Tíminn - 29.04.1982, Qupperneq 8

8
Fimmtudagur 29. april 1982
á vettvangi dagsins
utaefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Gisli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Skritstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreióslustjóri: Sigurður Brynjólfs-
son. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon. Umsjónarmaður Helgar-Tim-
ans: lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghild-
ur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriðason, Heiður Helgadóttir, Jónas
Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson
(iþróttir), Sigurjón Valdimarsson, Skafti Jónsson. Utlitsteiknun: Gunnar Trausti
Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guöjón Einarsson, Guðjón Róbert Agústsson, Elin
Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson,
Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 1S, Reykjavik. Simi: 86300. Aug-
lýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verð i lausasölu 7.00, en 9.00 um
helgar. Askriftargjald á mánuði: kr. 110.00. — Prentun: Blaðaprent hf.
Atkvæðavægi þegar lands-
byggðin býr við sömu
kjör og höf uðborgarsvæðið
eftir „Áhugamenn íVestur-
Húnavatnssýslu um stjórnarskrármálið”
Oruggt húsnæði
eru mannréttindi
■ Framsóknarmenn i Reykjavik hafa lagt fram
itarlega stefnuskrá fyrir borgarstjórnarkosning-
arnar og munu starfa samkvæmt henni á næsta
kjörtimabili. Flokkurinn hefur enga afstöðu tekið
til samstarfs við aðra flokka að kosningum lokn-
um, en mun vinna að framgangi stefnu sinnar
með samstarfi við þau stjórnmálaöfl sem best
tryggja að sem flest stefnumál flokksins nái fram
að ganga.
Stefnuskráin er ekki orðmörg en markviss og
tekur til flestra þeirra mála er varða stjórnun
borgarinnar og hagsmuna ibúa hennar.
í þeim kafla, sem varðar skipulags- og hús-
næðismál, segir að það séu sjálfsögð mannrétt-
indi sérhvers einstaklings og fjölskyldu að búa i
öruggu og góðu húsnæði.
Lögð er áhersla á að áfram verði haldið með
þéttingu byggðar vestan Elliðaáa þannig að þjón-
ustustofnanir, samgöngukerfi og lagnir nýtist
sem best. Jafnframt verði byggt i beinu fram-
haldi og i góðum tengslum við ibúðarbyggðina i
Árbæjar- og Seláshverfum.
Stefnt verði að þvi á næsta kjörtimabili, að allir
sem þess óska eigi kost á lóð fyrir sérbýli.
Þeim íélagasamtökum, þ e- byggingasam-
vinnufélögum, er byggja fyrir einstaklinga á
kostnaðarverði.verði tryggð góð starfsskilyrði og
nægar lóðir.
Áfram verði haldið með byggingu félagslegra
ibúða fyrir efnaminna fólk og núverandi leigu-
liðum Reykjavikurborgar verði i auknum mæli
gefinn kostur á að kaupa ibúðir i verkamannabú-
stöðum.
Hugmyndir um nýjan miðbæ hjá Kringlumýr-
arbraut og Miklubraut verði aflagðar og svæðið
skipulagt upp á nýtt. Jafnframt verði lögð
áhersla á að styrkja gamla miðbæinn, sem verði
hjarta borgarinnar, miðstöð mannlifs, menning-
ar og stjórnsýslu.
Bilastæðum i miðborginni verði fjölgað m.a.
með byggingu bilageymsluhúss.
Framsóknarflokkurinn vill að samgöngukerfi
borgarinnar sé við það miðað að borgarbúar eigi
kost á að velja um það hvort þeir noti einkabila
eða almenningsvagna til að komast ieiðar sinnar.
Fram fari endurskoðun á rekstri Strætisvagna
Reykjavikur og áhersla verði lögð á aðhald og
hagkvæmni i rekstri. Þjónustan i Árbæjar- og
Breiðholtshverfum verði bætt.
Hér er um mörg stefnuskráratriði að ræða sem
kveða skýrt á um hvaða stefnu framsóknarmenn
hafa og munu starfa eftir. í sambandi við hús-
næðismálin og uppbyggingu borgarinnar þarf
enginn að efast um markmið Framsóknarflokks-
ins. Húsbyggjendum verða tryggðar lóðir og
starfsskilyrði til framkvæmda. Þétting byggðar
hefur i för með sér bæði mikinn sparnað fyrir
borgarsjóð og ætti að stuðla að betra mannlifi i
borginni. Miðbæinn á að byggja upp og endurlifga
en kasta fyrir róða skýjaborgum um nýjan mið-
bæ, sem auðsjáanlega verður aldrei hvorki fugl
né fiskur.
