Tíminn - 09.11.1962, Page 7

ERLIíSG BJÖL
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þó.rarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson Ritstjórnarskrifstofur í Eddu-
liúsinu 'tfgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur í Banka-
stræti 7. Símar: 18300—18305. - Auglýsingasimi: 19523 Af-
greiðslusimi 12323. — Askriftargjald kr 65.00 á mánuði innan-
lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. — (
Kaldhæðni Bjarna
Því hefur verið haldið fram um Bjarna Benediktsson,
að hann væri maður greindur vel, en laus við léttleika
og gamansemi. Annaðhvort hlýtur þetta að vera byggt
á ókunnugleika eða því, að Bjarni er að öðlast kímnigáfu
með aldrinum. Um þetta vitnar ljóslega ræða, sem Bjarni
hélt í Varðarfélaginu í Reykjavik í fyrrakvöld, en ýtar-
lega er sagt frá henni í Mbl. í gær.
Fyrirsögnin á ræðuútdrætti Bjarna lýsir vel kímni-
gáfu hans. Hún hljóðar á þessa leið:
„Vel hefur tekizt um framkvæmd stjórnarstefnunnar."
Bjarni er vissulega svo greindur, að honum er vel ljóst
það upplausnarástand í efnahagsmálum, sem nú er ríkj-
andi í landinu. Honum er það áreiðanlega mæta vel ljóst
að með heimskulegum aðgerðum, eins og t. d. gengis-
lækkuninni í fyrra, hefur vinnufriðurinn verið fullkom-
lega rofinn með þeim afleiðingum, að aldrei hefur þvi
likt öngþveiti ríkt í launamálum og nú. Honum er það og
áreiðanlega Ijóst, að aldrei hefur dýrtíð magnazt hraðar
og alþýða manna átt örðugra með að láta tekjur sínar
hrökkva fyrir helztu nauðþurftum, þrátt fyrir óhæfilega
langan vinnutíma. Honum er og mæta vel ljóst, að með
hinum tveimur gengisfellingum hefur ríkisstjórnin verð-
fellt íslenzku krónuna um helming, þótt stöðugt gengi
sé frumskilyrði heilbrigðs efnahagslífs. Honum er mæta
vel Ijóst, að hin stóraukna dýrtíð er ungu fólki, sem vill
brjótast eitthvpð áfram, stóraukinn fjötur um fót. Hann
gerir sér það og tvímælalaust ljóst, aö afkoma alls fjöld-
ans hefur versnað í valdatíð núverandi ríkisstjórnar, þrátt
fyrir stórauknar þjóðartekjur.
Þetta allt veit Bjarni. Hann veit að ekki tjóir að revna
að afsaka þetta. Hyggilegasta ráðið er því að látast ekki
sjá það og snúa öllu saman upp í öfugmæli og gamanmál.
Því hefur hann valið ræðuútdrætti sínum í Mbl. hina
kaldhæðnu fyrh’sögn: Vel hefur tekizt um framkvæmd
stjórnarstefnunnar.
Óneitanlega minnir þetta talsvert á hinn léttlynd-
R.ómverja, sem lék á gítar m'eðan Rómaborg var að
brenna.
Öngþveitið í hús-
næðismálunum
í forustugrein Dags. 7. þ.m. segir m.a. á þessa leið:
„Fram að síðustu árum gátu landsmenn með nokkru
stolti staðhæft, að í engu landi ættu hlutfallslega fleiri
fjölskyldur eigin íbúðir. Nú í dag hrekkur árskaup verka-
manns (8 klst. vinnudagur) naumast fyrir vöxtunum ein-
um af sæmilegu einbýlishúsi. Getur hver sem er reiknað
þetta út í samráði við byggingafróða menn. Þegar svo
er ástatt verður að grípa í taumana og breyta um stefnu.
Vaxtaokrið, óhæfilegir tollar, óðaverðbólgan. sem alltaf
vex, frysting sparifjár og fleiri samverkandi ráðstafanir.
sem lama einstaklingsframtakið. eru allt heimatilbúnir
örðugleikar."
Allt þetta, sem Dagur rekur, hefur gert það að verk-
um, að þeim fælckar nú óðum, sem hafa bolmagn til að
eignast eigin íbúð og gildir það bó einkum urn ungt fólk.
