Tíminn - 26.07.1981, Qupperneq 20

20

Sunnudagur 26. JúH 1981
■ BÓNORÐSBRÉF og svör viö
þeim. ASTARBRÉF undir
flestum kringumstæðum frá
heimsfrægum mönnum o.fl.
ÝMIS ÖNNUR BRÉF, þar á
meðal um bréfaskriftir. LVSING
AGÆTIS KONU. A HVERJU
KONA GETUR ÞEKKT SANNA
AST MANNS TIL SÍN.KJARN
YRÐI um ástir og hjtiskap.
Frumsamið og þýtt hefur „KOL-
BEINN UNGI”. Svona hljööar
nokkuð næmandi efnisyfirlit á
titilblaði bókar sem lit kom á
Akureyri 1918. bvi miður höfum
við litlar sögur af þvi hver
höfundurinn, sem skrifaöi undir
nafninu Kolbeinn ungi i rauninni
var. Þaö væri ekki úr vegi að góö-
fúsir lesendur sendu okkur linu
með einhverjum upplýsingum um
hann.
Bókin stendur fyrir sinu óháð
höfundinum. Hér er lesandinn
tekinn i skriflega kennslustund i
bréflegum ástarmálum —
hvernigkarl skuli biðja sér konu,
hvernig kona skuli hvetja karl til
að biöja sin, hvernig foreldrarnir
skuli hafðir meö i leiknum. Fyrsti
kaflinn eru frumsamin bréf með
islensku sniði, líkast til samin af
Kolbeini unga sjálfum. Annar
kaflinn ,,Bónorðs-og ástarbréf
hefur á sér erlent yfirbragð, þar
eru flest nöfn á ensku, sem og
staðarheiti. Ennfremur -eru þar
bréf frá frægum rithöfundum og
öðru stórmenni — frá John Keats
til Fanny Brawne, frá Goethe til
Bettine Brentano, frá Napóleon
til elskulegrar Jósefinu, og öfugt.
öll eru þessi bréf ákaflega
hugðnæm, þar er slegið á titrandi
strengi viðkvæmni og munUðar,
ástin er ekkert gaman mál og
hjónabandið sjaldan viðs fjarri.
Það er ósennilegt að mörgum nU-
timakörlum sé lagið að skrifa svo
tárvotar lofgjörðir til kvenna.
Rennum yfir kaflann um sönnu
konuna sem er eftir Robert
Dodsley.
Sönn kona
árgerð 1918
„Hverer hUn sem vinnur hjarta
mannsins, sem kemur honum til
að elska og rikir i brjósti hans? —
Sjá. Þarna gengur hún i meyjar-
legum yndis leik, með sakleysi i
huga og hæversku i háttsemi. —
Hönd hennar leitar eftir starfi og
fót hennar fýsir ekki til þess, aö
fara að heiman. Klæðnaður
hennar ber vott um yfirlætislaust
hreinlæti. Nautn hennar er hóf-
semi. Mildi og lítillæti vefur sig
sem dýrðarkóróna um höfuð
hennar. A tungu hennar dvelur
unaðsómur og af vörum hennar
flýtursætleiki hunangsins, og vel-
sæmi er i öllum hennar orðum. 1
svörum hennar er mildi og sann-
leiki. Hlýðni og auðsveipni eru
hennar grundvallarreglur. Og
verðlaun hennar eru friður og
gleði. A undan fdtsporum hennar
gengur varúð, og dyggð við
hennar hægri hlið. Augu hennar
lýsa ást og viðkvæmni, en gætni
með veldissprota situr á brúnum
hennar. Tunga ósiðseminnar er
þögul I viðurvist hennar....
Sæll væri sá maður, sem gæti
feigiö hana fyrir konu, sælt þaö
barn sem eignaðist hana fyrir
móðir. HUn stjórnar i húsinu og
þar er friöur. HUn segir fyrir með
réttlætiog henni er hlýtt. HUn fer
á fætur á morgnana, hugleiðir
þarfir heimilisins og setur sér-
hverjum það rétta starf, sem hon-
um er ætlað. Hennar stærsta gleði
er aö prýða höföinglega, með hóf-
semi, heimili sitt...
Sæll er sá maður, sem hefir
fengiö hana fyrir konu, sælt það
barn sem á hana fyrir móðir.”
Bönorð eftir
tilvísun
Litum nú á hvernig skal bera
sig að við að biðja sér konu á
sómasamlegan hátt. Og siðan á
hvaða leið svarið gæti hljóöað.
„Ungfrií Þóra Grimsddttir.