Með þvi að efla áhrif Framsóknarflokksins i
borgarstjórn kjósa Reykvikingar liflegri og betri
borg. Oó
■ Fyrir nokkrum vikum sendum
viö nokkrir áhugamenn um kjör-
dæmamáliö dreifibréf til allra al-
þingismanna ásamt fleirum, þar
sem við m.a. geröum grein fyrir
þeirri skoöun okkar, að fjölgun
þingmanna á Stór-Reykjavíkur-
svæöinu myndi ekki leysa vanda-
mál þjóðarinnar eöa auka raun-
verulegt jafnrétti þegnanna.
Fréttamaður útvarpsins átti
siöan viðtal viö einn okkar — Orn
Björnsson bónda á Gauksmýri —
og flutti útdrátt úr þvi i Út-
varpinu á skýran og hlutlausan
hátt. Þetta var meira en Ólafur
G. Einarsson, alþingismaöur
þoldi, eftir þvi sem hann gefur i
skyn. Tók hann sér þvi penna i
hönd og lagði m.a. fyrir okkur 9
spurningar i Morgunblaöinu i von
uip svör við þeim, sem yrðu hon-
um til skilningsauka. Eða eins og
hannsjálfurkemstaö oröi: „Svör
við þeim kynnu aö auövelda mér
aö skilja hvað blessaðir mennirn-
ir eru að fara”.
Af grein Ólafs i Morgunblaðinu
virðistað öðru leyti mega ráða aö
hann telji jöfnun atkvæðavægis
hið eina sem máli skiptir i jafn-
réttismálum þegnanna. Ef lýð-
ræði sem jafnréttishugsjón á að
standa undir nafni, veröur að
taka tillit til fleiri þátta jafnréttis
svo sem aðstöðu til atvinnuvals,
heilbrigðisþjónustu, menntunar,
samgangna svo eitthvað sé nefnt.
Þar sem þetta grundvallarat-
riði virðist ekki vera fyrir hendi
hjá þingmanninum verða fyrr-
nefndar spurningar hans nokkuð
froöukenndar. Viö leyfum okkur
að draga saman svar við 1., 2., 3.,
4., 5. og 9. spurningu Ólafs, en þær
hljóðuðu svo:
1. Eru það rök fyrir minna at-
kvæðavægi einhvers borgara, að
hann á heima þar sem margir
aðrir búa?
2. Eru það rök fyrir minna at-
kvæðavægi að ciga heima þar
sem styttra er i simstöð, upptöku-
stöð útvarps eða sjónvarps?
3. Eru það rök fyrir minni
borgaralegum rétti, ef maðurbýr
nálægt bankastofnun, eða þar
sem „peningavaldið” er, jafnvei
þótt maður sé eins félitill og sá,
sem býr i dreifbýlinu, þ.e. fjær
bankanum?
4. Hver er i stuttu máli rök-
stuðningur fyrir þeirri full-
yrðingu, að þeir sem búa næst Al-
þingi og stjórnarráði eigi að búa
við minni rétt i atkvæðavægi en
þeir, sem fjær búa?
5. Hver er hættan, sem fólgin er
i því aö þeir, sem búa i þéttbýli,
hafi sama borgaralegan rétt og
þeir, sem búa I dreifbýli?
9. Ein röksemd bréfritara er að
á höfuðborgarsvæðinu séu höfuð-
stöðvar fjármálavaldsins. Þvi er
spurt: á að meta borgaraleg rétt-
indi, þ.in.t. atkvæðavægi, eftir
fjármálavaldi, peningaeign, þ.e.
að réttindi minnki með vaxandi
peningaeign?
Okkar svar við
1./ 2.i 3./ 4./ 5. og 9
spurningu Ólafs:
Ahrif ibúa Stór-Reykjavikur-
svæðisins á löggjafar- og fram-
kvæmdavaldiö eru ákaflega mikil
einmitt fyrir nærveru Alþingis,
þar eru og höfuðstöövar em-
bættismannakerfisins, stjórn-
málaflokkanna, fjölmiölanna,
hagsmunasamtaka og verkhönn-
uða.
Þetta er mjög svo einfalt mál
og viðurkennt af öllum þorra
manna. Það telst þvi algjörlega
óréttlætanlegt að bæta ofan á þvi
„kosningaréttlæti” aö hafa jafnt
atkvæðavægi þar og annars
staðar, enda þekkist slikt ekki i
ýmsum þeim löndum, þar sem
lýðræði þykir vera hvað mest til
fyrirmyndar, enda þótt höfuð-
staðir þeirra séu langt frá þvi að
vera slikt „stórveldi” i viðkom-
andi riki og Reykjavik og ná-
grenni er i islenska rikinu.
6. spurning Ólafs: Hafa bréfrit-
arar dæmi um það, að ibúar
dreifbýlisins, t.d. Hvammstanga,
hafi verið beittir órétti af þing-
mönnum þéttbýlis þ.e. Reykja-
vikur og Reykjaness? Ef svo er,
hver eru þessi dæmi?
