Tíminn - 30.12.1983, Blaðsíða 12

Erfiðasti dag-
ur í lífi mínu
■ Ámi Sæberg í ferðalagi á Vestfjörðum með fylgdarliði Vigdísar, forseta íslands (Ljósmynd RAX)
■ Árni Sæberg blaðaljósmyndari er
fæddur í Reykjavík 30. maí 1956 („tví-
buri“ fram í fingurgóma). Hann er
sambland af norðlensku og sunnlensku
blóði og flökkugeit hin mesta - að eigin
sögn. Árni þvældist um heiminn í 10 ár
á skipum. Kom til 35 landa, en tók þá
aldrci eina einustu mynd! Byrjaði að
mynda fyrir rúmum þremur árum, lærði
af bókum og Ijósmyndatímaritum og
leiðsögn góðra manna, og líklega hefur
lifandi áhugi hans á Ijósmyndun hjálpað
til og „meðfætt auga“ fyrir myndefni.
Árni hóf störf sem ljósmyndari á Tím-
anum í febrúar 1983. Arni segir svo frá
einum degi í lífi sínu:
Er ég fór að hugsa um að segja frá
„Degi í lífi mínu“ í blaðinu, ákvað ég að
lokum að reyna að lýsa erfiðasta degin-
um sem ég hef upplifað í starfinu, - og
jafnvel í öllu mínu lífi. Það var 9.
nóvember síðastliðinn..
Þeir voru ailir
vinir mínir
Ég vaknaði við símhringingu um
klukkan 9. í símanum var þá Kristinn
fréttastjóri Tímans. Hann sagði. „Góð-
an daginn, Árni. Ertu búinn að sjá
Moggann í morgun?" - Nei, ég vaknaði
þegar þú hringdir.
I’á sagði Kristinn mér, að þyrla Land-
helgisgæslunnar TF-Rán hcfði farist
kvöldið áður vestur í Jökulfjörðum. Mér
fannst sem ég hefði fengið högg á
höfuðið við þessa frétt. - Ég gat ekki og
vildi ekki trúa þessu. Ég vissi strax
hverjir hefðu farið þessa örlagaríku
ferð. Þeir voru allir vinir mínir. Ég sagði
ekki neitt í smátíma og barðist við
grátinn, því sjokkið var óskaplegt.
Kristinn spurði mig síðan hvort ég
treysti mér til að fljúga vestur. Ég
jánkaði því annars hugar og sagði bara:
„Ég kem upp á blað“.
Þar var haldinn fundur með ritstjóra,
fréttastjóra og blaðamanni, sem skyldi
fara vestur. Máliðvarrætt og hvað ætti
að gera. Ég byrjaði á að yfirfara mynda-
vélarnar og ná í nóg af filmum. Svo hljóp
ég út í sjoppu og keypti mér eitthvert
nesti til að hafa með vestur. Ég hafði
gleymt að borða mogunmat eftir að ég
vaknaði við símhringinguna um morgun-
inn. Ég hafði verið svo annars hugar.
Næst var að hringja í Leiguflug Sverris
Þóroddssonar og spyrjast fyrir um hvort
þeir væru með tilbúna flugvél til að fara
vestur. Þeirsögðu svovera. Guðmundur
Hermannsson blaðamaður og ég flýttum
okkur út á flugvöll og vorum komnir
þangað eftir 10 mínútur. Búið var að
athuga veðrið fyrir vestan og gera flug-
áætlun. Flogið skyldi blindflug vestur
„Flugleið Blár einn“ í 9000 fetum að
Reykjanesskóla og lækka sig þar norður
yfir ísafjarðardjúpið. Flugstjóri í þessari
ferð var Árni Yngvason, reyndur flug-
maður, sem gott er að fljúga með í
ljósmyndaflug. Hann hefur á tilfinning-
unni hvað kemur sér best fyrir Ijósmynd-
arann.
Fljótlega lögðum við af stað, (þ.e.a.s.
- á flugmáli „Við tókum af 02“) og
hækkuðum ört flugið. Á leiðinni vestur
fór ég að hugsa um öll þessi slys sem
höfðu orðið nú á stuttum tíma, hvert á
fæturöðru. Allan þann mannskaða, sem
hafði orðið á örfáum dögum í sjóslysum
og flugslysi. Það er eins og slysin komi í
bylgju á vissum tíma. í huganum velti ég
þessu fyrir mér, hver ræður þessu eigin-
lega?
