Tíminn - 16.09.1981, Qupperneq 6

Peysur á
20.000 rúss-
neska krakka
EGILSSTAÐIR: Hjá prjóna-
stofunni Dyngju kveður heldur
betur við annan tón en viða i
ullariðnaðinum. En þar er nú
sögð tilfinnanleg vöntun á
starfsfólki i viöbót við þá 26 er
starfa hjá prjónastofunni.
1 Dyngju er nú unnið aö
kappi við framleiöslu á barna-
peysum upp i samning við
Rússa er hljóðar upp á 20 þús.
flikur. Byrjað var á þessari
framleiðslu i april s.l. og búiö
er að afgreiða þriðjunginn af
samningnum, en afgreiðslu á
að vera lokið i nóvemberlok.
Auk þessa er unnið að fram-
leiðslu á jökkum og slám fyrir
markaö i V-Evrópu og Banda-
rikjunum.
Auk framleiöslu tilbúins
fatnaðar framleiðir Dyngja
prjónavoð til sölu til annarra
saumastofa og er sauma-
stofan Prýði á Húsavik stærsti
viðskiptavinurinn. Þær
prjónastofur hafa hins vegar
átt i erfiðleikum vegna gjald-
miðilsþróunar undanfarinna
mánaða, þar sem markaður
þeirra er i V-Evrópu.
Ný steypustöð
BOLUNGARVÍK: Bæjar-
stjórn Bolungarvikur sam-
þykkti i sumar að veita örnólfi
Guðmundssyni, bæjarábyrgð
fyrir láni frá Iðnlánasjóði til
kaupa á grjótmulningsvéla-
samstæðu og steypustöð.
Að sögn bæjarstjórans, Guð-
muðmundar Kristjánssonar
var áður starfrækt grjót-
mulningsstöð i Bolungarvik,
en hún var siðan seld til ísa-
fjarðar fyrir nokkrum árum.
Bolvikingar hafa siðan
orðið að fá sina steypu frá
steypustöðinni á Isafirði, en
þaðan eru um 15 kilómetra
keyrsla til Bolungarvikur.
Munu Bolvikingar þvi fagna
þessu framtaki örnólfs.
—HEI
Félagsstarf
aldradra
tvisvar f viku
Bolungarvik: Félagsmála-
ráð Bolungarvikur auglýsti i
sumar eftir umsjónarmanni
með félagsmálastarfi aldr-
aöra og öryrkja i Bolungarvik,
og hefur nú ráðiö Kristinu
Bjarnadóttur til starfans.
Aö sögn bæjarstjórans Guð-
mundar Kristjánssonar hefur
um nokkurn tima verið rekið
„opið hús” fyrir aldraða, þ.e.
einskonar skemmtisamkomur
hálfs mánaöar lega. Nú sé
hins vegar verið að fara af
stað með félagsstarf i öðru
formi. Gert sé ráð fyrir aö
aldrað fólk og öryrkjar geti
komið saman tvo eftirmið-
daga i viku til að byrja með.
Þá sé ekki gert ráð fyrir neinni
skipulagðri dagskrá, heldur
geri fólk það sem það helst
kýs.
Þetta félagsstarf sagði hann
fara fram i Félagsheimili
Verkalýðs- og sjómannafélags
Bolungarvikur. Þar sem þetta
sé nýmæli og alveg að fara af
stað, sé ekki komið i ljós hvort
margir hafi áhuga fyrir þessu
starfi. En öllum ibúum 65 ára
og eldri mun sent dreifibréf til
kynningar á þessari nýju
starfsemi. —HEI
Trillukarlar
fengid allt að
2 tonn á dag
Borgarfjörður-eystri: Trillu-
bátar á Borgarfirði hafa aflað
mjög vel i sumar. En samtals
munu þeir hafa lagt upp i
frystihúsiö um 360 tn. á tfma-
bilinu 1. júni til 6. ágúst. Munu
dæmi um að einn maður á bát
hafi fengiö allt að 2 tonn yfir
daeinn.
Um 85tonnum af togarafiski
hafði verið ekið til Borgar-
fjarðar til vinnslu i byrjun
ágústmánaðar. Um það leyti
höfðu verið frystir þar um
5.140 kassar af fiski frá
áramótum, sem er nærri eins
mikið og allt árið i fyrra.
Með nýrri flökunar- og roð-
dráttarvél hefur tvennt unnist.
Annarsvegar betri nýting á
fiskinum, sem að sjálfsögðu er
mikilvægt fyrir afkomuna. En
auk þess er nú hægt að flaka
stærri fisk, m.a. i svokölluð
saltflök, en um 30 tonn hafa
verið unnin af þeim i ár.
