Tíminn - 03.06.1986, Page 6

MÁLSVARIFRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinnog
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Aðstoöarritstjóri:
Fréttastjóri:
Aðstoðarfréttastjóri:
Auglýsingastjóri:
Kristinn Finnbogason
NíelsÁrni Lund
OddurÓlafsson
Guðmundur Hermannsson
EggertSkúlason
SteingrímurGíslason
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavík. Sími: 686300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn 686392 og
686495, tæknideild 686538. Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaðaprent h.f. Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 45.- kr. og 50.- kr. um helgar. Áskrift 450.-
Framsóknfékkfull-
trúa í borgarstjórn
í sveitarstjórnarkosningunum sem fram fóru um helg-
ina, töpuðu ríkisstjórnarflokkarnir, Sjálfstæðisflokkur og
Framsóknarflokkur, nokkru fylgi yfir til Alþýðuflokks og
Alþýðubandalags.
Á landsvísu varð fylgisaukningin mest hjá Aiþýðuflokki
eða um 5%. Alþýðubandalagið jók fylgi sitt um tæp 2%,
Sjálfstæðisflokkurinn tapaði um 2,5% og Framsóknar-
flokkurinn tæpum 3%.
Fylgistap Framsóknarflokksins er eftirtektarverðast á
Reykjanesi og á landsbyggðinni. í Reykjavík náðist það
markmið flokksins að fá kjörinn fulltrúa í borgarstjórn. í
upphafi kosningabaráttunnar sýndu skoðanakannanir að
engar líkur væru á að það tækist en reyndin varð önnur.
Það tókst vegna mjög góðra vinnubragða frambjóðenda
og annarra fylgismanna flokksins sem lögðust á eitt um að
tryggja kjör Sigrúnar Magnúsdóttur í borgarstjórn. Seta
hennar þar mun tryggja það að skoðanir Framsóknar-
flokksins munu heyrast í borgarstjórn og að tillit verði
tekið til þeirra.
Eftir sem áður er staða borgarstjórans Davíðs Oddsson-
ar sterk. Þrátt fyrir harða og réttmæta gagnrýni sem hann
hefur sætt fyrir einstrengingsleg vinnubrögð, jók
Sjálfstæðisflokkurinn fylgi sitt lítillega í Reykjavík.
Hræðsla þeirra var mikil fyrir kosningarnar að missa
meirihlutann og fylgdust þeir grannt með kosningunum
m.a. viðhafði flokkurinn merkingar í kjördeildum einn
flokka. Vera má að það hafi bjargað einhverjum atkvæð-
um þeirra.
Fylgisaukningu Alþýðuflokksins má skýra m.a. á þann
veg að Bandalag jafnaðarmanna bauð ekki fram til
sveitarstjórnar og má reikna með að fylgismenn þess
flokks hafi stutt Alþýðuflokkinn í þessum kosningum.
f»á ber einnig að taka tillit til þess að Alþýðuflokkurinn
fékk lélega kosningu 1982 og er því fylgisaukingin nú mun
meira áberandi þegar niðurstöðurnar nú eru bornar
saman við úrslitin 1982.
Enginn vafi er á því að Sjálfstæðisflokkur og Framsókn-
arflokkur töpuðu fylgi í þessum kosningum vegna þátt-
töku sinnar í ríkisstjórn.
Ríkisstjórnin hefur tekið á mörgum erfiðum málum,
ekki síst á sviði efnahagsmála, með það að markmiði að
ná verðbólgunni niður fyrir 10% á þessu ári.
Þótt allar líkur bendi til að það takist er ekki að sjá að
fólkið í landinu telji ástæðu til að þakka stjórnar-
flokkunum það. Þessar aðgerðir kosta fórnir sem mælast
illa fyrir og létt fyrir andstæðingana að gagnrýna þær.
Þá er vitað að þær aðgerðir sem sjávarútvegsráðherra
hefur beitt sér fyrir um stjórnun fiskveiðanna mælast
misjafnlega fyrir. Þær aðgerðir eru nauðsynlegar og hafa
verið samþykktar af hagsmunaðilum í sjávarútvegi, en að
sjálfsögðu bitna þær á einstaka stöðum og þar eru menn
óánægðir.
