likt og viöa annars staöar.
Fer ekki hjá þvl aö sem slik reyni
hún aö minnsta kosti aö haga
upplýsingastreymi á þann veg
sem hennar málstaö getur þjónaö
best og væri þaö barnaskapur
einn aö ætla hana áróöursfria. Þó
er þaö svo, aö einn nefnir áróöur,
þaö sem annar nefnir hlutlausar
upplýsingar. Auk þess á hér ekki
aö fjalla um þaö hvort Menn-
ingarstofnunin ástundar áróöur
eöur ei.
Andstæöingar bandariskrar
stefnu i heimsmálum og þeir sem
mótfallnir eru aöild fslands aö
NATÓ hneigjast margir til þess
aö álfta stofnun þessa tengda
NATO og herstööinni á Miönes-
heiöi, meir en bandariskri menn-
ingu. Telja þeir hana hafa þann
tilgang einan aö halda okkur inn-
an NATO og herstööinni á sinum
staö, en önnur starfsemi sé yfir-
skin og ekkert annaö. Ekki skal
lagöur dómur á réttmæti þeirrar
skoöunar. Bandarisk stjórnvöld
vilja halda tslandi innan NATO
og viöhalda herstööinni og þvi
hlýtur Menningarstofnunin, sem
ber skylda til aö upplýsa um af-
stööu bandariskra stjórnvalda og
reyna aö afla henni fylgis, aö hafa
þau mál á dagskrá sinni. Hins
vegar er dagskráin svo fjölbreytt,
aö færa má þvl rök aö þar sé aö-
eins um einn þátt af mörgum aö
ræöa.
Hvaö sem öllu þessu liöur, þótti
ekki úr vegi aö ganga á fund Dr.
Gerald Kallas, sem er annar af
tveim bandariskum yfirmönnum
Menningarstofnunarinnar á Is-
landi, en hann er jafnframt
ábyrgur fyrir fjölmiölatengslum
bandariska sendiráösins á íslandi
og hlýtur þvi aö teljast veröugur
fulltrúi bandarlskra stjórnvalda á
lslandi. Þaö er einmitt viötal viö
hann, sem þessi langi formáli er
aödragandi aö, en fyrir nokkru
sættist Dr. Kallas á aö svara
nokkrum spurningum, varöandi
Bandarlkin, stööuna milli þeirra
og Sovétrlkjanna, NATO, her-
stööina og fsland.
Breytt viðhorf
Blm: Ef viö byrjum á stööu
mála milli Bandarikjanna og
Sovétrikjanna. Hvernig myndir
þú skilgreina hana I dag?
Kallas: Ég verö aö færast und-
an þvi aö skilgreina þá stööu. Þaö
upphófust breytingar á henni
þegar Afganistan máliö kom upp.
Þær breytingar hafa aukist eftir
þvi sem mál hafa þróast I Pól-
landi. Þessi breyttu viöhorf eru
nú I athugun hjá nýrri rikisstjórn,
sem segja má aö sé aö endurmeta
stööuna. Vissulega er sambandiö
milli Bandarikjanna og Sovét-
rikjanna ekki eins hlýlegt og þaö
var fyrir innrás Sovétmanna i
Afganistan. Ég tel hins vegar
mjög erfitt aö spá fyrir um þaö i
dag hver afstaöan milli þeirra
endanlega veröur, þegar áhrif
þessarra breytinga eru komin i
ljós.
NATO að vakna
Blm: Telur þú þetta ástand ein-
vörðungu aö rekja til aögeröa
Sovétmanna, eöa eru Bandarlkin
og bandamenn þeirra einnig
ábyrg?
Kallas: Til aö svara þessari
spurningu, mætti spyrja annarr-
ar. Þaö er, hvers vegna
hernaöarleg uppbygging Sovét-
manna er svo langt fram yfir þaö,
sem varnarþörf þeirra krefst. A
sama tima og Bandarikin og
aöildarrlki NATO eru aö hægja á
**tt
Dr. Gerald Kallas
þegar Bandarikin voru aö fullu
þróuö efnahagslega, en S-Ame-
rlku rlki ekki, þá hafi rikt eins
konar Stóra-Bróöur viöhorf gagn-
vart rikjum suöurálfunnar. Ég tel
þó aö frá þvi John F. Kennedy
kom á fót framfarabandalaginu,
hafi veriö litiö á þessi ríki sem
jafn-réttháa bandamenn.