Það er nú komið á annaö ár-
siöan ég ræddi, bæði i gamni og
alvöru, viö einhverja þá allra
merkustu konu, sem hér er I
sveitinni um þaö, hverjar af ó-
giftum stúlkum hér væru bestir
kvenkostir og hvar vænlegast
mundi vera fyrir mig aö leita
ráðahags. HUn fór mörgum ágæt-
um orðum um yður, og lauk tali
sinu á þessa leið: „Væri ég ó-
giftur maður, þá mundi ég helst
leita gæfunnar þar.”
Eftir þetta samtal gerði ég mér
mikið far um aö kynnast yður, án
þess á bæri, og fannst mér allt
vera samborið sögnum fyrr-
nefndrar konu, og þvi vil ég nú
gera þetta aö alvörumáli og biðja
yðar.
((Kveðja og nafn)’
Segjum nú að stúlkan sé ekki
alveg sælmeð að þessi visdóms-
kona sé aö leiða unga menn á
biöilsbuxum á fund sinn. Svar.
Herra Auðunn Þdrðarson.
Ég vil svara bréfi yðar vel, aö
svo miklu leyti sem mér finnst við
eiga. Ég álit við þurfum að
kynnasthvortöðru betur,áður en
við bindum slikt vandamál, og
þetta er, fastmælum. Getið þér
ekki fallist á það, þá treystist ég
ekki til þess aö ganga feti framar
i þessu efni.”
Ollu vænlegra svar við slikri
málaleitan væri óneitanlega þetta
(úr öðrum kafla bókarinnar).
„Kæri Fred.
Bréf þitt meðtók ég i gærkvöld
og hefi lesið það aftur og aftur.
Það hefir gert mig óUtmálanlega
sæla. Já, Fred. Það er svar mitt.
Mér finnst ég vera lánsamasta
stúlka heimsins. Ég held ég hafi
ekki sofiö eitt augnablik i alla
nótt. Ég undraðist yfir, hvers
vegna þU værir svo þegjandi
siðast, þegar við sáumst. Hvað
fjarri ég gat getið þeirri réttu or-
sök. Þetta sýnist allt of undrunar-
fullt, til þess að vera virkilegt.
Mér finnst að það hljóti að vera
yndislegur draumur.
Komdu i' kvöld og finndu þina
eigin
Emily.”
Stúlkan tekur
af skarið
Farsæl málalok. I næsta bréfi
skrifar stúlka manni 'sem er i
ráðaleysi með að hefja bónorð til
hennar.HUn rekur bliðlega á eftir
honum. Li'fið er jU ekki óendan-
lega langt.
„Herra Þórir Hallddrsson.
Mér hefir virst til langs tima,
aö yður væri annara um mig en
aðrar stúlkur, en af þvi að þér
eruð mér ekki skyldir, og hafið
ekkert við mig að virða, þá er
næst að skilja tilgang yðar
þannig, aö þcr hafið I hyggju að
hcfja bdnorð tilininog með þvi aö ég
þekki yður og ætl yðar að dugnaði
og mannkostum, þá vil ég játast
yður, cf yður væri það áhugamál.
Ég viröi hamingjuna meira en
svo, að ég hafi gaman af að láta
hana elta mig, svo að hún geti
jafnvel átt undir tilviljun að ná
mér eftir langa mæöu, og þvi
skrifa ég yður þessar linur, og
efast ekki um, að þér svarið þeim
við yðar fyrstu hentugleika.
Með virðingu og óskum bestu.
Sigrún Gunnarsdottir.”
Það læðist að manni grunur um
að hjónaband svo framhleypinnar
stulku og svo uppburöalitils
manns eigi litla framtið fyrir sér.
EnÞórir er reiðubúinn og svarar
á þessa leið. NU eru þau oröin dús.
„Astkæra Sigrún.
Aldrei hefði ég trúað þvi að i
nokkra mannlega tilveru gæti á
fáum augnablikum streymt
annað eins af gleöi og glæsilegum
framtiðarvonum og ég fann i sálu
minni eftirað hafa lesiö bréfið frá
þér. Mér fannst allt vera orðið
breytt. Sólin skein miklu
skærara. Mennirnir voru orðnir
betri og skemmtilegri, og hvar-
vetna sýndust mér gull roðnir
geislar stafa niður á brautir
mannlifsins, og Ur skauti fóstur-
jarðarinnar hafði allt I einu
runniö í arma mér sU hamingju-
dis, sem ég lengi hafði litiö að-
dáunaraugum en aldrei þorað að
ávarpa.
Ég ætla að geyma, þar til við
finnumst, að lýsa framar fyrir
þér þeim mörgu og fögru hug-
sjónum, sem liðu fram i huga
minn, viö þessa gleðifregn frá
þér.
þinn unnusti.
Þdrir Hallgrimsson.”
Já, það er eitthvað vafasamt
viö þennan Þóri. Hann er fljótur
að finna Ut hvaða átt vindurinn
blæs, hugarórarnir eru næstum
sjúklegir.
