Tíminn - 05.07.1988, Blaðsíða 11

Þriðjudagur,5. júlí 1988
Tíminn 11
Laxeldiskvíar í norskum firði.
Mótmæli náttúrunnar
lllllllllllllll FISKIRÆKT
ÖU þekkjum við mótmæli,
sem höfð eru í frammi af ýmsu
tilefni í þjóðfélaginu. Þá sögu
þarf ekki að segja nokkrum
manni, svo þekkt er það fyrir-
bæri mannlegra samskipta ýms-
um sviðum. Oft gerist þetta
þegar fólki finnst sér misboðið.
En hvað um náttúruna?
Þörungaplágan
En náttúran, umhverfi okkar,
beitir einnig þessari aðferð þegar
henni er misboðið. Þess er skemmst
að minnast hversu áhrifarík mót-
mælin voru úti fyrir strönd Noregs
og Svíþjóðar með þörungaplágunni
miklu. Þetta voru býsna hávær mót-
mæli náttúrunnar gegn þeim gegnd-
arlausa efnaflutningi sem fellur, af
mannavöldum, til sjávar og raskar
lífríkinu sem þar er.
Súrt regn veldur
tjóni á fiski
Flestir hafa heyrt talað um fisk-
dauða í vötnum af völdum mengun-
ar, sem komið hefur annað hvort úr
næsta nágrenni eða er lengra að
komin, eins og súrt regn. Súra
regnið er ættað frá iðnaðarhéruðum,
t.d. í Mið-Evrópu og á Bretlandseyj-
um, sem valdið hafa töluverðum
usla í vötnum og ám í Suður-Noregi
og víðar. Fjarlægð okkar frá þessum
mengunarvöldum bjargar okkur hér
úti í miðju Atlantshafi, hvað þetta
snertir. En nær liggja vandamál
okkar, eins og í fiskstofninn í Varmá
í ölfusi, sem ógnað er af mengun frá
Hveragerði og varmavinnslu á þeim
slóðum.
Viðbrögðin við þörungaógnuninni
við lífríkið í hafinu og sérstaklega
við kvíaeldislaxinn við strendur
Noregs, létu ekki á sér standa þar í
landi. Gripið var þegar til aðgerða
sem fólust m.a. í því að afla upplýs-
inga um málið og gerðar voru ráð-
stafanir til bjargar eldislaxinum. Þá
var ákveðið þar í landi og víðar að
hefja aðgerðir til að draga úr þessari
hættu framvegis með því að stemma
stigu við því að lífríkinu í sjónum
verði misboðið með allskyns efnum
frá iðnaði og öðrum atvinnurekstri.
Forsætisráðherra Noregs hélt
ræðu í Stórþinginu í júnímánuði og
fjallaði eingöngu um þetta mál og
skýrði frá þeim aðgerðum sem ríkis-
stjórnin hefði gripið til og hefði á
prjónunum varðandi næstu framtíð.
Ljóst er að þessi vandamál verður að
leysa á fjölþjóðagrundvelli.
700 kvíaeldis-
stöðvar í Noregi
f fyrrgreindri ræðu kom m.a.
fram, að í allt væru um 700 eldis-
stöðvar með matfisk í Noregi. Þar af
væru 19 þeirra á svæðinu frá Aust-
fold, sem er við Oslóarfjörðinn, til
og með Vestur-Agðir, sem oftast er
nefnt Suðurland. Tjón af völdum
þörungaplágunnar er talið hafa num-
ið sem svarar til 120 til 150 millj.
íslenskra króna. Er það um 0,6 af
hundraði útflutningsverðmætis mat-
fiskaeldis í Noregi, sem er í heild
talið rúml. 3 milljarðar norskra
króna á þessu ári. Enda þótt þetta sé
smá prósenttala af heild, er tjónið
afar mikið fjárhagslega fyrir einstak-
ar eldisstöðvar, sem urðu fyrir ólán-
inu.
Til að draga úr afleiðingum skað-
ans slátruðu eldisstöðvar í Roga-
landi og Hörðalandi 1986 árgangin-
um og eru gæði hans talin í góðu lagi
og mun fiskurinn verða seldur á
sama hátt og annar fiskur úr kvíaeld-
inu.
Afsetning á laxi
til útflutnings tryggð
Forsætisráðherra Noregs minnti
einnig á í ræðu sinni, að atburðirnir
við Noreg hefðu vakið mikla athygli
erlendis og það væri mikilvægt, að
réttar upplýsingar kæmust til skila
þar. Vitað væri að engin vandkvæði
hefðu skapast af þessu, hvað varðaði
afsetningu á eldisafurðum, og þess
vegna þyrfti norskur útflutningur á
þessu sviði ekki að bíða skaða af, ef
menn væru á verði og kæmu í veg
fyrir að rangar hugmyndir fengju
framgang í viðskiptalöndunum.
Þá sagði forsætisráðherra, að
stjórnvöldum hefði verið gert við-
vart um möguleikana á því að kvía-
fiskur slyppi út og hættuna á erfða-
blöndun meðal villtu fiskstofnanna í
ám og vötnum. Því hefðu verið
gerðar ráðstafanir til að fylgjast náið
með þessu og þar sem kvíar væru
hættulega nærri ánum, yrði hægt
með stuttum fyrirvara að flytja burtu
kvíarnar. eh.
Stórfiœkkaóiv
Dæmi
SAMVINNUBANKIISLANDS HF