Tíminn - 05.08.1988, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Föstudagur 5. ágúst 1988
Laxeldisstöðin í Kollafirði.
Lána um 800 milljónir til
fiskeldis á tveimur árum
Lagt er til að lánsheimildum til fiskeldisfyrirtækja í ár
verði varið til að stækka stöðvar sem þegar hafa hafið
rekstur, segir í niðurstöðum nefndar sem skipuð var til að
gera tillögur um skiptingu lántökuheimilda til fiskeldisfyr-
irtækja.
Ríkisstjórnin ákvað fyrr í sumar
að veita allt að 300 milljóna króna
lántökuheimildir til fiskeldisfyrir-
tækja eða lánastofnana þeirra
vegna. Ennfremur ákvað ríkis-
stjórnin að leitað yrði heimildar í
lánsfjárlögum 1989 um allt að 500
milljóna króna viðbót í þessu
skyni. Jafnframt var þá skipuð
nefnd til að gera tillögur um nánari
skiptingu heimildanna.
Nefndin telur að hagkvæmasta
ráðstöfun viðbótarlánsheimilda í
ár fáist með því að beina lánsfé að
stækkun eldisstöðva þar sem áform
liggja fyrir, fremur en að nýfram-
kvæmdum. Með því er talið að
þekking og reynsla sem og búnaður
sem þegar eru fyrir hendi í fiskeld-
isstöðvum muni nýtast best. Jafn-
framt er talið brýnt að stöðvar nái
sem fyrst hagkvæmri stærð til að
samkeppnisstaða þeirra á alþjóð-
legum markaði sé sem styrkust.
Nefndin segist leggja á það meg-
ináherslu að ákvarðanir um lán-
veitingar til fjárfestingar í fiskeldi
séu teknar á grundvelli arðsemis-
og viðskiptasjónarmiða, en í því
felst meðal annars að gera verði
kröfur um eiginfjármögnun fram-
kvæmda að a.m.k. þriðjungi fram-
kvæmdakostnaðar þar sem fiskeldi
er áhættusamur atvinnurekstur.
Jafnframt eru gerðar kröfur um
fullnægjandi veð og tryggingar fyrir
lánum auk þess sem eldisstöð verð-
ur að hafa tryggt sér viðunandi
rekstrarlánafyrirgreiðslu í við-
skiptabanka.
Flest fiskeldisfyrirtækjanna sem
vitað er að hyggja á stækkun eru
þegar í viðskiptum við fjárfesting-
arlánasjóði eða aðrar stofnanir sem
útvega stofnfé. Nefndin telur eðli-
legast að slík viðskiptasambönd
haldist, sé það vilji beggja aðila.
Framkvæmdasjóður og Byggða-
sjóður hafa með sér samkomulag
um skiptingu lánveitinga til fiskeld-
isfyrirtækja eftir landshlutum.
Framkvæmdasjóður lánar fyrst og
fremst til stöðva sunnanlands og
vestan, en á því svæði eru stærstu
fiskeldisstöðvarnar. Byggðastofn-
un lánar til stöðva í öðrum lands-
hlutum, en þar er fiskeldi yfirleitt
smærra í sniðum.
Nefndin hefur dregið upp grófa
skiptingu milli fjárfestingarlána-
sjóða, en tekur fram að á þessu
stigi sé ekki ráðlegt að njörva
lánsheimildir niður um of þar sem
síðar kynnu að koma fram mál sem
væru fýsilegri en þau sem nú liggja
fyrir. Hugmyndir nefndarinnar um
grófa skiptingu heimilda til lánveit-
inga, ábyrgða eða milligöngu um
bein erlend lán milli fjárfestingar-
lánasjóða er á þessa leið:
Framkvæmdasjóður: 125 milljónir.
Byggðastofnun: 75 milljónir.
Fiskveiðasjóður: 50 milljónir.
Iðnþróunarsjóður: 50 milljónir.
Þessi skipting er sett fram með
þeim fyrirvara að ekki liggur fyrir
ákvörðun stjórnar Fiskveiðasjóðs
um frekari þátttöku í fjármögnun
fiskeldisstöðva.
Nefndin telur að sjóðir eigi ekki
að vera bundnir við að ráðstafa
þessum heimildum fyrir lok ársins,
enda gæti slík tilhögun stuðlað að
óhagkvæmri ráðstöfun lánsheim-
ilda.
Gera verður ráð fyrir að ein-
hverjar þeirra fiskeldisstöðva sem
hafa hafið rekstur gætu átt kost á
stofnlánum sem þær tækju beint
frá erlendum bönkum. í því sam-
bandi koma einkanlega til greina
Norræni fjárfestingarbankinn og
Den norske Creditbank, sem
þekkja vel til ýmissa íslenskra
fiskeldisfyrirtækja. Nefndin telur
rétt að stefna að því að afla lánsfjár
frá þessum fjármálafyrirtækjum
beint og án ábyrgðar innlendra
fjármálastofnana. IDS
HVAÐ ER FORSETINN
MEÐ í TÖSKUNNI?
Eins og mönnum er enn í fersku
minni fór Vigdís Finnbogadóttir
forseti í opinbera heimsókn til Vest-
ur-Þýskalands fyrr í sumar og vakti
koma hennar þangað mikla athygli
heimamanna. Obreyttir íbúar
landsins, jafnt sem fyrirmenn, sýndu
forsetanum okkar vinsemd og virð-
ingu hvar sem hún fór, og þá ekki
síður blaðamenn sem fylgdu hverju
fótmáli hennar.
Ýmislegt í fari Vigdísar kom gest-
gjöfum hennar skemmtilega á óvart.
Eitt af því sem þeir veltu vöngum
yfir var hvað handtaska forsetans
væri úttroðin. Hvað gat forseti ís-
lands verið með svo mikilvægt í
handtöskunni, sem hún skildi aldrei
við sig? Gæti það verið vopn?
Þeim þótti skýringin skemmtileg,
og kannski segja margt um forsetann
og þjóð hans, þegar sendiráðsmaður
upplýsti að í töskunni bæri forsetinn
litla, samanfellda skóflu, og trjáfræ.
Það væri nefnilega siður hennar
þegar hún færi í opinberar heim-
sóknir að sá trjáfræjum!
Vigdís Finnbogadóttir forseti fór í
opinbera heimsókn til Vestur-
Þýskalands fyrr í sumar við góðar
undirtektir. Hér gengur hún framhjá
heiðursverði í fyigd með forseta
Vestur-Þýskalands, Richard von
Weizsácker.