í sveitarstjórnarkosningunum 1982 fékk Framsóknar-
flokkurinn mikið fylgi og því eru niðurstöðurnar nú
óhagstæðar í samanburði við þau úrslit.
í þessum kosningum voru úrslitin víða tvísýn. Þannig
vantaði flokkinn aðeins 2 atkvæði til að ná inn fulltrúa í
Mosfellshreppi og sömuleiðis vantaði aðeins 2 atkvæði til
að flokkurinn næði 3. fulltrúanum á Húsavík. Á tíu öðrum
stöðum til viðbótar voru fulltrúar Framsóknarflokksins
næstir því að ná kjöri.
Tap Framsóknarflokksins er umhugsunarvert og hlýtur
forysta flokksins að taka ; niðurstöður kpsninganna til
ræk-Uegrar athugunaTvLV.j ;;!i i’., ' .ho.J.4
6 Tíminn
Þriðjudagur 3. júní 1986
lllllllllll GARRI
Davíð og Jón
Það er óneitanlegt, að Davíð
Oddsson var mesti sigurvegarinn í
kosningunum á laugardaginn. Það
þarf talsvcrt til að halda velli i
Reykjavík, og reyndar vel það,
meðan viðkomandi flokkur tapar
nær hvarvetna annars staðar. í
Reykjavík átti Davíð líka óbeint í
höggi við þann mann, sem vill telja
sig mesta sigurvegarann, Jón
Baldvin Hannibalsson. Jón ætlaði
að vinna frækilegan sigur í kjör-
dæmi sínu og tefldi því fram Bryn-
dísi konu sinni í baráttusætið, en
hún er ólíkt vinsælli en bóndi
hennar og gædd meiri persónutöfr-
nm. Hún náði samt ekki kosningu.
Sögusagnir herma, að Kjartan Jó-
hannsson hafl ekki grátið yfir
þessu, því að Alþýðuflokkurinn
vann sína stærstu sigra í kjördæmi
hans meðan Bryndís féll í Reykja-
vík.
Politiskt viðrini
Sigur Davíðs Oddssonar í borg-
arstjórnarkosningunum á laugar-
daginn er ekki mesti sigur hans.
Mesta sigur sinn vann hann tvl-
mælalaust, þegar hann var kosinn
inspcctor í Menntaskólanum í
Reykjavík. Þar gerðist hann svo
djarfur að fara ■ framboð gegn
Heimdellingum, þótt hann væri
orðinn einn af þeim. í viðtali við
hann, sem birtist nýlega í Nýju lífi,
cr sú spurning lögð fyrir hann,
hvort hann hafi átt vinstri mönnum
sigursinn að þakka. Davíð svarar:
„Það er sagt svo. Kannski var
það vegna þess, að ég var í leiklist-
inni. Gg var með gífurlega mikið
hár, mikiu meira en ég er með
núna. Kannski hafði líka áhrif
hvernig ég klæddist á þeim árum.
Á móti mér í þessum kosningum
var Þorvaldur Gylfason prófessor,
ágætur maður. Hann studdu Kjart-
an Gunnarsson, Gcir Haarde,
Hallgrímur Gcirsson Hallgríms-
sonar, Pétur Hafstein sonur Jó-
hanns Hafstein og fleiri slíkir. Mig
studdu aftur á móti menn eins og
Gestur Guðmundsson, Álfheiður
Ingadóttir og þess háttar fólk. Ég
held að ég hafi ekki gefið ranga
mynd af mér þarna, aðra en þá að
ég væri bara pólitískt viðrini. Ekki
þannig að ég væri einhver vinstri
maður.“
Þótt Bubba kóngi tækist vel að
leika pólitískt viðrini, átti hann þó
leik sínum sem Bubbi kóngur sigur
sinn mest að þakka. Frá þessu segir
Signý Pálsdóttir á þessa leið í
áðurnefndu blaði:
„Leiðir okkar Daviðs lágu sam-
an í Herranótt Menntaskólans i
Reykjavík 1968-69. Hann var þá í
5. bekk og ég í sjötta. Hann var
formaður Herranætur, eins konar
leikhússtjóri, sem valdi verkefnið,
leikstjórann og síðan sjálfan sig í
aðalhlutverkið. Leikritið var
absúrdverkið Bubbi kóngur eftir
Alfred Jarry og lciksjórinn Sveinn
Ginarsson. Ég sat með Davíð í
stjórninni ásamt fleirum. Það voru
skcmmtilegir fundir, en Davíð var
framtakssamur og einráður for-
maður, sem hóaði í okkur hin á
fundi til að samþykkja tillögur
hans og nánustu klíku og skipta
með okkur verkum.