Sjómaður i
upphafi
Hvað um þaö. Hér öllu karl-
mannlegra og engu minna skáld-
legtbréf frá sjómanni til kærustu
ÝMS ÖNNUR BRÉF 0. FL.
FRUMSAMIÐ OO ÞÝTT HEFIR
hans, sem hefur sent honum hálf-
gert uppsagnarbréf.
„Kærasta vina min.
Þaðeru nU nokkrir dagar siðan
pósturinn rétti mér bréf frá þér,
sem ég byrjaði á sömu stundu að
lesa, spriklandi af vonum, þar til
ég kom að þessum orðum : „Ég
skil nU ósegjanlega betur heldur
en þegar ég trúlofaðist þér, hvað
hjónabandi fylgja miklir erfið-
leikar og andstreymi, og ég vona
aö þU hafir aldrei hjarta i þér til
þess, að heimta það af mér, að ég
standi við þetta stórvægilega lof-
orð mitt við þig, sem ég I fávisku
minni og unggæðingsskap hafði
ekki vit á að athuga með nokkru
verulegu ráði” — Mér fannst
fyrst sem ég hafa liðið skipbrot
aleinn Uti á regin hafi, vera þar á
sundi, með sjódrukkin augu, án
meðvitundar um markmið til
þess að stefna að. Ég rétti höfuðiö
upp Ur hafi örvæntinganna og dró
að mér nýtt lifsloft. Ég fann, að
ég hafði elskað og verið elskaður
af þeirri, sem ég unni mest, og að
aðallifsskilyrði ástarinnar eru
frelsi. Og ég fann einnig, aö það
væri ósæmilegt, gagnvart ást
minni og karlmennsku, að
leggjast i hugarvil. — Ég ætla að
verða ævintýramaður. Ég trúi þvi
sem Napóleon fyrsti sagöi, að
oröið ómögulegt sé ekki tilnema i
orðabók glópanna. Ég trúi þvi að
maðurinn geti I flestum tilfellum
náð hvaða takmarki, sem hann
vill, ef viljinn er nógu sterkur og
efinn enginn um, að það sé hægt.
— Já, ég skal verða auðugur
ævintýramaður og viðförulli en
nokkur annar, sem áður hefur
lifað i heiminum. Ég skal búa
mér til hjúp, sem ekkert dýr
jarðarinnar getur greint frá and-
rúmsloftinu, undir honum verð ég
i brynju, sem enginn veraldlegur
kraftur getur lamað. Ég smiða
mér sverð, svo hvasst og bitur-
legt, að allt, sem lifsanda dregur,
skal liggja hreyfingarlaust af
hræðslu, þegar ég dreg það Ur
sliðrum.
Ég skal neyða elfdustu isbimi
til þess að synda með mig eftir
vild minni og þörfum yfir vakir
ishafsins.
Ægilegustu ljón og tigrisdýr
skulu vera minir uppáhalds-
keppinautar i tafli um lifið og
dauðann.
Þegar ég hefi farið um ver-
öldina eftir vild minni og fram-
kvæmt þessa ætlun mina, þá
sendi ég þér oliuviðargrein, af
Libanonshæðum og ertu þá sjálf-
ráð, hvort þU fleygir henni i
duftið, eða gróðursetur hana.
Lifðu heil og hamingjan sé með
þér. Hafliði Másson.”
Hafliöi? Eða Sindbað sjó-
maður, Pétur Gautur, SUper-
mann. Stúlkan á greinilega að fá
að sjá eftir fljótfærni sinni — oliu-
viðargrein frá Libanons hæðum l
Varasamt
fordæmi
Hér er sýnishorn af bréfa-
skriftum sem fyrir alla muni ber
að varast og eru alltof oft látin
fjúka. „Ensh'kar gönur, sem þau
benda á, ættu allir að varast.”
Hér skrifar maður sem lætur i
ljósi ótta viö ærslafulla ást sina
sem er aö fara Ur böndum.
„Kæra fröken.
Með skjálfandi hendi tek ég
mér penna og skrifa yður eftir-
farandi játningu:
Tilfinningar minar, sem ég hefi
laigi barist við, hafa náð yfirtök-
um á mér, og þar eð allt taumhald
er sloppið Ur höndum minum, þá
hlýt ég algerlega að opna fyrir
yöur hjarta mitt, þótt ég óttist
mina eigin dirfsku.
I marga mánuði hefi ég verið
undirokaður af kennd, sem alveg
hefur ráðið vfir öllum öörum til-
finningum minum. Þessi kennd er
ást — og þér — þér einar — eruð
mið hennar.
Arangurslaust hefi ég reynt
með öllu mögulegu móti að
hrinda þessu Ur huga minum.
Arangurslaust hefi ég sóst eftir
sérhverri skemmtun, sem likleg