Blm: Hvaö meö E1 Salvador, til
dæmis?
Kallas: Okkar helsta áhyggju-
efni þar, er aö áhrifum veröi beitt
utanlandsfrá I E1 Salvador. Við
viljum fá frjálsar kosningar I
landinu, þar sem allir flokkar
gætu boöiö fram. Viö viljum
hvorki halda fram málstaö hægri
manna eöa vinstri manna þarna,
þvi viö trúum á rétt þeirra til aö
ákveöa sjálfir hverjir mynda
rikisstjórn þeirra.
Blm: Hvaö um efnahagslega
heimsvaldastefnu?
Kallas: Ég á erfitt meö aö
koma auga á efnahagslega
heimsvaldastefnu af okkar hálfu,
aö minnsta kosti núna þegar
Venesuela ákvaröar hversu
mikla oliu viö fáum og hvaöa verö
viö greiöum fyrir hana, meöan
Perúmenn taka fiskiskip okkar
fyrir veiöar á svæöum, sem þeir
ákveöa aö viö megum ekki veiöa
á, og svo framvegis. Þaö fer ekki
hjá þvl aö þaö vakni sú spurning
hver heimsvaldasinninn er.
Ég tel þaö augljóst aö i heimin-
um I dag eru riki ákaflega gagn-
kvæmt háö hvert ööru. Viö verö-
um aö treysta I æ rikari mæli hver
á annan. Þess vegna veröur hvert
riki að viröa önnur i auknum
mæli. Ég tel þvl efnahagslega
heimsvaldastefnu ákaflega erfiöa
I framkvæmd I dag, ef ekki
ómögulega. Sérstaklega er þetta
augljóst hvaö varöar hráefnaþörf
okkar og orkuþörf, þvl viö erum
háöir öörum rlkjum aö þvl leyti
til.
Blm' I ljósi þessarra skoöana,
hvaö vildir þú segja um þá
ákvöröun bandarískra stjórn-
valda aö taka til endurskoöunar
afstööu sina til hafréttarmála og
setja alla hafréttarráöstefnuna 1
hættu meö þvl?
Kallas: Mér þykir þaö engan
veginn undarlegt aö ný rlkis-
stjórn vilji taka til endurskoöunar
drög aö sáttmála, sem kemur til
meö aö veröa ráöandi um allt
varöandi tvo þriöju hluta af yfir-
borði jaröar. Þaö hlýtur aö þurfa
aö skoöa drögin i ljósi vaxandi
þarfar Bandarlkjanna fyrir hrá-
efni af ýmsu tagi, þvi birgöir okk-
ar, eins og heimsins alls veröa æ
takmarkaöri.
bandalagsins. Þaö er nauösynlegt
aö móta afstööu til þess, til dæmis
vegna þess hversu háö Evrópa er
oliu frá Miö-Austurlöndum.
Þaö rikir hins vegar ekkert ráö-
leysi gagnvart Póllandi. 1 þvi
máli eru NATO rlki sammála og
bandalagiö er sterkt og sameinaö
gagnvart þvl sem þar gæti gerst.
Ég held aö NATO hafi þegar
breyst, einkum vegna þess aö
önnur rlki bandalagsins eru ekki
jafn háö Bandarikjunum og þau
voru. Ée eet ekki spáö um áfram-
haldandi þróun, aö ööru leyti en
þvi aö ég fæ ekki séö að bandalag-
iö stækki, eöa færi út kvlar slnar
aö neinu verulegu leyti. Eina
stækkun bandalagsins væri ef
Spánn gengi I þaö, sem auövitaö
væri jákvætt. Hins vegar held ég
bandalagiö hljóti i næstu framtíð
aö leita lausna á innri vandamál-
um, fremur en aö reyna einhverja
útþenslu.
Öryggi i fjölda
Blm: Frá þvl fyrsta hefur aðild
Islands aö NATO verið deiluefni i
landinu. Hvaöa tilgangi þjónaöi
innganga okkar 1 bandalagiö og
hvaöa tilgangi þjónar vera okkar
1 þvi I dag, aö þinu mati?