Gamla
síldarbræðslan
í gagnið á ný
BORGAR-
FJÖRÐUR EYSTRl Nú
stnada vonir til að hin gömlu
mannvirki sildarbræðslunnar
á Borgarfirði-eystra, sem
staðið hafa litt notuð árum
saman, komist i gagniö á
nýjan leik og þjóni mikilvægu
hlutverki á næstu sildarvertið.
En K.H.B. keypti hana fyrir
nokkrum árum.
1 tengslum viö sildarsöltun i
haust er ætlunin að vinna
meltu úr slldarúrganginum
og nýta til þess tanka sildar-
bræöslunnar. Auk þess er
ætlunin að nota húsnæði
bræðslunnar sem lagerhús-
næði fyrir sildina. Söltun mun
fara fram i húsnæöi er
söltunarstöðin Borg átti.
Einungis samið um sölu á 500 tonnum af frystum
fiskflökum til Sovétríkjanna:
;TSalan þó
tvöfaldast á
tveimur árum”
— segir Sigurður Markússon, framkvæmdastjóri
Sjávarafurðadeildar SÍS, en hann tók þátt
f samningaviðræðunum við Sovétmenn
■ Sigurður Markússon, fram-
kvæmdastjóri Sjávarafurða-
deildar SIS, átti sæti i viðskipta-
nefndinni, sem kom heim frá
Moskvu nif um helgina. Eins og
komið hefur fram f fréttum tókst
ekki að selja Sovétmönnum nema
500 tonn af frystum fiskflökum og
er þar að vanda um að ræða sam-
eiginlegan samning SH og
Sjávarafurðadeildar.
Blaðamaður Timans hitti Sig-
urð að máli til þess að fræðast af
honum um freöfiskviöskiptin við
Sovétrfkin. Viö spurðum Sigurð
fyrst, hvort þetta litla viðbótar-
magn væri ekki allsendis ófull-
nægjandi.
„Þegar þetta mál er skoðað”,
sagði Sigurður, „ber að hafa i
huga að sala á freðfiskflökum til
Sovétríkjanna hefur þó nærri tvö-
faldast á s.l. tveimur árum. Til
afgreiðslu á árinu 1980 var samið
um 17 þús. tonn, en 5.5 þús. tonn
þar af voru gegn samningi, sem
gerður var haustið 1979. Aðal-
samningur fyrir yfirstandandi ár
var geröur i desember s.l. og náði
yfir 14 þús. tonn af flökum sem nú
er lokið við að afgreiða.
Til samanburöar má geta þess,
að næstu f jögur á rin á undan, 1976
til 1979, var flakasala til Sovét-
rikjanna að meðaltali 8.3 þús.
tonn á ári, minnst árið 1978, eða
6.8 þús. tonn, en mest árið 1977,
eða 9.5 þús. tonn.”
— Eru þetta einu freöfiskvið-
skiptin viö Sovétrikin?
„Nei, til viðbótar flökunum höf-
um við einnig selt Sovétmönnum
heilfrystan fisk. Samningur þessa
árs gerir ráð fyrir 4 þús. tonnum,
i fyrra var samið um 3 þús. tonn,
en árlegt meðaltal næstu fjögurra
ára þar á undan var 3.5 þús.
tonn.”
— Hver er uppistaðan i flaka-
sölunni?
„1 ár viröast mér hlutföllin
þannig, að 75-80% af flökunum
séu karfaflök, 10-20% grálúðu-
flök,en afgangurinn ýmsar aðrar
tegundir. Þetta er nokkru hærra
hlutfall af karfa, en minna af grá-
lúðu, en næstu árin á undan. Það
má segja, að þessi hagstæða
markaðsþróun — nær tvöföldun
flakasölunnar s.l. tvö ár — hafi
fallið mjög vel saman við stór-
auknar karfaveiðar tslendinga
sjálfra.”
— Er þá allt i' óvissu um frekari
freðfiskviöskipti viö Sovétrikin?
„Það held ég sé ekki rétt að
segja. Gildandi rammasamn-
ingur milli rikjanna gerir ráð
fyrirárlegum freðfiskviðskiptum
ernemifrá 14þús. til 17 þús. tonn-
um af flökum og 4 þús. til 7 þús.
tonnum af heilfrystum fiski.
NU hefur verið talaö um, að
gengið verði til samninga um viö-
skipti ársins 1982 um mánaða-
mótin nóvember/desember n.k.
og ættu þvi mál þessi öll að skýr-
ast eftir rUma tvo mánuði.