Ég ætlaði með
í þessa ferð, en...
Aðeins sólarhring fyrir þessa ferð var
ég staddur í heimsókn hjá vinum mínum
á Landhelgisgæslunni. Við vorum ein-
mitt að ræða um þyrluna, og þeir voru
bjartsýnir á framtíðina, því að þeir
höfðu geysimikla trú á henni til björgun-
araðgerða. Þyrlan hafði reynst mjög vel
við slíkar aðgerðir á Breiðafirði nýlega
við að bjarga mannslífum.
Það hvarflaði að mér að fá að fljóta
með þeim vestur, er þeir færu til að æfa
björgunarflug á næstunni, - og það varð
þeirra síðasta ferð - en ég komst ekki til
þess sökum þess að ég átti ólokið við
verkefni á blaðinu, sem ég þurfti að skila
fyrir ákveðinn tíma.
Ég hugsaði mikið á leiðinni vestur um
hinar mörgu góðu stundir, sem ég hafði
átt í þessari þyrlu með góðum félögum.
Mér hafði alltaf liðið vel í þyrlunni, þar
voru traustir og góðir flugmenn að verki
og hugsað var vel um viðhald vélarinnar.
Á leiðinni vestur komu margar spurn-
ingar upp í hugann - um lífið og
tilveruna og jarðvist okkar og framhalds-
líf. Það er svo margs að spyrja, en fátt
var um svör í huga mér. Ég gat ekki
hugsað um annað en að ég var að tala
við þessa menn daginn áður, - en nú, allt
í einu eru þeir farnir frá okkur.
Ég hafði ákveðið
verkefni og varð
að standa mig
Við vorum 50 mínútur vestur. Er við
komum yfir Reykjanesskóla létti til og
við sáum yfir á Jökulfirðina. Lækkuðum
við þá flugið og tókum að fljúga í hringi
yfir slysstaðnum. Þarna var varðskipið
Óðinn og margir bátar að leita. Við
höfðum frétt að dönsk þyrla væri komin
þarna í leitina einnig og brátt sáum við
hana fljúga lágt með ströndinni.
Nú voru myndavélarnar klárar, glugg-
inn að framan var opnaður, og nú varð
maður að gleyma öllu nema vinnunni.
Ég hafði ákveðið verkefni að vinna
þarna og varð að reyna að standa mig við
að skila því vel.
Ég bað Árna flugmann að elta dönsku
þyrluna, sem hann og gerði, og tókst
méí að ná myndum af þyrlunni í
leitarfluginu með ströndinni. Svo varð
ég að ná myndum af varðskipinu og
leitarbátunum. Árni flaug afburða vel,
hann kann sko að fljúga „ljósmynda-
flug“, tók réttar beygjur hafði réttan
halla,-var á réttum stað á réttum tíma.
Ég fann að það getur komið sér vel við
slíkar aðstæður, að hafa lært flug, eins
og ég gerði á sínum tíma. Þá finnur
maður ekki eins til vanlíðunar og spennu
við allar þessar beygjur og snúning og
ókyrrð. Blaðamaðurinn sem sat fyrir
aftan mig, stóð sig þó með sóma í öllum
þessum látum, þó hann væri ekki flug-
lærður.
Allt á ferð og
flugi á ísafirði
Er ég taldi mig hafa náð þeim frétta-
myndum sem hægt var að ná úr flugvél
yfir slysstaðnum flugum við til ísafjarðar
og lentum þar, til að hafa nánari fréttir,
ef til vill taka myndir þar af björgunar-
mönnum og reyna að ná viðtölum, og
svo að hafa samband suður á blað við
fréttastjóra.
Á flugvellinum á ísafirði frétti ég að
Morgunblaðsmenn hefðu komið í birt-
ingu til ísafjarðar - tveir hörðustu Ijós-
myndakapparnir, þeir Raxi og Friðþjóf-
ur og blaðamaður með þeim, með sand
af seðlum, og þeir hefðu leigt sér bát og
farið sjóleiðis í Jökulfirði, en flugvél
þeirra beið á vellinum.