Hér þarf þvi að gera nýtt átak, ef koma á þessum málum
1 sæmilegt horf á ný. Reynsla seinustu fjögurra ára sann-
ar óumdeilanlega, að það verður ekki gert. nerna núv.
stjórnarflokkar verði sviptir þingmeirihluta sínum.
Einræðið eyðileggur manninn
Athyglisverð bók um Mao Tse-tung eftir Paloczi-Horvath
ÞAÐ HEFUR lengi verið við-
urkennt að vald spilli. Mao Tse-
tung er gott dæmi um réttmæti
þessarar kenningar. Á fjórða
tug aldarinnar lék hann hlut-
verk Hróa hattar í fjöllunum
í Yenan og vakti samúð, en
valdið hefur nú gert hann að
einum af mestu harðstjórum
tuttugustu aldarinnar svo að í
því efni ber honum sæti við
hlið þeirra Stalíns og Hitlers.
Maður er nefndur George
Paloczi-Horvath. Hann var yfir-
stéttarmaður en gerðist komm-
únisti lenti í fangelsi hjá komm
únistum, en slapp úr haldi i
Ungverjalandsupreisninni fyrir
sex árum. Hann hefur í nýrri
bók sýnt fram á, hvernig Mao
Tse-tung hafi breytzt. Jafnhliða
varpar hann góðu ljósi á sögu
rússnesk-kinverskra samskipta,
einkum á tímabilinu næst á und
an valdatöku kommúnista '
Kína 1949.
Bók hans um Mao er á vissan
háífr betri en ævisaga Krust-
joffs, sem hann ritaði áður. í
síðari bókinni heldur hann sig
betur við staðreyndirnar en
reyndar er um færri ijósar stað
reyndir að ræða. Mun færra
er kunnugt um Kína og inn
byrðis viðhorf í forustu komm
únistaflokksins þar en í Sovét
ríkjunum.
MAO HEFUR lengi notið
góðs af glaðlegu útliti sínu,
eins og Stalin gerði. Margur á
eiíittmeð Æð skilja, hvernig ein
valdur ge'ur í senn verið glað-
lyþidur bé miskunnarlaus. Auk
þess kom þessi gildvaxni mað
ur fram á aðdáunarverðan há't
að ýmsu leyti, meðan hann var
i stjórnarandstöðu. Edgar Snovv
hefur í hinni frægu bók sinni,
Red Star Over China, brugðið
upp mjög aðlaðandi mynd af
Maó, meðan hann starfaði í
Yenan, og engin ástæða er td
að ætla að sú mynd sé rang
færð. Ef til vill hefur hann
ekki verið jafn tárhreinn hug-
sjónamaður og Snow vildi vera
láta. En hann var þó í sam-
ræmi við veruleikann og end
urbætur hans í jarðeignamái
unum bættu úr brýnni þörf
Stjórn kommúnista í Yenan
hlaut að líta út sem dagrenn-
ing nýs tíma í samanburði við
hina spilltu og vanmáttugu
stjórn Chiang Kaishek.
Þrek Mao Tse-tung fórnar
lund og hetjuskapur í hinni
löngu herferð 1934—35, vekur
aðdáun. Að vísn skýtur mikil-
mennskubrjálæðið upp kollin
um í sumum af kvæðum hans
frá þessum árum. Þar kemur
fram að hann leit á sjálfan sir
sem hátindinn í mörg þúsunc’,.
ára gamalli sögu Kínverja. Ná-
in tengsli við alþýðu manna og
þau kröppu kjör, sern hann bjó
sjálfur við i daglegu lífi, héldu
mikilmennskubrjálæðinu í
nokkrum skefjum. En hann
missti smátt og smátt hæfileik
ann 'til að gæta hófs þegar hann
var kominn til seturs göm-u
keisaranna og orðinn voldugur
Sú persónudýrkun. sem þá tól
við. tekur því langt fram sen
gerðist í Sovétríkjunum á valrl
tíma Stalíns eins og Paloczi-
Horvath sýnir fram á
JAFNHLIÐA þessu misst
einvaldurinn snertinguna vif
veruleikann Hann hóf ■!?
knýja hugsjónir sínar fram
gegn heiibrigðri skynsemi og
án tillits til mannlegra þján-
inga. ,,Hið stóra stökk“ átti að
gera Kína að nútíma iðnveldi,
og sýna átfri, að kommúnism-
ann mætti framkvæma meða!
bænda. Mao nægði ekki einu
sinni að sýna að hann væri
meiri en allir keisarar Kína og
jafnvel sjálfur Gengis Khan,
sem — eins og segir í kvæði
Maos — ,vissi aðeins, hvernig
hann átti að draga upp bogann
sem hann beindi að erninum
gullna". Hann vildi einnig
verða mesti maður heimskomm
únismans, sem sýndi fram á
skemmrj leið til kommúnism
ans en aðrir, og yrði með því
sjálfkjörinn leiðtogi allra fá
tækra þjóða.