Kallas: Ég lit þannig á, aö inn-
ganga ykkar og vera I NATO
þjóni fyrst og fremst þvi aö þaö
felst öryggi I fjölda. Hiö raun-
verulega öryggi, sem felst i
NATO-aöild, liggur i þeirri klá-
súlu sáttmálans, sem segir aö lit-
iö verði á árás á eitt aöildarriki
sem árás á þau öll. Meö öörum
oröum, Sovétmenn geta ekki sýnt
Islandi hernaöarlegan yfirgang,
án þess aö standa frammi fyrir
styrjöld eftir endilöngum vlglin-
unum milli austurs og vesturs. 1
þessu liggur tilgangur aöildarinn-
ar og hefur legiö frá upphafi. Ég
sé ekki aö þaö hafi breytst neitt.
Blm: Margir tslendingar telja
þaö hafa veriö mistök aö ganga i
NATO. Hafi þaö veriö mistök,
hvaöa áhrif telur þú aö þaö myndi
hafa aö leiörétta þau meö út-
göngu úr bandalaginu núna?
Kallas: Gengi Island úr NATO
myndi þaö veikja bandalagiö sem
heild. Komi til styrjaldar meö
heföbundnum vopnum, til dæmis,
verður aö flytja alls kyns birgðir
og búnaö yfir Atlantshafiö og þá
er augljóst aö þaö er stór og
alvarleg spurning hver hefur vald
á þeim flutningaleiöum.
Auk þess myndi þaö svipta ts-
land vörninni sem felst i aöild aö
NATO. Viö getum spurt okkur I
dag, hvort innrás heföi veriö gerö
I Afganistan, heföi þaö riki veriö
sin megin. Aö þeir telji sig eygja
einhverja möguleika til þess aö
heyja slika styrjöld. Þaö er ótta-
vekjandi.
Skotmark hvort eð er
Blm: Þvl hefur veriö haldiö
fram að herstööin á Miönesheiöi
muni gera tsland aö skotmarki
kjarnorkuflauga, ef til átaka af
þvi tagi kemur. Værum viö ekki
öruggari án stöövarinnar?
Kallas: Alþjóöaflugvöllur af
þessari stærð yröi skotmark
hvort eö er. Þar breytir dvöl
varnarliösins engu um. Ég held
aö þeir sem halda þvi fram aö
varnarliöiö geri flugvöllinn aö
skotmarki, hafi ekki gert sér
neina grein fyrir landfræöilegri
legu tslands.
Vamarliöiö minnkar 1 sjálfu sér
ekki heldur llkurnar til þess aö
skotiö veröi á völlinn, ef til sllkra
átaka kemur. Ég vil endurtaka aö
varnargildi aöildar ykkar aö
NATO og dvalar varnarliösins
hér á landi, er fyrst og fremst þaö
aö meö því aö halda NATO nógu
sterku og sameinuöu, er hægt aö
koma i veg fyrir aö sllk átök hefj-
ist. Þaö er enda eina vörnin sem
raunhæf er.
Staðreyndin er sú, aö ég tel llk-
legtaö þótt varnarliö væri ekki til
staöar hér og tsland væri ekki i
NATO, myndi bandalagiö reyna
aö koma til aöstoöar, ef tslandi
væri ógnaö. Án stöövarinnar yröi
slikt þó mun erfiöara.
Viö skulum einnig leiöa hugann
aö þvi, aö Sovétmönnum væri
mikill hernaöarlegur ávinningur
aö þvi aö ná tökum á tslandi. Þaö
má hugsa sem svo, aö úr þvl aö-
geröirnar i Afganistan gengu, hvi
þá ekki tsland líka?
Umræða á lágu plani?
Blm: Aö lokum, Dr. Kallas. Nú
ert þú ábyrgur fyrir fjölmiöla-
tengslum bandariska sendiráös-
ins hér og hefur slöastliöin tvö ár
starfaö mikiö i tengslum viö fjöl-
miöla. Hvaö finnst þér um þá um-
ræöu sem 1 þeim á sér staö um al-
þjóöamál, svo og um NATO.