Við Guðmundur vissum að þetta voru
ekki auðveldustu mennirnir að keppa
við á þessum vettvangi. Við gátum
ekkert gert annað en bíða þessa stund-
ina. Nú komu sjónvarpsmenn á flugvél
og lentu þarna, en þeir voru þá búnir að
fljúga yfir slysstaðinn og taka þar
myndir.
Ég fór upp í flugturn að fá fréttir, en
Guðmundur hringdi suður, og frétti þá
að von væri á Landhelgisfokkernum
vestur með menn frá varnarliðinu á
Keflavíkurflugvelli.
Fokkerinn kom ekki á þeim tíma sem
sagt var fyrir sunnan, en þá sá ég að
lögregluþjónar voru að taka sýni af
eldsneyti því, sem þyrlan hafði tekið af
síðast á ísafirði um klukkan 5 daginn
áður. Ég stökk út úr flugturninum og
náði mynd af því. Þá ákváðum við að
fara inn í bæ (ísafjörð) að fá okkur
• eitthvað að borða.
Hann hefði ekki
sagt þetta, ef
hann hefði rennt grun
í hvernig mér leið
Við komum inn á Mána-kaffi og
ætluðum að panta okkur eitthvað að
borða. Ég var með tvær myndavélar
hangandi utan á mér, því ég vildi ekki
skilja þær við mig. Þarna inni voru
nokkrir menn og sumir við skál. Þeir
höfðu sennilega séð það á myndavélun-
um að við vorum blaðamenn, og einn
þeirra kallar upp. „Eru þetta mennirnir,
sem velta sér upp úr óförum annarra?!“
Ég er klár á því, að maðurinn hefði
ekki sagt þetta ef hann hefði rennt grun
í hvernig mér leið þennan dag. - Fjórir
vinir mínir dánir á hafsbotni vestur í
Jökulfjörðum.
Ég gekk út án þess að fá mér að borða,
ráfaði um, kom að sjoppu og keypti mér
harðfisk, og labbaði síðan hálfutan við
mig niður á bryggju. Þar hitti ég menn,
sem voru á lóðsbátnum og áttu þeir að
fara með kafarann og fleiri menn norður
í Jökulfirði. í því sá ég hvar fyrsti
báturinn kom að með leitarmenn. Ég
hljóp upp á símstöð og náði í Guðmund
blaðamann, sem var að reyna að hringja
suður og fá fréttir af Landhelgis-fokk-
ernum.
Við hlupum nú niður á bryggju og
náðum viðtölum og myndum af leitar-
mönnum. Á sama tíma og við vorum að
tala við leitarmenn lenti Fokkerinn með
kafara frá varnarliðinu og náðum við að
tala við þá og mynda áður en þeir lögðu
af stað.
Nú var klukkan að verða 5 og urðum
við að bruna í einum grænum hvelli á
flugvöllinn og komast í loftið fyrir
myrkur.
Svefninn lét
á sér standa
Ferðin suður gekk vel, við lentum í
Reykjavík fyrir klukkan sex. Fórum
beint upp á blað. Filmunum var fljótlega
dýft í framkallarann, og myndirnar
stækkaðar. Það er alltaf viss spenna að
sjá hvernig til hefur tekist. Myndatakan
hafði tekist vel í þetta skiptið. Enda
kannski betra, þar sem við höfðum verið
með dýra flugvél á leigu í langan fima.
Þá er eins gott að einhver árangur sjáist.
Þegar ég var búinn að skila af mér
myndunum um kvöldið, var ég „búinn á
sál og líkama“, eins og mér varð að orði
þá... Ég fór heim og lagðist til svefns, en
þrátt fyrir þreytu lét svefninn á sér
standa. Ég gat ekki hætt að hugsa um
þessa fjóra vini mína, sem voru svo
snögglega horfnir frá okkur - og fjöl-
skyldum sínum og ættingjum.
Við vitum aldrei hvað morgundagur-
inn ber í skauti sér. Mér finnst eins og
við eigum eftir að sjást aftur einhvern-
tíma seinna. Guð blessi ykkur, félagar.
— Dagur í líffi Árna Sæbergs blaðal jósmyndara