Mér féll ágætlega við Davíð.
Hann var einbeittur og ýtinn undir
niðri, en hafði eitthvert bangsalegt
og hlýlcgt yfirbragð og viðmót sem
fólk gat ekki staðist. Það var
einkum hárlubbinn, augun og
vöxturinn sem gerðu hann svona
bangsalcgan. Hann var þybbinn
miðað við jafnaldra - skemmtilega
kallalegur í klæðnaði og fram-
göngu. Hann virtist eldri en við
hin, bæði í andlegum þroska og
útliti. Hann sló gjarnan um sig með
bröndurum þá sem nú og tókst
þannig að komast hjá árekstrum.
Mér fannst ég þó aldrei kynnast
manninum náið, þótt við hefðum
mikið saman að sælda í undirbún-
ingi, æfingum og sýningum. Hann
var dálítið dularfullur, maður vissi
ekki hvar maður hafði hann.
Eitt átti Davíð sameiginlegt með
Hrafni Gunniaugssyni, vini sínum.
Þeir höfðu lag á að notfæra sér
hæfileika og þekkingu annarra,
voru naskir á kosti þeirra og virkj-
uðu þá gjarnan sér í hag. Þessi
hæfileiki kom sér einkum vel þegar
kosningabarátta Davíðs sem in-
spector scholae fór í hönd um
vorið. En Davíð hefði þó aldrei
sigrað eins glæsilega í þeim kosn-
ingum ef hann hefði ekki slegið svo
eftirminnilega í gegn sem Bubbi
kóngur. Það var leikarinn Davíð
sem allir þekktu og kusu.
Mér hlotnaðist sá tímabundni
heiður að leika drottningu Bubba
og það var þakklátt verk að leika á
móti Davíð því hann var þruntu-
leikari sem hrcif bæði áhorfendur
og mótleikara með sér. Davíð var
fljótur að finna hinn flókna karakt-
er Bubba, seinna kóngs. Hann
gerði hann hlægilegan og aumkun-
arverðan í gunguhætti sínum,
barnslega montinn þegar hann er
kominn til valda. Davíð átti létt
með að „lcika á móti textanum“,
sem er einkenni góðs leikara.
Stjörnuleikur hans var þvflíkur að
það er engin furða að hann skuii
enn í dag vera kallaður Bubbi
kóngur.“
„Dæmigerður Bubbi“
Sýningin á Bubba kóngi fékk hið
mesta lof, eins og ráða má af því,
að hún var tekin upp í sjónvarpssal
og sýnd í sjónvarpi. Mesta lofið
fékk Davíð, en Morgunblaðið
sagði um hann í leikdómi, að hann
hefði verið „dæmigerður Bubbi“.
Það virðist vera líkt með þeim
Reagan og Davíð Oddssyni að þeir
eiga erfitt mcð að losa sig úr
leikaragervinu, sem hefur hentað
þeim best. Nýlega hafa t.d. verið
færð rök að því, að þegar Reagan
sé ekki undir ströngu eftirliti ráð-
gjafa sinna fari hann ósjálfrátt að
stæla einhverja kúrekakappa, sem
hann lék í kvikmyndum. Davíð
Oddsson heldur enn áfram að leika
Bubba, eins og gleggst kom fram í
sjónvarpsleikriti stjórnmálaflokk-
anna síðastliðið föstudagskvöld,
þegar Össur Skarphéðinsson hugð-
ist sigra Davíð með því að leika
Bubba enn betur. Það reyndist
Össuri vitanlega ofraun.
Bubbi kóngur sigraði í Mennta-
skólakosningunni á sínum tíma og
hann hélt sigurgöngunni áfram í
kosningunumá laugardaginn. Nú
getur Mbl. með sanni skrifað um
„dæmigerðan Bubba“.
Garri.
