Tíminn - 14.10.1982, Blaðsíða 10

10
minning
Herdís
Ásgeirsdóttir
Kveðja frá Landsnefnd
orlofs húsmæðra
■ í dag þegar Herdís Ásgeirsdóttir er til
grafar borin minnast hennar margir með
virðingu og þökk. Herdís var fædd 31. ágúst
1895, en hún lést 3. október s.l. Eftirlifandi
maður hennar er hinn þekkti skipstjóri og
athafnamaður Tryggvi Ofeigsson.
Herdís var viljasterk kona og studdi hvert
það mál sem hún taldi til heilla horfa. Eitt
þcirra mála sem hún beitti sér fyrir alveg
sérstaklega var Orlof húsmæðra. Lög um
orlof húsmæðra gengu í gildi árið 1960, en
Herdís var formaður í þeirri nefnd sem
undirbjó frumvarp að lögunum.
Það voru gleðitíðindi að þessi lög hlutu
samþýkki alþingis, því í þeim fólst viður-
kenning á því að þau störf sem unnin eru á
heimilunum séu mikilvæg fyrir þjóðfélagið
þó þau séu ekki metin til launa.
Samkvæmt lögunum áttu héraðssambönd
Kvenfélagasambands íslands að sjá um
framkvæmd þeirra. Bandalag kvenna í
Reykjavík kaus þá þegar orlofsnefnd fyrir
Reykjavíkurborg og varð Herdís formaður
hennar og allt til ársins 1969. Henni var mikill
vandi á höndum að móta starfsemina þar sem
hér var um nýjar brautir að ræða. Og lengi
býr að fyrstu gerð. Frá upphafi var það
hennar fyrsta og síðasta boðorð að yfir orlofi
húsmæðra væri menningar- og myndar-
bragur.
Sem samstarfsmaður Herdísar um langt
árabil í Orlofsnefnd húsmæðra í Reykjavík
kynntist ég vel hennar góðu kostum. Góðvild
og fádæma þrautseigja voru sterkir þættir í
skapgerð hennar.
Annað mál sem Herdís beitti sér fyrir á
vegum Bandalags kvenna í Reykjavík var að
komið yrði á fót fæðingarstofnun í Reykjavík
svo unnt væri að bæta úr því neyðarástandi
sem ríkti á þeim málum á þeim árum.
Henni tókst að finna húsið að Eiríksgötu
37 þar sem hin ágæta stofnun Fæðingar-
heimili Reykjavíkur tók til starfa árið 1960.
Herdís var einlæg trúkona. Trú hennar á
handleiðslu Guðs var henni kraftur og
leiðarljós f starfi.
Blessuð sé minning hennar.
Steinunn Finnbogadóttir
formaður Landsncfndar orlofs húsmæðra.
FIMMTUDAGLR 14. OKTOBER 1982
FIMMTUDAGUR 14. OKTÓBER 1982
f réttaf rásögn
ÞETTA ER ALVEG SÉRSTÖK TILFINNING”
— rætt við Tryggva Björnsson á Hrappsstöðum í Víðidal um hrossagöngur og hrossaréttir
■ „Oft á fjali? Ég er orðinn rúmlega
sextugur og það hafa fallið ur 2 ár síðan
ég var 14 ára“, sagði Tryggvi
Björnsson á Hrappsstöðum í Víðidal
er Tíminn náði tali af honum um
hrossaréttir sem nýlega voru haldnar í
Víðidalstungurétt.
Tryggvi sagði stóðinu raunar smalað
um leið og farið er í fyrstu göngur á
Víðidalstunguheiði fyrri hluta
september. Það sé síðan geymt í
sérstökum hólfum, þ.e. á afgirtum
eyðibýlum í um 3 vikur. „Það tekur
svo ekki nema dag að sækja það
þangað", sagði Tryggvi. Um fjöldann
sagði hann það sjálfsagt vera rúmlega
500 hross sem bændur úr Þorkelshóls-
hreppi hefðu heimt af fjalli þetta
haustið. Um 20 manns fara í göng-
urnar, sem taka 5 daga.
- Þykir mönnum ekki aUtaf gaman
að fara í göngur og réttur?
- Það er afar gaman að smala þessu
saman og reka til rétta og hefur
löngum þótt. Margir sækjast eftir
þessu a.m.k. svona fyrst í stað, en þó
finnst mér nú heldur vera að dofna yfir
því nú í seinni tíð og færri sem sækjast
eftir þessu til lengdar.
- Er þó ekki orðið þægilegra að standa
■ þessu en áður var?
-Það erekkert líkt. Þaðeru komnir
skálar á öllum áfangastöðum í stað
þess að menn gistu í tjöldum áður. Nú
hafa menn líka orðið matarfélag í stað
skrínukostsins. Þetta ér því allt annað.