Það kostaði einnig miklai
fórnir þegar Stalín var að kom.a
á samyrkjunni og iðnvæðing-
unni. En hvað iðnaðinn sner'i
náði hann miklum árangri. En
háfleygar áætlanir Maos og æ\
intýrastefna hefur aðeins leitl
hann út í forað. Staiín var tölu
vert raunsær þrátt fyrir ofsókn
arbrjálæði sitt, en Mao er
draumóramaður
MAO hefur þó á sinn há t
endurnýjað kommúnismanr.
Skiiningsskortur á sálarfræði
hefur verið einn af veikleikum
marxismans. En Mao gerði
manninn sjálfan að þunga
miðju, þegar hann var að gera
hann ómannlegan. Ekki hægði
honum að endurbæta þjóðfél
Hann vildi breyta manninun
tjálfum Sálfræðilegar aðferðu
hans sýndu mjög mikinn árang
ur, þegar þeim var beitt v?ð
hertekna hermenn Chiang Kai
sliek Og sálfræðin var bezta
vopn hans í borgarastyrjöiri
inni.
En hann vildi ganga enr
tengra. í alþýðufylkjunun
(folkekommunerne) áttj að
móta mann kommúnismans
múgmann, sem lifði aðeins fyr •
ir ríkið Allt Kina var gert að
einurn hermannaskála. Fjöl
skyldum var tvístrað. Eiginmað
ur og eiginkona fengu sums
staðar ekki að hittast nema
tvisvar í mánuði, tvær klukkust.
í senn. Börnunum var komið
fyrir til félagslegs uppeldis.
Þær furðulegu sex vikur, frá
8. maí til miðs júní 1957, þegar
gagnrýni var leyfð og „hundr-
uð blóma hindrunarlaust fengu
vaxið“, kom greinilega í ljós.
hve mjög ríkisstjórn Maos var
hötuð, þrátt fyrir þær mikiu ta
vonir, sem við hana voru tengd- S
ar þegar hún tók við völdum ■
1949 En hinn kínverskj ein- I
valdur virðist ekki hafa lært B
annað af þessu en það, að ann- S
aðhvort verði að útrýma gagn- B
rýnendununr eða fá þá til að I
skipta um skoðun. Ef til viil R
hafa „hundruð blóma hindrun- g
arlaust" fengið að vaxa til þess B
eins að draga andstæðingana R
fram í dagsljósið S
Þegar ,,blómgunartíminn“ var ■
liðinn hjá, voru alþýðufylkin W
stofnuð ,hið stóra stökk“ tekið,
þegar breyta átti manninum í
. Dagblaði þjóðaripnar" stóð
þá: „Mao Tse-tung ber heiður.
inn í dag. Himnaríki er hér á
jörðu. Leiðtoginn Mao er mik-
ill spámaður."
RÚSSUM verður ekki kennt
um það, sem þarna hefur gerzt.
Þeir hafa aftur á móti frá upp
hafi staðið gegn Mao stundum
að vísu með ráðurn, sem vel
voru meint, en misheppnuðust
en allt eins oft að yfirlögðu
ráði. Stalín hélt með Chiang
Kaishek í lengstu lög! Til vara
reyndi hann að tefla leikbrúðu
sinni Kao Kang fram sem keppi
naut Maos. Kommúnistar voru
ekki fyrr búnir að ná völduo
um í Kína en hann kom Kóreu-
stríðinu af stað..
Paloczi-Horvath kemur fram
með þá kenningu, að Stalín haft
staðið að ba-ki árásar Norðut l
Kóreu Markmið han« hafi ver- S
ið að koma af stað strið’ mtlli 5
Kína og Bandarik ianna Þessi
J
T f M I N N, föstudagurinn 9. nóvember 1962
/