Illillllllllllllllllllllll VÍTT OG BREITT
Úrslit og ályktanir
Alþýðuflokkurinn er sigurvegari
kosninganna, segja fjölmiðlarnir,
stjórnarflokkarnir tapa og konur
unnu stóra sigra. Álþýðubanda-
lagsmenn eru kokhraustir og segja
að stjórnarstefnan hafi beðið mik-
inn hnekki, þar sem þeir hafi
bætt við sig innan við 2% atkvæða
í sveitarstjórnum.
Urslit sveitarstjórnarkosninga
má túlka á ýmsa vegu og er það
óspart gert til framdráttar flokkum
og straumum í landsmálapólitík-
inni. Sumir vilja líta á nýafstaðnar
kosningar sem nokkurs konar
skoðanakönnun fyrir alþingiskosn-
ingarnar sem haldnar verða að
ári. Slíkt getur þó verið varasamt,
en einhverja lærdóma hljóta menn
að draga af úrslitum sveitarstjórn-
arkosninganna.
Framsóknarmenn fóru víðast
hvar heldur illa út úr kosningunum
um helgina. En þar sem þeim hafði
verið spáð mestu afhroði stóðu
þeir fyrir sínu. Fyrir örfáum vikum
var allt útlit á, að flokkurinn myndi
þurrkast út úr borgarstjóm Reykja-
víkur. En með markvissri kosn-
ingabaráttu og ötulu starfi tókst að
rétta hlut flokksins svo í höfuð-
borginni, að Sigrún Magnúsdóttir
hlaut örugga kosningu, og eins og
hún orðaði það, að góður varnar
sigur vannst.
Yfirleitt hefur verið litið á Fram-
sóknarflokkinn sem landsbyggð-
arflokk, en greinilegt er að hann
stendur styrkum fótum í höfuð-
borginni, og eru úrslitin þar síst
óhagkvæmari en á mörgum stöðum
öðrum á landinu.
Ólafur Harðarson, stjórnmála-
fræðingur, hefur varað við að dreg-
in sé upp alltof einföld mynd af því
hvernig fylgi sveiflast á milli
flokka. Það er t.d. ekki einhlítt að
sama fólkið kjósi krata í þingkosn-
ingum og íhald í borgarstjórnar-
kosningum, eins og hver étur eftir
öðrum.
Oft er haldið fram að kvenna-
framboð dragi fylgi frá Alþýðu-
bandalagi. Það er hvergi nærri
algilt. En freistandi er að benda á
að Kvennalistinn í Reykjavík tap-
aði rúmum 1100 atkvæðum, miðað
við síðustu sveitarstjórnarkosn-
ingar, en Alþýðubandalagið bætti
við sig rúml. 1300 atkvæðum. Á
Akureyri bætti Alþýðubandalagið
við sig verulegu fylgi og einum
bæjarfulltrúa, en kvenfólkið bauð
ekici fram sérstaklega. En þar vann
Alþýðuflokkurinn samt miklu
meira á en allaballar.
Annars er dálítið skrýtið að
heyra femínistana þrástaglast á að
þær hafi unnið stjórnmálasigra
með því að konum fer fjölgandi á
öðrum listum, sem þær berjast á
móti. Þeirra eigin stjórnmálasamt-
ök virðast ekki hátt skrifuð á
heimavelli.
Óhætt mun að reikna með því að
flestir þeirra sem kjósa Bandalag
jafnaðarmanna í alþingiskosning-
um, kasti atkvæði sínu á Alþýðu-
flokkinn í sveitarstjórnarkosning-
um. Það skýrir að nokkru leyti
góða útkomu flokksins núna.
Bandalagið var að vísu til í síðustu
sveitarstjórnarkosningum, en voru
þá ómótuð samtök og höfðu ekki
boðið fram til þings og liðssafnaður
ekki hafinn að ráði.
Enn er eftirtektarvert að engir
stórsigrar unnust í kjördæmum
flokkaformanna, hvað sem því
veldur?
Alþýðubandlagið gerði ekki bet-
ur en að hanga í ístaðinu í Reykja-
vík og Alþýðuflokkurinn fór nær
alls staðar betur út úr kosningunum
en í kjördæmi formannsins, og
hvergi betur en í kördæmi Kjartans
Jóhannessonar, sem mikið lá á að
bola úr formannsætinu á sínum
tíma.
Slök kjörsókn og miklar sveiflur
benda til að ekkert sé öruggt í
íslenskri pólitík.
OÓ.
inndóL: n .1 ri ót'j'