Tíminn - 29.05.1982, Blaðsíða 6

6
Laugardagur 29. maí 1982
utaefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Gisli Sigurösson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiöslustjóri: Siguröur Brynjólfs
son. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Eiias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrui:
Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon. Umsjónarmaöur Helgar-Tim-
ans: lllugi Jókulsson. Blaöamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghild-
ur Stefánsdóttir, Egiil Helgason, Friörik Indriöason, Heiöur Helgadóttir, Jónas
Guómundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson
(iþróttir), Sigurjón Valdimarsson, Skafti Jónsson. utlitsteiknun: Gunnar Trausti
Guöbjörnsson. Ljósmyndir: Guójón Einarsson, Guöjón Róbert Agústsson, Elin
Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson,
Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglysingar: Siöumúla 15, Reykjavik. Simi: 86300. Aug
lýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verö i lausasölu 7.00, en 9.00 um
helgar. Askriftargjald á mánuói: kr. 110.00. — Prentun: Blaóaprent hf.
Fóður til
vetrarforða
haustið 1981
eftir Gísla Kristjánsson
Forustu Alþýdu-
bandalags hafnað
■ Eftir sveitar- og bæjarstjórnakosningarnar
hefur Þjóðviljinn verið að hreyta ýmsum ónotum
i Framsóknarflokkinn og einstaka Framsóknar-
menn. Timinn hefur látið sér það i léttu rúmi
liggja, þvi orð þeirra, sem hafa orðið fyrir sárum
vonbrigðum, eru oft ekki marktæk og ekki vert að
gera þjáningar þeirra enn meiri.
Hjá þvi verður hins vegar ekki komizt að gera
nokkrar athugasemdir við þau ummæli Þjóðvilj-
ans, að kosningaúrslitin sýni að efla beri Alþýðu-
bandalagið til forustu. Engir nema Þjóðvilja-
menn geta ráðið þetta af kosningaúrslitunum.
Úrslit borgarstjórnarkosninganna i Reykjavik
sýna þvert á móti, að það er meira en óheppilegt
að fela Alþýðubandalaginu forustu. ósigur fyrr-
verandi borgarstjórnarmeirihluta stafaði senni-
lega öðru fremur af þvi, að kjósendur litu svo á,
að forustan væri i höndum Alþýðubandalagsins,
þar sem það var langstærst flokkanna, sem
mynduðu meirihlutann. Margir kjósendur óttuð-
ust, að áhrif Alþýðubandalagsins yrðu of mikil af
þessum ástæðum og yrðu enn meiri, ef sami
meirihluti héldist áfram.
f raun og veru var það þó ekki á rökum reist, að
áhrif Alþýðubandalagsins væru óeðlilega mikil.
Borgarfulltrúar Framsóknarflokksins og Al-
þýðuflokksins höfðu i fullu tré við borgarfulltrúa
Alþýðubandalagsins og stóðu iðulega saman,
þegar Alþýðubandalagið reyndi að gerast of
kröfuhart. Eins og áður hefur komið fram, vildu
margir ekki trúa þessu, enda ráku hinir öflugu
fjölmiðlar Sjálfstæðisflokksins óspart þann áróð-
ur, að Alþýðubandalagið drottnaði með harðri
hendi i borgarstjórnarmeirihlutanum.
Sá ótti, sem þannig skapaðist við Alþýðubanda-
lagið, átti mikinn þátt i að afla fyrrverandi borg-
arstjórnarmeirihluta óvinsælda. Margar konur,
sem höfðu hallazt að Alþýðubandalaginu, gerðu
sér grein fyrir þessu, og vildu þvi ekki lengur
binda trúss við það. Þetta varð upphaf kvenna-
framboðsins, þótt fleira kæmi þar til sögu.
Gleggst kom þetta svo fram i sjálfum borgar-
stjórnarkosningunum. Alþýðubandalagið ekki
aðeins stórtapaði fylgi, heldur náði það einnig til
samstafsflokka þess i borgarstjórninni. Fram-
sóknarflokknum tókst að visu að halda velli, mið-
að við borgarstjórnarkosningarnar 1978, en rétti
hvergi nærri við, miðað við fyrri borgarstjórnar-
kosningar.
Að sjálfsögðu var það ekki eina ástæðan, að
margir kjósendur höfðu vantrú á forustu Alþýðu-
bandalagsins, en hún var án efa mjög veigamikil.
Af þessu dæmi og raunar mörgum fleiri má
hiklaust draga þá ályktun, að Alþýðubandalagið
getur aldrei orðið farsælt og sigurvænlegt sem
forustuflokkur ihaldsandstæðinga. Þvi valda á-
stæður, sem liggja i augum uppi. Það getur hins
vegar verið gagnlegur stuðningsaðili i bæjar-
stjórnum eða rikisstjórn, ef þess er gætt að áhrif
þess séu i hófi.
Þ.Þ.
