Tíminn - 26.07.1981, Side 24

24
??ií,rr£tYii
Sunnudagur 26. jiili 1981
af erlendum bókamarkaði
Joe Orton
Up Against It
A tkr«efip(My <oi ihc O.'Mtiw- l«rt»o<k»c«í t»y Joho L#hf
~ ‘jk
Joe Orton:
Up against it
Eyre Methuen
1979
■ Þetta er kvikmyndahandrit
sem aldrei varö aö kvikmynd.
Joe Orton var ungt og efnilegt
leikskáld á sjöunda áratugn-
um — þá vakti hann athygli
fyrir svartar kómediur sinar,
fullar af grófum, oft kyn-
feröislegum, húmor. Hann var
ekki alveg eins og penir rithöf-
undar eiga að vera svo hann
var lengi að ná viðurkenningu
en fékk að lokum fyrir „Loot”,
„What the Butler saw”, o.fl.
leikrit. Kvikmyndahandritið
Up against it geröi Orton fyrir
Bitlana, sem ætluðu sér að
fylgja eftir Hard Day’s Night
og Help! og um tima virtist
sem myndin yrði gerð.
A endanum var handritinu
hafnað orðalaust, Epstein
mun hafa átt sinn þátt i þvi
enda fellur handritið sist að
imynd Bitlanna eins og hún
var. Joe Orton var siðan myrt-
ur áður en aörir gætu tekið
myndina. Hún hefði orðið
kyndugt verk en ef til vill
komiskt snilldarverk.
ii.iMI.W —.ABim...... 1» i ■
Anna Kashfi Brando
& E.P. Stein:
Brando for breakfast
Berkley Books 1980
■ Marlon Brando er eflaust
einhver merkasti leikari okk-
ar tima og með leikstil sinum
hefur hann haft ótrúleg áhrif á
bæði samtiðina og aðra leik-
ara. Hann er auk þess magn-
aður persónuleiki og ekki við
allra hæfi, eins og sagt er.
Anna Kashfi skildi við hann
fyrir örfáum árum og skrifaði
þá þessa bók. Henni má likja
við gluggagægjur. I þessari
bók fær maður Brando ekki
einungis i morgunverð, lika i
hádegismat, kvöldmat, nætur-
skatt, kaffitima og milli mála
— hann er hakkaður, steiktur,
grillaður, sundurtættur, rif-
inn, skorinn, bakaður, hertur,
þurrkaður, reyktur, smurður
og loks étinn. Brando i einum
bita — þaö hélt ég væri ekki
hægt. En svona bækur eru að
sögn i tisku þar vestra —
bersöglar, opinskáar, æpandi
og koma i rauninni engum við.
Gloria Nagy:
Virgin Kisses
Penguin 1980
■ Hér segir Gloria Nagy sög-
una af ’onum Arthur Freed-
man — sálfræðingi og þera-
pist. Arthur tekur á móti fólki
á stofu sina og spyr það um
leyndustu afkima sálarlifsins
— ekkisist kynlifsins. En hon-
um er ekki umhugað um að
lækna það, fremur að velta
sjálfum sér uppúr ógæfu þess
og hugarórum þvi undir
fáguöu yfirborðinu er glott-
andi, kaldhæðinn, sadiskur
hrotti. begar Rosie kemur á
stofuna þykist hann hafa him-
in höndum tekið, hún er ein-
föld og grunlaus og honum
tekst að ná valdi yfir henni,
fær hana til aö gera allt það
sem hann vill en um leið tapar
hann þvi litla tangarhaldi á
skynseminni sem hann hafði..
Breytist i kynferðislegt
skrimsli. Þetta er á köflum
ofurlitið tilgerðarleg bók,
mjög amerisk, en allrar
athygli verö. Þvi er vel lýst
hvernig allt fer úr böndunum.
Tom Wolfe:
The Right Stuff
Rantam Books 1980
■ Tom Wolfe — i guðanna
bænum ruglið honum ekki
saman við Thomas! — er
amerikani, einn þeirra sem
leiddu það sem kallað var
„new journalism” til öndvegis
i bandariskum bókmenntum,
má nefna þá óvinina Norman
MailerogTruman Capote sem
dæmi um aðra blaðamennsku-
rithöfunda. „Nýir sjúrnalist-
ar” hafa einmitt gjarnan
skrifað bækur eins og þessa,
þvi hér er „sönn” saga sögð en
notaðar aðferðir sem eiga
skylt við skáldsögur. „The
right stuff” segir af fyrstu
geimförum Bandarikja-
manna, mönnum sem voru
dýrkaðir eins og hetjur, og
eiginkonur þeirra, sem biöu
með áhuggjufullt bros á vör
koma lika við söguna. Þessi
bók hefur fengið feiknalegt
hrós i Ameriku og vitanlega er
hún ágætlega skrifuð — á
harðsviraðan, hraðan og
„töff” hátt. Það sem mér
fellur ekki er að bókinni er
ætlað að svipta geimfarana
hetjumyndinni en þeir verða
miklu meiri hetjur fyrir vikið.
■ Bckurnar hér að ofan eru fengnar hjá Bókaverslun Sigfúsar
Eymundssonar.