Magnákvæði rammasamnings
eru að visu ekki bindandi, fremur
leiðbeinandi og á þetta að sjálf-
sögðu við um báða aðila. Sovét-
menn hafa látið okkur á sér skilja
að þeirhyggiá freðfiskviöskiptiá
næsta ári, er séu a.m.k. ekki
minni en viðskipti yfirstandandi
árs. Þvi ber hins vegar ekki að
leyna, að það voru okkur von-
brigði að ekki skyldu nást við-
bótarsamningar nU um nokkur
þúsund tonn af flökum til af-
greiðslu á siðustu mánuöum
þessa árs. Birgðastaöan útheimti
iraun að slikir samningar næðust
og það er alveg ljóst, aö staðan
kemur til með að verða mjög
erfið, þangað til hægt verður að
hefja afskipanir upp i samning
ársins 1982.”
— Hvað er að segja um aöra
karfamarkaði en Sovétrikin?
„1 Bandarikjunum er oft góður
markaður fyrir karfaflök, en
nokkuð árstiðabundinn. Á þessu
ári höfum við meira en tvöfaldað
framleiðslu okkar á karfapakkn-
ingum fyrir þann markað. Til
ágústloka i ár var hlutdeild
Bandarikjapakkninga 35% af
allri okkar karfafrystingu, en á
sama tima árið áður var þetta
hlutfall aðeins 20%.
Meö þvi' að hafa betra skipulag
á framleiðslu upp i samning við
Sovétmenn má vafalaust auka
enn hlutdeild Bandarikjamark-
aðar i heildarframleiðslunni.”
— í sömu vikunni og þið freð-
fiskmenn semjið um 500 tonn af
flökum, gerir Sildarútvegsnefnd
(SON) samning um 50 þús. tunn-
ur, eða 5 þús. tonn af saltsild. Er
saltsildin að ryðja freðfiskinum
til hliðar á sovéska markaðnum?
„Þvi fer viðs fjarri. Sannleikur-
inn er sá, að Sovétmenn hafa
stórlega aukið kaup sin á báðum
þessum vörutegundum á s.l.
tveimur árum. Ég vil lýsa sér-
stakri ánægju minni yfir þvi,
hversu vel rættist Ur með sölu á
saltsild tU Sovétrikjanna i ár.
Þeirsem framleiða saltsild eru
i mörgum tilfellum sömu fram-
leiðendur og þeir sem framleiða
freðfiskinn fyrir okkur. Þarna
fara þvi saman hagsmunirnir.
Þess má lika geta, að margir af
þessum framleiðendum eru
einnig viðriðnir sildarfrystingu.
Þegar vel rætist úr með sölu á
saltsild dregur það að sjálfsögðu
úrhættunni á þvi, að þröngt verði
fyrir dyrum á freösildarmörkuð-
unum.
Enúr þviminnsterá litið magn
af freðfiski og mikið magn af salt-
sild, ber að geta þess, að samn-
ingar Sildarútvegsnefndar um af-
urðir haustvertiöar 1981 taka i
■ Sigurður Markússon, fram
kvæmdastjóri.
rauninni við viðskipta ársins 1982
samkvæmt túlkun Sovétmanna á
rammasamningi um viðskipti
milli rikjanna.
Samningar SÚN um alls 150
þús. tunnur af saltsild eru þvi
samkv. skilningi Sovétmanna,
sambærilegir við samninga þá
um freðfiskafgreiöslur á næsta
ári, sem væntanlega verður
gengið til i lok nóvember eða
byrjun desember n.k.”.
— Hvað viltu segja um freðfisk-
viðskiptin almennt við Sovétrik-
in?
„Þærspár, sem uppi voru fyrir
nokkrum árum, að draga mundi
verulega Ur þessum viðskiptum,
hafa sem betur fer ekki ræst.
Þvert á móti hafa viöskiptin eflst
mjög hin siöustu ár, eins og ég hef
þegar bent á.
Morgunblaðið lét að þvi liggja i
leiöara hér um árið, að ekki væri
mikil framtið i að selja Sovét-
mönnum fisk, þar sem þeir væru
sjálfirmesta fiskveiðiþjóö heims.
Samkvæmt kenningu Morgun-
blaðsins ætti ekki að vera eftir-
sóknarvert aö selja Bandarikja-
mönnum bifreiöar, af þvi að þeir
eru sjálfir mestir bilasmiðir 1
heiminum.
Það fer ekki fram hjá neinum,
sem leggur leið sina til Moskvu i
viðskiptaerindum, að vestrænar
þjóðir, með Frakka og Vestur-
Þjóðverja i broddi fylkingar,
leggja mikla rækt viö viðskipta-
tengslin við Sovétrikin. Ég tel það
með öllu fráleitt, að við Islend-
ingar höfum ráð á að sniðganga
þennan markaö. Við munum á
næstu árum fá stórlega aukið
magn af sjávarafla til vinnslu og
þá rfður á miklu fyrir framleið-
endur, að allir markaðsmögu-
leikar, hvar sem er i heiminum,
séu nýttir til hins itrasta”, sagði
Siguröur Markússon. —Kás