Svar við 6, spurningu
óiafs:
Við teljum að alþingismenn
geri sér ekki leik að þvi að valda
ibúum annarra kjördæma óþæg-
indum, — alþingismenn Reykja-
vikur og Reykjaness ekki undan-
teknir i þvi efni. Hins vegar eru
alþingismenn umbjóöendur kjós-
enda sinna og hljóta þvi að draga
taum þeirra.
Sé dæmi tekið um skiptingu
fjármagns til atvinnuuppbygg-
ingar eöa þjónustustarfa er ekki
hægt að nota sömu krónuna nema
einu sinni. Þannig má segja að
þeir séu beittir órétti sem undir
veröa.
Dæmi um misrétti er t.d. þegar
rikinu var gert skylt að fjár-
magna 80% af byggingu 1000
ibúða i Breiðholti og viðar á
höfuðborgarsvæðinu meðan að
slik fyrirgreiðsla fyrirfannst
hvergi á landsbyggðinni. Er þetta
einnig dæmi um aðgerðir stjórn-
valda til búseturöskunar i land-
inu.
7. spurning ólafs: Bréfritarar
segja að þingmenn Reykjavikur
og Reykjaness megi aldrei verða
fleiri ,,en tveir fimmtu hlutar af
heiidartölu þingmanna þjóðar-
innar”, þ.e. ibúafjöldi skipti ekki
máli. Þvi er spurt: hafiö þið
fundið einhvern sérstakan staðal,
sem gefur þessa útkomu?
Svar viö
7. spurningu ólafs:
Hlutfallið 2/5 af heildartölu
þingmanna, sem hámark er ekki
fundið með tölfræðilegum aðferð-
Landflótti í Ijósi
tveggja kvæða
eftir Hauk Harðarson frá Svartárkoti
■ Fyrir skömmu las ég litið
kvæði eftir eitt af ungu skáldun-
um okkar. Kvæðið er svona:
,,£g elska nóttina
þótt dagarnir liði
inér að andskotalausu.
En nóttin —
nóttin, hún svæfir"
Við lestur þessa smákvæðis
rifjaðist upp fyrir mér meira en
200 ára gamalt kvæði eftir séra
Björn Halldórsson i Sauðlauks-
dal, einn mesta framfaramann
18. aldar og frumkvöðul kartöflu-
ræktunar á íslandi, sem er á
þessa leið:
„Ævitiminn eyðist,
unniðskyldi langtum meir.
Sist þcim lifiðleiöist,
sem lýist, þar til útaf deyr.
Þá er betra þreyttur
fara aðsofa,
nær vaxið hefur herrans pund,
en heimsins stund
liði i leti og dofa.'
Ég skal þarfur þrifa
þetta gestaherbergi
eljan hvergi hlifa
sem heimsins góður borgari.
Einhver kemur eftir mig,
sem hlýtur
Bið ég honum blessunar,
þá bústaður
minn nár i moldu nýtur”.
Þegar höfð er i huga sú mikla
breyting til batnaðar, sem orðið
hefur á högum Islendinga frá þvi
að séra Björn orti kvæöi sitt
mætti ætla, að kvæði ungu skáld-
anna á siðari hluta 20. aldar geisl-
uðu af enn meiri athafnaþrá og
bjartsýni, en nýlendubúinn á 18.
öld gat látið sig dreyma um. Svo
virðist þó ekki vera. Úr kvæði
unga skáldsins get ég ekki lesið
annað en lifsleiða þess manns,
sem finnst athafnatimi sólar-
hringsins böl, sem að visu er hægt
að þrauka þar sem hann er
inngangur að algleymi næturinn-
ar, án þess þó að skýra á nokkurn
hátt, i hverju sé fólgið gildi al-
gleymisins (svefnsins). Niður-
staöa min verður þvi sú, að hér
hafi skáldið sett saman tilgangs-
laust kvæði um tilgangslaust lif,
sem biður eftir tilgangslausum
endi.
En hver eru lifsgæðin að mati
séra BjörnsHalldórssonar?
Mér virðist hann telja hin sönnu
lifsgæði fólgin i þvi, að hafa næg
verkefni frá morgni til kvölds æv-
ina á enda, verkefni, sem skili
komandi kynslóðum betri veröld
en fyrri kynslóðir bjuggu við. Sá
sem þannig stendur að verki
leggst þreyttur og ánægður til
hvilu að afloknu góðu dagsverki
og gleði hans er sótt i þá full-
nægju, sem vinnan hefur veitt
honum, Hjá honum er vökutimi
sólarhringsins ekki ill nauðsyn,
sem inngangur að svefni nætur-
innar. Fyrir honum er dagurinn
lifiö og nóttin hvild, til að safna
kröftum er skilað geti enn betra
verki næsta dag.
Væri séra Björn i Sauðlauksdal
spurður að þvi i dag, hver væri
mesti auður íslands, mundi hann
trúlega svara, að mesta auðlegð-
in væri fólgin i óleystum verkefn-
um hæfilega fámennrar þjóðar í
stóru og auðugu landi. Hann
mundi glöggt sjá óþrjótandi