■ Að venju hefur tekist að safna
yfirliti yfir eftirtekju sumarsins 1981
til birtingar í aprílhefti Hagtiðinda
nú í vor. Skýrslur forðagæslumanna,
þeirra er siðast skiluðu þeim, voru
óvenjulega seint á ferð, en að
sjálfsögðu ekki vegna þess að birgða-
mál væru svo umfangsmikil. Við
hinu hefði mátt búast, að allar
skýrslur yrðu snemma á áfangastað,
þar sem hundruð bænda leituðu
ásjár lánveitingastofnana um fyrir-
greiðslu vegna laklegrar eftirtekju,
og á sumum landssvæðum mjög
lélegrar eftirtekju, sumarsins 1981.
Niðurstöðutölurnar um magn og
metið næringargildi fóðursins er
viðeigandi að senda fyrir sjónir
almennings nú á vordögum, þegar
yfirlitið er fengið samkvæmt máli og
mati.
Kaláriö 1981.
Það sáu allir strax á vordögum
1981, að stórfelldur hnekkir hlyti að
verða á eftirtekju sumarsins vegna
samfelldra kalsvæða á túnum, eink-
um á Suður- og Vesturlandi. Það
leyndi sér ekki að strax og snjóa og
sveil ieysti um vorið voru viðlend
svæði stórskemmd, þau voru brún-
leit og úr grasrótinni lagði fúlan þef
enda fór það svo, að samfelld svæði
reyndust gróðursnauð á nefndum
landssvæðum sérstaklega, en í
minna mæli í öðrum landshlutum.
Vera’ má að á kalsvæðunum hafi
viða leynst lifandi rótasprotar i
grassverði, en næringu hefur þá
skort til þess að hjálpa þeim til
vaxtar í þurri og óhagstæðri sprettu-
tíð i maimánuði svo að þær veiku
spirur hafa þá visnað. Hitt er líka
öruggt, að vorbeit um kalsvæðin
hefur numið á brott veikbyggðan
gróður, sem leitaði til yfirborðsins
eftir ljósi og yl. Slik fyrirbæri þóttu
sönnuð þar sem mjög kalnar tún-
spildur voru alveg varðar fyrir
vorbeit, þar óx nokkur nýgræðing-
ur viða um kalskellur, en strjáll
gróður að vísu og þá liklega harð-
gerðar grastegundir.
Eftir slik viðhorf að liðnum vetri
þótti auðsætt, að eftirtekja sumars-
ins mundi lakleg á sömu landssvæð-
um. Höfðu þá ýmsir við orð, að gott
var að ekki fór úr landi það
heymagn, sem ýmsir vildu selja og
afgangs virtist vera á haustnóttum
1980, en það voru mörg þúsund
lestir heys, sem boðnar voru til
útflutnings en fóru hvergi veturinn
1980-1981, góðu heilli.
Eftirtekjan 1981
Eins og vænta mátti hlaut eftir-
tekjan við fóðuröflun að verða
misjöfn, bæði vegna kalskemmda
og svo vegna misjafnlega hagstæðra
heyskaparskilyrða.
Nú er það svo, að forðagæslumenn
mæla birgðirnar um veturnætur
hverju sinni, bæði þurrhey og vot-
hey, og í samráði við eigendur
forðans leitast við að leggja mat á
næringargildi hans, til viðmiðunar
þess bústofns, sem á vetur er settur.
Mælingar segja sitt ákveðið, en
matið getur reynst á ýmsa vegu. Pó
má segja að þar sem magn heyja er
takmarkað virðist gildi þess miklu
nær því rétta frá hendi forðagæslu-
manna en þar sem um ræðir mikið
magn.
A síðari árum hefur sú leið verið
valin til yfirmats, að safna niðurstöð-
um efnagreininga af hinum ýmsu
svæðum til þess að meta forðánn
svæðabundið. Með siauknum efna-
greiningum er engum vafa bundið,
að hér eins og annarsstaðar kemst
matið nær því sem rétt er þótt
hárnákvæmt fáist það aldrei. Það
segir sig sjálft, að gildi þess þurrheys,
sem aðeins þarf 1,6 kg - 1,8 kg i
hverja F.E. er allt annað og miklu
meira en þegar þörfin er 2,5 - 3,0
kg til sama næringargildis. Slikan
mismun er öruggast að staðfesta
með efnagreiningum þótt góður
bóndi geti á gjafatíma greint glöggan
mismun án tölulegra staðreynda.
Til þess að gera grein fyrir
eftirtekju ársins 1981 svæðabundið,
er viðeigandi að birta eftirfarandi
tölur eftir kjördæmum skipað þótt
kjörgengi og atkvæðamagn hafi hér
sjálfsagt enga þýðingu, en i Hagtið-
indum, aprilheftinu i ár, geta menn
lesið tölulegar niðurstöður úr hverri
sýslu landsins. Tölurnar eru fundnar
samkvæmt mælingum í hlöðum og
tóftum sérhvers eiganda fóðurs, hjá
Forðagæslu Búnaðarfélags fslands,
endurskoðaðar og samanlagðar í
hverjum hreppi, hverri sýslu og loks
á öllu landinu, metið í þúsundum
F.E. eftir umdæmum og efnagrein-
ingum.
menningarmál
Leirtau og list
KJARVALSSTAÐIR
HAUKUR DÓR
Sýning á
búsáhöldum, teikningum
og grímum.
