Tíminn - 08.06.1982, Blaðsíða 7

ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚNÍ 1982
7
erlent yfirlit
■ BEGIN forsætisráðherra hefur
sýnt það enn einu sinni, að hann
tekur ekki mikið tillit til óska
Reagans forseta eða hagsmuna
Bandaríkjanna.
Begin tekur einnig lítið alvarlegar
þær yfirlýsingar Margarets That-
cher, að hernaður hennar í Suður-
höfum eigi að sanna innrásarmönn-
um yfirleitt, að yfirgangur borgi sig
ekki.
Begin veit vel, að hvorki Bretar
né Bandaríkjamenn munu senda
her til Libanon til að skakka leikinn
þar. Hernaður Thatchers í Suður-
höfum er hrein undantekning, sem
mun engu breyta og e.ngin áhrif hafa
í öðrum heimshlutum. Hins vegar
mun hernaður Thatchers samfylkja
þjóðunum i Suður-Ameriku gegn
nýlendustefnu.
Reagan forseti og ráðunautar
hans hafa talið, að sigur írana í
striðinu við fraka og ótti Araba við
aukinn yfirgang írana við Persaflóa,
gæti veitt Bandaríkjunum tækifæri
til að ná betra samstarfi við hin
svokölluðu hófsamari Arabariki.
Af þessum ástæðum hefur Banda-
rikjastjórn lagt áherslu á það við
ísraelsstjórn að undanförnu, að hún
aðhæfist ekkert það, sem yki deilur
hennar og Araba. og gerði Banda-
ríkjunum þannig erfiðara fyrir að ná

■ Begin og Reagan
Enn leikur Begin
sér að Reagan
Innrásin í Líbanon kemur honum illa
samkomulagi við Arabarikin. Al-
veg sérstaklega hefur Bandaríkja-
stjórn varað við árásum á Libanon,
sem ísraelsstjórn hefur bersýnilega
haft í undirbúningi.
í þeirri von, að það gerði Begin
samvinnufúsari, féllst Bandarikja-
stjórn á það nýlega eftir langt þóf að
láta ísrael fá allmikið af herflug-
vélum af nýjustu gerð. Bandaríkja-
stjórn hafði tregðast við að láta
ísrael fá flugvélarnar, þvi að
Arabaríkin höfðu lýst sig mjög
mótfallin þvi.
Þessi undanlátssemi við Begin
virðist siður en svo hafa gert hann
auðsveipari Bandaríkjunum. Begin
notar þvert á móti fyrsta tækifæri til
að ráðast á Líbanon.
ÞETTA tækifæri fékk Begin
siðstliðið fimmtudagskvöld, þegar
sendiherra ísraels í London var sýnt
banatilræði og hann særðist lífs-
hættulega. Begin beið ekki lengi
með að kenna Frelsishreyfingu
Palestinumanna, PLO, um, enda
þótt hún mótmælti, og síðar hefur
-verið upplýst, að hér voru að verki
skæruliðasamtök, sem eru andvíg 1
PLO, og höfðu m.a. fulltrúa hennar
í London á lista yfir þá menn, sem
ætlunin var að ráða af dögum.
Begin taldi að með banatilræðinu
við sendiherrann hefði Frelsishreyf-
ing Palestínumanna rofið samkomu-
lag um eins konar vopnahlé i
Líbanon, sem náðist á síðastliðnu
ári. Til þess að mótmæla þessum
meintu samningsrofum, lét Begin
gera á föstudaginn miklar loftárásir
á stöðvar Palestinumanna í Beirút,
höfuðborg Libanon. Manntjón er
sagt hafa orðið mikið.
Frelsissamtök Palestínumanna
svöruðu þessum loftárásum með því
að skjóta eldflaugum frá stöðvum
þeirra í Suður-Libanon á landa-
mærabæi i ísrael. Þessar árásir ollu
nokkru tjóni. ísraelsmenn svöruðu
aftur á laugardaginn með þvi að gera
miklar flugárásir á stöðvar
Palestínumanna i Suður-Libanon.
Enn varð mikið manntjón.
Þegar hér var komið, skárust bæði
Sameinuðu þjóðirnar og Banda-
ríkjastjórn i leikinn á venjulegan
hátt. Öryggisráð Sameinuðu þjóð-
anna fyrirskipaði báðum deiluaðil-
um að hætta öllum vopnaviðskiptum
ekki siðar en klukkan sex að morgni
. ■ Sharon varnarmálaráðherra
stjórnar innrásinni í Líbanon.
sunnudagsins. Reagan sendi Begin
skeyti og skoraði á hann með
alvarlegum orðum að hætta styrjald-
araðgerðum.