- Skemmta menn sér þá ekki með
galsa og gamansögum þegar komið er
í skála að kvöldi?
Jú, en samt finnst mér nú orðið
minna um það en áður var. Það er líka
sömu sögu að segja heimafyrir. Fólk
gleymir orðið tímanum fyrir sjónvarp-
inu. Áður þurfti fólk sjálft að sjá sér
fyrir gríni og glensi, en nú kemur þetta
fyrirhafnarlaust í útvarpi og sjónvarpi.
Fólk fer líka orðið miklu minna á milli
bæja og hittist sjaldnar.
- Húnvetningar varpa þó enn fram
txkifærisvísum?
- Það er líka orðið minna um slíkt.
Hluti af stóði Þorkelshólshreppinea kominn í rétta dilka í Víðidalstuneurétt.
■ Borgarbúar eru sjálfsagt öllu vanari að horfa á „kowboya“ villtra-vestursins leika listir sínar við
snörun stórgripa heldur en húnvetnska kappa, sem hér virtust þó ekki gefa hinum fyrrnefndu neitt
eftir. Þetta hross - og annað til - þurfti að snara til að gera að sárum er þau höfðu hlotið. Tryggvi
á Hrappsstöðum kvaðst þó ekki minnast þess að hross hafi nokkru sinni slasast áður í hrossaréttum
í Víðidal.
Allt er orðið einhvernveginn öðruvísi
og ekki held ég að sú breyting sé öll
til bóta.
- Hafið þið góðan afrétt?
- Við höfum nóg land, þó mér
finnist nú heldur hafa þrengst um á
síðustu árum. Eftir kulda og slæma
sprettu nú tvö undanfarin sumur sýnist
mér að afrétturinn sé svolítið farinn að
ganga úr sér og verða gróðurminni.
Það er orðið of margt á þessu. Hrossin
hafa líka oft litið betur út en nú.
- Þekkja menn öll sín hross þegar
komið er í réttir?
- Það held ég að þeir geri, a.m.k.
að mestu leyti. Ella líta menn á
mörkin. Folöld eru öll mörkuð áður
en rekið er á fjali.
- Stunda menn ennþá hrossakaup í
réttum?
- Það er alltaf fyrir hendi hafi menn
áhuga. Þó finnst mér vera að draga úr
þeim. Kaupstaðamenn keyptu mikið á
tímabili en það hefur nú minnkað
mjög. Enda held ég að sumir eigi orðið
of mikið af hrossum. Það hlýtur t.d.
að vera takmarkað gaman af mikilli
hrossaeign innan um alla þessa bíla og
miklu umferð eins og er í Reykjavík.
- En menn riða enn út til sveita?
- Það var töluvert dottið niður á
tímabili, en nú finnst mér það vera að
glæðast aftur að krakkar og ungt fólk
vilji fara á hestbak. Þó finnst mér að
fólk þyrfti að gera meira af þessu. En
það er alltaf tekinn helv... bíllinn -
eins og ég segi stundum. Fólk vill ekki
orðið hreyfa sig nema í bíl.
- Marga langar þó enn í hrossaréttir
vænti ég?
- Það er nú svo einkennilegt hvað
fólk sem flust hefur í burtu - sem átt
hefur stað hér sem annars staðar - er
ræktarsamt að koma alltaf í réttir.
Jafnvel börn og barnabörn koma ár
eftir ár og þykir slæmt ef forföll verða
af óviðráðanlegum orsökum. Það eru
greinilega ýmsar taugar sem tengja þá
við sveitina sem þar hafa verið.
- Og þú ætlar sennilega í göngur
nokkur árin enn?
- „Það er ómögulegt að segja. Mig
langar alltaf. Þó maður hafi gjarnan
sagt að þetta skuli vera síðasta haustið,
hafi maður lent í einhverjum vanda,
þá gleymir maður þvi strax. Manni
finnst einhvernveginn svo gaman að
því að fara þetta, og líður eitthvað svo
vel - það er varia hægt að lýsa því í
orðum - þetta ér alveg sérstök
tilfinning", sagði Tryggvi. Tímamann
grunar að í huganum hafi hann verið
kominn hálfa leið í næstu göngur.
- HEI
■ Nýkomin úr frelsi fjallanna en
nú bjargarlaus í böndum. Er hægt
að hugsa sér öllu meiri andstæður.
Myndir M.Ó.
„Er það biti eða fjöður?“
GLÆSILEG ASKRIFENDAGETSAUN TIMANS!
NAD hljóm-
flutnings-
tæki
-verðmæti 25.000.-
Dregin út 3, febrúar 1983
imyndband
og sjónvarp
mm

3