Opið á venjulegum
tima.
Vesturgangur.
■ Þann 8. maí síðastliðinn, opnaði
Haukur Dór einka sýningu á Kjar-
valsstöðum og notar hann Vestur-
gang og hluta af Miðgangi undir
verk sin.
Það er byrjað að vora, en jafn-
teflis staða hefur nú verið nokkuð
lengi milli veturs og sumars, þótt
komið sé fram yfir Krossmessu og
lokadag á vetrarvertíð, svo maður
haldi sig við hið forna tímatal, en
ekki lokadaga skrapdagakerfisins og
skýrsluvéla Fiskifélagsins.
Gróðri fer þá fram, og menn byrja
að hugsa um annað. Ekki aðeins
siómenn, sem lokið hafa vetrarver-
tíð, heldur svo að segja hver maður
i landinu, hvort sem hann á eftir að
gjöra lambastiur, eða ekki. Vorið
hittir nefnilega alla menn, rétt eins
og regnið í andlit jarðarinnar.
Það er þvi kominn dálítill menn-
ingarleiði í marga, og ef til vill er það
þess vegna, sem maður telur að
sýning Hauks Dór að Kjarvalsstöð-
um sé síðasta sýning á þessari
vertíð. Eftir það verði netin tekin
upp og haldið á ný mið.
Nafnið Haukur Dór er vel þekkt i
myndlistarheiminum. Einkum er
listimaðurinn þó þekktur fyrir leir-
muni sína, en um alllangt skeið
framleiddi hann leirmuni, en brá þó
fyrir sig teikningu og ennfremur
sýndi hann a.m.k. einu sinni, svo ég
'man. málverk á Kjarvalsstöðum.
Stórar, þungar olíumyndir undir
gleri, og ennfremur teikningar. Hann
er á Bacon-línunni, en svo nefna
menn það gjarna, þegar gengið er í
spor enska myndlistarmannsins
Francis Bacon, er byrjaði að úrbeina
fólk á lérefti árið 1945, eða svo. Og
hefur haft mikil áhrif á nútímalist
síðan. En frá þvi sjónarmiði voru
myndir Hauks Dór, eða málverk
ekkert sérlega frumleg, þótt þeim
fylgdi mikill kraftur og viss alvara.
Á hinn bóginn virtist keramíkin og
teikningin öllu meira vera við hans
hæfi. Leirmunimir þóttu eftirtekt-
arverðir og eigulegir, og nutu
vinsælda.
Haukur Dór bjó um þetta leyti á
brimströndinni, yst á Álftanesi og
þangað lögðu margir leið sina. Það
næsta, sem maður frétti, var að hann
hefði í liyggju að setjast að í
Amertku og þaðan kemur hann nú
me? föng sin, eftir 9 mánaða dvöl i
Bapdaríkjunum. Eða það hefur
maður lesið um i blöðunum. Um
æviatriði og starfsferil verður undir-
ritaður á hinn bóginn að vera fáorður
að pessu sinni, þvi engin sýningar-
skrá með upplýsingum liggur frammi
á sýningunni á Kjarvalsstöðum, eða
gjörði það, þegar sýningin var að
opna.
Það er oft örðugt að meta, hvað
sýna á, eða sýna ber á Kjarvals-
stöðum og hvað ekki. Sumir vilja
.era þar með brúður, eða leika á
hljóðfæri. Enn aðrir hafa fengið að
sýna þar iðnaðarvömr, samanber
dönsku mublusýninguna i vetur.
Nokkrir höfðu orð á því, að sú
sýning hefði nú verið svona á
mörkunum, að eiga heima í mynd-
listarhúsi, eins og Kjarvalsstöðum er
þó ætlað að vera.
Ég tel einnig að sýning Hauks Dór
sé einnig á þessum jaðri. Að vísu
eiga teikningar hans þarna vel
heima, og eins grímur og ýmsir
frumlegir leirmunir. Á hinn bóginn
drukkna hinir góðu hlutir þvi miður,
í öðru leirtaui, sem betur á heima í
búðum, en á sýningum. Hið listræna
markmið er þvi ekki allsráðandi,
þótt án efa sé þörf fyrir krúsir með
loki viða um land.
Það sem mér þótti athyglisverðast
vom sumsé teikningamar. Þær eru
einfaldar og ógnvekjandi i senn. Já
og dálitið amriskar líka. En banda-
risk teikning og grafik hefur þróast
í býsna frjálst spil og áhrifamikið á
seinustu ámm. Þá voru grímurnar
(leirgrimur) áhrifamiklar. Þær sýna,
að listamaðurinn getur hagnýtt leir í
áhrifamikinn skáldskap, þótt vondur
sé hann í kvæði.
Grimugerð og notkun grimunnar