GESTAÞRAUT
Peter Brooker:
A Student’s Guide to the Selected
Poems of Ezra Pound
Faber & Faber 1979
■ Eg man ekki hver þaö var en
einhver Ekti Ezra Pound viö
Blake. Þannig nð vegna þess að
samtlð Blakes hafi ekki almenni-
lega vitað hvar ættiað koma hon-
um fyrir i tilverunni þá vitum viö
það ekki enn i dag — og vegna
þess aö samtlð Pounds, sem er
auðvitaö aö nokkru leyti samtiö
okkar, var i vandræðum með
hann þá muni framtiðin sömu-
leiðis eiga erfitt með að dæma
hann af réttlátri skynsemi. NU er
það vitaö mál að fjöldi megin-
snillinga var vanmetinn I lifanda
lifi en siöan hafinn á stall en hér
gegnir dálitið ööru máli. Ezra
Pound hefur til aö mynda trauðla
veriö vanmetinn, hann er viður-
kenndur sem mikið skáld og sér I
lagi sem lærifaöir góðs hluta
skálda nútlmans. Þvert á móti
eru ekki fáir sem halda þvi fram
að Pound hafi alla tið veriö
hressilega ofmetinn, hann sé eða
hafi verið ekki annað en froðu-
snakkur sem að visu hafi brotið
nýtt land en ekki náð sjálfur að
festa þar rætur. Um þetta má
pexa en framtiðin, ef hUn getur,
verður að skera Ur.
„A Student’s Guide...” er hin
þriðja I flokki sem Faber-forlagið
hefur gefið Ut, hinar fyrri voru
leiðarvísar að ljóöum Eliots og
leikritum Becketts. Þetta eru af-
skaplega þægilegar og handhæg-
ar bækur, nauðsynlegar upp aö
vissu marki. Peter Brooker hefur
unniö verk sitt bæði vel og sam-
viskusamlega, skýrö eru einstök
orð i' kvæðum Pounds, tilvitnanir
sendar til föðurhUsanna, skýring-
ar gefnar á karakterum og fyrir-
bærum sem við sögu koma og
samhengi hlutanna rannsakaö.
Hins vegar er litið sem ekkert
farið Ut I að setja saman heildar-
niðurstöður um einstök kvæði eða
kvæðabálka enda liggur það fyrir
utan sviö svona skýringabóka.
Af „Student’s Guide...” verður
enn og aftur ljóst hversu viða
Pound leitaði fanga — i Próvens, I
Rómarrfki, Hellas og á ftaliu
miðalda, i Kina (sem frægt er
oröið af einum hinna alræmdu
„misskilninga” sem Pund var
sifellt að gera sig sekan um), I
efnahagslögmálum heimsins, og
hjá löndum sinum Bandarikja-
mixinum og þaö er alveg efunar-
laust I eina skiptiö sem John
Adams hefur orðið skáldum til-
efni kvæðisins. Kvæði Pounds eru
stundum einsog gestaþrautir:
flókin, vlðfem og virðast beinlinis
streitast á móti þvi að þau séu
skýrö eöa skilin. NU er ekkert
sem segir að ljóð skuli vera ein-
föld og auöskilin en það má vel
skilja þó mönnum blöskri Ezra
Pound. Bækur á borð við þessa
eru nauðsynleg hjálp öllum þeim
sem vilja freista þess aö brjóta
Pound til mergjar, skilja rætur
hans og vöxt, og svo verða menn
bara að gera upp viö sig hvort
ljóðin þola slfka skuröaðgerð,
hvort eitthvað stendur eftir. Þar
er ekki óliklegt aö menn veröi
seint á eitt sáttir.
EnfyrirPound: þaö er vist svo-
sem ekki leiöum að likjast þar
sem er Blake. _jj.
Er öryggi þitt ekki
hjólbarða virði?
I UMFERÐAR
1 RÁÐ
Akranes
Nýja símanúmerið er:
45000
Beinn sími til verkstjóra:
4531 4
PRENTSMIÐJAN
(dddda hf.
Könnun fer nú fram á þörf á byggingu
verkamannabústaða á Akranesi.
Eyðublöð liggja nú frammi á bæjar-
skrifstofunni, fyrir þá sem eru i húsnæðis-
hraki og hafa rétt til kaupa á ibúð i verka-
mannabústað, en skilyrðin eru:
a. Eiga lögheimili i sveitarfélaginu.
b. Eiga ekki ibúð fyrir eða ófullnægjandi
ibúð.
c. Hafa haft i meðaltekjur s.l. 3 ár kr.
59.520 og kr. 5.260 fyrir hvert barn á fram-
færi innan við 16 ára aldur.
Byggingarsjóði verkamanna er heimilt að
lána allt að 90% af kostnaðarverði og eru
þau lán að fullu verðtryggð.
Skilafrestur er til 10. ágúst 1981.
Stjórn verkamannabústaða,
Akranesi
Auglýsið
í Tímanum
Til sölu
Landrover
diesel árgerð ’77
Ekinn 70 þús. km.
Ný dekk. í riijög
góðu ásigkomulagi.
Uppl. i
sima 91-72096.
Allur akstur
krefst
varkárni
Ýtum ekki barnavagn
áundan okkur við
aðstæður sem þessar
||UMFERÐAR