Viðbrögð Begins við þessum
tilmælum Öryggisráðsins og Banda-
rikjanna urðu þau, að hann lét
ísraelsher gera innrás í Líbanon að
morgni sunnudagsins og hafa siðar
geisað þar miklir bardagar og standa
enn, þegar þeta er ritað.
Meðal þeirra, sem hafa skorað á
Israelsmenn um að hætta innrásinni,
eru þjóðarleiðtogarnir sjö, sem
þinguðu í Versölum um helgina.
Það hafði ekki meiri áhrif á Begin
en að skvetta vatni á gæs.
ÞAÐ virðist bersýnilegt að Begin
muni halda áfram hernaðaraðgerð-
um i Libanon, eins lengi og honum
sýnist, hvað sem Öryggisráðið og
Bandaríkin segja. Begin mun jafn-
vel ekki hafa neitt á móti því, að til
vopnaviðskipta komi milli ísraels-
manna og Sýrlendinga, sem hafa her
i Líbanon, en viðureign ísraels-
manna og Palestínumanna hefur
enn ekki borist til þeirra svæða, þar
sem sýrlenski herinn er.
Pólitísk staða Begins er þannig,
að hann mun telja sig þurfa á því að
halda að tefla djarfmannlega. Hann
hefur látið Sinaiskagann af hendi, án
þess að fá annað í staðinn en
friðarsamning við Egypta, en margir
ísraelsmenn treysta þvi plaggi mis-
jafnlega.
Mikil og vaxandi andstaða er gegn
þvi i ísrael, að ísraelsmenn afsali sér
Gasasvæðinu og vesturbakkanum til
viðbótar og verði jafnvel að kveða
heim landnemana þar, likt og á
Sinaiskaga.
Stjórn Begins hefur eftir þing-
kosningarnar í fyrra ekki stuðst við
nema eins og tveggja atkvæða
meirihluta á þingi og þvi hvað eftir
annað riðað til falls. Það er talið
skammt undan, að Begin verði að
rjúfa þing og efna til kosninga. Ef
til vill er innrásin í Libanon þáttur i
undirbúningi þeirra.
Begin virðist standa minni stuggur
af Khomeini en Bandarikjamönn-
um. Israelsmenn eiga mikinn þátt í
sigri írana, en talið er, að þeir hafi
selt þeim vopn fyrir ekki minna en
20 milljónir dollara. Álit Begins og
félaga hans virðist það, að Araba-
ríkin geti siður snúið sér gegn ísrael
meðan þau eiga Khomeini yfir höfði
sér. Bandarikjamenn telja hins
vegar, að staða ísraels verði enn
verri, ef Khomeini eða eftirmenn
hans ná yfirráðum yfir Persaflóa og
Arabiuskaganum, eins og þeir
stefna nú að.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar mÆ
erlendar fréttir
ísraelsmenn
sækja langt
inn í Líbanon
— hardir bardagar við
hafnarborgina Sidon
ísraelsher heldur áfram sókn
I sinni inn í Libanon jafnframt þvi
sem loftárásum er haldið uppi á höf-
uðborgina Beirut. Mikilvægustu bar-
dagarnir hafa verið við hafnarborg-
ina Sidon, þar sem Palestinumenn
I hafa eina af aðalbækistöðvum sinum.
ísraelsmenn segja að þeir hafi um-
I kringt Sidon í stærstu hernaðarað-
gerð þessarar innrásar, en. í aðgerð-
inni tóku þátt herskip, skriðdrekar,
| fallhlífasveitir og landgöngusveitir.
Á sunnudag bárust fyrstu fréttir af
átökum á milli Libanonshers og ís-
raelshers og segja talsmenn Líban-
onshers að honum hafi tekist að
stöðva brynvagnasveit ísraelshers
| sem sótti i austur frá Sidon.
ísraelsmenn hafa varpað flugmið-
I um niður í Sidon, þar sem íbúar
borgarinnar eru hvattir til að yfirgefa
I hana. PLO menn segja að barist
|sé i og i kringum borgina.
PLO segir ennfremur að sveitir úr
I ísraelsher hafi farið framhjá Sidon
og sæki nú upp ströndina í átt að
Beirut og séu þeir núna i aðeins 18
km fjarlægð frá höfuðborginni, og
svo virðist sem þeir ætli sér að ná
Ed Damur sem liggur rétt fyrir
sunnan höfuðborgina og er önnur af
| aðalbækistöðvum PLO.
