Tíminn - 28.08.1982, Blaðsíða 7

LAUGARDAGUR 28. ÁGÚST 1982
7
■ „Það er athyglisvert að Sj álfstæðisflokkurinn
í stjórnarandstöðu leggur ekki fram neinar
tillögur til lausnar vandanum. Alþýðuflokkurinn
leggur hins vegar áherslu á, að efnahagsaðgerðir
ríkisstjórnarinnar séu nákvæmlega þær sömu og
ríkisstjórn Geirs Hallgrímssonar greip til við
sams konar aðstæður árið 1978. Ekki verður því
sagt, að stjórnarandstaðan búi sameiginlega yfir
þjóðráðum til lausnar efnahagsvandanum.“
vcrðbætur á laun verði greiddar sam-
kvæmt nýju viðmiðunarkerfi eftir 1.
desember 1982.
5) Að hægja á fjárfestingu í landinu og
auka sparnað hjá ríkinu.
6) Að halda uppi aðhaldsstefnu í
peningamálum, fjármálum ríkisins og
gengismálum.
Vísitölukerfið
Ég tel raunar, að þýðingarmesta
atriðið í hinu pólitíska samkomulagi
felist í væntanlegum breytingum á
vísitölukerfinu. Þar er komið að kjarna
málsins, þegar til lengri tíma er litið.
Nýja viðmiðunarkefið mun draga úr
verðbólgunni á næsta ári og því stefnt til
réttrar áttar í efnahagsmálum. Ég vona,
að Alþingi samþykki þessa breytingu á
vísitölukerfinu. Ef svo verður mun
verðbólga halda áfram að lækka á næsta
ári og gæti þá nálgast 40% og síðan
haldið áfram niður.
Það er mikil blekking, að núverandi
vísitölukerfi tryggi hag launafólks. Af
augljósum ástæðum bitnar það mest á
launalægsta fólkinu. Það veldur verð-
bólgu, sem kemur harðast niður á þeim,
sem búa við minnst efni. Hinir fá miklu
meiri verðbætur og geta fleytt sér áfram.
En allra verst verða þeir úti, sem standa
í byggingum, þar sem aukin verðbólga
veldur hærri fjármagnskostnaði.
Næg atvinna
En mikil verðbólga veldur að lokum
atvinnuleysi. Og enn er það launalægsta
fólkið, sem stendur verst að vígi. Það
þolir allra verst stopula atvinnu. Næg
atvinna er ekki sjálfgefin. Það er langt í
frá.
í Evrópu og N.-Ameríku er 10. hver
vinnufær maður atvinnulaus. Þetta eru
þó ríkustu þjóðir heimsins. Við íslend-
ingar búum við einhæft atvinnulíf og
erum algjörlega háðir alþjóðlegum
mörkuðum. Ef þeir bregðast, hvað þá?
Þetta skulum við íhuga, þegar teknar
eru mikilsverðar ákvarðanir í efnahags-
málum. Við verðum að keppa með
okkar framleiðsluvörur á mörkuðunum.
Það vill enginn kaupa verðbólguna
okkar, en því miður höfum við keyrt
okkur út af verðmætum mörkuðum
vegna hins mikla tilkostnaðar hér
heima. Ríkisstjórninni hefir fram að
þessu tekist að halda upp nægri atvinnu
í landinu, þegar á heildina er litið.
Framsóknarflokkurinn er
ábyrgur stjórnmálaflokkur
Þórr á móti blási og erfiðleikar steðji
að, vill Framsóknarflokkurinn ekki
hlaupa frá vandanum, heldur takst á við
hann. Þannig var þetta vorið 1974, þegar
Ólafur Jóhannesson rauf Alþingi og
kosningar fóru fram. Sama er að segja
um stjórnina, sem Alþýðuflokkurinn
sprengdi 1979. Það hefði e.t.v. verið
freistandi fyrir Framsóknarflokkinn nú
að sprengja ríkisstjórnina og kasta frá
sér vandanum. Flokkurinn leit hins
vegar ábyrgt og raunsætt á stöðuna og
gerði sér grein fyrir, að lengra varð ekki
komist að sinni. Hins vegar verður að
fylgja þessum aðgerðum eftir með
samræmdri stefnu í efnahagsmálum.
Breyting á vísitölukerfinu og minni
fjárfesting, en hvort tveggja er inni í
áætlun ríkisstjórnarinnar, verða að vera
þýðingarmestu þættirnir í slíkri stefnu.
Þá mun verðbólga minnka og fram-
leiðsluatvinnuvegirnir senn styrkjast, en
það er forsenda batnandi lífskjara og
æskilegrar framvindu í efnahagsmálum.
Framsóknarflokkurinn hefir brugðist
við aföllum þjóðarbúsins af ábyrgðar-
tilfinningu, festu og raunsæi. Örugg
atvinna og vernd láglaunafólks er kjarni
aðgerða.