Kallas: Sum dagblaöa ykkar
fjalla ekki aö verulegu marki um
alþjóöamál og flytja ekki fréttir
af þeim nema I litlum mæli. Þaö
markast efalaust af því aö blööin
hafa ekki rými fyrir erlendar
fréttir.
Þaö sem ég hef haft mest gam-
an af I blööum hér, er hvernig þau
deila sin á milli I leiöurum og öör-
um skrifum. Þar koma oft upp
verulega skemmtilegir hlutir.
MARGT AF ÞVÍ SEM MIÐUR FER
framlögum slnum til þessarra
mála, eru Sovétmenn aö auka
mikiö viö framlög sin.
Ég held aö NATO rlkin séu i dag
aö vakna gagnvart raunveru-
leikanum I þessum efnum. Þvl
miöur er þaö á sama tima og
þessi riki búa viö samdrátt i efna-
hagsmálum.
Nei, ég held ekki aö Bandarlkin
eöa bandamenn þeirra hafi átt
þátt I aö skapa þá spennu sem
rikir I dag. Bandarikin, eins og
önnur NATO riki, yröu þvl fegin
aö geta stöövaö vopnaframleiöslu
sina.
Uppgjöf
Blm: Sumir friöarsinnar halda
þvi fram, aö Bandarikin hafi þaö i
hendi sér aö ná fram veraldar-
friöi, til þess þyrftu þau aðeins aö
hætta þátttöku I vopnabúnaöar-
kapphlaupinu. Hver telur þú aö
áhrif þess yröu, ef Bandaríkin
ákvæöu aö draga saman
hernaöarviöbúnaö sinn einhliöa?
Kallas: Ég tel þaö væri þaö
sama og uppgjöf. NATO riki hafa
þegar dregið saman útgjöld sin til
hermála, á sama tlma og Sovét-
rikin og bandamenn þeirra auka
verulega sln útgjöld til sömu
mála. Ef viö drögum einhliöa
saman aö verulegu leyti, og þaö
kæmi I ljós aö Sovétríkin fylgdu
ekki á eftir, þá væri þaö hrein
uppgjöf. Ég held þaö sé allt of
mikil áhætta til aö taka og þaö sé
alls ekki raunhæft aötala um slikt
sem skref I átt til friöar. Viö verö-
um aö halda áfram þvi aö tryggja
friö meö ógnun þess sem á móti
kæmi, ef átök yröu hafin.
Nóg fyrir hvort tveggja
Blm: Þvi hefur veriö haldiö
fram, meöal annars I viötali viö
bandariskan prófessor I Tlman-
um nýlega, aö fjárveitingar til
hernaöaruppbyggingar kæmu I
veg fyrir aö Bandarikin næöu aö
leysa ýms vandamál innan landa-
mæra sinna, svo sem fátækt,
glæpatlöni, menntunarvandamál
og fleiri. Getur þú aö einhverju
leyti tekiö undir þaö viöhorf?
Kallas: Þetta er ekki nýtt undir
sólinni. Þessum rökum hefur ver-
iö haldiö á lofti nokkuö lengi.
Staöreyndin er hins vegar sú, aö
þaö er ákveöiö viöhorf, fremur en
fjármagnsskortur vegna fram-
laga til hernaðarmála, sem kem-
ur I veg fyrir þær framfarir sem
rætt er um I þessu sambandi. Viö
teljum aö fólk eigi aö bjálpa sér
sjálft, eftir þvi sem mögulegt er.
Viö höfum ekki trú á forsjá vel-
feröarrlkisins frá vöggu til graf-
ar. Viö dáumst aö mörgu þvl sem
gert hefur verið I velferöarrlkjum
Skandinavlu, meö félagsþjón-
ustukerfum þeirra. Viö óttumst
hins vegar aö sllkt kerfi brjóti
niöur frumkvæöi einstaklingsins.
Þaö er umdeilanlegt hversu lengi
slikt kerfi getur haldist uppi, þeg-
ar einstaklingurinn er sviptur öll-
um hvötum til átaka og árangurs.
Ég býst viö aö besta lausnin liggi
einhvers staðar á milli okkar
kerfis og þess skandinaviska.