Sýrlendingar segja að herlið sitt
hafi lent í átökum við fsraelsher en|
fsraelsmenn neita þeim fregnum. ís-
raelsmenn hafasagt að þeir vilji |
forðast átök við Sýrlendinga í Liban-
on nema tilneyddir.
Bandaríska sendiráðið í vestur.-l
hlutaBeirut hefur orðið fyrir skemnxll
úm af eldflaugaárás. Tveimur eld-l
ílaugum var skotið á sendiráðið ogl
efri hæð þess eyðilögð. Manntjónl
varð ekkert, en Bandarikjamenn I
sögðu á sunnudag að helmingurl
starfsfólks sendiráðsins yrði fluttur á|
brott.
Sérlegur sendifulltrúi Bandaríkj-1
anna i Miðausturlöndum Philip Ha-
bib er nú í Jerúsalem, þar sem hannl
mun eiga viðræður við Begin. Taliðl
er að Habib muni leggja áherslu ál
það sjónarmið Bandaríkjamanna að|
þeir styðji heilshugar ályktun Örygg-
isráðs SÞ sem kveður á um tafar-|
lausa brottför ísraelshers án skilyrða |
frá Líbanon.
Egyptaland hefur einnig farið fram I
á hið sama og ályktunin felur i sér|
og sagði forsætisráðherra Egypta-
lands aðEgyptar mundu grípa til að-
gerða til að stöðva innrás ísraels-
hers, en útilokaði jafnframt að í|
þessu fælust beinar hernaðaraðgerð-
Stödugar
loftárásir
— Breta á stöðvar Argentínu-
manna við Port Stanley
■ Varnarmálaráðuneytið í Bret-
landi segir að stöðugum árásum sé
haldið uppi á hernaðarstöður Arg-
entinumanna í grennd við Port
| Stanley.
Siðasta sólarhring hefur að öðru
leyti verið fremur rólegt á vígstöðv-
unum og engin bein hernaðarátök
á milli deiluaðila voru i gær.
Flugvélar Argentinumanna
reyndu að halda uppi loftárásum á
' stöðvar Breta í kringum Port Stanl-
ey en að sögn varnarmálaráðuneyt-1
is Breta varð ekkert mannfall hjáj
þeim af þessum sökum.
Bretar hafa að undanförnu verið I
að styrkja stöðu sina á eyjunum, I
mikið af vopnum og birgðum hefur |
verið flutt á land, þar á meðal Rap-
ier eldflaugar til að verja stórskota-1
; lið Breta.
Reagan í London
I Reagan Bandaríkjaforseti
Idvelst nú í Windsor-kastala sem
Igestur Bretadrottingar meðan op-
1 inber heimsókn hans stendur yfir i
| Bretlandi.
Reagan, og kona hans Nancy,
I komu til London síðdegis í gær en
á móti þeim á Heatrow-flugvelli
tóku m.a. Margaret Thatcher for-
sætisráðherra og hertoginn af |
Edinborg auk annarra ráðamanna.
Til London kom hann frá Róm en |
þar hitti hann m.a. páfann að máli.
Meðal þess sem er á dagskrá hjá I
Reagan i þessari heimsókn eru við-
ræður við Thatcher en auk þess
1 mun hann ávarpa fulltrúa þingsins |
í Westminster.
Byltingarmenn í Chad:
Tóku höf udborgi na
■ Fregnir frá Chad herma að
byltingarmenn undir stjórn fyrrum
varnarmálaráðherra landsins,
Hambri, hafi náð höfuðborg lands-
ins N’Djamena á sitt vald.
Byltingarmenn fóru inn i borg-
ina snemma morguns í gær, mættu
lítilli mótspyrnu, og höfðu borgina
á valdi sínu innan þriggja tima.
Ekki er vitað hvar forseti lands-
ins heldur sig nú.
Talsmaður Hambri í París sagði I
að svo fljótt sem auðið væri yrði I
komið á fót landsstjóm og siðan I
væri ætlunin að kalla saman þingl
þar sem m.a. fyrrum stjórn ætti I
fulltrúa og væri verkefni þingsins
að koma á varanlegu stjórnskipu-1
lagi i landinu.
Herlið Samtaka Afrikurikja sem I
verið hafa í landinu tóku, að þvi er I
virðist, ekki þátt í bardögunum.