Stjórnarandstaðan
Það er athyglisvert, að Sjálfstæðis-
flokkurinn í stjórnarandstöðu leggur
ekki fram neinar tillögur til lausnar
vandanum. Alþýðuflokkurinn leggur
hins vegar áherslu á, að efnahagsað-
gerðir ríkisstjórnarinnar séu nákvæm-
lega þær sömu og ríkisstjórn Geirs
Hallgrímssonar greip til við sams konar
aðstæður árið 1978. Ekki verður því
sagt, að stjórnarandstaðan búi sameigin-
lega yfir þjóðráðum til lausnar efnahags-
vandanum.
Allir viðurkenna, að ríkisvaldið varð
að grípa í taumana til að forða
þjóðarvoða. En það er hart, þegar
stjórnarandstaðan tekur undir gagn-
rýnissöng allra þrýstihópa, en hefur
engar tillögur fram að færa. Eða hverjar
eru þær?
Hörð átök framundan
Það er vafamál, hvort ríkisstjórninni
Jekst að framkvæma þá stefnu, sem
felst í bráðabirgðalögunum um efna-
hagsaðgerðir og yfirlýsingunni vegna
aðgerða í efnahagsmálum frá 21. ágúst
um þetta land og fólk tekið tali ríkir
bjartsýni og framkvæmdaþrá. Dagblöð
og fjölmiðlar eru hins vegar full af
neikvæðri umræðu og gífuryrðum ein-
stakra manna, sem halda því fram að
allt sé farið til fjandans. Þessi umræða
er út af fyrir sig hættuleg og reynir á þrek
hvers einasta manns í landinu.
Það er mikilvægt fyrir almenning og
þjóðina alla að verjast og átta sig á, að
aðgangur stjómarandstöðunnar á síð-
ustu dögum á vart sinn líka og er kraftur
þeirra nú í öfugu hlutfalli við getu þeirra
til lausnar á vandamálum.
Það er mikilvægt að upp verði tekin
jákvæð stjómmálaumræða í landinu,
s.l. En það er ákaflega mikilsvert, að
hessi stefna nái fram að ganga. Það er í
sjálfu sér ekki skemmtiverk að verða að
skerða lífskjör um sinn, en það er
óhjákvæmilegt, þegar af þeirri ástæðu
að þjóðartekjur minnka. Það er sannar-
lega mál að linni þeim hráskinnaleik, að
aðilar vinnumarkaðarins semji um
óraunhæf kjör og ætli svo ríkisvaldi og
stjómmálamönnum að gera nauðsyn-
legar ráðstafanir til að forða því að
efnahagsmál þjóðarinnar fari gjörsam-
lega úr böndum. Ég er ekki með þessu
að sýkna okkur stjórnmálamenn með
öllu. Við verðum einnig að gæta þess að
marka samræmda stefnu, sem nær til
alira þátta og leiðir til farsællar
framvindu efnahags-og atvinnumála og
sanngjarnrar skiptingar þjóðartekna.
Það má gera ráð fyrir hörðum svipting-
um á Alþingi í haust og vetur. Þá ríður
á mestu að láta hagsmuniþjóðarinnar
sitja í fyrirrúmi.
Framtíöin
Þótt stundarerfiðleikar krefjist
ábyrgra aðgerða verður að hafa í huga,
að íslendingar hafa sótt ótrúlega hratt
fram á hinum ýmsu sviðum efnahags-,
atvinnu- og kjaramála á seinustu árum.
íslendingar eiga öflugan fiskiskipaflota
til að nýta 200 mflna landhelgina, sem
var 3 mílur frá fjöruborði fyrir 30 árum
síðan. Hraðfara uppbygging fiskvinnsl-
unnar hefir stórbætt alla meðferð og
vinnslu sjávarafla og eigum við þó langt
í land. Ræktun og uppbygging í
sveitunum ásamt vinnslustöðvum í
landbúnaði hefir stórum bætt hag
bændastéttarinnar og landsmanna allra.
Verulegur iðnaður hefir risið á legg,
þrátt fyrir vandamál, sem þarf að leysa.
Alhliða vélvæðing og tækniframfarir í
öllum atvinnugreinum hafa bætt stöð-
una. Viðskipti við útlönd hafa yfirleitt
gengið vel og við höfum ótrúlega sterka
stöðu á alþjóðlegum mörkuðum fyrir
afurðir okkar. Þá hafa samgöngur,
félagsmál, heilsugæsla, fræðslumál
o.m.fl. batnað til mikilla muna, þótt
ýmsar misfellur megi finna.
Þegar staða þjóðarinnar í heild er
metin kemur á daginn að lífskjör á
íslandi eru meðal þeira bestu í
veröldinni.
Það er því mikið í húfi að missa ekki
tökin á efnahags- og atvinnumálum þótt
menn þurfi að herða svolítið mittisólina
um sinn. 27.8.1982
T.Á
þar sem sannleikurinn og staðreyndirnar
fá að líta dagsins Ijós.
Framundan eru gífurleg átök í
íslenskum stjórnmálum, þar mun
stjórnarandstaðan hvorki spara fé né
fyrirhöfn til að ófrægja ríkisstjórnina og
þá flokka sem að henni standa.
Sá vetur, sem senn fer í hönd, er
umbóta- og félagshyggjufólki mikil-
vægur til varnar áróðri öfga aflanna.