Auk þess tel ég aö fjármagn sé
fyrir hendi til aö gera hvort
tveggja, þaö er, aö halda uppi
nægilegum fjárveitingum til
varnarmála og fylgja eftir þeim
félagslegu áætlunum, sem geta
leyst flest þessarra vandamála
sem viö er aö glima heima fyrir.
Viö þurfum vissulega aö aöstoöa
þá sem ekki geta hjálpaö sér
sjálfir og ég bendi i þvl sambandi
á aö i stefnu rlkisstjórnar Reag-
ans er ein af lykilsetningunum sú
aö ekki sé ætlunin aö taka neitt
frá þeim sem þurfandi eru.
Hæfir leiðtogar?
Blm: Bandaríkin einkennast aö
mörgu leyti af innri átökum og
deilum, sem sjá má I kynþátta-
málum, spennu milli snauöra og
rikra og svo framvegis. Getur
riki, sem býr viö þessi innri átök
raunverulega talist hæft til aö
vera leiötogi stórra hluta
veraldarinnar?
Kallas: Ég held þaö, já. Þessi
mynd, sem þú dróst upp, er held-
ur ekki alveg raunhæf. Hluti
vandans er fréttaflutningur, sem
einblínir á vandamálin og segir
frá þeim. Þaö sem jákvætt er
kemst ekki i umfjöllun fjölmiöla
og þaö bjagar þá mynd sem er-
lendir aöilar fá af Bandarikjun-
um.
Staöreyndin er sú, aö viö höfum
tekiö til okkar af menningu allra
heimshorna og blandaö þvl sam-
an. Afraksturinn er liflegt og
kraftmikiö þjóöfélag, sem felur i
sér margt af þvi besta sem til er i
veröldinni i dag, en þvl miður
einnig margt af þvi sem miður
fer.
Það sem er undravert er ekki
aö viö skulum búa viö þessi
vandamál, heldur þaö hversu fá
og Htilvæg þau 1 raun og veru eru,
þegar horft er á heildarmyndina.
Til Bandarlkjanna hefur flutst
fólk frá Evrópu, af þjóöernum
sem öldum saman höföu veriö
óvinir og háð styrjaldir innbyrðis.
Þeim hefur tekist aö búa saman I
friöi og deila kjörum I Bandarikj-
unum.
Þær innri deilur og vandamál,
sem veriö er aö glima viö I dag
innan Bandarikjanna, eru I raun,
i mínum huga, uppsprettur styrk-
leika fyrir Ameriku, en ekki veik-
leikar og skeröa þvl I engu hæfni
okkar til aö vera leiöandi eftir þvi
sem hæfa þykir I veröldinni.
Heimsvaldasinnun?
Blm: Eftir þvl sem hæfa þykir,
segir þú. Eftir þvi sem hverjum
hæfir? Bandarikjunum, eða ein-
hverjum öörum? Meö öörum orö-
um, eru Bandarikin heimsvalda-
sinnaö stórveldi I dag.
Kallas: Svar mitt viö þessari
spurningu er augljóslega nei.
Þeir samningar og þaö samstarf
sem viö eigum viö aörar þjóöir,
svo sem NATO, eru byggö á
gagnkvæmum hagsmunum, en
ekki á þvl aö Bandarikin stjórni,
eöa hafi vald yfir þessum þjóöum
eöa landsvæöum. Þaö er til
dæmis augljóst hverju NATO riki,
aö þau eru ekki undir neinni
stjórn okkar, einkum ef boriö er
saman viö stööuna innan Var-
sjárbandalagsins.
Ef viö leitum viötækari skil-
greininga, þá má benda á aö viö
höfum aldrei átt neinar nýlendur.
Viö höfum þjónaö nokkrum rikj-
um sem eins konar aöstoöarriki,
jafnvel fjárhaldsmenn, en þau
hafa öll haft þaö i hendi sér aö
breyta þeirri stööu, meö viljayfir-
lýsingu. Þau hafa greitt atkvæöi
um þaö hvort þau vildu gerast
fylki i Bandarikjunum, eöa ekki,
og eftir niöurstööum þeirra kosn-
inga hefur alltaf veriö fariö i einu
og öllu.