Við Framsóknarmenn þurfum að
vígbúast gegn áróðri fjölmiðlanna og
stjórnarandstöðunnar,vopn okkar verða
sem ávallt áður, að sannleikurinn og
staðreyndirnar fái að tala í hvert sinn
sem lygin og blekkingamar verða bornar
á borð, hvort sem er í fjölmiðli eða
umræðu fólksins.
Góð þátttaka og opinská umræða á
þinginu á Húnavöllum er Framsóknar-
flokknum mikilvæg, og hefur áhrif á ,
hvernig staða flokksins þróast í þeirri
umræðu og kosningabaráttu sem fram-
undan er.
Ungir Framsóknarmenn, fjölmennum
til þingsins.
Með baráttukveðju.
Guðni Ágústsson
gródur og garðar
i
i
Furusveppur (efra og neðra borð)
Nú er tími matsvepparma
■ Ýmsa hérlenda sveppi má hag-
nýta til matar. En til eru einnig
eitraðar tegundir, t.d. hinn skraut-
legi berserkjasveppur, sem vex
innan um birki og fjalldrapa. Hattur
hans er rauður með hvítum dílum að
ofan, en Ijósum blöðum neðan á.
Munið að eta ekki svepp, nema þið
þekkið hann og vitið að hann sé ætur!
Getiö skal hér nokkurra góðra
matsveppa og birtar myndir til
skýringar. Sumir sveppir fylgja
vissum trjá- eða runnategundum og
eru sveppaþræðirnir þá í sambandi
við rótarkerfi trjánna.a oftast báðum
til gagns.
Kúalubbi fylgir birki og fjalldrapa
og er góður til matar meðan hann er
ungur. Kúalubbi er oft stórvaxinn
með hvelflaga eða flatan hatt
grábúnleitan að ofan. neðan á
er pípulag, í fyrstu hvítt en síðan
grátt eða grábrúnt. Algengur og
góður matsveppur meðan hatturinn
er hvelfdur og pípulagið hvítt.
Nefna skal hér tvo góða matsveppi.
sem fylgja barrtrjám og hafa borist
með þeim til landsins, þ.e. fruru-
svepp og lerkisvepp, sem mikið er
orðið um hjá barrtrjám hér og hvar
um landið. Báðir slímugir, einkum í
vætu og skugga.
Furusveppur (smjörsveppur) ber
allstóran hvelfdan gulbrúnan eða
súkkulaðibrúnan hatt, með sítrónu-
gult pípulag neðan á, líkt og væri
stunginn með prjónum. Stafurinn
gulleitur eða brúnleitur neðantil.
Sveppholdið Ijósleitt með þægilegri
lykt og bragði. Vex í furulundum.
Lerkisveppur vek hjá lerki. Hatt-
urinn er breiðhvelfdur, gulleitur eða
gulbrúnn - rauðgulur. Pípulagið
brennisteinsgult í fyrstu, en síðar oft
grágult eða gulbrúnt og litast
rauðbrúnt við snertingu. Holdið
gult, en litast rauðleitt í hattinum ef
það er brotið. Lykt og bragð
þægilegt. Fallegur áberandi svcppur,
sem oft er mikið af. Þarf að tína hann
ungan, því að hann skemmist fremur
fljótt.
Alkunnur er ætisveppur (sjamp-
ignon), vinsæll matsveppur frá fornu
fari, raunar fleiri en ein tegund.
Túnætisveppur er algengur í gras-
■ Ungur kúalubbi
lendi og ágætur til matar. Hatturinn
er hvítur eða daufbrúnleitur. Blöðin
neðan á eru í fyrstu rósiauð, en síðar
súkkulaðibrún. Holdið hvítt með
þægilegri lykt og bragði meðan
hatturinn cr ungur og hvelfdur.
Náskyldur cr hinn ræktaði æti-
sveppur, ræktaður hér síðan 1960 á
Logalandi í Borgarfirði. Seldur nýr,
eða niðursoðinn í dósum. Ýmsir
fleiri sveppir hér eru vel ætir, t.d.
venjuleg gorkúla (fýsisveppur) með-
an hún er hvít í gegn og ostkennd.
Vex í alls konar mólendi og
graslendi.
Sveppi skal taka varlega upp og
varast að særa þá. Vel má þurrka þá
til geymslu. Eru þeir hreinsaðir
vandlega og skornir í þunnar sneiðar
og þurrkaðir í opnu íláti, t.d. í
vírgrind á ofni. Duft úr möluðum,
þurrkuðum sveppum er gott í sósur
og súpur. Einnig má sjóða sveppi
niður, eða sykursalta. Munið að
niðursoðnir sveppir hafa mjög lítið
geymsluþol eftir að krukkurnar hafa
verið opnaðar. Nýja, óskemmda
sveppi má gcyma í frystikistum.
Nota ber þá samdægurs og þeir hafa
þiðnað. í matreiðslubókum er sagt
frá matreiðslu svcppa. Gott að hafa
sveppakver Helga Hallgrímssonar
við höndina.
Lerkisveppur
Ingólfur Davíösson,
skrifar