Ég held aö hér á árum áöur,
Jafnframt eru þarna atriöi,
sem nauösynlegt er aö athuga
vandlega, áöur en þau eru undir-
rituö. Þarna er fjallaö um útdeil-
ingu á tækni, til dæmis, sem
óneitanlega viröist aö sumu leyti
ætlast til aö viö hreinlega gefum.
Þaö er ákvaröað aö stór svæöi
skuli nýtt I þágu þróunarlanda, en
hver á aö framkvæma nýtinguna,
hvernig á aögera þaö og hvaö fær
sá sem vinnur nýtinguna i sinn
hlut, fyrir erfiöiö og útlagt fjár-
magn? Þetta þarf allt aö athugast
mun betur, auk margra annarra
atriöa, svo mér þykir þaö eölilegt
aö viö krefjumst þess aö fá tima
til umhugsunar. Þaö hefur engin
tengsl viö heimsvaldastefnu.
NATO að breytast?
Blm: Vikjum nú aö NATO. Tel-
ur þú aö hlutverk þess sé breytt,
eöa muni breytast I náinni fram-
tlö?
Kallas: Ég tel aö þaö hafi rikt
nokkurt ráöleysi innan NATO
gagnvart Afganistanmálinu. Þaö
hefur ekki veriö hugaö nægilega
vel aö þvi hvaöa staöa komi upp
þegar sllkt gerist I löndum utan
aöili aö samsvarandi varnar-
bandalagi. Ég efast um þaö.
Blm: Ef viö hugsum út frá
þeirri stööu, sem milli stórveld-
anna er I dag, sem viröist
óneitanlega viökvæm og geta
brugöiö til beggja átta. Er
hugsanlegt aö Islendingar gætu,
meö þvl aö segja sig úr NATO,
aukiö spennuna þaö mikiö, aö
virk styrjaldarátök brytust út?
Kallas: Ég tel þaö hugsanlegt.
Að sjálfsögöu væri þaö ekki orsök
styrjaldarátaka, en gæti hins
vegar oröiö sterkur þáttur I þróun
sem leitt gæti til styrjaldar.
Ég vil taka þaö fram, aö til
þessa hefur þaö átt mikinn þátt I
þvi aö koma I veg fyrir styrjöld
milli stórveldanna og þá sérstak-
lega kjarnorkustyrjöld, aö hvor-
ugur aöilinn hefur taliö þaö
hugsanlegan möguleika aö ganga
út I slika styrjöld, vegna af-
leiöinga þeirra sem hún heföi I för
meö sér. Ég held aö I dag sé þaö
eitt af þvi sem vekur ótta meöal
þeirra sem skipuleggja og stjórna
hermálum I Bandarikjunum, aö
ýmislegt bendir til þess aö Sovét-
menn séu aö breyta þeirri afstööu
Þetta gerist ekki I Bandaríkjun-
um, þar sem fjölmiölar yröa ekki
hver á annan.
Hvaö varöar NATO og varnar-
liöiö, þá finnst mér umræöan hafa
einkennst nokkuö af þvi aö and-
stæðingar varnarliösins hafa
beitt fyrir sig hlutum sem ekki
standast athugun. Þetta skapar
rangt upplýsingastreymi, sem er
bæöi óæskiiegt og óþarft. Ætlunin
er aö skapa umræöu, en slöan eru
þessi atriöi notuö sem tól af
ákveönum stjórnmálaflokki.
Hvorthér er varnarliö eöa ekki er
atriöi sem alltaf þarfnast um-
ræöu. Sllk mál þarf aö ræöa og
hafa til athugunar hvar sem er i
veröldinni og ég held aö þeir sem
eru á móti varnarliöinu hjálpi
ekki sínum málstaö meö rang-
túlkunum, eöa meö þvi aö búa til
stórmál úr þvi sem ekkert er.
Menn greinir á um nauösyn aöild-
ar aö NATO og veru varnarliösins
hér og þótt ég sjái þaö sem hluta
af raunveruleikanum, aö hvort
tveggja sé öryggi Islands nauð-
synlegt, þá getur fullkomlega
heiöarlega menn greint á viö mig
i þvi.”